بخشی از مقاله
کودک آزاری و حمایت های کیفری
مقدمه:
در غالب جرایم دو کنشگر ضروری است: بزهکار و بزه دیده بر اساس نظریه حسابگری بنتام شخص قبل از ارتکاب جرم با سنجش منافع و مضار آن به حسابگری می‌پردازد و چنانچه دریابد منافع مکتبی احتمالی بیشتر از مضار است، اقدام خواهد کرد یکی از مواردی که می‌تواند در حسابگری بزهکار مورد لحاظ قرار گیرد وجود بزه دیده‌ای است که آماج مناسبی برای ارتکاب جرم باشد. اطفال و زنان به دلیل وضع فیزیولوژیک‌شان آماج مناسبی برای بزهکارانند. این گروه به دلیل فقدان قدرت جسمی کافی در مقابل ارتکاب جرم علیه خود مقاومت کمتری نشان
می‌دهند و بعد از ارتکاب جرم نیز ادعای آنها به سختی پذیرفته می‌شود، از این رو از افشای بزه‌دیدگی خود ابا دارند. این مشکل باعث شده است که هم در عرصه بین‌المللی و هم داخلی در جهت حمایت از این دو گروه سیاست افتراقی اتخاذ شود در عرصه بین‌المللی اسناد بین‌المللی و در عرصه داخلی قوانین حمایتی عهده‌دار این هدفند که در حقوق داخلی گاه به صورت جرمانگاری خاص و گاه به صورت وضع مجازات شدیدتر نیست به مرتکبان جرایم علیه آنها تجلی پیدا می‌کند موقعیت اطفال که «بزه دیدگاه آرمانی» هستند به مراتب وخیم‌تر موقعیت زنان است، از این رو نیازمند حمایت و مساعدت‌های خاصی اند که متناسب با سن و مراحل رشد و نیازهای ویژه و فردی آنها باشد.
آنچه در این تحقیق در پی بررسی آنیم، وضعیت کودکان به عنوان بزهدیدگان بالقوه‌ای است که یافته‌های بزهدیده شناسی حمایت هر چه بیشتر از آنان را ایجاب می‌کند.
در این تحقیق سعی بر آن است که حداقل به چند سئوال مطرح در این زمینه پاسخ داده شود: سئوال اصلی آن است که چه علل و عواملی در بروز چنین رفتارهایی دخیل بوده و راهکارهای مناسب مبارزه با چنین عوامل کدامند. سئوال دیگر اینکه چه ارقام و حمایت‌های کیفری از طرف قانون نگار در این زمینه پیش‌بینی شده است و سئوال آخر اینکه پیامدهای آزار کودکان به چند صورت قابل تصور است.
کودک آزاری چیست؟
کودک آزاری عبارت است از هرگونه فعل یا ترک فعلی که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود کودک شود. برخی از این آثار می تواند مخفی باشد. ممانعت از حاضر شدن کودک در کلاس درس، محروم کردن او از غذا، حبس کودک در حمام و زیرزمین برخی از اشکال مخفی کودک آزاری است.
تنبیه بدنی و تجاوز جنسی به کودک هم از انواع کودک آزاری فیزیکی است که علائم آن را می توان ردیابی کرد.
کودک آزاری مربوط به طبقه خاصی نمی شود و فقر فرهنگی به اندازه فقر اقتصادی می تواند در آن خطر آفرین باشد، به نحوی که مسئله کودک آزاری در بین افراد تحصیلکرده و با بضاعت مالی خوب هم دیده می شود.
در این میان باید توجه داشت که "کودک آزاری" با "تنبیه بدنی" متفاوت است. با تنبیه به کودک می فهمانند که باید رفتار خود را اصلاح کند؛ اما متأسفانه به علت عدم آگاهی و همچنین نقض قانونی بسیاری از پدران و مادران به بهانه تنبیه کودکان خود را در معرض هر گونه آسیب روحی و روانی قرار می دهند.
همه کودکان حق دارند که بدون خشونت و آزار زندگی کنند.
متأسفانه ، کودک آزاری و غفلت از کودکان مسئله های است که کماکان در سراسر استرالیا ادامه دارد.
کودک آزاری و غفلت کودکان ، نه تنها برای کودکان ، بلکه برای خانواده ها و جوامع آنان عواقب تضعیف کنندهای دارد.
کودک آزاری و غفلت از کودکان ممکن است برای هر کودک یا نوجوانی در هر خانواده ای پیش بیاید. دردناک است و اثرات زیان آور دیرپا دارد .
کودکانی که از آزار و غفلت رنج می برند ممکن است به بزرگسالانی ناراحت و عصبانی با عزت نفس پایین تبدیل شوند. بعضی کودکان حتی به خاطر آزار می میرند.
بعضی وقت ها کودکان آسیب می بینند یا در خطر آسیب قرار دارند چون:
- خانواده هایشان از پشتیبانی به حد کافی برخوردار نیستند.
- خانواده هایشان از پشتیبانی به حد کافی برخوردار نیستند.
- مراقبین آن ها به خاطر بیماری و دور افتادگی یا تنهایی تحت تنش زیادی قرار دارند.
- پدر و مادر یا هر دوی والدین آن ها خودشان هم خوب بار آورده نشده اند.
کودک آزاری چیست؟
کودک آزاری انواع مختلفی دارد. از جمله غفلت و آزار جسمی. احساسی و جنسی
غفلت یعنی قصور مداوم پدر یا مادر در تأمین چیزهای اولیه که برای رشد و توسعه عادی کودک مورد لزوم است. مثل غذا، پوشاک، مسکن و مراقبت پزشکی و دندانپزشکی و سرپرستی کافی.
آزار جسمی عبارت است از یک جراحت یا شکل جراحت غیر تصادفی که یک پدر، مادر، مراقب یا هر شخص دیگری باعث آن شده باشد و شامل جراحات ناشی از تنبیه زیاد . کتک زدن یا تکان دادن شدید. زخم، بریدگی یا تاول ، سوختگی ، شکستگی یا در رفتگی استخوان،؛ سعی در خفه کردن و ناقص کردن آلت تناسلی زنانه می باشد.بعضی وقت ها این جراحات کشنده هستند.
آزار احساسی رفتار یک پدر، مادر یا مراقب است که اعتماد به نفس یک کودک را از بین می برد و به اختلال احساسی یا ضربه ی روحی شدید منجر می شود. این می تواند شامل انواع رفتار، مثل انتقاد زیاد، محروم کردن از محبت قرار دادن کودک در معرض خشونت خانگی ، ترساندن یا تهدید باشد.
آزار جنسی هنگامی صورت می گیرد که یک بزرگسال یا کسی که بزرگتر یا مسن تر است با استفاده از قدرتی که روی کودک دارد یا سوءاستفاده از اعتماد کودک او را به یک عمل جنسی وادار کند. اغلب به کودکان رشوه داده می شود یا مورد تهدید جسمی و روانی قرار می گیرند تا به شرکت در آن عمل وادار شوند.
به چه رفتارهایی کودک آزاری می گوییم ؟
کودکان به علت ویژگی هایی که از نظر سنی دارند ، بسیار آسیب پذیر هستند و نیاز به حمایت و مراقبت ما دارند. اما گاهی بزرگسالان به دلایل مختلف به جای حمایت و مواظبت از کودکان آنان را مورد آزار قرار می دهند . کودک آزاری شامل رفتارهایی است که توسط افراد دیگر خصوصا ً بزرگسالان نسبت به کودکان انجام می گیرد و به نوعی به سلامت جسمی و روانی کودکان آسیب می رساند . رفتارهایی که به صورت تصادفی انجام می شوند کودک آزاری به حساب نمی آیند . مانند اینکه کودکی به علت تصادف با اتومبیل دچار نقص جسمی شود .
کودک آزاری چگونه صورت می گیرد ؟
کودکان به صورت های مختلف مورد آزار قرار می گیرند :
1)کودک آزاری جسمی:
یعنی رفتارهایی که به جسم کودک صدمه می زند مانند: کتک زدن ، سوزاندن ، مجروح کردن ، شکستن و ...
2)کودک آزاری روانی:
شامل رفتارهایی است که به سلامت روانی کودک آسیب می رساند مانند: توهین کردن ، ترساندن ، تحقیر کردن ، تبعیض و ..
3) بی توجهی و غفلت:
یعنی توجه نکردن به نیازهای اساسی کودکان مانند : تغذیه ، بهداشت ، پوشاک ، آموزش و... در حدی که به سلامت جسمی و روانی آنان آسیب برسد .
4) سوء استفاده:
یعنی استفاده از کودکان در ارتباط با مواد مخدر ، واداشتن آنها به کارهای دشوار ، سوء استفاده جنسی به صورت های مختلف و...
نشانه های احتمالی غفلت
نشانه ها در کودکان
• بهداشت بد، یعنی کودک همیشه کثیف است
• دنبال خوراک گشتن یا دزدیدن غذا
• ماندن طولانی در مدرسه، اماکن عمومی یا خانه های دیگران
• اشتیاق زیاد به محبت بزرگسالان
• وزن کم برای سنش
• مشکلات جسمی درمان نشده مثلاً زخم ها، کهیر پوست یا سوختگی ادرار درمان نشده
• تکان تکان خوردن و مکیدن یا سر خود را به جایی زدن
• ترس از این که رها شود
• پیشرفت و رشد نکردن
• تمرکز روی بقای اولیه
• رنگ پریدگی بافت موی بدن
نشانه ها در والدین یا مراقبین
• عدم تأمین غذا، مسکن، پوشاک و مراقبت پزشکی به حد کافی یا شرایط تمیز در خانه
• گذاشتن کودک بدون سرپرست مناسب
• عدم توانایی پاسخ دادن به یک کودک به صورت احساسی
• ترک کردن کودک
• دریغ داشتن تماس یا انگیزش فیزیکی به مدت طولانی
• عدم تأمین پرورش روانی
• رفتار با یک کودک به گونه های متفاوت از خواهر ها و برادرهایش
نشانه های احتمالی آزار جسمی
نشانه ها در کودکان
• کبودی در صورت ، سر و گردن
• بریدگی و تاول در اثر تمرین زیاد
• توضیحی که کودک برای جراحتی می دهد با آن جراحت تطابق نمی کند
• کبودی ها و علامت های دیگری که ممکن است شکل چیزی را که باعث آن شده است را نشان دهد مثل سگک کمر یا رد دست
• جای گاز گرفتن و خراشیدن
• پاره شدن اعضای داخلی بدون سابقه آسیب عمده
• استخوان شکسته به ویژه در کودکان زیر 3 سال
• سوختگی و تاول
• جراحت سر که در اثر آن ممکن است کودک علایم گیجی و استفراغ ، حمله یا خونریزی در شبکیه چشم داشته باشد که اشاره می کند کودک ممکن است تکان داده شده باشد.
• جراحت و کبودی های متعدد
• قورت دادن مواد سمی ، الکل یا مواد مخدر یا داروی مضر دیگر
• در رفتگی ، رگ به رگ شدن ، پیچ خوردگی
• نشانه های کلی ناقص سازی آلت تناسلی زنانه که ممکن است شامل نیاز به جراحی ویژه ، اشکال در رفتن به توالت یا اکراه در شرکت در ورزش و فعالیت های فیزیکی دیگری که کودک قبلاً به آن ها علاقه داشته است، باشد
نشانه ها در والدین و مراقبین
• اقرار مستقیم یک پدر یا مادر که می ترسد کودکش را مجروح کرده باشد
• سابقه خشونت در خانواده
• سابقه بدرفتاری با خودشان در دوران کودکی
• مراجعه مکرر با کودک یا کودکانشان به خدمات بهداشتی یا غیره با جراحاتی که قابل توجیه نیست یا مشکوک به نظر می رسد، قورت دادن مواد غیر غذایی یا ناراحتی های بدنی
نشانه های احتمالی آزار احساسی
همه انواع آزار به کودکان آسیب روانی می زند اما واژه « آزار احساسی» رفتاری است که اعتماد به نفس کودک را از بین می برد.
