بخشی از مقاله

ارتباط شهري به صورت حلقوي

حلقوي:
با روند توسعه اين فرم مجتمعهاي شهري فواصل شبكه‌هاي اصلي و منشعب شده از مركز زياد مي‌شود و لازم است جهت ارتباط اين شبكه‌ها، در نقاط مختلف، آنها را توسط رينگهاي متوالي حلقوي به يكديگر متصل كرد. به منظور جلوگيري از ترددهاي بي‌مورد وسايط نقليه به مركز شهر و همچنين حركت وسايط نقليه در دور مركز شهر در صورتي كه شبكه ارتباط‌دهنده بصورت يك يا چند رينگ تمامي اين شبكه‌ها را يكديگر متصل سازد سيستم ارتباط شهري به صورت حلقوي در
حلقه‌اي داخلي:

محاسن سيستم حلقه‌اي داخلي:
- اگر موقعيت در دره قرار گرفته باشد، جمع‌آوري آبهاي سطحي و هدايت فاضلاب بسهولت امكان‌پذير است.
- در مركز محدوده دسترسي سواره وجود نداشته و اختصاص به عابر پياده دارد.
- ارتباط مناسب مناطق مسكوني خارج از حلقه با مناطق اطراف خود.
- تردد وسائط نقليه غير محلي در خيابانهاي فرعي وجود ندارد.


- شرايط مناسب براي وسائط حمل و نقل عمومي (اتوبوسراني)، مناطق دو سمت حلقه تحت پوشش قرار خواهند داشت.
معايب سيستم حلقه‌اي داخلي:
- شبكه دسترسي پياده مناطق مسكوني خارج از حلقه داخلي (خيابان جمع و پخش‌كننده)، براي رسيدن به بخش مركزي بايد حلقه داخلي را قطع نمايد. حلقه داخلي با تردد سنگين خود عاملي براي ايجاد خطر جهت عابرين مي‌گردد.
- مزاحمت و آلودگي‌هاي ناشي از تردد وسائط نقليه (دود، گاز، صوت) براي زمينهاي مجاور خيابان جمع و پخش كننده وجود خواهد داشت.
- وجود بار ترافيك سنگين در چهارراهها و تقاطع‌هاي بخش مركزي.


- فاصله كم تقاطعها در خيابان جمع و پخش كننده (حلقه داخلي) باعث راهبندان خواهد شد.
- احتمال تردد وسائط نقليه افراد غير محلي در خيابان جمع و پخش كننده (حلقه داخلي)، چنانچه حلقه داخلي از دو طرف به خيابان اصلي (غيرمحلي) اتصال داشته باشد.

حلقه‌اي خارجي:

محاسن سيستم حلقه‌اي خارجي:
- موقعيت راس تپه،‌ جمع‌آوري آبهاي سطحي و هدايت فاضلاب را بسهولت امكان‌پذير مي‌كند
- تردد وسائط نقليه غير محلي در خيابانهاي فرعي وجود نخواهد داشت.
- موقعيت مناسب جمع و پخش كننده (حلقه خارجي)، كه داراي تردد نسبتاً سنگيني است در مرز محدوده.
- دسترسي به مركز محدوده توسط شبكه ارتباطي پياده (بدون آنكه توسط شبكه سواره قطع گردد).


- جداسازي نسبتاًُ مطلوب شبكه ارتباطي سواره و پياده.
- زيادي تقاطعها سه راهي بجاي چهارراه.
معايب سيستم حلقه‌اي داخلي:
- جداشدن مناطق مسكوني داخل حلقه،‌ توسط خيابان جمع و پخش كننده (حلقه خارجي) از مناطق اطراف.
- طولاني شدن سفرها با وسيله نقليه در ترددهاي محلي.


- مزاحمت و آلودگي ناشي از وسائط نقليه (گاز، دود، گرد و غبار و سر و صدا)، براي زمينهاي مجاور خيابان جمع و پخش كننده.
- وجود شرايط نامناسب براي وسائط نقليه حمل و نقل عمومي (اتوبوسراني) به جهت پوشش يك طرفه منطقه.
- اقتصادي نبودن اين سيستم نسبت به سيستمهاي ديگر.
- احتمال تردد وسائط نقليه افراد غيرمحلي در خيابان جمع و پخش كننده (حلقه خارجي)، چنانچه حلقه از دو طرف به خيابان اصلي غير محلي اتصال داشته باشد.

