بخشی از مقاله

اعتیاد


مقدمه :
سراسر زندگي آدمي پر از خطرات ، مشکلات و سختي ها است يا بهتر بگوييم امتحان است . گاهي فراز و نشيب هايي در مسير زندگي ريا، انسان را به نقطه اي ميرساند که شخص به ادامه دادن آن شک مي کند . دردها ، شادي ها و خوشي ها و همه و همه در چارچوب ذهن محدود ما معني مي شوند و به نسبت آگاهي و علم حاضر از طبيعت ، نظام هستي و خويشتن ، ميزان آن کم و زياد مي شود و هر چه شناخت بيشتر باشد عدل را بيشتر مي توان ديد و کمتر تحت تأثير قرار گرفت . مقاله اي را که در پيش رو داريد ، فرازهايي از چگونگي اعتياد به مواد مخدر و راههاي جلوگيري از آن است که با جمع آوري مطالب مختلف به صورت علمي و جامع ديدي واقع بينانه به اعتياد دارد .


از طرفي امروز با ديدن آمار و ارقام مربوط به اعتياد و مشکلات ناشي از آن بخصوص در ميان جوانان ، حقيقتي دردناک در برابر ديدگان انسان ظاهر مي شود . حقيقتي که نمي توان در مقابل آن بي اعتنا بود و به سادگي از آن صرف نظر کرد . اعتياد به مواد مخدر به عنوان يک مشکل اجتماعي ، پديده اي است استعماري که علاوه بر آثار ناهنجار و ايجاد زمينه هاي ناسالم اجتماعي ، اقتصادي ، سياسي و فرهنگي مي تواند در ابعاد شخصيتي ، رواني و تربيتي جامعه تأثير بسزايي بگذارد و آن را آلوده کند .


به عقيده سياستمداران استعماري ، براي تصخير يک مملکت هيچ عاملي بهتر از روانه کردن ترياک به آن جامعه نيست . آنها معتقداند براي مغلوب ساختن ملت ها يک کيلو ترياک و يک حلقه وافور از هزاران توپ و تانک کارسازتر است .


اعتياد قصه اي تلخ از زندگي انسانهايي است که جوانيشان را پاي دود به باد فنا سپرده اند و زماني که به خود مي آيند و مي خواهند از اين دام نجات يابند متوجه خواهند شد که نه فريادرسي خواهد آمد و نه خود توان برگشت و حالت قبلي را خواهد داشت و بحران قرص هاي روان گردان يا اکستاسي مانند ديگر آمفتامين ها ، مصرف منظم آن منجر به ايجاد تحمل مي شود ، به طوري که براي رسيدن به اثر اوليه بايد بر مقدار مصرف آن اضافه کرد که البته امکان وابستگي رواني به اثرات دارو نيز وجود دارد . اگر چه اکستاسي در روان درماني داراي جايگاه بخصوصي است اما در حال حاضر استعمال آن در پزشکي مجاز نيست .


اکستاسي را به عنوان داروي رقص آور در مجالس و مهمانيهاي بزمي مصرف مي کنند تا اثرات احساسي و هيجاني را در رقص ، با موزيک تند براي چندين ساعت به وجود آورد . عوارض جانبي بيشتر به علت مصرف تفريحي آن است تا مقدار وصرف خود دارو . اکستاسي سيستم عصبي مرکزي را تحريک مي کند ، بيداري و انرژي را بالا مي برد . تشنگي ، خستگي و خواب را کاهش مي دهد و بلعکس ضربان قلب و فشار خون را افزايش مي دهد . ممکن است بر اثر رقص طولاني و عرق زياد بدون آنکه فرصت جبران آب از دست رفته بدن باشد ، سکته قلبي ايجاد کند . حمله قليب مي تواند منجر به بي رمق شدن عضلات ، نارسايي کليه ، ناراحتي هاي مربوط به لخته شدن خون ، تشنج و مرگ شود . در برخي موارد سديم کم شده و مغز ورم مي کند که اينها به خاطر مصرف زياد مايعات بدون دفع کافي ادرار است که بيشتر از راه عرق دفع مي گردد . استفراغ ، سردرد و خواب آلودگي و نيز آسيب کبدي و سکته مغزي از پيامدهاي اين دارو است .


