بخشی از مقاله
(( مقدمه ))
تصمیم گیری مربوط به دارو درمانی امری پیچیده و ذاتی است ، برای مثال بررسی بیمار، هم پیش ازتجویزدارو ، هم پس ازآن انجام می شود.
ازاین بررسی هاداده هایی راجع به :
(1)ارزیابی کارآیی دارودرمانی
(2)ارزیابی کارآیی اقدامات پرستاری
(3)تصمیم گیری در مورد تداوم وتصییح اقدامات پرستاری
(4)ارائه تشخیص های جدیدپرستاری همراه بااقدامات پرستاری مربوط، به دست می اید0لذا دراین مجموعه اطلاغات گردآوری شده برمبنای فرآیند
پرستاری بوده به گونه ایست که دستیابی سریع وراحت به نکات کلیدی و کاربردی درمورد داروهارا امکان پذیرساخته ،اجرای فرایند چرخه ای پرستاری رابرای دانشجویان امری ساده می نماید 0
درگردآوری این مجموعه سعی شده است جهت دستیابی واجرای این فراینداطلاعات مورد نیازتحت سه عنوان :
تجویزدارو،بررسی بیمارواثرات دارووآموزش به بیمار ارائه شود
فصل 1
دیازپام
مقدار و روش مصرف :
مقادیر مصرفی به صورت جداگانه برای بالغین و کودکان و بر اساس مورد مصرف
فهرست شده اند0
گروه D :
شواهد مثبتی از خطر مرگبار روی انسان وجود دارد، اما فواید حاصله از مصرف دارو در
زنان حامله ممکن است علی رغم وجود خطر پذیرفته شود0
نام ها ی تجارتی :
APO- DIAZEPAM, DIAZEMULS, E-PAM, MERAL, MEVAL,
NEO- CALME 0
طبقه بندی درمانی :
ضد تشنج- ضد اضطراب- آرام بخش- خواب آور- شل کننده ی عضلات اسکلتی 0
طبقه بندی مصرف حاملگی :
گروه D
فصل 2
موارد مصرف :
داروی انتخابی برای صرع مداوم(STTUS EPILEPTICUS) درمان اختلالات
اضطرابی ، جهت تسکین کوتاه مدت نشانه های اضطراب ، به منظور تخفیف اضطراب و تن شن پیش از جراحی ، اقدامات کاردیوورژن و آندوسکوپی ، به عنوان یک فراموشی
دهنده ، و درمان برای RESTLESS LEGS 0 هم چنین به منظور تسکین نشانه های قطع مصرف حاد الکل ، مشکلات دفعی در سالمندان ، و به طور کمکی برای تسکین اسپاسم عضلات اسکلتی همراه با فلج مغزی، پاراپلژی،آتتو،سندرم STIFFMAN وتتانوس مصرف می شود.
مقدار و روش مصرف :
* بالغین :
10-5 میلی گرم از راه عضلانی یا وریدی تجویز می شود، در صورت نیاز در فواصل
15-10 دقیقه تا 30میلی گرم تکرار می شود، در صورت نیاز هر 2تا 4ساعت تکرار
می شود0
* کودکان کوچکتر از 5 سال :
2/0-5/0 میلی گرم از راه عضلانی یا وریدی ،به طور آهسته هر 2تا5 دقیقه تا مقدار 5
میلی گرم تجویز می شود .
* کودکان بزرگتر از 5 سال : یک میلی گرم از راه عضلانی یا وریدی ، به
آهسته هر2تا 5 دقیقه ، تا مقدار 10میلی گرم تجویز می شود ، در صورت نیاز هر 2تا
ساعت تکرار شود 0
موارد منع مصرف واحتیاط :
1- موارد منع مصرف :
شکل تزریقی : شوک ، اغماء ، مسمومیت حاد الکل ، تضعیف علایم حیاتی ، بیماران
مامایی ، نوزادان 30روزه یاکوچکتر0
شکل قرص :
کودکان کوچکتر از6ماه ، گلوکوم حاد زاویه ی باریک ، گلو کوم زاویه ی باز درمان نشده ، در خلال درمان با مهار کننده ی مونوآمین اکسیدازیا در مدت 14روز پس از آن مصرف بی ضرر طی دوران حاملگی (گروهD ) و شیردهی ثابت نشده است.
2- موارد احتیاط
صرع، سایکوزها ، افسردگی روحی ، نقص عملکرد کلیوی یا کبدی ، سوء مصرف دارو ،
افراد مستعد اعتیاد0 دیازپام تزریقی در سالمندان ،افراد به شدت بیمار وبیماران مبتلا به COPD با نهایت احتیاط مصرف شود.