حلقه‌اي انشعابي ـ شاخه‌اي
محاسن سيستم حلقه‌اي انشعابي ـ شاخه‌اي
- جمع آوري آبهاي سطحي و فاضلاب در انشعاب تنگ دره، موقعيت مناسبي را ايجاد مي‌كند.
- جداسازي دسترسي شبكه سواره و پياده بصورت نسبتا‌ً مطلوبي امكان‌پذير است.


- امكان ارتباط دادن قسمتهايي از محدوده اطراف سايت با شبكه، بدون آنكه معابر همديگر را قطع نمايند.
- امكان تردد افراد غيرمحلي در سايت وجود ندارد.
- موقعيت مناسب معبر جمع و پخش كننده در مرز محدوده كه داراي تردد سنگيني است.
- زيادي تقاطع‌هاي سه‌راهي به جاي چهارراه.


- احتمال تردد وسائط نقليه افراد غيرمحلي در خيابان جمع و پخش‌كننده بسيار كم خواهد بود.
معايب سيستم حلقه‌اي انشعابي ـ شاخه‌اي
- طولاني بودن مدت سفرها با وسيله نقليه در ترددهاي داخل محدوده.


- احتمال تراكم ترافيك در محل اتصال خيابان جمع و پخش كننده با خيابان اصلي با درجه‌بندي بالاتر وجود خواهد داشت.
- مزاحمت و آلودگي ناشي از تردد وسائط نقليه در قسمتهايي از خيابان جمع و پخش كننده وجود خواهد داشت.
- شرايط نامناسب براي وسايل نقليه حمل و نقل عمومي (اتوبوسراني)، به علت آنكه خيابان جمع و پخش كننده به صورت فرعي بن‌بست عمل مي‌كند.
-
تار عنكبوتي:‌
اين فرم شهر از نظر ارتباطي تقريباً همانند فرمهاي شعاعي و حلقوي مي‌باشد، با اين تفاوت كه شبكه‌هاي منشعب شده از مركز خيابانها بصورت نامنظم از نظر سلسله مراتب ارتباطات با درجه پايين‌تر به هم وصل مي‌گردند.


در اين فرم مجتمعها، مي‌توان بصورتهاي مختلف رفت و آمد (ترافيك) را تقليل داد. ولي با توجه به عرض محدود شبكه‌هاي اتصالي، ارتباطات در سيستم حلقوي توسط اتصالات ترافيك (چون شبكه مرتبط كننده به عنوان يك رينگ كلي عمل مي‌كند و داراي عرض بيشتري هستند.) راحت‌تر حل مي‌گردد، بخصوص در حالتي كه از رينگهاي متعدد استفاده شده باشد.

شهرهاي اقماري و موازي
به منظور كاهش جمعيت شهرهاي قديمي و پرجمعيت (يكي از راه‌حلهاي تقليل رشد جمعيت شهرها) و جابجايي جمعيت اضافي شهرها مي‌توان از شهرهاي موازي استفاده كرد كه از نظر عملكردي تا حد زيادي مانند شهركهاي اقماري هستند.


تفاوت شهرهاي اقماري با موازي آن است كه در شهرهاي اقماري فعاليتهاي اساسي و پايه‌اي در داخل شهر اصلي شكل گرفته و نواحي حومه شهر، كه عهده‌دار سكونت جمعيت است حالت اقماري خواهد داشت. در صورتي كه در شهرهاي موازي (يعني ايجاد يا توسعه شهري جديد كه يكي از اقمار شهر اصلي مي‌باشد) زندگي بصورت خوديار وجود دارد و شكل يا فرم جديدي از شهر اصلي نيست.

واشنگتن پايتختي است موازي نيويورك و يا ورساس پايتختي است موازي پاريس. فعاليت در شهرهاي موازي اداري است ضمناً در شهرهاي اقماري بر خلاف شهرهاي ديگر مانند شطرنجي، حلقوي و... كه توسعه شهر از يك طرف يا اطراف صورت مي‌گيرد، فضايي را در يك مكان مشخص از ابعاد مختلف فيزيكي و انساني مورد مطالعه قرار مي‌دهند (مكان‌يابي شده) و جهت استقرار آماده‌سازي مي‌كنند.
كنزو تانكه معمار معروف ژاپني احداث شهري موازي توكيو (جهت تقليل جمعيت) را بر روي آب و در نزديك شهر توكيو مطرح نموده است.


فرم محوري
هاسمان (جرج‌ ـ اوجن هاسمان Haussmann ـ 81 ـ 1809) در نوسازي شهر پاريس جهت ايجاد دسترسي هاي مناسب، اقدام به تعريض گذرها و ايجاد فضاهاي جديد در اين شهر نمود و مراكز مهم و قديم را به كانونهايي تبديل كرد. وي از سال 1853 تا 1869 براساس خواسته ناپلئون سوم و تحقيق در اولين شهرسازي مدرن طرح فوق را ارائه مي‌نمايد. (دو نقشه كلي از شهر پاريس كه مسائل ترافيكي آن را حل نموده است).


براساس طرح هاسمان محله‌هاي قديم و علي‌الخصوص محله‌هايي كه اساس و منشاء انقلابهاي فرانسه بود، پاره‌پاره مي‌شود و از هسته قرون وسطي شبكه‌ها و خيابانهاي مهمي مي‌گذرد و بدين صورت آثار مهم و موجود به عنوان مركز يا نقطه عطف براي خيابانهاي جديد (خيابانها مراكز را بهم مرتبط مي‌كرد) مطرح مي‌شود.


طرح هاسمان داراي نظم و قواعد پيچيده و دقيقي نسبت به كارهاي قبلي بود و به جهت تجانس و يكپارچگي خاصي كه در اجراي آن بكار رفته داراي اهميت زياد بود.
پس از سالهاي 1780 هر جا مسائل شهرسازي مشابهي پيش آمد روش او مورد تقليد قرار گرفت. براين اساس در بيشتر شهرهاي مهم ايتاليا خيابانهاي عريض و مستقيمي احداث گرديد كه مركز شهر را به ايستگاه راه‌آهن وصل مي‌نمود.


شكل‌گيري و روند توسعه شهرها با يكديگر متفاوت مي‌باشد و توسعه هركدام بر معيارهاي مشخصي قرار داشته است و نقش شهر در تعيين اين شكل‌گيري بي‌تأثير نيست.
ضمناً با توجه به اين كه اين ديدگاه به دوره باروك مرتبط مي‌شود آن را مدل باروك نيزگويند.

راه يا مسير
عاملي كه با استفاده از آن حركت و مسير در ذهن شكل‌ مي‌گيرد مانند خيابان، پياده‌رو و خط راه‌آهن، بعضي از فعاليتها و تأسيسات ممكن است در امتداد خيابان يا جاده در ذهن ناظر اهميت مهمتري پيدا كند. مثلاً‌ وجود تأتر، همچنين معيارهاي مشخصه مانند پهني و باريكي مسير مي‌تواند توجه انسان را به خود جلب كند.

دسترسي
دسترسي يكي از مهمترين خصوصيات يك شهر خوب است. دسترسي را مي‌توان بصور مختلف تقسيم‌بندي كرد. دسترسي به افراد، دسترسي به فعاليتها، دسترسي به كالاها و منابع، دسترسي به اماكن و دسترسي به اطلاعات، به استثناي مورد آخر، بقيه دسترسيها فيزيكي بوده و وقوع آنها نيازمند شبكه‌هاي خاصي است. امروزه حل مسائل دسترسي در شهرها و بهبود بخشيدن به كيفيت آن از اهداف عمده شهرها و شهرسازي به شمار مي‌رود.


عوامل مختلفي مي‌توانند در اين امر مؤثر باشند، نظير: وسيله نقليه، طول سفر (فاصله مبداء و مقصد)، زمان سفر، هزينه سفر،‌شبكه دسترسي، توزيع فضاها و بالابردن تراكم. دسترسي مطلوب آنست كه كليه افراد جامعه، اعم از پير، جوان و معلول با درآمدها و امكانات مختلف را در بر مي‌گيرد و امكان انتخاب را براي همه فراهم مي‌سازد.


از نظر طراحي شهري،‌ خيابان‌ها و شبكه‌هاي اصلي ارتباطي، مهمترين و حساسترين فضاهاي عمومي يك شهر را تشكيل مي‌دهد. زيرا درصد زيادي از سطح شهرها به اين فضاها اختصاص يافته است، مهمترين عنصر شكل شهر است، محل اتصال و ارتباط فضاها و فعاليتهاي شهري به يكديگر است، نماد فرهنگي است و بالاخره مهمترين ابزار طراحي شهري به شمار مي‌آيند.


دسترسي ارتباط تنگاتنگي با كاربردها دارد، زيرا نحوه توزيع فضايي كاربريها است كه مسئله دسترسي بين آنها مطرح مي‌سازد. با گسترده شده شهرها و دورشدن كاربريها از يكديگر دسترسي سريع، مطمئن و ارزان به نقاط مورد نظر موضوع بسيار پيچيده و پرهزينه‌اي را پديد آورده است.


با شدت گرفتن مسائل آلودگي هواي ناشي از وسايل حمل و نقل و تراكم رفت و آمد در شبكه‌هاي اصلي ارتباطي كه منجر به اتلاف وقت زياد و كاهش كارآيي مي‌گردد،‌تجديد نظر در راههاي تأمين دسترسي در شهرها و جانشين كردن وسائل نقليه شهري يا وسايل نقليه عمومي، پياده و دوچرخه جزء اهداف طراحي شهري امروز درآمده است.


مطالعات دسترسي در دو بخش مطالعات مربوط به شبكه و مطالعات مربوط به رفت و آمد صورت مي‌گيرد. در مطالعات شبكه خصوصيات شبكه از قبيل درجه اهميت،‌ عرض، كيفيت،‌ مشخصات (شيب طولي و عرضي، كف سازي، روشنايي، جدول‌سازي، فضاي سبز، مبلمان، پاركينگ، تفكيك پياده‌رو و سواره‌رو، ايستگاه‌اتوبوس و ... و ضعيت ديواره‌ها،ارتباط كاربريهاي اطراف با شبكه، علائم و تابلوها، تأسيسات مربوط به جمع‌آوري و هدايت آبهاي سطحي، فضاي خاص عابر پياده و نظاير آن مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در مطالعات رفت و آمد نحوه و ميزان استفاده از شبكه، مورد بررسي قرار مي‌گيرد.


در مطالعات رفت و آمد نحوه و ميزان استفاده از شبكه مورد بررسي قرار مي‌گيرد. اساس اين بخش، مطالعات مبداء ـ مقصد است كه نشان مي‌دهد سفر از كجا، براي چه منظور، به كجا،‌ با چه وسيله و ... صورت گرفته است. معمولاً انجام اين مطالعات پرهزينه بوده و تنها در صورتي كه منطقه مورد مطالعه از نظر ترافيكي با مشكل جدي مواجه باشد انجام آن ضروري مي‌باشد.

شناخت ترافيك پياده و سواره، محلي و عبوري، عمومي و خصوصي، و دسترسي مستقيم در مقابل غير مستقيم از مواردي است كه بايد در اين مطالعات مورد بررسي قرار گيرد.

مسائلي كه از نتيجه اين مطالعات ممكن است مشخص شود از اين قبيل‌اند. تراكم و كندي ترافيك، نبودن پاركينگ، عدم امكان دسترسي مناسب براي گروه خاص،‌ عدم كارآيي شبكه، مشكلات عبور عابران پياده، فقدان وسايل نقليه جمعي، عدم تناسب عرضه و تقاضاي وسايل نقليه، كافي نبودن علائم و تابلوها، عدم تخصص فضاي خاص دوچرخه‌سواري،‌ سروصدا و دود ناشي از وسايل نقليه، برخورد ترافيك عبوري و محلي، فقدان سلسله مراتب دسترسي و مسائل مربوط به الگوهاي رفتاري استفاده كننده از فضاهاي شهري.


نكاتي در مورد طراحي شبكه دسترسي
مواردي كه در تصميم‌گيري براي انتخاب و تعيين ابعاد معابر شبكه دسترسي و تطبيق آن با نيازمنديهاي محيط اطراف (بناها) و همچنين ترافيك محلي تأثيرگذار مي‌باشد، بدين قرار است:
- فرم و تراكم بناهاي كه در محدوده شبكه دسترسي قرار دارند و شبكه دسترسي آنها را پوشش مي‌دهد.
- مسير خيابان (طول، هدايت و خوانايي)
- اولويت عملكرد ترافيكي (نوع، فرم و مقدار ترافيكي)


- نحوه قرارگيري پاركينگها و گاراژها (بصورت تقسيم شده در چند مكان و يا بصورت متراكم در يك مكان).
- اولويتهاي استفاده از فضاهاي عمومي( براي استفاده ترافيكي يا در ارتباط با نيازهاي مسكوني).
- شكل و فرم مورد نظر، براي فضاي خيابان و بناهاي محدود اطراف.
سلسله مراتب شبكه ارتباطي از نظر وظيفه و اهميت

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید