تحقیق در مورد آموزش الکترونیکی

بخشی از مقاله

آموزش الکترونیکی

* معرفی آموزش الکترونیکی E-learning

با ورود کامپیوتر به زندگی انسانها و به موازات آن گسترش شبکه اینترنت، بسیاری از تعاریف و خدمات اجتماعی تغییر یافته و یا به سمت تحول بنیادی در حرکت است، و هر روزه تاثیرات این دگرگونی ها در زندگی روزمره ما بیشتر نمایان می گردد. این جهان مجازی،که پدیده هزاره سوم تمدن بشری است ، در ابتدای راه خود دستاوردهای کم نظیری برای جوامع امروزی به ارمغان آورده است.

شبکه ای عظیم اطلاع رسانی، فروشگاه و بنگاه های بزرگ اقتصادی، موتور های قوی جستجوی اطلاعات، موسسات و انجمن های مجازی و..... به جرات می توان گفت یکی از بزرگترین دستاوردهای آن آموزش الکترونیکی (E-learning ) است

رويكرد گسترده به سوي آموزش اكترونيكي خود گواه اين است كه سيستم نوين آموزش الكترونيكي فوائد و مزاياي منحصر به فردي را براي افراد، سازمانها ومراكز آموزشي به همراه دارد . شيوه نوين آموزش الكترونيكي با بكار گيري آخرين دستاوردهاي عصر فناوري اطلاعات و ارتباطات پارادايم هاي جديدي را خلق كرده

است و افق هاي روشني را در عرصه آموزش ارائه مي دهد. امروزه هر سازماني كه بتواند سريعتر با نيروي كار، مشتريان، عرضه كنندگان و نمايندگيهايش . . . ارتباط برقرار نمايد و آنها را از آخرين تغييرات و دستاوردهاي علمي آگاه كند برنده ميدان رقابت است واز امتياز بيشتري براي بدست آوردن فرصتهاي موجود جهت پيشي گرفتن از رقبا برخوردار خواهد شد. شركت ها با به خدمت گرفتن سيستم آموزش الكترونيكي بهمراه طرحي جامع ، كلي و استرتژيك براي پياده سازي آن قادر خواهند بود تا از مزاياي فراوان آن از قبيل تنوع در آموزش، انعطاف پذيري و سرعت بهره لازم را ببرند.

در این تحقيق سعی شده است با استفاده از آخرین مقالات و تحقیقات علمی، مفهوم آموزش الکترونیکی و نقش آن در توسعه جوامع امروز برسی گردد.

تعریف آموزش مجازی E-learning
آموزش الکترونیکی یا E-Learning به طور خلاصه عبارت است از استفاده از IT فناوری اطلاعات) در امر آموزش. این کار عمدتاً از طریق نرم‌افزارها، یا اینترنت، یا تلفیقی از این دو صورت می‌پذیرد. آموزش الکترونیکی یا E-Learning به طور خلاصه عبارت است از استفاده از IT فناوری اطلاعات) در امر آموزش. این کار عمدتاً از طریق نرم‌افزارها، یا اینترنت، یا تلفیقی از این دو صورت می‌پذیرد.

به طور كلي منظور از E-Learning یا آموزش الکترونیکی بهره‌گیری از سیستم‌های الکترونیکی مثل کامپیوتر، اینترنت، دیسک‌های چندرسانه‌ای، نشریه‌های الکترونیکی و خبرنامه‌های مجازی نظایر این‌هاست که با هدف کاستن از رفت و آمدها و صرفه‌جویی در وقت و هزینه و در ضمن یادگیری بهتر و آسان‌تر صورت می‌گیرد.

البته سیستم‌‌هایی که تحت E-learning قرار می‌گیرند و امکان یادگیری از راه دور را فراهم می‌کنند بسیار متنوع هستند، ولی در وهله اول آنچه که مهم است آگاهی علاقه‌مندان از نوع این سیستم‌ها و انتخاب صحیح و نحوه استفاده درست از آن‌هاست. این سیستم‌ها گاهی می‌توانند جایگزین کلاس‌های حضوری هم باشند. در عین حال برای افراد سخت‌کوش و علاقه‌مند می‌تواند مکمل کتاب و کلاس باشد. در یک جمله می‌توان گفت E-Learning آوردن یادگیری برای مردم است به‌جای آوردن مردم برای یادگیری.