عوارض جانبی/ ناخواسته :CNS :
خواب آلودگی ، خستگی ، آتاکسی ، اغتشاش شعور ، خشم متناقض ، سرگیجه ، فراموشی ، ورتیگو ،رویاهای زنده ، سردرد ، صحبت مبهم ، ترمور ، ضعف عضلانی ،
تغییراتEEG
CV:
تا کیکاردی ، ادم ، کلا پس قلبی- عروقی0
EYE:
تاری دید ، دوبینی ، نیستا گموس0
GI:
خشکی مخاط دهان ، تهوع ، یبوست0
GU:
بی اختیاری ، احتباس ادرار ، ژینکوماستی (مصرف طولانی) ، بی نظمی های قاعدگی0
OTHER:
سکسکه ،درد سینه یا گلو ، سرفه ، نارسایی تخمک گذاری و000
ناسازگاری ها(محلول/ افزودنی) :
بلئومایسین ، بنزکینامید ، دوبوتامین ، دوکساپرام ، گلیکوپیرولات ، هپارین،
فلوئورواوراسیل0
فصل 3
تجویز دارو :
1- دارو را در ظرف مقاوم به نور در دمای 30- 15 درجه ی سانتی گراد نگه داری کنید0
2- از قطع مصرف ناگهانی دیازپام باید اجتناب کرد0 دوزها باید به تدریج کاهش یافته تا پایان یابد.
3- قرص را می توان قبل از تجویز خرد نموده و همراه با مایع یا مخلوط با غذا تجویزکرد0
بررسی بیمار و اثرات دارو :
1- اکثر واکنش های ناخواسته وابسته به دوز هستند0پزشک برای تعیین کمترین دوز
نگه دارنده ی موثر به مشاهدات دقیق وگزارش پاسخ بیماربه دارو اعتماد خواهدکرد 0
2- حداکثر ممکن است 2-1 هفته زمان نیاز داشته باشد0 تحمل بیمار به اثرات درمانی ممکن است پس از 4 هفته درمان ایجاد شود.
3-نسبت جذب و دفع ، از جمله دفع مدفوع را کنترل کنید0
4-شمارش دورهای سلول های خونی و آزمون های فعالیت کبد طی درمان طولانی
توصیه می شود0
5- وابستگی جسمانی و روانی ممکن است در بیماران تحت درمان دراز مدت با دوزهای بالا ، در بیمارانی با سابقه ی اعتیاد به ا لکل یا دارو ، یا در بیمارانی که خود درمانی می کنند ایجاد شود0
6- تمایلات سوء مصرف دارو ممکن است در حالات اضطرابی توام با افسردگی ظاهر
شود0تدابیر پیشگیری کننده ی لازم رادر نظر بگیرید 0
7- هنگامی که دیازپام به طور تزریقی تجویز شود ، ممکن است هیپوتانسیون ، ضعف
عضلانی ، تاکیکاردی و تضعیف تنفسی ایجاد شود0 بیمار را به دقت مشاهده کنید وعلائم حیاتی را کنترل کنید.
8- احتمال بروز واکنش های ناخواسته نظیر خواب آلودگی ، آتاکسی ، یبوست و احتباس دراری در بیماران سالمند و ناتوان یا در بیمارانی که دوزهای زیاد دریافت می کنند ، بیشتر است 0 تعدیل دوز مصرفی الزامی است 0 بر راه رفتن بیمار نظارت کنید.
9- استعمال سیگار متابولیسم دیازپام را افزایش می دهد ؛ بنابراین اثر بخشی بالینی دارو کمتر می شود0 سیگاری های حرفه ای ممکن است دوز بالاتری از غیر سیگاری ها نیاز داشته باشند0
آموزش به بیمار و خانواده :
1- طی درمان با دیازپام باید از ا لکل ها وسایرتضعیف کننده ها CNS اجتناب شود، مگر اینکه پزشک توصیه ی دیگری نماید 0 مصرف هم زمان این ترکیبات می تواند سبب خواب آلودگی شدید ، تضعیف تنفسی و آپنه شود.
2- به خاطر احتمال تسکین ، باید از فعالیت های نیازمند هوشیاری ذهنی و دقت اجتناب شود تا این که واکنش به دیازپام ارزیابی گردد.
3- به بیمار باید توصیه شود ، در صورت حامله شود یا قصد حامله شدن دارد باید درباره پسندیده بودن قطع مصرف دارو با پزشک تماس بگیرد0
4- به بیمار تذکر دهید دارو را طبق دستور مصرف کند و دوز یا فواصل بین دوزها را
تغییر ندهد 0
5- بیمار مادامی که تحت درمان با دیازپام است ، باید قبل از مصرف هر گونه داروی
بدون نیاز به نسخه (OTC ) با پزشک مشورت کند 0
فارماکوکینتیک :
1- جذب :
این دارو به راحتی از مجرای گوش جذب می شود0
2- شروع اثر :
خوراکی : 60-30 دقیقه ؛ عضلانی : تا 20 دقیقه ؛ وریدی 5-1 دقیقه 0
3- اوج اثر :
خوراکی : 2-1 ساعت ؛ عضلانی : 5/1 – 5/0 ساعت ؛ وریدی :30-15 دقیقه 0
4- مدت اثر :
خوراکی : تا 24 ساعت ؛ وریدی ؛ 60-15 دقیقه 0
5- انتشار :
از سد خونی – مغزی وجفت عبور می کند ؛ به داخل شیر منتشر می شود 0
6- متابولیسم :
در کبد به متابولیت های فعال تبدیل می شود 0
7- دفع :
نیمه عمر : 70-20 ساعت ؛ اکثر متابولیت های این دارو از راه ادرار دفع می شوندومقادیر ناچیزی از آن ها از راه مدفوع دفع می شود.
فارکومادینامیک /عملکرد :
عملکرد مهاری ناقل عصبی گاما – آمینوبوتیریک اسید(GABA ) را افزایش می دهد0
اثرات تضعیف کننده ی در کلیه ی سطوح (CNS ) روی می دهد 0 مهار پیش سیناپسی
را افزایش می دهد و گسترش فعالیت کانون های تشنجی را سرکوب می نماید.
راه های عبور پس سیناپسی نخاع را مهار می کند 0 به مستقیم عصب حرکتی و فعالیت عضلانی را تضعیف می کند.
فصل 4
آلپرازولام
نام تجارتی :
XANAM
طبقه بندی درمانی :
ضداضطراب بنزودیازپینی ، آرام بخش – خواب آور
طبقه بندی مصرف در حاملگی :
گروه D
موارد مصرف :
درمان اختلالات اضطرابی یا برای تسکین کوتاه مدت نشانه های اضطراب 0 هم چنین به عنوان داروی کمکی در درمان اضطراب توام با افسردگی و پریشانی و برای اختلالات
پانیک نظیر ترس از اجتماعات مصرف می شود .
مقدار و روش مصرف :
1- اختلالات اضطرابی :
*بالغین :
5/0-25/0 میلی گرم از راه خوراکی سه بار در روز (حداکثر 4 میلی گرم در روز)
مصرف می شود 0
*سالمندان :
25/0-125/0 میلی گرم از راه خوراکی دو بار در روز مصرف می شود 0
2- حملات پانیک :
*بالغین :
2-1 میلی گرم از راه خوراکی سه بار در روز (حداکثر8 میلی گرم در روز) مصرف
می شود 0
موارد منع مصرف و احتیاط :
*موارد منع مصرف :
حساسیت به بنزودیاپینها ، گلوکوم حاد زاویه باریک ؛ بیماری ریوی ؛ مصرف به تنهایی در افسردگی اولیه ؛ یا اختلالات سایکوتیک ؛ در خلال حاملگی گروه D ، در مادران شیرده و کودکان ونوجوانان کوجکتر از 18 سال .
*موارد احتیاط :
نقص کار کلیه یا کبد ، سابقه الکلیسم ؛ سالمندان و بیماران ناتوان 0 سودمندی دارو برای درمان دراز مدت (بیش از4ماه) ثابت نشده است 0
عوارض جانبی / ناخواسته : CNS:
خواب آلودگی ، سدیشن ، منگی ، سرگیجه ، سنکوپ ، افسردگی ، سردرد ، اغتشاش
شعور ، بی خوابی ، عصبانیت ، خستگی ، عدم چابکی ، نا پایداری ، رژیدیتی ، ترمور
بی قراری ، هیجان متناقص ، توهمات 0
CV :
تاکیکاردی ، هیپوتانسیون ، تغییرات ، ECG 0
OTHER:
تاری دید ، دیس پنه 0
تداخلات دارویی :
الکل و سایر داروهای مضعف CNS ، ضد تشنجات ، آنتی هیستامینها ، باربیتوراتها
ضد دردهای مخدر ، بنزودیازپینها ، اثرات تضعیف سیستم عصبی مرکزی را تشدید
می کنند 0
سایمتیدین ، دی سولفیرام اثرات آلپرازولام را افزایش یا کاهش دهند 0
تجویز دارو :
1- آلپرازولام را می توان بدون توجه به زمان خوردن غذا تجویز نمود 0
2- در ظروف مقاوم به نور ، در دمای 15تا 30درجه سانتی گراد نگه داری کنید ،
مگر اینکه دستور دیگری داده شود 0
بررسی بیمار و اثرات دارو :
1- بیماران دربافت کننده ی درمان دارویی مداوم ، باید مطالعات دوره ای شمارش خون تجزیه ادرار ، و شیمی خون داشته باشند 0
2- خواب آلودگی و سد یشن شایعترین عوارض جانبی هستند0 خصوصا سالمندان
یا بیماران ناتوان را که ممکن است نیازمند نظارت بر راه رفتن یا نیاز به نرده ی کنار تخت داشته باشند ، کنترل نمایید 0
آموزش به بیمار و خانواده :
1-واکنش های ناخواسته ، که ممکن است طی درمان دارویی اولیه با دوز بالا بروز
نمایند ، معمولا با ادامه درمان ناپدید می شوند 0
به بیمار توصیه کنید پزشک را مطلع سازد ؛ تعدیل دوز مصرفی ممکن است لزوم یابد