نشانه ها در کودکان
• احساس بی ارزشی درباره ی حیات و خودشان
• عدم توانایی ارزش قایل شدن برای دیگران
• عدم اعتماد به مردم
• نداشتن مهارت های برخورد با مردم که برای کارهای روزمره لازم است
• رفتار افراطی برای جلب توجه
• بیماری های رفتاری دیگر مثل قلدری کردن، به هم ریختن همه چیز و تجاوز کاری
• در معرض خشونت خانگی قرار داشتن
نشانه ها در والدین یا مراقبین
• انتقاد کردن مداوم، تحقیر کردن، سر به سر گذاشتن یا بی محلی به کودک یا امتناع از تحسین و توجه کردن
• خواسته های زیادی یا غیر مقول
• خصومت مصرانه، آزار زبانی شدید، پس زدن و کسی را قربانی دیگران کردن
• اعتماد به این که یک کودک به خصوص بد یا شیطان است
• استفاده از دور افتادگی نامناسب فیزیکی یا اجتماعی به عنوان تنبیه
• خشونت خانگی
نشانه های احتمالی آزار جنسی
نشانه ها در کودکان
• توصیه کردن اعمال جنسی مثلاً «---------- جیشم را در میاره »
• گفتن آن به شما به طور مستقیم یا غیر مستقیم
• رفتار خودآزار مثل اعتیاد به مواد مخدر، سعی به خودکشی و آسیب زدن به خود
• با لباس کامل به تخت خواب رفتن
• بی اشتهایی مفرط یا زیاده خواری
• کبودی یا خونریزی در محل آلت تناسلی
• عفونت های جنسی
• کبودی در پستان ها ، کپل ها یا پایین شکم یا ران
• حاملگی در دوران بلوغ
• تماس با کسی که به عنوان یک تجاوزگر جنسی شناخته شده است یا مظنون است
• به دست آوردن پول یا هدایای غیر قابل توجیه
• مصرانه فرار کردن از خانه
• رفتار وا پس رو مثل بازگشت ناگهانی به ادرار یا مدفوع کردن روی تشک
• رفتار جنسی نامناسب برای سن کودک
نشانه ها در والدین یا مراقبین
• نشان دادن فحشا یا پورنوگرافی به کودک یا استفاده از کودک برای پورنوگرافی
• نشان دادن عمدی اعمال جنسی دیگران به کودک
• محکومیت قبلی برای آزار جنسی کودکان
• وادار کردن کودک به اعمال جنسی با کودکان دیگر
• تهدید زبانی به آزار جنسی
• انکار حاملگی نوجوان توسط خانواده
چرا کودکان مورد آزار قرار می گیرند ؟
1) ناآگاهی والدین :
گاهی والدین یا افراد دیگر که به کودک آزار می رسانند ، نمی دانند که رفتار آنها کودک آزاری است مانند : کسانی که کودکان را تنبیه بدنی می کنند ، مورد تحقیر و توهین قرار می دهند ، به نیازهای اساسی آنها توجهی ندارند و این رفتارها را عادی و معمولی می دانند .
2) مشکلات اقتصادی :
فقر سبب می شود که کودکان از دسترسی به نیازهای اساسی خود مانند آموزش ، بهداشت ، تغذیه و... محروم شوند و یا والدین به علت فشارهای مالی با رفتارهایی مانند : پرخاشگری ، خشونت ، بی توجهی و.. کودکان را مورد آزار قرار دهند .
3) اعتیاد:
به علت خصوصیاتی که در اغراد ایجاد می کند مانند : پرخاشگری ، بی مسئولیتی ، کاهش عواطف و... سبب می شود که کودکان مورد آزار به ویژه از نوع سوء استفاده قرار گیرند .
بیماری های روانی :
در صورتی که والدین به بیماری های روانی مبتلا باشند ، با رفتارهاای مانند تند خویی ، خشونت ، ناسازگاری ، بی توجهی و... که ناشی از بیماری روانی آنهاست ، سبب آزار کودکان می شوند .
5) مشکلات خانوادگی :
مشاجرات شدید و طولانی والدین ، جمعیت زیاد خانواده ، شیوه های تربیتی نامناسب ، در برخی موارد وجود ناپدری و نامادری و... سبب می شود که کودکان موردآزار قرار گیرند تا حدی که مشکلات خانوادگی یکی از دلایل کودک آزاری به شمار می رود .
6- مشکلات کودکان :
کودکانی که مشکلات نسبتا ً پایدار و شدید دارند بیشتر از سایر کودکان مورد آزار قرار می گیرند . مانند : کودکانی که دچار بیماری های جسمی مزمن و طولانی مدت یا مشکلات رفتاری از قبیل پرخاشگری ، بی قراری ، بیش فعالی ، اضطراب ، شب ادراری و... هستند به علت مشکلاتی که برای بزرگسالان ایجاد می کنند و نیز به سبب ناآگاهی والدین از این مشکلات اغلب مورد آزار جسمی و روانی قرار می گیرند .
7) مشکلات مدرسه :
مشکلاتی که در مدرسه برای دانش آموزان ایجاد می شود مانند : انتظار بیش از حد ، ندیدن تفاوت ها ، ایجاد اضطراب ، ترس و رقابت های شدید ، تبعیض ، تنبیه بدنی ، تحقیر و توهین و... سبب آزار جسمی و روانی کودکان می شوند .
چگونه می توانیم کودک آزاری را کاهش دهیم ؟
1)کودکان را بهتر و بیشتر بشناسیم :
شناخت کودکان و نیازهای آنان سبب می شود که رفتار بهتری با آنان داشته باشیم . برای این کار می توانیم از روش های مختلف مانند خواندن کتاب های مناسب ، شرکت در کلاس های آموزشی ، مشورت کردن با افراد آگاه و.. استفاده کنیم .
2) علت کودک آزاری ار بشناسیم :
کودک آزاری مانند هر رفتار دیگری علتی دارد . سعی کنیم علت آن را پیدا کنیم و با برطرف کردن آن ، کودک آزاری را کاهش دهیم . ممکن است برخی از مشکلات را نتوانیم از بین ببریم ، در آن صورت پذیرفتن ان بهتر از آزار دادن کودکان است .
3) از دیگران کمک بگیریم :
کمک گرفتن و مشورت کردن نشانه هوشیاری و آگاهی است ، نه ناتوانی. برای کاهش مشکلات خود می توانیم از مراکز مشاوره حضوری ، تلفنی ، سازمان های غیر دولتی ، افراد آگاه و... کمک بگیریم .
4)آرامش خود را حفظ کنیم :
زندگی همیشه با مشکلات همراه است ، سعی کنیم خشم خود را کنترل کنیم و برای مشکلات چاره جویی نماییم . بسیاری از کودک آزاری ها در شرایطی انجام می گیرد که والدین قادر به کنترل خشم خود نیستند . کنترل خشم آموختنی است و می توانیم با تمرین بر خشم خود غلبه کنیم .
کودک آزاری چه زیان هایی برای کودکان دارد ؟
کودکی دوران رشد و شکل گیری شخصیت است . انواع کودک آزاری در یان سال های حساس و مهم ، به رشد و سلامت آنان آسیب های جدی می رساند . کودکان آزار دیده در همه جنبه های رشد جسمی ، ذهنی ، روانی و اجتماعی با مشکلات و نارسایی های فراوانی روبرو خواهند شد. بررسی های انجام شده نشان کمی دهد بسیاری از کودکانی که در دوران کودکی قربانی آزار ئو بد رفتاری بوده اند ، در بزرگسالی خود به آزار کودکان پرداخته اند و این بزرگترین زیان کودک آزاری است که سبب تداوم آن می شود .
چگونه می توانیم از کودک آزاری پیشگیری کنیم ؟
پیشگیری همیشه بهتر ، آسانتر و سریعتر از درمان است .
برای پیشگیری از کودک آزاری می توانیم از راهکارهای زیر استفاده کنیم :
1. دقت در ازدواج و تشکیل خانواده ، خودداری از ازدواج های تحمیلی ، ناشناخته ، شتابزده و ازدواج در سنین پایین .
2. توجه به تنظیم خانواده و تعداد مناسب فرزندان .
3. افزایش آگاهی در زوینه پرورش فرزندان و شیوه های مناسب رفتار با آنان .
4. پذیرش مسئولیت و انجام وظایف خود به عنوان پدر ، مادر ، سرپرست و... نسبت به کودکان .
5. آشنایی با حقوق و نیازهای اساسی کودکان .
6. توجه به سلامت جسمی و روانی خود و کاهش فشارهای عصبی و مشکلات رفتاری خود که سب کودک آزاری می شود .
7. تقویت روحیه کمک گرفتن هنگام برخورد با مشکلات و آشنایی با مراکز حمایتی ، امداد در مورد کودکان و خانواده ها.
