بخشی از مقاله
والادیمیر ایلیچ اولیانوف نیکلای لنین
والادیمیر ایلیچ اولیانوف نیکلای لنین در سیم بیرسک(اولیانووسک‌کنونی) بدنیا آمد. پدر لنین بازرس آموزشگاهها واجداد وی تاجرپیشه و دارای عنوان اشرافی بودند.
وضعیت اجتماعی روسیه :
روسیه سرزمینی پهناور ودارای حکومتی به شدت ستمگر و کشاورزانی بسیار تهیدست بود. عده‌ای از روشنفکران برای برانداختن بنیاد این همه ستمگری و ظلم ، به چاره‌اندیشی پرداختند.
گروهی، چاره را در برافکندن حکومت استبداد و ریشه‌کن کردن ظلم و ستم خشونت و زور می‌دانستند . این عده طرفداران حزب اراده مردم و حزب توده بودند.
از جمله این افراد مبارز ، برادر لنین بود که الکساندر نام داشت . الکساندر که جوانی روشنفکر و خواهان اصلاحات بود به جرم مقدمه چینی و اقدام به قتل تزار زندانی و بدار آویخته شد. شاید این واقعه هولناک ذهن و فکر لنین را بخود مشغول داشت و در بر افکندن بنیاد زورگوئی و ستم او را مصمم تر ساخت.
شرح حال لنین
پس از چهارماه که از اعدام الکساندر گذشت به لنین اجازه ورود به دانشگاه غازان و تحصیل در رشته حقوق دادند، اما چون در دسامبر همان سال (1887) در اغتشاشات دانشجویان شرکت داشت ، از دانشگاه اخراج و جایی خارج از شهر یعنی املاک جد مادری اش ، تبعید شد .
لنین در این محل به مطالعه کتاب معروف مارکس یعنی سرمایه مشغول گردید.
او در سال 1891 به طور داوطلب اقدام کرد و امتحانات نهائی دانشگاه سن پطرزبورک (لنین گراد بعدی ) را با موفقیت گذرانید و دارای مدرک حقوق شد .
او در سال بعد به کار وکالت پرداخت و رساله‌ای به نام تأثیر مارکسیسم در ادبیات بورژواژوا تألیف و منتشر کرد و در اوایل سال 1895 شروع به اقدام سیاسی جدی نمود . یعنی از خارج از کشور روسیه ، مطبوعات و کتب ممنوع را به روسیه می فرستاد .
تبعید های داخلی و خارجی
لنین در دسامبر همین سال دستگیر و محکوم به 3 سال تبعید در سیبری گشت. لنین در این ناحیه بسیار سرد و نزدیک به آب و هوای قطبی ، کتاب فلسفه و طرز عمل تردید یونیونیسم را که از آثار فابیانهای سوسیالیست انگلیس بود به زبان روسی ترجمه نمود و نام آن را به دموکراسی صنعتی تغییر داد.
او همچنین در سال 1899 کتاب نمو کاپیتالیسم یعنی چگونگی رشد و توسعه نظام سرمایه داری را پدید آورد.
چون دوران تبعید وی از سیبری به سر رسید به مونیخ رفت و روزنامه ای انقلابی به نام حرفه را منتشر نمود . این روزنامه بع هدف توزیع میان فراریان روسی و ارسال پنهانی آن به روسیه چاپ می شد . چندی بعد به لندن رفت و سپس به شهر ژنو عزیمت نمود . در شهر مونیخ بود که تروتسکی با وی آشنا شد.
منشویک ها و بلشویک ها
در جریان مبارزه با حکومت روسیه ، میان مبارزان اختلاف افتاد . این اختلاف که در همان شرایط تبعید یا فرار در خارج از کشور روسیه به وجود امده بود ، بر سر سرپرستی روزنامه جرقه در گرفت . این اختلاف میان مارکسیست های روسی آنها را دو قسمت نمود . اقلیت افراد مبارز را اصطلاحا مانشویک‌ها می نامیدند و اکثریت را بالشویک‌ها می گفتند .
منشویک ها ، به عمل ملایم و دوری از تندروی و حرکت های خشونت آمیز اعتقاد داشتند . خصوصا اینکه می گفتند باید جامعه را به مرور ، اصلاح کنیم و تغییر بدهیم تا تأثیراتی که مورد نظر نظام مارکسیستی است ، در آن اعمال شود.
اما در مقابل بلشویک ها ، معتقد به عملکرد تند و اصلاحات سریع و اساسی بودند و می گفتند که باید شالوده جامعه را به سرعت تغییر داد و نظام مالکیت و نحوه تولیدات را اصلاح نمود
لنین ریاست بالشویک‌ها را عهده‌دار شد. لنین با یاری پله خانوف برنامه‌ای برای تشکیلات و عمل سوسیالیست های مارکسیست نوشت که در 1902 مورد قبول کنگره سویسالیست‌ها قرار گرفت. مدتی لنین به‌واسطه بروز اختلاف شدید میان بالشویک‌ها و منشویک ها ، راه اعتدال را در پیش گرفت و مواضع میانه روی اعلام نمود . از جمله گفت که اقدامات تند سبب قتل کارگران می‌گردد.
لنین اعتقادی به تأسیس حزب و کمیته مرکزی حزب در خود خاک اصلی روسیه نداشت و نشر روزنامه در خارج روسیه و تمرکز عملیات انقلابی در خارج روسیه را بهتر می‌پنداشت . این بدان معنا بود که بجای گسترش مبارزه میان عامه مردم در خود کشور روسیه ، گروهی افراد فعال و آگاه از دیدگاه او ، کافی بودند تا با نوشتن و آگاه سازی عامه مردم ، راه را برای وجود تغییرات اساسی در جامعه روسیه مهیا نماید . به همین جهت بجای حزبی عمومی و سراسری در کل جامعه روسیه ، یک دایرة کوچک از محرکان فعال کافی بودند
انقلاب 1905 روسیه
لنین جنگ را نفرت انگیز و عامل آن را امپریالیسم می‌پنداشت و از زمان شروع جنگ ژاپن و روسیه (1904-1905) لنین مردم روسیه را تشویق به انقلاب می نمود . این کار تا آغاز جنگ جهانی اول (1914) ادامه یافت . لنین در این مدت ، مشغول تبلیغات سیاسی و کارهای تشکیلاتی در راستای گسترش مبارزه با حکومت روسیه بود . او خصوصا همه سوسیالیست‌های کشورش و همه کشورهای دیگر را به قیام بر ضد دولت‌هایشان ترغیب می‌کرد.
نهضت انقلابی در روسیه در 1906 و 1907 با شکست روبرو گشت و کار لنین و یارانش بالا به نتیجه نرسید .
با شروع جنگ جهانی اول فرصتی مناسب به دست لنین افتاد و به زوریخ رفت و روزنامه سوسیال دموکرات را با همکاری زینوویف منتشر کرد.
کار مهم لنین در امر مارکسیسم، تطبیق دادن این اندیشه با اوضاع و احوال موجود روسیه بود. در 1915 کتابی بنام امپریالیسم انتشار داد.
انقلاب 1917 روسیه
در 1917 روسیه در جنگ جهانی آسیب فراوان دید و مردم بیشتر می‌خواستند که در کشور صلح برقرار و حکومت ظالمانه تزار سرنگون شود.
لنین در آوریل 1917 محرمانه با همراهی 27 نفر با قطار از آلمان وارد روسیه شد . آنها می‌خواستند با ایجاد انقلاب حکومت تزار را سرنگون کنند. اما پیش از آنکه وی و همراهانش وارد کشور شوند ، سوسیالیست‌ها یا پوپولیست‌ها با همراهی لیبرال‌ها، مانشویک‌ها و کارگران سن پترزبورگ ، انقلاب آوریل را در روسیه شروع کردند و توانستند با پیروزی تزار را خلع کنند .
لنین در سپتامبر 1917 کتاب دولت و انقلاب خود را منتشر ساخت . لنین در این کتاب خط‌مشی سیاستش را اعلام کرد و سرانجام با آراء اکثریت کنگره کمونیست ها ، لنین رهبری آنها را در دست گرفت و چندی بعد به سمت رئیس کمیسرهای سویتیا همان شورای مردم انتخاب گشت .
او بعد از انحلال مجلس مؤسسان (7 ژانویه 1918) و تأسیس دیکتاتوری پرولتاریا به نخست وزیری تعیین گردید و یکی از اولین اقداماتش برقراری صلح با آلمان بود.
جنگ های داخلی
دیری نگذشت که جنگهای داخلی آغاز گردید و تا سال 1921 ادامه داشت و تروتسکی که چندین سال بود با لنین همکاری نزدیک داشت ، رئیس کل لشکرهای ارتش سرخ گردید.
رفته رفته مخالفان لنین شکست خوردند . اما در أثر جنگ های طولانی و همه گیر ، نظام اقتصادی کشور از هم گسیخته و مردم دچار فقر شدیدی گشتند. علاوه بر این ، در همان سال سرما به قدری شدید شده بود که مردم مبل‌ها و اثاثیه خود را برای گرم ساختن خویش می‌سوزانیدند.
در مارس 1921 سیاست جدید اقتصادی لنین به عنوان رئیس شورای کمیسرهای مردم اعلام گشت و در 29 نوامبر 1920 همه کارخانه‌هائی که از 10 نفر (گاه 5 نفر) بیشتر کارگر داشت کمونیزه گردید.