*تاریخچه آموزش مجازی E-learning
آموزش از راه دور برای اولین بار در قرن 19 به‌عنوان تحصیلات مكاتبه‌ای(Correspondence Study) شناخته شد. پس از چندی تحصیلات مکاتبه‌ای با استفاده از سیستم پستی فراگیر شد و مدارس و دیگر موسسه‌های دارای صلاحیت به ارایه آموزش از راه دور با استفاده از پست پرداختند و ارتباط نوشتاری معلمان و دانش‌آموزان را برقرار کردند. ایالات متحده تنها کشور ارایه‌دهنده تحصیلات مکاتبه‌ای نبود، بلکه کشورهای اروپایی نیز از اوایل دهه 1840 دوره‌هایی برای آموزش خلاصه‌نویسی و زبان ارایه كردند.

در سال 1837 به‌خاطر هزینه‌های پستی, یک آوانگار انگلیسی به نام ایزاک پیتمن(Isaac Pitman) از تندنویسی(Shorthand) برای تدریس دوره‌های مکاتبه‌ای در بریتانیا استفاده کرد. وی روش خود را كه مبتنی بر اصول آوایی به‌جای اصول املایی بود، در سال 1837 در کتابی به نام "الگوی صحیح تندنویسی" توضیح داد. روش خلاصه‌نویسی پیتمن در سال 1852 توسط برادرش بن پیتمن(Benn Pitman) در آمریکا معرفی شد. بن یک موسسه صدانگاری در ایالت اوهایو آمریکا برای تدریس خلاصه‌نویسی و نیز انتشار آثار مرتبط با آن بنیاد نهاد. روش خلاصه‌نویسی پیتمن با 15 زبان تطبیق داده شده و امروزه یکی از پركاربردترین روش‌های خلاصه‌نویسی در جهان است.

در سال 1844 ساموئل مورس(Samuel Morse) تلگراف الکتریکی را اختراع کرد. نخستین خط تلگراف بین شهرهای بالتیمور و واشنگتن در آمریکا کشیده شد و اولین پیامی كه مورس ارسال کرد، چنین بود: "خدا چه ساخته است؟" مورس به‌دلیل ادعاهای حقوقی مخترعان رقیب و همکارانش نتوانست تا سال 1854 اختراع خود را ثبت كند.

اولين دوره آموزشي از راه دور دانشگاهي كه در سال 1892 تأسيس شد، متكي بر اداره پست اداره مي شد. روشهاي بهره گيري از آموزش غيرحضوري مبتني بر فناوري به اوايل دهه 1900 ميلادي باز مي گردد. در اواسط قرن بيستم برنامه هاي آموزشي متنوعي نيز وجود داشت و مجوزاولين راديوي آموزشي

دانشگاهي در سال 1921 صادر شد، كه اولين پايه شكل گيري آموزش الكترونيكي محسوب مي گردد. در سال 1960با تكامل و پيشرفت رسانه ها، تكنولوژي آموزش از راه دور نيز دچار تغييرشد و به جاي تكيه بر سيستم پستي ، دانشگاه ها با استفاده تركيبي از ابزار چند رسانه اي مالتي مديا، جهت پشتيباني

آموزشی از دانشجويان ثبت نام مي نمودند به نحوي كه علاوه بر انگلستان و آمريكا در ساير كشور هاي اروپايي و آسيايي مؤسسات آموزش الكترونيكي توسعه يافت. امروزه آموزش (يادگيري) الكترونيكي مبتنی بر استفاده ازتکنولوژیهای جدید، ابزاری است براي انتقال دانش روز كه مي تواند انواع تخصص و مهارت در رشته هاي متفاوت را در اختيار دانش پژوهان قرار دهد. ‌در واقع" آموزش‌ الكترونيكي‌ ثابت‌ كرده‌ است‌ كه‌ 20 تا 25 درصد يادگيري‌ را نسبت‌ به‌ كلاسهاي‌ درس‌

سنتي‌ افزايش‌ مي‌دهد".

تاريخچه آموزش الكترونيكي در ايران
تاريخچه آموزش الكترونيكي در ايران به زمان بهره گيري از ابزارهاي كمك آموزشي سمعي - بصري شامل نمايش اسلايد و فيلم هاي آموزشي در كلاس درس باز مي گردد. پس از آن تلويزيون به عنوان يك رسانه آموزشي مورد توجه قرار گرفته است و تلويزيون آموزشي ملي ايران رسماً به امر آموزش همگاني از طريق اين رسانه در سراسر كشور پرداخت.

آموزش از راه دور در كشورمان به جز تجربه كوتاه دانشگاه آزاد قبل از انقلاب و دانشگاه پيام نور مبتني بر استفاده از شيوه ارتباط از راه دور، داراي سابقه طولاني اي نيست. در پايان دهه هفتاد آموزش مجازي در دستور كار دانشگاه تهران قرار گرفت و پروژه هاي تحت اين عنوان آغاز شد. در سال 1380 سايت آموزش مجازي دانشگاه تهران با ارائه نه درس براي دانشجويان روزانه دانشگاه راه اندازي شد و از نيم سال اول تحصيلي همان سال، آن بهره برداري شد. در همان سال وزارت علوم، تحقيقات و فناوري از تأسيس دانشگاه اينترنتي خبر داد كه تحت نظر آن وزارت، ولي به صورت مؤسسه غير انتفاعي نوع اول در سراسر كشور خدمات

آموزشي ارائه خواهد داد به دنبال آن تعدادي از دانشگاه ها اعلام كردند كه راه اندازي آموزش الكترونيكي را جزو برنامه هاي خود قرار داده اند و در حال حاضر تعدادي از آنها دروسي را به صورت تك درس براي دانشجويان حضوري خود ارائه كرده اند. اندكي بعد از اقدام دانشگاه ها در استفاده از روش آموزش الكترونيكي ، آموزش وپرورش كه بزرگترين بخش آموزشي كشور است، فعاليت هايي را در اين زمينه شروع كرد و در حال حاضر تعدادی مؤسسه خصوصي نيز از روش آموزش الكترونيكي بهره مند هستند.

*روش آموزش الکترونیکی
آموزش الکترونیکی روش‌های آموزشی کنونی را تکمیل می‌کند و در بعضی از موارد جایگزین آن می‌شود. یکی از رویکردهای اصلی آموزش الکترونیکی، آموزش ترکیبی به معنی به‌کارگیری بیش از یک رسانه در امر آموزش است که از این موارد می‌توان به ترکیب آموزش توسط معلم و ابزارهای بر پایه وب اشاره کرد که البته با این روش، آموزش الکترونیکی جایگزین آموزش کنونی نمی‌شود، بلکه آن را تکمیل می‌کند. هرچند که در موارد بسیاری آموزش الکترونیکی به‌تنهایی می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای آموزشی باشد.

در قرن جدید تنها چیزی که شما را می‌تواند از بقیه رقبا جلوتر بیندازد، یادگیری سریع‌تر است. هم‌زمان و همراه با تحولات و تغییرات وسیعی که در جهان به‌وجود آمده است، رویکردها و دیدگاه‌های اندیشمندان نسبت به آموزش و یادگیری نیز تحولاتی داشته است. در گذشته جهت آموزش Training را به‌کار می‌بردند که به‌معنای آموزش‌ دادن همراه است و اکنون واژه Learning به‌کار برده می‌شود که به معنی آموزش گرفتن است. در آموزش سنتی چون مبنای کار در آموزش ‌دادن همراه بوده است، در نتیجه آموزش به‌صورت اجبار، تنبیه و با زور همراه بوده و در نتیجه افت تحصیلی چه در کلاس درس و چه در خارج از کلاس را به همراه داشته است، اما در Learning چون خود فرد خواسته است که یاد بگیرد، همراه با بازدهی بالایی است. در سال 1995 شرکت IBM در ژاپن بخش آموزش منابع انسانی خود را از نام Training به نام Education تبدیل کرد.

بهتر است مقايسه ای بين آموزش سنتي و آموزش الکترونيکي داشته باشيم:
1) در مقايسه با آموزش سنتي، آموزش الکترونيکي داراي جذابيت بيشتري است و رغبت و انگيزة بيشتري را در دانش‌آموز ايجاد مي‌کند. براي يادگيري.
2) در آموزش سنتي، معمولاً تمام شاگردان بايد در يک زمان معين حجم مشخصي از مطالب درسي را ياد بگيرند در حاليکه در آموزش الکترونيکي هر شاگرد مجاز به پيش‌روي با سرعت خاص خود است.

3) در آموزش الکترونيکي، نقطة مرکزي و محوري چگونگي ارائه درس شاگرد است نه معلم و دروس براساس سطح توانايي شاگرد ارائه مي‌شود.
4) مواد آموزش الکترونيک مي‌توانيد اثربخشي آموزش را افزايش بخشد، زيرا آنها موادي هستند که به خوبي مورد ارزشيابي، بازنگري، اصلاح و توليد مجدد و انبوه قرار مي‌گيرند.

*اهداف عمده پروژه
بر خلاف تمامي روشهاي سنتي آموزش ،E-Learning يا سيستم آموزش الكترونيكي با بكارگيري تمامي ابزارهاي ديداري ، شنيداري و انيميشن در غالب يك تجربه واحد، محتواي آموزشي ،كاملا گويا وزنده را به فراگيران هديه ميكند.ازديگر فرصتهاي منحصر به فرد اين سيستم برداشتن مرزهاي جغرافيائي و رفع تبعيضهاي آموزشي و ارائه سيستم آموزشي موثر و منصفانه براي تمامي مخاطبان اين دوره در اقصي نقاط جهان و همچنين كاهش هزينه هاي نشر و توزيع محتويات آموزشي ميباشد . بعلاوه سيستم آموزش الكترونيكي ،آموزش همزمان و هماهنگ با سرعت يادگيري فراگير را ارائه مي نمايد.آن دسته از فراگيران كه از توان و آمادگي ذهني بهتري برخوردار ميباشند ميتوانند سريعتر دوره ها و مراحل آموزش ارائه شده را بگذرانند و نيز آنهايي كه توان و آمادگي كمتري دارند ميتوانند متناسب با سرعت يادگيري خود و بدور از هرگونه اضطراب مطالب آموزشي را فرا گيرند.

اهداف كلي سيستم E-Learning::
• كاهش هزينه هاي اياب و ذهاب
• كاهش زماني كه براي آموزش در خارج از سازمان صرف ميشود.
• بهبودي و سرعت در انجام وظايف شغلي
• رسيدن به عملكرد بهتر
• در دسترس بودن آموزش در هر زمان و هر مكان

• آموزشي مرتبط، موثر و جذاب

*مزاياي مهم آموزش الكترونيكي:
امروزه با پيدايش آموزش الكترونيكي ديگر تصورات قبلي نسبت به تهيه جا ومكان براي تحصيل وآموزش مجازي از بين رفته است اكنون با به صحنه آمدن دانشگاهها و مراكز آموزش مجازي ديگر نيازي به ترك منزل و صرف هزينه گزاف براي مسافرت و اسكان نيست و هر فردي در هر زمان و مكاني مي تواند از اين امكانات استفاده نمايد افزون بر آن ، ساعات شروع وخاتمه كلاسها ثابت نيست و دانشجويان در هر زمان مي توانند در سر كلاس حضور پيدا كنند يكي از نكات مهمي كه در اين نوع آموزش مطرح است آزادي عمل در انتخاب موضوع وسر فصلهاي مورد علافه افراد است
به طور كلي مي توان اين مزايا را به صورت زير بر شمرد :

1) عدم نياز به حضور فيزيكي استاد در كلاس درس:
از آنجا كه در اين نوع آموزش كليه ارتباطات از طريق اينترنت انجام مي شود لزومي به حضور فيزيكي مدرس و فراگير در كلاس نيست . تنها كافي است مدرس يا فراگير از طريق يك دستگاه كامپيوتر ا زمنزل يا نزديك ترين مركز متصل به اينترنت به دانشگاه مجازي متصل شوند اين امر خود سر منشأ مزايا ديگري است چرا كه با اين اوصاف ديگر نيازي به صرف هزينه براي ساختمان سازي آموزشي نخواهد بود . از سوي ديگر در شهرهاي بزذگ منجر به كاهش رفت و آمد درشهر وكمتر شدن ترافيك شهري وآلودگي هوا مي شود .

2) عدم كلاس درس به زمان خاص :
هر چند كه اين سيستم آموزشي از تكنولوژي هاي كنفرانس از راه دور و مانند آن كه نياز به حضور در پشت كامپيوتر در زمان خاص دارد پشتيباني مي كند ولي قسمت اعظم اين سيستم مبتني بر دروسي است كه هر زمان فراگير اراده كند مي تواند به سايت آموزش متصل شود و دروس را در يافت كند اين سيستم براي افراد شاغل كه وقت آزاد محدودي براي تحصيل دارند كاملا مناسب است .
3) كيفيت بالاي ارائه دروس :
در آموزش واقعي درس توسط يك مدرس ارائه مي شود كه اين امر مطلوب نيست ، چرا كه كيفيت مطالب ارائه شده در كلاس به پارامترهاي زيادي مانند وضعيت روحي مدرس ، گرما و سرماي محيط كلاس و ... كه مي تواند تاثير منفي داشته باشند بستگي دارد ولي در آموزش مجازي اين مشكلات وجود ندارد . در اين نوع آموزش دروس توسط تيم هاي مجرب آمده مي شوند وبا استفاده از تكنولوژي هاي مدرن و متنوع چند رسانه اي به نحو مطلوبي ارائه مي شوند در ضمن فراگير مي تواند به كرات مطالب ارائه شده در جلسه خاصي را مشاهده كند و اين لحاظ كيفيت آموزش بهبود مي يابد.
4) پشتيباني از تعداد زيادي فراگير در يك درس :
در آموزش واقعي معمولا به خاطر محدويت هاي كلاسها و همچنين به خاطر بازدهي اين مشكل وجود دارد كه فراگيران ممكن است به خاطر تكميل ظرفيت نتوانند در دروس ثبت نام كنند اين مشكل طبعا در آموزش مجازي وجود ندارد و فراگيران ثبت نام شده در يك كلاس يا در يك درس مي توانند هزاران نفر باشند.
5) بالا بردن سطح علمي جامعه
د رآموزش هاي واقعي معمولا به خاطر محدوديت امكانات از لحاظ مكان ، اساتيد وغيره هر ساله تعداد محدودي دانشجو از طريق آزمون هايي كه برگزار مي شود موفق به ورود به دانشگاه مي شوند در صورتي كه در دانشگاه مجازي اين محدوديت ها وجود ندارد بنابر اين تمامي افراد علاقه مند به تحصيل شانس ادامه تحصيل در دانشگاه را پيدا مي كنند كه اين امر مطمئنا در بالا بردن سطح علمي وفرهنگي جامعه موثر است .
هم چنين مي توان از موارد زير نام برد:
انتخاب سرعت و روال آموزش با توجه به نيازهاي فردي
باا Interactive به صورت دو طرفه می باشد.
نتیجه آموزش و یادگیری سریعتر مشخص می شود.
با استفاده از امکانات Multimedia مطالب بیشتر در ذهن می ماند.
توسعه و افزایش ابتکارات و خلاقیت‌ها در امر آموزش و نیز یادگیری

* راه‌های بهبود آموزش الکترونیکی e-learning
راه‌های بهبود این طرح می‌تواند چنین باشد :
▪ سازماندهی، یکپارچه سازی، و هدفمند کردن مطالب ارائه شده ( با هدف یکنواخت کردن جو آموزشی بین قشر وسیع و گوناگون دانشجویان)
▪ بهره‌گیری از تکنولوژی برای ایجاد روش‌های جدید آموزش
▪ بهره‌‌گیری ازروان‌شناسی آموزش

* سخن آخر:
استفاده از آموزش الکترونیکی در کشوری که با افزایش بی رویة جمعیت روبرو بوده است و این جمعیت در نقاط مختلف شهری و روستایی پراکنده اند و ساختن کلاس درس برای آنها بسیار هزینه بر و زمان گیر است می تواند خیلی مفید باشد. اما باید بدانیم که برای انجام هر کار نو باید پیش نیاز های آن را فراهم کرد که موارد زیر نمونه هایی از این پیش نیاز ها می باشند:
- ایجاد نگرش مثبت به استفاده از رایانه در میان تمام اقشار جامعه به ویژه دبیران, دانش آموزان و اولیا آنها
- تجهیز مدارس به رایانه و ایجاد تسهیلات برای دبیران و دانش آموزان جهت خرید رایانه
- ایجاد زیر ساخت اینترنتی لازم برای انتقال داده های دیجیتالی و فرآورده های چند رسانه ای صوتی و تصویری

منابع:
http://www.azad.ac.ir/site tecnologey
multimedialearning.com
http://yazdit.mihanblog.com http://www.developercenter.ir