بخشی از مقاله

مقدمه

بزرگسالان هنگامی که با فرد دیگر صحبت می کنند، ویژگیهای زبانی شنونده را مد نظر می گیرند. به عنوان مثال، ما با کودکان و افراد خارج نسبت به سایر افراد با دقت بیشتر و سرعت کمتری صحبت می کنیم. یک شکل کاملاً واضح از تغییرات گفتار وابسته به شنونده، گفتار مادرانه است .(1) البته از آنجایی که پدران و سایر بزرگسالان نیز آن را بکار می برند، اغلب از اصطلاح گفتار کودک مدار استفاده می شود .(2) امروزه اصطلاح گفتار نوزاد مدار نیز رایج است .(3) گفتار نوزاد مدار خیلی آهسته تر و با جم لات طولانی تر و مکث هایی است که

در پایان عبارت روی می دهد .(1)

در حقیقت گفتاری که به این سبک ارائه می شود، کندتر و با صدایی بلندتر از گفتار بزرگ سال مدار است. عبارت ها بخش بخش بیان می شوند تا هر چه بیشتر واضح بیان شوند. جمله ها کوتاه و شکل های دستوری ساده اند و از واژگان محدودتری استفاده می شود. علاوه بر آن، تکرار در این گفتار به کار می رود. حتی با احتمال رخ دادن خطاهای گرامری تمایل بر این است که واژه های مهم در وضعیت های برجسته قرار داده شوند. واژه ها و بویژه واژه های عملکردی اغراق آمیز تولید می شوند .(4) بیشترین تغییرات گفتاری در گفتار نوزاد مدار، ویژگی

های نواختی است. این سبک گفتار معمولاً با زیر و بمی بالاتر، دامنه زیر و بمی و بلندی بیشتر تولید می شود. این تغییرات گفتاری به نظر می رسد که مزایایی داشته باشد و جالب است که نوزادان نیز ترجیح می دهند، این نوع گفتار را بشنوند .(2)

این سبک گفتاری از طریق جذاب و جالب کردن گفتار، توجه نوزاد را به برقراری ارتباط جلب می کند . از سوی دیگر به نظر می رسد که برخی تکالیف یادگیری زبان را تسهیل می کند .(5) گلینکف1 و الیتو2 در سال 1995 دریافتند که در مورد بزرگسالان نیز وقتی واژه های جدید در سبک گفتاری ارائه شوند، یادگیری بهتر رخ می دهد. شواهدی نیز وجود دارد مبنی بر این که گفتار

1Golinkoff 2Alioto 3Infant directed 4Adult directed 5Fernald 6Ingram

بررسی برخی ویژگی های آکوستیک گفتار نوزاد مدار ...

نوزاد مدار برای نوزاد، این امکان را فراهم می کند که گفتار را از نوفه زمینه مجزا کند ( 6) و رابطه عاطفی بین والدین و نوزادان ایجاد می کند .(7) همچنین این نوع گفتار در تعاملات بین فردی و استخراج اطلاعات از محیط به نوزاد کمک می کند .(8) جالب توجه است که گفتار 3ID در ابتدا در مورد صداهای ناآشنا ترجیح داده می شود. یعنی اگر یک فرد غریبه به دو صورت ID

و 4AD با نوزاد صحبت کند، نوزاد به گفتار ID بیشتر توجه
خوا هد کرد. درحالی که وقتی که مادر نوزاد به این دو سبک
صحبت کند، هیچ ارجحیتی بین گفتار ID و AD برای یک نوزاد یک ماهه وجود نخواهد داشت و به هر دو سبک توجه می کند .( 3) ولی نوزاد 4 ماهه درهر دو صورت، گفتار ID را ترجیح می دهد .(9)

ارزیابی های فیزیولوژیک و رفتاری نوزاد نشان می دهد که در کل، نوزاد صدای مادر را به صدای غریبه ترجیح می دهد. آواسازی های نوزاد در هنگام شنیدن صدای مادر در مقایسه با زمان شنیدن صدای یک خانم همسن مادرش بیشتر می شود ( 10) ولی نوزاد صدای پدرش را به صدای مردی دیگر ترجیح نمی دهد . شاید به این علت است که قبل از تولد به نسبت صدای مادر، در معرض صدای پدر نبوده است .(3)

هرچند تاکنون تحقیقات به جنبه های گوناگون گفتار مادرانه پرداخته اند ولی بدون شک بارزترین ویژگی این سبک گفتاری، مشخصه های اکوستیک آن است. به عنوان مثال، فرنالد5 و همکاران با بررسی ویژگی های آکوستیکی به این نتیجه دست یافتند که گفتار نوزاد محور در زبان انگلیسی، زیر و بمی بالاتر و با دامنه وسیع تری دارد و واکه ها و مکث ها دیرش بیشتری دارند 3)و(11 و تغییر ویژگی های آکوستیک موجب جلب توجه نوزاد و افزایش هوشیاری وی می شود و در مراحل بعدی رشد بر مهارت های پیش زبانی نوزاد تاثیر خواهد داشت .(12)

گفتار مادرانه معمولاً بین فرهنگ های متفاوت و در زنان و مردان وجود دارد و والدین و سایر بزرگسالان در ارتباط با کودک از این شیوه بهره می گیرند. با این حال در برخی فرهنگ ها از این سبک استفاده نمی شود و بین فرهنگ ها و حتی مناطق جغرافیایی مختلف، ویژگی های گفتار مادرانه متفاوت است .(13) همچنین اینگرام6 پیشنهاد می دهد که رفتارهای گفتار نوزاد مدار از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است و رفتاری نیست که بتوان به فرهنگ ها و زبان های مختلف تعمیم داد .(14) با توجه

53

مجله علمی پژوهشی پژوهان

به این که اطلاعاتی در این باب در زبان فارسی موجود نمی باشد، از این رو در این مطالعه قصد بر این بود که از طریق تجزیه و تحلیل ویژگی های آکوستیک مادران حین صحبت با نوزادانشان، وجود یا عدم وجود این سبک گفتاری مورد بررسی قرار گیرد و بدین پرسش پرداخته شود که آیا در زبان فارسی نیز مانند زبان انگلیسی، بزرگسالان (در این مطالعه: مادران) در

هنگام مخاطب قرار دادن نوزادان شان ویژگی های آکوستیک صدای خود را تغییر می دهند یا خیر؟


روش کار

پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی است که در این مطالعه 30 مادر فارسی زبان با میانگین سنی28/2 سال مورد بررسی قرار گرفتند. نوزادان آنها 6-3 ماهه بوده و نمونه گیری از نمونه های در دسترس انجام شد. آزمودنی ها توسط دو آسیب شناس گفتار و زبان مورد ارزیابی قرار گرفتند و از نظر گفتاری هیچ مشکلی نداشتند و در تاریخچه ی آنها سابقه اختلال صوت وجود نداشت. سطح تحصیلی م ادران حداقل دیپلم بود. در دو نوبت، به طور متوسط 20 دقیقه از گفتار مادر حین ارتباط با نوزادش در منزل آنها و در محیطی آرام ضبط شد. مادران در مورد موضوع صحبت با نوزادشان، آزاد بودند. این گفتگو در زمانی که هم مادر و هم نوزاد شرایط مناسبی داشتند، ضبط شد. ضبط صدا صبح حدود ساعت 9 و در دو روز متوالی انجام می شد . به منظور بررسی ویژگی های آکوستیک گفتار بزرگسال مدار آزمودنی ها، گفتار آنها حین صحبت کردن با همسران شان و گفتار محاوره آنها نیز هر کدام به طور متوسط به مدت 5 دقیقه ضبط شد. موضوع صحبت با همسرانشان آزاد بود ول ی در نمونه ی مربوط به گفتار محاوره از آنها خواسته شد درمورد اوقات فراغت شان صحبت کنند. برای ضبط صدا از کارت صوتی خارجی US-) (122mkII; TASCAM, China و میکروفن ( model

(C410; AKG Acoustics, Vienna, Austria استفاده شد.

به منظور آنالیز صدا، نرم افزار Praat (version4) مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور بعد از باز کردن فایل صوتی مد نظر، 2دقیقه از آن بعد از حذف نیم ثانیه اول انتخاب می شد و بعد از انتخاب کردن بخش مورد نظر از سیگنال صوتی، تجزیه و

دوره 12، شماره 3، بهار 1393

تحلیل اطلاعات صوتی انجام می شد. با توجه به این که برای هر آزمودنی، 4 فا یل صوتی وجود داشت که از هر فایل به طور متوسط 2 دقیقه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، روند آنالیز توسط نرم افزار برای هر آزمودنی 4 دفعه تکرار شد. لازم به ذکر است که برای تجزیه و تحلیل گفتار آزمودنی ها حین صحبت با همسرانشان در Praat ، بعد از باز کردن فایل صوتی نمونه گفتار

به دقت مورد بررسی قرار گرفت و صدای همسران از این مکالمه حذف شد و از نمونه صدای آزمودنی ها 3 دقیقه انتخاب شد. ادامه تجزیه و تحلیل، مشابه نمونه های دیگر انجام شد. تجزیه و تحلیل داده های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 و آزمون های Shapiro-wilk و تی زوجی انجام شد.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید