دانلود مقاله استان بوشهر

بخشی از مقاله

استان بوشهر

الف: جمعیت و پراكندی آن
جمعیت استان بوشهر كه در مساحتی حدود 23167 كیلومتر مربع زندگی می كنند در سرشماری 1375 خورشیدی 743675 نفر بوده كه از این تعداد 9/50 درصد در نقاط شهری و 1/49 درصد در نقاط روستایی سكونت داشته و كمتر از یك دهم درصد آنان غیر ساكن بوده اند.
ب: ساخت جنسی و سنی
در این استان در مقابل هر 100 زن 104 نفر مرد وجود داشته است. این نسبت در بین اطفال كمتر از یك ساله برابر 105 و در بین بزرگسالان (65ساله و بیشتر) برابر 107 بوده است.
ج : وضع زناشویی

در مهر ماه 1365 ش در بین جمعیت 10 ساله و بیشتر نقاط شهری استان بوشهر 1/56 درصد از مردان و 4/65 درصد از زنان ، حداقل یك بار ازدواج كرده بودند . این نسبت در نقاط روستایی برای مردان 3/56 درصد و برای زنان 6/63 درصد بوده است. نسبت افراد هرگز ازدواج نكرده در جمعیت ده ساله و بیشتر در نقاط شهری ، برای مردان 9/41 درصد و برای زنان 1/33 درصد و درنقاط روستایی ، برای مردان 3/42 درصد و برای زنان 1/35 درصد بوده است.
د: مهاجرت
منطقه بوشهر به لحاظ موقعیت سوق الجیشی و وجود شركتهای بزرگ نفتی و اجرای طرحهای صنعتی بزرگ مانند نیروگاه اتمی ، كشتی سازی ، نیروی انسانی فعال استانهای مجاور و مناطق دیگر را به خود جذب كرده است. در داخل منطقه نیز جا به جایی جمعیت افزایش یافته است. زیرا به علت كمبود امكانات كشاورزی ، خصوصاً كمبود آب اراضی مورد نیاز و عدم امكانات رفاهی و پائین بودن سطح درآمد كشاورزان مهاجرت روستائیان به مراكز و شهرهای استان صورت گرفته است. به علت نزدیك بودن این استان به شیخ نشینهای خلیج فارس عده ای از اهالی منطقه برای كار و امرار معاش به كشورهای واقع در كرانه جنوبی خلیج فارس و دریای عمان مهاجرت كرده اند.
نژاد :

با توجه به كشفیات باستانشناسی و مدارك مكتوب تاریخی ، معلوم گردیده است كه ایران من جمله استان بوشهر از آغاز رهگذر و محل سكونت نژادها و ملل گوناگونی بوده است ، زبانها و گویشهای مختلفی در این منطقه تكلم می شد . خصوصیات جسمانی متفاوتی در این سرزمین به هم آمیخته است .پیش از ورود و استقرار آریائیان در بوشهر ، نژادهادی بومی دراین منطقه می زیسته اند و مداركی كه از عصرحجر ، كاكولیتیك و برنز (مفرغ ) قدیم باقی مانده است بر این قضیه گــواهی می دهد كه علاوه بر نژاد مدیترانه ای نژادهای دیگر مانند : دراویدی ، سیاه پوست ،سامی ، عیلامی ، عرب درسرزمین بوشهر سكونت داشته اند و فرهنگهای متفاوتی درآنجا به هم اختلاط یافته است.

جغرافیای سیاسی :
استان بوشهر با مساحتی در حدود 23167 كیلومتر مربع بین 27 درجه و 14 دقیقه تا 30 درجه و16 دقیقه عرض شمالی و 50 درجه و 6&nh2sp; دقیقه تا 52 درجه و 58 دقیقه طول شرقـــی از نصف النهار گرینویچ در جنوب ایران واقع گردیده است . این اسنان از شمال به استان خوزستان و قسمتی از استان كهلیكویه و بویراحمد ، از جنوب و مغرب به خلیج فارس و قسمتی از استان هرمزگان و از شرق به استان فارس محدود می گردد .استان بوشهر دارای 8 شهرستان به نام های :
بوشهر (مركز استان ) ، تنگستان ، دشتستان ، دشـتی ، دیر ، كنـگان و گنـاوه و دارای 17 بخـش و 36 دهستــان می باشد و طبق آخریـن سرشـماری (1375 خورشیدی) جمعیت كل استان به 743675 نفر می رسد
عوامل متعددی از جمله كمی ارتفاع قرار گرفتن در محدوده عرض های جغرافیایی پایین ، مجاورت با دریا، وزش بادهای گرم جنوب غربی و بادهای گرم و مرطوب دریایی و عبور پاییزی زمستانی سیكلون های سودانی و مدیترانه ای از عوامل عمده تعیین كننده وضعیت اقلیمی منطقه می باشند.

این منطقه به دلیل نزدیكی به خط استوا و كمی ارتفاع به طور كلی دارای آب و هوای گرم ( نوع بیایان كناری ) است كه در داخل استان گرم و خشك و در سواحل گرم و نمناك است. حداكثر مطلق دمای استان 5/52 درجه سانتیگراد و حداقل مطلق درجه حرارت به 1- درجه سانتیگراد می رسد میانگین دمای سالانه بوشهر 7/25 درجه سانتیگراد است . تغییرات فصلی درجه حرارت نیز تابع تغییر تابش خورشید در طول سال است اختلاف درجه حرارت در ماه های زمستان و تابستان نسبتا" زیاد و حدود 2/19 درجه سانتیگراد است بین فصول زمستان و پاییز و بهار و تابستان اختلاف كم تری مشاهده می شود.

میانگین بارش سالانه استان بوشهر 220 میلیمتر است این بارندگی ها در فصول پاییز و زمستان روی می دهد، به طور كلی استان بوشهر 6 ماه از سال گرم، دو ماه تقریبا" معتدل تا سرد و حدود چهار ماه از سال معتدل تا گرم می باشد. نم موجود در ساحل دما را تا حدودی متعادل می كند اما در صد رطوبت در برخی از ماه ها چنان بالا می رود كه به حد اشباع می رسد. در این حالت هوا از فعل انفعالات می افتد و یك هوا دم كرده و كم تحركی به وجود می آورد كه اصطلاحا" به آن شرجی می گویند.
چشمه ها :
در این استان تعدادی چشمه های گوگردی و آب شیرین وجود دارد كه مهم ترین آن ها عبارتند از :
1. چشمه های گوگردی دامنه های شرقی دشت برازجان ( چشمه آب گرم دالكی ) كه آب آن ها دارای تركیبات گوگردی است . این چشمه ها به رودخانه دالكی می ریزند.
2. چشمه های آب گرم منطقه اهرم از جمله چشمه آب گرم آقا میراحمد كه به علت عمق زیاد برای معالجه بیماری های پوستی بسیار مورد توجه است.
3. چشمه آب اباد اهرم

4. چشمه های آب شیرین ناحیه خائیز اهرم كه تعداد آن ها نسبتا" زیاد بوده و دارای كیفیت بسیار خوبی هستند، چشمه زیبای بنیان پر آب ترین چشمه این ناحیه می باشد.
5- چشمه های منطقه فاریاب كه از به هم پیوستن آب ان ها رود فاریاب و آبشار زیبای فاریاب تشكیل می شود مهم ترین چشمه این منطقه چشمه تنگ فاریاب سات كه اهالی روستای فاریاب برای آبیاری باغ های خود از ان استفاده می كنند .

علاوه بر چشمه های فوق چشمه كوچك تر و كم آب تر در نواحی دشتستان و جم و ریز وجود دارد همچنین در نزدیكی روستای زیراه سعد آباد آثار یك رشته قنات قدیمی كه به صورت یك آبشار حداكثر دو متری در دره حاصلخیز و زیبا كه خود ایجاد كرده سقوط می كند . همراه با پوشش گیاهی آن منظره زیبایی را به وجود آورده است.
جنگل ها و مراتع :

وسعت پوشش جنگلی استان بوشهر 334200 هكتاراست كه 94/18 در صد از كل وسعت منابع طبیعی استان را تشكیل می دهد. با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی حاكم بر منطقه در حال حاضر جنگل های استان عموما" جنبه حفاظت شده داشته و اصولا" مورد بهره برداری قرار نمی گیرند.
مراتع :

در حدود 1/1 میلیون هكتار می باشد كه شامل مراتع دشتی و كوهستانی است. قریب 600 هزار هكتار از این مراتع در حاشیه خلیج فارس قرار دارد كه به علت شوری شدید خاك و وجود گیاهان نامرغوب ( از لحاظ تعذیه دام ) قابلیت استفاده چندانی ندارند ولی در فصول زمستان و اوایل بهار چشم اندازی خیره كننده در بسیاری از نقاط استان ایجاد می كنند.
بقیه مراتع استان كه حدود 1/1 میلیون هكتار می باشد از نظر عوارض طبیعی به دو قسمت تقسیم می گردد. یكی مراتع دشتی حاشیه خلیج فارس تا ارتفاع 70 متر كه دارای شیب كم و بسیار یك نواخت می باشد. در بخش ساحلی، به دلیل بالا بودن سطح سآب های زیرزمینی گیاهان شور پسند سالسولا پوشش عمده را تشكیل می دهد و به تدریج كه به طرف ارتفاعات كم پیش می رویم گیاهان دیگری مانند اتریپلكس و سالكورنیا جای گزین می گردند. ناحیه شمالی و شرقی استان از ارتفاع تقریبی 70 بالاتر كه دارای آب و هوای ملایم تر می باشد، از تنوع گیاهی بهرتی برخوردار است پوشش گیاهی این مراتع را عمدتا" گیاهان علفی با گونه غالب بهمن و انواع لگم های گرمسیری از قبیل یونجه، شبدر، ماشك گل خوشه ای نوعی اسپرس و غیره همراه با گونه های بوته ای خانواده بقولات مانند:

گون، اتنگرس و نوعی درمنه و گونه های درختی و درختچه ای مانند : كنار، بنه، بادام كوهی و كلخنگ تشكیل می دهد.
چشم اندازهای كوهپایه ای :
در استان بوشهر رویش گیاه همزمان است با فصل مرطوب ( فصل بارندگی ) به همین جهت در كوهپایه های منطقه دشتستان، تنگستان دشتی و جم و ریز در فصول پاییز، زمستان و اوایل بهار پهنه های وسیعی از گل های رنگارنگ و مراتع سرسبز و زیبایی به وجود می آید كه در نوع خود بی نظیر است این مناظر را می توان در مسیر جاده اهرم، برازجان ن كوهپایه های خورموج، پشتكوه، اطراف زیارت و محدوده كوهستانی شهرستان گناوه با كهكیلویه مشاهده كرد.
بادهای محلی :

در واقع قسمتی از همان توفان های خلیج فارس هستند كه در اثر اختلاف فشار بین بیابان عربستان و ارتفاعات جنوب ایران ( زاگرس) در ایران در فصول مختلف پدید می آید این بادها تقریبا" در تمام سواحل خلیج فارس می وزند و درنقاط مختلف فارس دارای اسامی متفاوت هستند بنا به مقتضیات زمانی یعنی فصول وقوع آنان و تصور ذهنی دریانوردی در خلیج فارس انجام می شده و خطرات ناشی از آن به نام های گوناگون معروف است كه مهم ترین آنان ها عبارتند از :

لیمو ( یا لحیمر ) لچیزب، باد شمال، باد سهیلی ، باد غبوب، باد تریه، باد سبعه، باد پیرزن و ... وقوع بیشتر این بادها در فصل پاییز و زمستان است.
در استان بوشهر تعدادی رودخانه های دائمی و فصلی وجود دارد علاوه بر آب های سطحی تعدادی چشمه های گوگردی و آب شیرین در اطراف برازجان و اهرم وجود دارد كه برخی از آن عبارتند از چشمه های گوگردی دامنه های شرقی دشت برازجان ( اطراف دالكی ) چشمه های آب گرم منطقه اهرم، چشمه های آب شیرین خائیز كه تعداد آن ها نسبتا" زیاد و دارای كیفیت بسیار خوبی هستند ، چشمه های منطقه فاریاب كه از به هم پیوستن آن ها رود فاریاب تشكیل می شود و مهم ترین چشمه این منطقه چشمه تنگ فاریاب است.
جغرافیای اقتصادی :
وضعیت و جایگاه صنعت استان :

از مهمترین شاخصه هایی كه می تواند جایگاه صنعت استان را در مجموع صنعت كشـــــــــــــور مشخص نماید تعداد كارگاههای بزرگ صنعتی ، میزان استغادل سرمایه گذاری >، ارزش افزوده و بهــره وری نیروی كار است كه طی دهه های گذشته وضعیت این شاخص ها در سطح استان به شرح ذیل بوده است نرخ رشد اشتغال در بخش صنعت استان در دو مقطع 1365 و 1375 برابر 5/28 و 4/101 درصد در سال 1365 به طور قابل توجهی بیش از متوسط كل كشور می باشند و سهم اشتغال بخش صنعت از 9/4 درصد در سال 1365 به 1/6 درصد در سال 1375 افزایش یافته است . تعداد كارگاههای بزرگ صنعتی استان طی سال های 73 ـ 1355 در حدود 6 برابر افزایش یافته و میزان اشتغال در این واحد نیز نزدیك به 5/4 برابر افزایش یافته است سهم تعداد كارگاههای بزرگ صنعتی استان از كل كشور طی دوره فوق دائماً رو به افزایش بوده است .

ارزش افزوده كارگاههای بزرگ صنعتی استان به قیمت جاری طـــــــی سال های 73 ـ 1353به طور متوسط سالیانه در حدود 26 درصد رشد داشته است. كمبود شدید تأسیسات زیر بنایی ، تسهیلات و تجهیزات شهری . خدمات آموزشی. بهداشت و درمان . كمبود نیروی انسانی متخصص و از همهمهمتر دوری از مراكز تصمیم گیری كشور و نقش ناچیز آن در سلسله مراتب در قبل و بعد از انقلاب اسلامی موجبات توسعه یافتگی مور نظر یا انتظار صنعت را در استان فراهم نیاورده است. علی رغم عوامل فوق مهمترین دلیل عقب ماندگی بخش صنعت

در استان ، سهم بسیار پائین وناچیز سرمایه گذاری بخش عمومی در استان است . بیش از نیمی از اشتغال زایی بخش صنعت در كشور از طریق شركت های دولتی انجام شده است در حالتی كه ظرفیت اشتغال زایی بخش عمومی در استان بوشهر نزدیكبه 4درصد بوده است . علی رغم بهبود نسبی گسترش صنعت خصوصاً صنایع كوچك در استان طی دو دهه اخیر تغییر محسوسی در سهم شاخص های بخش صنعت استان از كل كشور ایجاد نشده است . كه البته با در نظر گرفتن سهم ناچییز بخش عمومی در اشتغال و ارزش افزوده و سرمایه گذاری، عقب ماندگی بخش صنعت استان كاملاً طبیعی به نظرمی رسد . با توجه به قابلیت هایی كه در پی می آید سرمایه گذاری هر چه بیشتر بخش عمومی و خصوصی را در بخش صنعت استان اقتضا می نماید.

روند تغییرات سیرتوسعه صنعتی :
صنعت در استان بوشهر در آغاز راه جوان است و بر اساس آمارهای موجود قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد 17 واحد صنعتی با سرمایه گذاری یك میلیارد ریال در استان راه اندازی شده كه منجر به اشتغال 1363 نفر گردیده است ، عمده اشتغال صنعتی استان در قبل از پیروزی انقلاب واستقرار نظام جمهوری اسلامی مربوط به شركت های صنعتی دریایی ایران (صدرا)‌ و كارخانه اعتمادیه بوشهر و مابقی مربوط به چند واحد یخ سازی و چند واحد گچ بری سنتی می باشد.بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی در ده سال 1367 ـ 1358 تعداد 143 واحد صنعتی با سرمایه گذاری 10 میلیارد ریال به بهره برداری رسیده كه منجر به اشتغال 1689 نفر گردیده است غالب واحدهای به بهره برداری رسیده طی این دوره زمانی ، واحدهای تولیدی درب و پنجره سازی آهنی و آلومینیمی ، بلوك و موزائیك ، مصنوعات چوبی و گچ بزی سنتی بوده است .
از قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان سال 1367 غالباُ تعداد 248 فقره موافقت اصولی جواز تأسیس ) با پیش بینی سرمایه گذاری 58 میلیارد ریال و پیش بینی اشتغال 133 نفر صادر گردیده كه در سال های بعد به ثمر نشسته و تبدیل به واحدهای صنعتی دایر گردیده اند . در طی برنامه اول توسعه اقتصادی و اجتماعی كشور همزمان با آغاز دوران سازندگی و بهدنبال شكل گیری نسبی صنعت در استان بوشهر صنعت در این دوره سرعت بیشتری یافته به طوری كه در طی برنامه 124 واحد تولیدی با سرمایه گذاری 4/36 میلیارد ریال به بهره برداری رسیده اند كه منجبر به اشتغال 2039 نفر گردیده است . بیشترین سرماهی گذاری صنعتی در این دوره متوجه صنایع غذایی مرتبط با صنایع شیلاتی (شامل بسته بندی خرما و فراورده های جانبی آن ) بوده است . طی این برنامه تعداد 438 فقره جواز تأسیس با سرمایه گذاری ثابت 2/584 ملیلیارد ریال صادر گردیده است .
طی برنامه دوم توسعه ، تعداد 153 واحد تولیدی با سرمایه گذاری 165/150 میلیارد ریال به بهره برداری رسیده كه منجر به اشتغال 3078 نفر گردیده است . 8/21 درصد اشتغال ایجاد شدهدر بخش صنایع نساجی و جرم ، 9/19 درصد در بخش صنایع غذایی و دارویی 9/18 درصد در بخش صنایع خودرو و نیز محركه 15 دوره تعداد 494 فقره جواز تأسیس با سرمایه گذاری ثابت 11/1248 میلیارد ریال و پیش بینی تعداد كل جواز تأسیس صادره در سال 1378 ، 153 واحد تعداد پروانه بهره برداری 45 فقره ، میزان سرمایه گذاری انجام شده 32759 میلیون ریال و تعداد اشتغال 471 نفر بوده است . گرایش سرمایه گذاری بخش خصوص در استان بوشهر در سال 1378 بیشتربه سمت صنایع غذایی ، كانی غیر فلزی و سلولزی و شیمیایی بوده است . بیش از 80% تعداد واحدها نزدیك به 93درصد سرمایه گذاری پیش بینی شده و بیش از 83 درصد اشتغال پیش بینی شده واحدهایی كه در سال 1378 جواز تأسیس گرفته اند مربوط به 3نوع صنعت مذكور بوده است . تعداد واحدهای فعال استان تا پایایان آبان ماه سال 1379 . 264 واحد با مجموع سرمایه گذاری 170025 میلیون ریال و اشتغال 5564 نفر افزایش یافته است .

عمده واحدهای فعال استان به تفكیك توزیع میزان سرمایه گذاری انجام شده در شهرستان ها عبارتند از :
51 درصد در شهرستان كنگان ، 2/4 درصد شهرستان دیر ، 2/3 درصد در شهرستان دشتی 2/1 درصد در شهرستان تنگستان و 6 درصد در شهرستان گناوه .توزیع میزالن سرمایه گذاری انجام شده بر حسب نوع صنعت عبارتند از 5/25 درصد صنایع غذایی و دارویی ، 22 درصد صنایع شیمیایی ، 90/12 درصد صنایع كانی غیر فلزی ، 2/11 درصد صنایع خودرو و نیروی محركه ، 85/10 درصد نساجی و چرم ، 7/9 درصد صنایع سلولزی ، 2/5 درصد صنایع فلزی ، 6/2 درصد صنایع ماشین سازی و تجهیزات 4% درصد صنایع ریخته گری و 3% درصد در صنایع برق و الكترونیك مهم ترین محصولات تولیدی شركت های صنعتی فعال استان بوشهر شامل انواع ماكارونی ، آرد ، بستـه بندی ، خرما ، عمل آوری ماهی و میگو ، كسر و تن

ماهی ، كیك و كلوچه ، محصولات جانبی خرما ، تولیدات انواع تور ماهی گیری ، چرم مصنوعی ، رنگ و رزین ، نایلون و نایلكس ، دستمال كاغذی ، پوشك كامل بچه ، نوار بهداشتی و گونی ، حصیر ،‌انواع قطعــــات فایبر گلاس ، قایق فایبر گلاس ، تولید و تعمیر كشتی&nh2sp; ، ساخت سكو ، تولید انواع شوینده ها ، تولید خوراك میگو می باشد كه عمدتاً در دو شهرستان بوشهر ودشتستان قرار دارند . عمده ترین محصولات صادراتی واحدهای تولیدی استان نیز شامل حصیر پلاستیكی ، كنسر و تن ماهی ، میگو منجمد شده ، نوار بهداشتی ، دستمال كاغذی ، نایلون و كیسه فریزر ، متانول ، انواع میگو پرورشی و دریایی با سر و بدن ، گونیهای پلاستیكی و شن شكتر و غیره می باشد.