بخشی از مقاله
اکس تازی
مقدمه:
آنچه كه از جمع‌بندي تعاريف متعدد كجرفتاري برمي‌آيد اين است كه به طوركلي رفتار انحرافي رفتاري است كه به گونه مستقيم يا غيرمستقيم قوانين و هنجارها را نقض‌كند كه شامل هرنوع قوانين رسمي و نوشته شده و هنجارهاي اخلاقي جامعه مي‌شود.
طبق اين تعريف مصرف قرصهاي اكستاسي را مي‌توان از انواع رفتارهاي انحرافي برشمرد .
اكستاسي مخدر جديدي است كه به دنبال مصرف آن شعور ، آگاهي و روان فرد مختل شده ، آستانه تحريك پذيري رواني او را پائين مي‌آورد و بر قدرت سنجش واقعيت اثرمي‌گذارد و فرد را مستعد جنون مي‌كند .
ايجاد اعتماد به نفس بالا و شهامت و همچنين رفع ممنوعيتهاي اخلاقي در فرد كه از نتايج مصرف اين داروهاي توهمزا است فرد مي‌تواند منشأ رفتارهاي پرخطر و انحرافي بسيارزيادي در مصرف كنندگان آن باشد .
براي مثال مصرف اين دارو با ايجاد بي‌پروايي ، رفتارهاي جنسي محافظت نشده و مكرر به دنبال خواهد داشت و در نتيجه ارتباط نزديكي ميان مصرف اين مواد روان‌گردان و ابتلا به ايدز و همچنين بيماريهاي مقاربتي مي‌توان يافت .
از طرف ديگر طبق آمار 92درصد مصرف كنندگان اكستاسي بعدها به مواد ديگري مانند ماري‌جوانا ، آنفتامين ، كوكائين و هروئين روي آورده‌اند .
گرايش به اين ماده مخدر خصوصاً سالهاي اخير افزايش چشمگيري داشته است كه در صورت ادامه اين روند آثار جبران ناپذيري در جامعه باقي خواهد گذاشت به همين دليل بسياري از كشورها مبارزه جدي با اين ماده خطرناك را آغاز كرده‌اند .
براي مثال در كشورهاي آمريكا و انگلستان مبارزات جدي با اين پديده آغاز شده مشاهده آن مداخلات جدي پليس و مراجع قانوني را به همراه دارد .
به طور كلي در تمام كشورهاي عضو سازمان ملل از جمله ايران مصرف مواد روان گردان جرم است و هرچند در قانون مبارزه با مواد مخدر ايران نامي از اكستاسي نيست اما مصرف آن غيرقانوني است و در صورت دستگيري فرد مصرف كننده يا توزيع كننده آنها اين فرد به دادگاه انقلاب ارجاع مي‌شود و در اين موارد حكم تعزير صادر مي‌شود .
با وجود با توجه به رشد بي‌رويه اين ماده خطرناك در جامعه ما فعاليتهاي انجام شده براي مبارزه با آن ناكافي به نظر مي‌رسد به ويژه اينكه به دليل عدم اطلاع رساني صحيح در اين زمينه عموم جامعه اطلاعات درست و كاملي از اين پديده ندارند . و اين عدم آگاهي صحيح مهمترين عواملي است كه باعث مي‌شود تبليغات كاذب فروشندگان اين مواد منجر به گرايش جوانان به آن شود .
در اين پژوهش به دلايل زيادي از جمله نبود كتاب و متن معتبر و قابل استناد ، كمبود آگاهي عمومي و اطلاعات خام در اين زمينه ، همچنين پنهان بودن اين اعتياد و عدم قابليت شناسايي معتادين آن و همچنين عدم توانايي و دانش كافي محقق امكان پرداخت علمي به اين مسئله وجود نداشت . در اين تحقيق تنها از مقالات و اطلاعات مختصر و نه چندان قابل استناد موجود در منابع اينترنتي و همچنين تعداد محدودي پرسشنامه استفاده شده است .
با توجه به همه اين مسائل د راين تحقيق صرفاً تلاش در جهت جمع‌آوري اطلاعات زمينه و پايه‌اي بوده است تا شايد بتواند راهگشاي تحقيقات وسيعتري در اين زمينه باشد.
اكستاسي چيست؟
MDMA يا 3 و 4 متيلن‌دي‌اكسي‌مت‌آمفتامين كه به نامهاي اكستاسي ، اكستازي ، XTC ، E , X هم معروف است نوعي جديدي از مواد مخدر است كه به دليل ايجاد احساس نشاط فراوان امروز در ميان محافل جوانان جذابيتي خاص پيدا كرده است اين مواد توهمزا كه در اشكال متنوع داروئي عرضه مي‌شود بر مغز اثر گذاشته و تصاوير آن را مخلوط مي‌كند.
اكستاسي خالص پودري سفيد شامل كريستالهاي ريز است . از اين پودر بوي كپك به مشام مي‌رسد . در صورت وجود ناخالصي اكستاسي به رنگهاي قرمز و قهوه‌اي نيز ديده مي‌شود. اين ماده به اشكال قرص خوراكي و جويدني ، كپسول ، پودر استنشاقي ، برچسبهاي پوستي و مواد تدخيني و تزريقي موجود است .
ميزان ماده مخدر در هر قرص از 9 تا 117ميلي‌گرم متفاوت است كه اين ميزان بر سرعت و شدت و همچنين مدت زمان ماندگاري اثر ماده تأثير مي‌گذارد . ناخالصيهايي كه به قرص افزوده مي‌شود شامل مواد شيميايي‌اي است كه غالباً خاصيت تحريك كننده و فعال‌كننده سيستم عصبي را دارند . به علت سهولت ساختاري اين مواد به طوريكه امكان تهيه آن در لابراتورهاي داخلي نيز وجود دارد خطر وجود مواد اضافي خطرناك و تركيبات كشنده در آن بالاست .
با بلعيدن قرصهاي حاوي اين مواد اثرات آن پس از 20 تا 90 دقيقه ظاهرشده و 2 تا 3 ساعت اثرات آن در يك حد حفظ شد ه و بعد افت مي‌كند و از 3 تا 24 ساعت اثرات آن باقيست. اين قرصها به علت تأثيرات خاصي كه دارند در ميان جوانان با نامهاي مختلف شناخته مي‌شوند مانند قرصهاي شادي يا قرص عشق (LOVE PILL ) ، قرص فراري ، قرص انرژي‌زا ، ديسكو بيسكويت ، قهوه‌اي بزرگ ، دنيس شيطونه و …
حالت بعد از مصرف اين مواد را اصطلاحاً سفر يا trip مي‌گويند كلمه اكستاسي در گذشته براي سرمستي عارفان و خاصه شاعران به كار مي‌رفته است .
قرصهاي موجود در بازار ايران در قالب طرحها و ماركهاي مختلفي عرضه مي‌شوند كه برخي از آنها عبارتند از : دلفين ، لنگر ، صليب سرخ ، رنو ، سان شاين ، سوپر من ، هوندا ، امگا ، پليكان ، لاو ، مرسدس ، ميتسوبيشي و …
تاريخچه اكس:
اكستاسي نخستين بار در سال 1914 توسط شركت داروسازي « مرك » (Merck ) در آلمان ساخته شد و به عنوان داروي ضد اشتها و لاغري به ثبت رسيد اما درآن زمان وارد بازار نشد و استفاده از آن تا اواخر دهه 1970 به تعويق افتاد . در اين زمان اكستاسي به عنوان درمان اختلالات رواني و عاطفي توسط پزشكان و روان‌پزشكان معرفي شد و در سال 1980 در دسترس متقاضيان قرارگرفت . به ويژه اين دارو جهت استفاده سربازان آلماني در جنگ جهاني اول به كاررفت كه بعدها با شناخته شدن آثار مخرب و خطرات روحي بسيار زياد آن از
چرخه مصرف خارج‌شد . طي اين مدت قربانيان و تلفات زيادي برجاي گذاشت . در اين باره معروف است كه مي‌گويند: « سربازان آلماني را دوباره قرباني كردند . يك بار وقتي مجبورشان كردند براي فتح دنيا سينه‌هاشان را آماج گلوله كنند و يكبار وقتي براي درمان آسيبهاي رواني جنگ ، آنها را به خوردن داروهاي توهمزا واداشتند داروهايي كه مي‌توانست هراس شبهاي جنگ و فريادهاي همسنگرهاي زخمي را از ياد ببرد و در مقابل چنان نشاطي را به بيماران جنگي بدهد كه انگار هرگز گرفتار جنگ و خونريزي نشده‌اند .»
به هر حال بعد از مشخص شدن آثارسؤ مصرف قرصهاي اكستاسي توليد و توزيع و مصرف آنها غيرقانوني اعلام شد. سال 1985 دولت آمريكا مصرف اين ماده را ممنوع كرد و در سال 1986 مطالعات انجام‌شده روي حيوانات آزمايشگاهي آثار مخرب اكستاسي را روي سيستم عصبي نشان داد .
در سالهاي اخير مصرف آن در آمريكا در پارتيهاي شبانه مرسوم به ريو افزايش يافته است و در كشور ما نيز در پديده‌اي مشابه به نام اكس‌پارتي مصرف آن دچار افزايش گشته است .
اكس پارتي:
در دهه هشتاد ميلادي پارتيهاي شبانه مرسوم به ريو (Raves ) بحران جديدي در اروپا و امريكا به وجودآوردند . اكستاسي به طور غيرقابل مهاري در ميان جوانان نفوذ كرده‌بود و روز به روز بر تعداد مصرف‌كنندگان آن افزوده مي‌شد . كساني كه به اين قبيل مهمانيها مي‌رفتند هماهنگ و عجيب بودند . يكسان لباس مي‌پوشيدند تا خود را به صورت يك گروه درآورند . بزرگترين گروه اكس بازها فرقه لاين پت ( lion path ) بودند . كه گمان مي‌كردند با خوردن قرصهاي اكستاسي به روشنايي مي‌رسند . اما اصطلاح اكس‌پارتي مربوط به مجالسي است كه شركت كنندگان آن ساعات متمادي با موسيقي الكترونيكي و رقص‌نور به رقصهاي تند و طولاني مي‌پردازند. در اين ميهمانيها قرصهاي اكستاسي مصرف مي‌شود . اين مجالس را معمولاً در فضاهاي باز يا غيرقابل كنترل مانند پاركهاي جنگلي و انبارهاي متروكه برگزار مي‌كنند ولي گاه در محافل خانگي نيز چنين مجالسي بر پا مي‌شود. هزاران جوان در اين ميهمانيها كه بيش از دو روز طول مي‌كشد شركت مي‌كنند.
اكستاسي ميل به خوردن و خوابيدن را مهار مي‌كند و در نتيجه اين افراد مي‌توانند بدون نياز به خوردن و خوابيدن در ميهمانيهاي چند روزه شركت كنند . البته گاه كم‌آبيهاي بسيارشديد و خستگي‌هاي مرگ‌بار شركت كنندگان را از پا درمي‌آورد . از اين قرص با عنوان كوكائين ميهماني ريو نيز نام مي‌برند . اين مجالس مكان مناسبي جهت تبليغ فروشندگان اكس براي مشتريان جوان خود است و تمامي افراد شركت‌كننده در آن در معرض خطر استفاده از اكس قراردارند .
مصرف كنندگان اكستاسي تمايل زيادي به استفاده گروهي از آن دارند . به طوركلي تمايل به مصرف گروهي در مورد تمام مواد مخدر وجود دارد . اما در اكستاسي از دلايل مطرح ، نياز به وجود يك فرد حمايت كننده است . مصرف انفرادي اين دارو در تنهايي خطرآفرين است . از سويي ديگر ، احساس سرخوشي دسته‌جمعي براي هر كدام از مصرف‌كنندگان حكم تأييد را دارد و فرد متقاعد مي‌شود كه كار درستي انجام مي‌دهد. دليل ديگر ، نياز مصرف كنندگان به برقراري ارتباطات صميمانه اجتماعي است . آنها همديگر را در آغوش مي‌گيرند و از بودن در كنار هم لذت مي‌برند.
عوارض و اثرات
به طوركلي انگيزه انسان براي عملي از سه عامل نشأت مي‌گيرد : عشق ،ترس ، گناه . اين نوع داروهاي روان‌گردان احساس ترس و گناه را در روان به حداقل مي‌رسانند . در نتيجه اعتماد به نفس فرد افزايش مي‌يابد و تمايل طبيعي او براي برقراري ارتباط صميمانه نزديكي و عاطفي زنده مي‌شود هرفرد با رشد مكانيسم‌هاي رواني خود احساس امنيت مي‌كند و با محيط پيرامونش سازگار مي‌شود .
در ابتداي مصرف اين مواد آثار و عوارض بسيار جذاب ومهيجي از اين قبيل و نشاط و سرخوشي فراوان پس از مصرف آن ( كه تمامي آنها از جانب فروشندگان اين مواد نيز تبليغ مي‌شود ) باعث گرايش افراد به مصرف اين داروها مي‌شود اما با اين حال اثرات و عوارض منفي بسيارشديد و مخرب اين داروها كه تمامي آنها قابل شمارش نيست آنقدر رسيع و خطرناك است
• كاهش اشتها
• تغييرات بينايي
• گشاد شدن مردمكها ( ميدرياز ) افراد مصرف‌كننده در محل‌هاي مصرف مثل پارتي‌ها با وجود كم بودن نور به استفاده از عينكهاي آفتابي در شب هستند كه علت آن تحريك پذيري با نور است .
• حركات غيرطبيعي چشم ( نيستاگموس )
• توهم بينايي ( هالوسيناسيون )
• افزايش ضربان قلب و فشارخون ( تاكي‌كاردي و هيپرتانسيون)
• تغيير در نظم دماي بدن
• فك زدنهاي طولاني ( افراد مصرف كننده براي جلوگيري از حالت قفل‌شدن فك مجبور به مصرف آدامس هستند ، تا ساعتها پس از مصرف اين حالت فك‌زدنهاي غيرطبيعي موجود است ).
• لرزيدن ، عصبي‌شدن ، عدم تمايل براي استراحت
• تمايل شديد براي مصرف مجدد اين ماده پس از افت تأثير اوليه
اثرات منفي شديد :
• اثرات شديد احساسي ، اختلال خواب ، كابوسهاي شبانه حملات ناگهاني اضطراب ( Panic Attack ) ، ديوانگي ( Psychosis )
• انقباض شديد فك و پارگي زبان در اثر فك‌زدنهاي طولاني (Trisma ) { در صورت بسته بروز اين حالت بايد از آمپول ديازپام ويا قرصهاي خوراكي آن استفاده كرد .
• عدم تمركز ، فراموشي ، اختلال در يادگيري ( Confusion)
• افزايش دماي بدن و كاهش آب بدن ( در پارتي‌هايي كه دارو مصرف مي‌شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مكرر هستند و اين مساله خطرات خاص خود را به دنبال دارد).
• اختلال در مكانيسم نعوظ و نرسيدن به اوج لذت جنسي (ارگاسم )
• تهوع و استفراغ
• كاهش سديم خون در اثر مصرف زياد مايعات ( هيپوناترمي )
• سردرد و سرگيجه و تشنج
• آنمي آپلاستيك ( سركوب شديد و خونسازي مغز استخوان )
• افت شديد خلق در روزهاي پس از مصرف
• خستگي و افسردگي شديد تا يك هفته پس از مصرف
• احتمال اعتياد جسمي كم است ولي احتمال اعتياد رواني بسيار زياد است .
• احتمال سميت كبدي
• صدمه به اعصاب مغزي
• بزرگ شدن پستان در آقايان ( ژنيكوماستي )
• احتباس ادراري ( Retension )
• تخريب عضلات مخطط ( رابدوميوليز ) كه در نتيجة افزايش دماي بدن رخ مي‌دهد و مي‌تواند بعلت رسوب مواد حاصل از اين تخريب در كليه باعث آسيب به اين ارگان شود.
• ميزان بروز مرگ در اثر مصرف اكستاسي 2در 100000 مصرف كننده است .
• دختران جوان بعلت اثرات هورمونهاي جنسي زنانه ، در صورت مصرف اكستاسي در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به افت سديم خون و بدنبال آن تشنج هستند .( ميزان بروز SIADH در ارتباط با استروژن خون افزايش مي‌يابد ).
