بخشی از مقاله
خلاصه
نیروي انسانی با ارزشترین منبعی میباشد که هر سازمان دارد. بنابراین با هزینههاي آن نه از نوع مصرفی بلکه از نوع سرمایهگذاري باید برخورد کرد، در این راستا میتوان گفت سیستم حقوق و مزایا از مؤثرترین ابزار تشویق و انگیزشی کارکنان است. از اینرو این مقاله به بررسی رابطه بین سیستم حقوق و دستمزد با بهرهوري، تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان میپردازد. این پژوهش از نظر روش از نوع همبستگی و پیمایشی است. جامعه آماري شامل؛ کلیه کارکنان دانشگاه پیام نور دزفول است که به روش تصادفی ساده، 110 نفر به عنوان اعضاي نمونه انتخاب شدند. ابزار جمعآوري اطلاعات پرسشنامه بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون با کاربرد نرمافزار spss استفاده شد. نتایج نشان داد؛ بین سیستم حقوق و دستمزد با بهرهوري کارکنان و تعهد هنجاري رابطه مثبت معنیداري وجود داشت. همچنین بین سیستم حقوق و دستمزد و تعهد مستمر کارکنان رابطه منفی معنیداري مشاهده شد.
کلمات کلیدي: حقوق، دستمزد، تعهد، رضایت، بهرهوري، کارکنان
.1 مقدمه
یکی از اساسیترین مسائل مربوط به مدیریت و اداره جوامع امروزي، نیروي انسانی و در بین آنها نظام تعیین حقوق و دستمزد کارکنان شاغل در بخشهاي دولتی و خصوصی است که همواره زمینه ساز بروز مشکلات عدیدهاي براي جوامع و بخشهاي مختلف آن بوده است. بسیاري از نابسامانیها و نارضایتی هاي موجود در روابط کارکنان و صاحبان مؤسسات و یا مدیران آنها ریشه در نامناسب بودن حقوق و دستمزد آنها دارد، در این مورد در صورتی که یک نظام پرداخت فراگیر و همه جانبه طراحی گردد که هم مورد قبول کارکنان واقع گردیده و هم منافع صاحبان سازمانها را در نظر بگیرد، بسیاري از این نابسامانی ها مانند اعتصاب، سهل انگاري در نگهداري و حراست از وسایل و ابزار تولید، وارد نمودن صدمه به خطوط تولید، کم کاري و غیره مرتفع میگردند و رضایت شغلی و در نتیجه کارایی و بهرهوري و تعهد سازمانی دست اندرکاران ایجاد میگردد .[1]
نیروي انسانی با ارزشترین منبعی میباشد که هر سازمان دارد. بنابراین با هزینههاي آن نه از نوع مصرفی بلکه از نوع سرمایه گذاري باید برخورد کرد، و با توسعه مؤثر به طور مداوم بر ارزش آن افزود. کدام سازمان است که علاقمند به ترکیب نمودن ارتباطات، کار تیمی، جهتگیري اهداف
۱ استادیار، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اﻗﺘﺼﺎد و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ، اﻫﻮاز، ایران، Bita40@yahoo.com
۲ کارشناس ارشد، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، واﺣﺪ ﻣﺴﺠﺪ سلیمان، دانشکده مهندسی صنایع، مسجد سلیمان، asadi.n@gmail.com ۳ کارشناس ارشد، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، واﺣﺪ ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎه، دانشکده تحصیلات تکمیلی،کرمانشاه، ایران، k.hesam80@yahoo.com
مشترك، بهبود عملکرد، مشارکت کارکنان و پاداش هاي مالی در یک نظام نیست؟ به هر حال استراتژي نظام پرداخت و مدیریت پاداش در کلیت آن
باید به طور مستقیم برگرفته از استراتژيهاي منابع انسانی و همسو با استراتژيهاي سازمان باشد. همچنین با پرداخت پاداش مناسب و تأکید بر این اصل که حفظ ارزشهاي سازمان با نوآوري، تلاش و عملکرد گروهی و فردي میسر میباشد، باعث برانگیختن و تلاش مستقیم کارکنان در جهت اهداف سازمان میشود. همین امر دلیل واقعی سازمانها براي استفادة هرچه بیشتر از شکلهاي مختلف سیستم حقوق و مزایا است .[2]
حقوق و مزایا شالودة اولیه قرارداد میان فرد و سازمان را تشکیل می دهد. بر اساس این قرارداد سازمان موظف است در ازاي خدمات کارکنان به آنان چیزهایی بدهد. در این چیزها میزان و شکل پرداخت جایگاه ویژهاي دارد. طوري که اگر نظام پرداخت درست طراحی و تدوین نشود، عوامل دیگر از قبیل؛ گزینش افراد صالح، گماردن آنان در مشاغل مناسب، و ارزیابی منصفانه عملکرد آنان ممکن است نامربوط باشد .[3]
در این راستا در اغلب موارد سیستم حقوق و مزایا از مؤثرترین ابزار تشویق و انگیزشی است که در اختیار مدیران سازمان میباشد. طرح و استفاده از سیستم مذکور اغلب انعکاس دهندة نگرش مدیران و طرز برخورد آنان با نیروي انسانی شاغل است. به همین دلیل مدیران سازمان برنامه پاداش مالی را به طور جدي دنبال میکنند. تهیه و تنظیم خط مشیهاي مناسب در مورد محاسبه و تعیین حقوق و دستمزد کارکنان یکی از مسائل دشوار در مدیریت حقوق و دستمزد است، که همه سازمانها اعم از دولتی و خصوصی باید سیاستهاي مشخصی در زمینه محاسبه و نحوة پرداخت آن داشته باشند .[4]
در این راستا یک مطلب مهم در انگیزش این است که، سیستم پرداخت حقوق و دستمزد عادلانه باشد. بر اساس تئوري برابري کارکنان زمانی در نهایت از پرداختها راضی میشوند که آن را در مقایسه با سایر افراد هم شغل و سازمانهاي مشابه و جامعه عادلانه بیابند. هنگامی که کارکنان احساس نمایند که حقوق و مزایاي دریافتی آنان منصفانه و عادلانه است، عملکرد آنها افزایش مییابد و یا بالعکس. ایجاد مکانیزمهاي مؤثر در جمیع جهات از جمله؛ طراحی و تدوین سیاستها و خط مشیهاي متناسب با یک سیستم حقوق و دستمزد عادلانه به ایجاد رضایت شغلی کارکنان، تعهد سازمانی آنان و
تشویق کارکنان به بهرهوري بیشتر منجر میگردد .[5] با توجه به اهمیت موضوع این مقاله درصدد بررسی رابطه بین سیستم حقوق و دستمزد با
بهرهوري، تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز است.
.
-2 پیشینه تحقیق
نظري 1380) )، در پژوهشی با عنوان "بررسی رابطه بین عوامل انگیزشی- بهداشتی (نظریه دو عامل هرزبرگ) و خشنودي شغلی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحدهاي شوشتر و رامهرمز در سال "1380 به این نتایج دست یافت: بین عوامل انگیزشی و خشنودي شغلی کارکنان رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. بین عوامل انگیزشی و خشنودي شغلی کارکنان رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین بین عوامل بهداشتی و ناخشنودي شغلی کارکنان رابطه منفی و معنی دارد .[6]
ساعتچی (1371)، نگرش کارکنان درباره عوامل مؤثر بر رضایت شغلی و ترك خدمت را در بین پرسنل نظامی و غیر نظامی در یکی از شاخههاي معاونت نظامی مورد بررسی قرار داد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که، هر چه رضایت شغلی کارکنان بیشتر باشد نتایج خوبی در کارایی کارکنان خواهد داشت و از جمله عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنانی، حقوق و مزایا میباشد که نسبت به سایر عوامل از قبیل؛ سرپرستی، ترفیعات، ماهیت شغلی، رابطه قويتري با رضایت شغلی کارکنان دارد و از درجه همبستگی مثبتی (%69) برخوردار است .[7]
حمزپور 1384) )، در بررسی نظام جبران خدمت کارکنان و رابطه آن با انگیزش به این نتایج دست یافت که عملکرد و تعهد در شرکت توسعه نیشکر و جبران خدمت مناسب میتواند موجب افزایش رضایت شغلی، تعهد و عملکرد سازمانی گردد .[8]