البته هنوز اطلاعات اندکي درباره اثرات طولاني اين دارو وجود دارد . برخي بيماري هاي رواني مثل اسکيزوفرني و افسردگي ، اختلالات خواب ، مشکلات دندان ها و ميل زياد به خوردن شکلات گزارش شده اند . از آنحجايي که اکستاسي آسيبهايي به برخي از سلوللهاي عصبي در حيوانات وارد مي سازد امکان دارد بيماري هاي رواني خواصي را ايجاد کند . افسردگي حتي سالها پس از قطع دارو پيش بيني مي شود . همچنين مصرف کنندگان اکستاسي دچار کاهش وزن ، ناراحتيهاي دندان به علت قفل کردن فک و فشردن دندان ها و نيز اضطراب

مي شوند . اکستاسي با برخي داروها تداخل مي کند . اگر با بازدارنده هاي منوآمين اکسيداز (MADIS) مصرف شود ، فشار خون را به طور خطرناکي بالا مي برد . همچنين خطر ضربان غير طبيعي قلب را چنانچه با داروهاي ديژيتال ، لو و دوپا و استشناق برخي از بي حس کننده ها مصرف شود ، زياد مي کند . اکستاسي اثرات تسکيني داروهايي را که سيستم عصبي مرکزي را از کار باز مي دارد خنثي مي کند و اين داروها اثر اکستاسي را بر مغز کاهش مي دهد . تحقيقات پليس در سال 1998 نشان مي دهد که 33 در صد از 260 نوع مواد شناسايي شده ، از نوع روان گردان هايي مانند زاناکس (XANAX) مي باشد که به وسيله يک دانش آموز در خارج از محيط مدرسه به فروش مي رسيده است .


تعريف اعتياد :
از نظر دانشمندان اعتياد پديده اي زيستي است که به ارگانيسم بدن امکان آن را مي دهد که خود را به تدريج با پاره اي از مواد سمي سازش دهد و مصرف روزمره مقاديري از اين مواد که براي بدن مضر است را تحمل کند .


با استعمال مواد مخدر تحريک پذيري سلول هاي عصبي و دستگاه عصبي افزوده شده و در نتيجه داروي بيشتري لازم است که آن را به حالت تعادل برگرداند و در واقع وي را به حالتي برساند که قبل از شروع اعتياد وجود داشت .


شخص معتاد چون بدنش مقاومت اکتسابي پيدا مي کند در نتيجه استعمال مکرر آن موجب کاسته شدن تدريجي اثرات آن مي شود . بنابراين پس از مدتي شخص مقادير بيشتري از دارو را مي تواند بدون بروز ناراحتي تحمل کند . به طوري که اگر دارو به بدن نرسد باعث بروز اختلالات رواني و فيزيولوژيکي مي شود . استمرار در مصرف دارو مقدار ان را براي مصرف کننده بيشتر مي کند و اين بدين معناست که هر روز بيشتر از روز قبل بايد مصرف شود تا شخص معتاد به حالت عادي خود برسد .

تاريخچه :
بشر از ديرباز براي تسکين دردهاي خود با استفاده از گياهاني که با تجربه آنها را به دست آورد استفاده مي نمود . سومري ها اولين کساني بودند که ترياک را مي شناختند و نام آن را گياه شادي بخش ناميدند . کتب يوناني حاکي از آن است که ترياک در تاريخ بابل ، مصر ، يونان و روم شناخته شده بود . مجارستان اولين کشور اروپايي بود که ترياک را از 1200 سال قبل از ميلاد مي شناخت و اين گونه به نظر مي رسيد که آن را به هند ، ايران ، و ترکيه و ديگر کشورها انتقال داد .

تاريخچه مواد مخدر در ايران
در ايران دانشمندان و پزشکاني همچون محمد بن زکرياي رازي و ابن سينا اولين کساني بودند که به خواص دارويي و شفا بخشي ترياک پي بردند . گروهي از مورخان استعمال ترياک در ايران را ره آورد حمله اعراب و گروهي ديگر ورود ترياک را بر اثر حمله چنگيز و پاره اي سوقات لشکرکشي نادرشاه به هند مي دانند . آنچه مسلم است در زمان صفويه ، استعمال ترياک بيشتر به منظور تعديل اصطراب خاطر بزرگان و درباريان و رجال عالي مقام معمول شد . همانطور که مي دانيد در زمان حيات حسن صباح ، وي و طرفدارانش به وسيله مشتقات برخي از گياهان مخدر ، دارو مي ساختند و به همين علت به حشيشيون معروف بودند .


علل اعتياد :
و اما چه عواملي باعث اعتياد شخص مي شود ؟ موارد زير هر کدام به نوبۀ خود سبس ايجاد اعتياد در شخص مي شود :
1- تقليد کورکورانه از دوستان ناباب و به ظاهر غمخوار و مونس .


2- پايين بودن سطح علمي و فرهنگي .
3- عدم تربيت صحيح از جانب خانواده .
4- کنجکاوي بي جا و بي مورد .
5- خستگي زياد از کار فکري .
6- مشکلات عاطفي ( مورد بي مهري خانواده بودن )


7- ناکامي ها ( در ارتباط با تحصيل ، عشق ، ازدواج ، کار )
8- فقر يا ثروت زياد .
9- دسترسي آسان به مواد مخدر .
10- لذت جويي و خوشگذراني حرام .
11- بي کاري ( که باعث ايجاد روحيه بي تفاوتي در شخص مي شود )

انواع اعتياد به چه صورت است ؟
حالت اعتياد به مواد مخدر متفاوت است . مثلا دوره لذت بخش هروئين خيلي کوتاهتر از مرفين بوده و بيش از 7 تا 15 روز دوام ندارد و معتاد ديگر احساس خوش اوليه را ندارد . شخص معتاد به هروئين اختلالات شديد رواني پيدا مي کند و حتي ممکن است دست به جنايت بزند . او از نظر تنفسي دچار مشکل مي شود و بعضاً اين تنگي نفس منجر به سنگ کوبهاي وخيم گردد .
شخص معتاد بعد از مدتي صورتش چين و چروک بر مي دارد . قدش خميده مي شود و رنگش پريده و مات گرديده و سستي عضلات پيدا مي کند .
از ديگر اثرات سوء اعتياد مي توان به ضعف رفلکس ها ، اختلال در خواب ، کم اشتهايي و همچنين اختلالات جنسي در مردان اشاره کرد .
بي حوصلگي ، عصبانيت ، گوشه گيري ، عدم تعادل در حرکات و حرف زدن ، ايستادن و خيره شدن بي مورد همگي از اثرات اعتياد است که چندي پس از اولين مصرف مواد مخدر ايجاد مي گردد.


چگونگي تشخيص معتاد :
فرد معتاد را از طريق ملاحظه تغييرات جسمي و روحي مي توان شناخت که به چند مورد از آن در زير اشاره مي شود :
1- فرد معتاد تمايل به کناره گيري از بستگان و نزديکان و اشتياق با معاشرت با دوستان مشکوک دارد .
2- فرد معتاد شبانگاه دير مي خوابد و صبح نيز دير از خواب بلند مي شود و در کل بي خوابي مفرط يکي از نشانه هاي بارز وي است .
3- هزينه شخصي فرد معتاد به مرور زمان زياد مي شود و مکرراً تقاضاي پول از خانواده و دوستان و قرض از دوستان مي نمايد .
4- فرد معتاد غالباً خواب آلود است و شادابي کمتر در او ديده مي شود .


5- از ورزش فراري است و از کارهاي سنگين اجتناب مي ورزد .
6- غالباً فرد معتاد دروغگو و ياوه گو مي باشد .
7- رفت و آمدهاي به ظاهر بي مقصد و مشکوک افراد معتاد افزايش مي يابد .
8- دربند قول و وفاي به عهد نيست .


9- در صورت دانشجو و يا محصل بودن به کارهاي درسي نمي پردازد .
10 – رنگ صورتش زرد است و اکثراً دومل هاي جوش در بدنش ظاهر مي شود .
11- مردمک چشم معتاد بعد از مصرف منقبض مي شود .
12- اعتياد به حشيش ، بنگ ، گراس و چرس که اعتياد رواني است از نظر جسمي شخص را معتاد نمي کند . اين نوع مواد نه تنها سلامتي را به خطر مي اندازد بلکه معتادان را به سوي فساد اخلاقي و تباهي مي کشاند به عنوان مثال حشيش اثر مخربي روي دستگاه جنسي دارد و آن را فلج مي کند .


عوامل بوجود آورنده و تشويق کننده اعتياد :
براي جلوگيري از اعتياد ابتدا بايد ببينيم چه عواملي باعث اعتياد در شخص مي شود چرا که بدون شناخت علل مختلف تمايل افراد به اعتياد ، اعم از اجتماعي ، اقتصادي ، فرهگي و ... نمي توان به چاره اي درست براي از بين بردن اين معضل رسيد .
عوامل مهم شروع در اعتياد را مي توان به سه شاخه ي زير تقسيم کرد :
1- عوامل اجتماعي
2- عوامل رواني و فردي
3- عوامل طبيعي


حال مي بينيم عوامل اجتماعي شامل چه مواردي است :
1- عوامل اجتماعي :
الف ) عوامل تربيتي و آموزشي
** خانواده ** مدرسه ** گروه دوستان ** رسانه هاي گروهي ** اوقات فراغت ** فساد اجتماعي .
ب) عوامل اقتصادي
** فقر ** مهاجرت ** بيکاري ** سودجويي .


ج) عوامل سياسي
** سياست استعماري دول خارجي و سرمايداران بزرگ بين المللي
** سياست حفظ حکومت خودکامه
د) عوامل فرهنگي


** بي سوادي يا کم سوادي ** فقدان احساس مسئوليت
** عدم آگاهي نسبت به مسائل اجتماعي از جمله مضرات مواد مخدر
2- عوامل رواني و فردي
الف) عوامل روانپزشکي
** انواع افسردگي بخصوص مانياک ها ** انحرافات جنسي
ب) عوامل روانشناسي
** ناپايداري عاطفي و احساسي ** اضطراب و بي قراري
** عدم اعتماد نسبت به محيط و آينده ** عدم رشد شخصيت


3- عوامل طبيعي فيزيکي
** بيماري وو درمان سرخود ** نقص جسم

بازگشت به اعتياد :
بارها و بارها ترک کردن و سپس اعتياد مجدد سرنوشتي است که در زندگي اکثر معتادان وجود دارد . از علل عمده بازگشت مجدد به سوي اعتياد مي توان به موارد زير اشاره کرد:
سيگار ، دوستان ناباب و معتاد ، نقص معالجه ، محيط آلوده ، در دسترس بودن مواد مخدر ، بي کاري و برخورد بد جامعه و خانواده نسبت به فرد معتاد


بيشگيري از اعتياد :
توجه به موارد زير و پالايش کردن اينها از ناهنجاري ها مي تواند يک پيشگيري خوب به حساب آيد :
1- اوقات فراغت
2- رفتار خانواده
3- مطالب رسانه ها
4- در دسترس نبودن مواد مخدر
5- محيط مدرسه

ميدانيد که پيشگيري مهمتر از درمان است . با توجه به نتايج به دست آمده خانواده ، مدرسه ، سازمانهاي آموزسي و فرهنگي ، رسانه هاي همگاني و انجمن هاي علمي و فرهنگي و ورزشي زمينه ساز دوري افراد از مواد افيوني و يا بلعکس تشويق و تحريک افراد به روي آوردن به مواد مخدر مي باشد .
اگر خانواده ها (پدر و مادر)فرصت و امکان و يا توانايي تربيت فرزند خود را نداشته باشند چه بايد کرد ؟ اگر مربيان آموزش ديده و روشن بين دلسوز نداشته باشيم چه بايد کرد ؟ بي شک سالم سازي جز از طريق اوليا و مربيان و همکاري جدي آنها با يکديگر امکان پذير نيست .

روشهاي ترک اعتياد :
1) روش دارويي :
در اين روش سعي مي شود که با رعايت مراقبت هاي پزشکي منطبق با وضع کلي معتاد « ترکيب مقادون» را با برنامه ريزي بطور کوتاه مدت يا دراز مدت جانشين هروئين مي کنند . مقادون مي تواند اثرات دارويي هروئين را در بدن خنثي نمايد و معمولاً بصورت شربت يا قرص مصرف مي شود . روش آن بدين صورت است که با افزايش تدريجي در يک محدوده زماني 3 تا 4 هفته اي سعي مي شود مقدار مصرف مقادون در يک ميزان ثابت و مطلوب قرار گيرد . در ضمن مصرف مقادون سبب مشکلات جديد مي شود . ولي به عقيده کساني که با روش درمان مقادون موافق اند و آزمايشات زيادي انجام داده اند ، مصرف مقادون با کنترل و نظارت کادر درماني ، مي تواند حتي المقدور براي مدت کوتاهي فرد معتاد را از درگيري ها و ناراحتي ها دور نگه داشت . البته هر گونه درمان و دارو بايد تحت نظارت متخصص باشد تا نتيجه اي بهتر و موثر بدهد .

2- روش غير داروئي :
اين روش ساده است . بدين ترتيب که فرد معتاد سعي مي کند از مصرف روزانه خود کم کند تا ميزان آن به صفر برسد . پس از ترک کامل و تائيد آزمايشگاهي منبي بر عدم اعتياد بيمار بايد تحت درمان روحي قرار بگيرد .
البته روش ديگري هم به نام ترک ناگهاني وجود دارد . يعني معتاد را در جاي خاصي و جايي که با کسي غير از پزشک معالج ارتباط نداشته باشد نگهداري مي کنند . اين دوره 2 تا 12 روز طول مي کشد . بطور کلي اين مدت به ميزان و نوع اعتياد و نوع مصرف در شخص بستگي دارد .
چون ا«ي احتمال وجود دارد که روش مذکور باعث سکته ناگهاني فرد شود ، پس بايد جانب احتياط را رعايت کرد .


اعتياد و از دست دادن حقوق اجتماعي :
قوانين اجتماع همواره حافظ منافع توده مردم جامعه خويش است . لذا براي حراست از آن گاهي ناگزير است حقوق مسلم بعضي ها را در برخي از موارد حذف کند تا جامعه سالم بماند . یکي از آنها در مورد معتادي مي باشد که در زيل به چند نکته از آن اشاره مي شود:


1- قانون مدني حق ازدواج را از معتاد مي گيرد . ميدانيم براي ازدواج آزمايش خون طرفين لازم است که اگر در اين آزمايش آثار اعتياد به مواد مخدر و نيز ساير امراض مقاربتي مسري ديده شود حق ازدواج تا درمان کامل سلب مي گردد و اصلاً خانواده ها به جوان معتاد زن نمي دهند و نيز زن معتاد نمي گيرند .
2- هر گاه شخصي پس از ازدواج به مواد مخدر معتاد شود قانون به همسرش حق مي دهد که خود را از قيد اين ازدواج رها کند . يعني همسر مرد معتاد مي تواند بدون اجازه و بدون رضايت شوهر طلاق گرفته و به سراغ ازدواج با فرد ديگري برود .


3- يکي از شرايط استخدام در هر اداره دولتي و مؤسسات وابسته ( و حتي در مؤسسات خصوصي) نداشتن اعتياد به مواد مخدر است . بدين ترتيب قانون حق استخدام را از افراد معتاد سلب مي کند .
4- هر گاه شخص استخدام شده اي پس از چند سال خدمت به اعتياد روي آورد طبق مقررات اخراج مي شود . يعني قانون زحمات و خدمات چند ساله او را براي پيشگيري از تخريب جامعه ناديده گرفته و به کار او پايان مي دهد .
5- براي گرفتن جواز کسب نيز عدم اعتياد ضروري است . يعني قانون به معتاد جواز کسب نمي دهد و نيز جواز کسب افراد معتد را باطل مي کند .
6- قانون به راننده معتاد اجازه سوار کردن مسافر نمي دهد و نيز مردم از معامله با افراد معتاد مي پرهيزند .

ترک اعتياد :
با توجه به عوامل به وجود آورنده اعتياد مي توان دريافت که از چه راههايي مي شود فرد مريض را به جامعه بازگرداند . مسلم است که اغلب معتادان از وضع خود راضي نيستند و اگر چه جسم و روحي درگير با اعتياد دارند اما دوست دارند به طريقي از اين دام خلاصي يابند و همچون همنوعان ديگر با کار و تلاش يک زندگي سالم را پيش رو داشته باشند به همراه خانواده به طبيعت بروند و از الطاف زندگي بهره ببرند . به صداي دلنشين پرندگان گوش فرا دهند و با لذت هاي طبيعي و مشروع زندگي سرمست شوند .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید