بخشی از مقاله
چکیده
لرستان به معنی سرزمینی که قوم لر در آن سکونت دارد، دارای قدمت و فرهنگ والایی است که به گواهی تاریخ، این سرزمین همواره بر سیاست، فرهنگ و هنر ایران تاثیر گذار بوده و همواره عضوی تفکیک ناپذیر از خانواده بزرگ ایران بوده است. اما خصوصا در قرن اخیر به نظر میرسد که دلبستگی به ادبیات و داشتههای قومی در بین برخی افراد کاهش یافته که در این پژوهش به برخی از عوامل گریز از هویت قومی پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و کتابخانهای میباشد. نتایج تحقیق نیز حاکی از این است که: عواملی از فبیل سرکوبهای قومی گذشته، تحقیر قومیتها، عدم توسعه اقتصادی که موجب دلزدگی افراد ازشهر و دیارشان میشود، قطعه قطعه شدن سرزمینهای لر نشین و یکپارچه نبودن تقسیمات استانی و ... موجب تضعیف هویت قومی افراد شده است.
واژگان کلیدی: هویتگریزی، قومیت، قوم لر
مقدمه
لرستان پیشینهای کهن و درخشان دارد که قدمت آن به چهل هزار سال میرسد. این سرزمین از معدود نقاطی است که پیش از جاهای دیگر وارد دوره نوسنگی شده است. دوره نوسنگی آن مرحله از تکامل فرهنگ است که انسان حیوانات و نباتات را اهلی ساخت و یا به دیگر سخن وارد مرحله دهنشینی، و کشاورزی- دامداری گردید. همچنین لرستان از معدود نقاطی از جهان است که ابتدا وارد مرحله شهرنشینی و یا تمدن گردید. آثار باستانی به جامانده از عیلامیان و کاسیتها گواه بر این گفتار است(امانالهی بهاروند، 1376 ، .(1 از ساکنان باستانی سرزمین های لر نشین میتوان به عیلامیان(559-3000 ق.م) که در نواحی لرستان- پشتکوه- خوزستان- بختیاری- کهکیلویه و
1
بویراحمد و فارس کنونی زندگی میکردند نام برد(مرکز پژوهشهای فرهنگی موسسه انتشارات امیرکبیر، 1385، .(12
سرزمینی که امروزه از آن تحت عنوان لرستان نام برده میشود، قسمت کوچکی از سرزمین وسیعی است که قوم لر در آن سکونت دارد. به منظور بررسی دقیقتر علل هویتگریزی قوم لر، حیطه پژوهش فرا استانی بوده و سعی شده که در این پژوهش به بررسی علل هویتگریزی قوم لر به طور کلی پرداخته شود.
با توجه به داشتههای فرهنگی و تاریخی سرزمینهای لرنشین، انتظار آن میرود که مردمان لر دارای هویت قومی قوی و منسجمی باشند. اما خصوصا در قرن اخیر به نظر میرسد که دلبستگی به ادبیات و داشتههای قومی در بین برخی افراد کاهش یافته که در این پژوهش به برخی از عوامل گریز از هویت قومی پرداخته شده است.
گستره سرزمین های لرنشین
لرها از بزرگترین گروهای قومی ایران به شمار می آید که در منطقه ی گسترده ای از ایران پراکنده اند. قلمرو لرها123000 کیلو متر مربع وسعت دارد(مرکز پژوهشهای فرهنگی موسسه انتشارات امیرکبیر، 1385، .(15
لرها در محدوده وسیعی از کشور ایران زندگی میکنند، بخشی از این قوم نیز در خارج ازمرزهای ایران و در کشور عراق در قسمت های مرزی همجوار با ایران اسکان یافتهاند. تمامی مردمانی که به یکی از گویش های زبان لری تکلم می کنند را لر می نامند، آنان قومی هستند که از منطقه بدره، مندلی و خانقین(در عراق) تا ممسنی (در استان فارس) و قسمتهای غربی استان بوشهر(در ایران) را در یک محدوده مشخص در اسکان خود دارند، در قسمت غرب و جنوب سرزمین لرها، عربها ساکن هستند که شامل عرب های عراق و ایران می باشند. در شمال غرب منطقه لر نشین سرزمین
2
کردستان واقع شده، در شمال و شرق منطقه لرها نیز فارس ها ساکن هستند (مسعود تقی نجات بختیار، 1385،ص.(61
لری یکی از زبانهایی است که به طور عمده در نواحی غرب ایران در بین کوهپایه نشینهای زاگرس رایج است. بیشتر مردم لر در استانهای لرستان، چهارمهال بختیاری، همدان، کهکیلویه و بویر احمد، کرمانشاه، ایلام، فارس، خوزستان و استان مرکزی زندگی میکنند اما در سایر شهرها و روستاهای کشور نیز، جمعیت پراکندهای از لرها وجود دارد. شهرکهای اطراف تهران و کرج نیز جمعیت زیادی از لرهای مهاجر را پذیرفتهاند اما متاسفانه آمار دقیقی از جمعیت قوم لر در کشور نداریم. لهجههای این مردم، شهر به شهر و ده به ده با هم فرق میکند و هرکدام لهجه خاص خود را دارند که از جنبههای مختلف زبانشناسی درخور تحقیق هستند ولی متعسفانه تحقیقات دقیق و جامعی درباره این زبان و گویشهای آن انجام نشده است(جعفرپور، 1382، .(41
