بخشی از مقاله
چکیده:
از زمانی که شهرها شکل گرفتند، مبلمان شهری هم به وجود آمد. امروزه مبلمان شهری به عنوان یک هنر زیبا کننده شهر در صدد است گرافیک شهری ر ا که تاکنون چندان به آن توجه نشده سازمان دهی نماید. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت کمی و کیفی مبلمان شهری، شهر قلعه تل به منظور شناخت مشکلات و محدودیت های موجود و ارائه پیشنهاد ها و راه حل مناسب جهت بهبود و ساماندهی مبلمان این شهر می باشد. روش تحقیق در این پژوهش میدانی و توصیفی - تحلیلی هست . به
منظور آزمون فرضیات، 6 نوع از عناصر مبلمان شهری در شهر قلعه تل به عنوان نمونه موردی که بیش ترین کاربرد را دارند
انتخاب گردیدند و به وسیله 9 معیار کیفی و کمی در قالب یک پرسشنامه وضعیت کیفی و کمی آن مورد بررسی قرار گرفت .
نتایج حاکی از آن است که مبلمان این شهر از نظر وضعیت کمی و کیفی در شرایط متوسط رو به شرایط بد قرار دارد . همچنین
شهروندان در استفاده از مبلمان این شهر احساس رضایت نمی کنند. از دیگر سو بررسی های میدانی و پرسشنامهای پژوهش نشان
داده که مصالح مورد استفاده در ساخت و طراحی مبلمان شهر قلعه تل با شرایط اقلیمی تناسب و هماهنگی ندارد.
کلید واژگان: مبلمان،spss، قلعه تل، کوکران، عناصر
1
-1 بیان مسئله
مطمئناً سازمان دادان و نظم بخشیدن به شهر و چگونگی رشد و تحول آن نیازمند موضوع شناسی شهر و مسائل شهری و سپس برنامهریزی برای آن میباشد sutcliff)،. (214:1980 به مرور زمان که شهرها رشد و گسترش پیدا کردند، مبلمان شهری کم کم نمایان شده، امروزه مبلمان شهری به عنوان هنر زیبا شناسانده درصدد است، گرافیک شهری را که تا کنون چندان به آن توجه
نشده ساماندهی نماید. برنامهریزی ناقص، مشکلات فرهنگی (تخریب گرایی)، عدم دسترسی، عدم مکانیابی و استقرار مناسب و
عدم توجه به دوام و پایانی مبلمان شهری همواره در مبلمان استفادهشده و در شهرها قابل رویت است . چنین مشکلاتی در
شهرهای ایران و شهر باغملککاملاً قابل مشاهده است. در پژوهش حاضر که محدوده شهر قلعه تل را در بر می گیرد علاوه بر
مشکلات و نواقص عنوانشده در بالا مشکلاتی دیگر نظیر عدم رعایت اصول زیبایی شناسی و تخریب گرایی نیز موجب عدم پذیرش و استقبال اقشار مختلف از مبلمان موجود محسوب میشود، که روزانه جمعیت زیادی از آن استفاده میکنند؛ اما همچنان در این شهر عدم مکانیابی، عدم دسترسی به مبلمان و زیباییشناسی مبلمان دچار خلل است و نتوانسته پاسخ گوی مردم و حسن زیباییشناسی مورد نیاز آنها که در محیط آن را جستجو میکنند باشد. با توجه به این مسئله به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر در این زمینه به دنبال پاسخیابی به سولات زیر هستیم.
1 - وضعیت مبلمان شهری شهر قلعه تل چگونه است؟
2 - آیا مبلمان شهری موجود در شهر قلعه تل از نظر کمی و کیفی توانسته پاسخگوی نیازهای مردم باشد؟
3 - آیا در مبلمان موجود در شهر قلعه تل پارامترهای پراکندگی، استقرار و دسترسی رعایت شده است؟
-2فرضیات تحقیق
- به نظر میرسد شهروندان از وضعیت مبلمان شهری در محدوده مورد مطالعه احساس رضایت ندارند.
- به نظر میرسد مبلمان محدوده مورد مطالعه از نظر کمی و پراکنش وضعیت مناسبی ندارند.
- به نظر میرسد که میان معیارهای کیفی رنگ مبلمان با زیبایی مبلمان، کیفیت مصالح مورد استفاده با مقاومت مبلمان در برابر تخریب و مکانیابی مناسب مبلمان با میزان دسترسی ارتباط وجود دارد.
-3ضرورت تحقیق
از آنجایی که هیچ محیط انسان ساختی بدون در نظر گرفتن خصوصیات محیط فرهنگی و تمحیدات مورد نظر کاربران خود پایدار نخواهد ماند، تحقیق و پژوهش در زمینه مبلمان شهری در شهر قلعه تل جهت شناخت وضعیت موجود مبلمان این شهر امری ضروری و مهم به نظر میرسد. زیبایی و هویت بخشی هر چه بیشتر به مناظر و فضاهای کوچه ها و خیابان های شهر قلعه تل در فضای معابر و بلوارها، ایجاد مکانهای نشستن و پارکها، رنگها و تزیینات، توزیع و پراکنش مناسب مبلمان و اثاثه در این محدوده جهت استفاده گروههای سنی مختلف و همه اقشار اعم از افراد سالم و ناتوان از انواع مبلمان موجود،
2
به منطور دستیابی به آسایش و راحتی، تعامل اجتماعی هر چه بیشتر شهروندان واستفاده کنندگان از مبلمان و ... که در نهایت بازتاب دهنده خاطرات جمعی آنها میباشد، لزوم توجه به مبلمان شهری را ضرورت میبخشد.
-4محدوده زمانی و مکانی تحقیق
تحقیق حاضر در شهر قلعه تل واقع در شهرستان باغملک از توابع استان خوزستان میباشد؛ که از تاریخ فروردین 1392 شروع و تا اواسط مرداد به طول انجامید. شهر قلعه تل در شمال شرقی استان خوزستان با مشخصات جغرافیایی 31 38 01 عرض شمالی و 49 53 04 طول شرقی در دامنه کوههای زاگرس واقع گردیده است. مساحت شهر در حال حاضر 259 هکتار و فاصله آن تا مرکز شهرستان باغملک 15 کیلومتر و با مرکز استان 140 کیلومتر است.
شکل شماره (1) موقعیت نسبی شهر قلعه تل
جدول (1) تعداد جمعیت وخانوار قلعه تل طی دهه 1355-85
سال کل جمعیت تعداد خانوار ساکن معمولی
1355 1671 327
1365 4068 660
1375 6574 1084
1385 8610 1706
1390 9851 -
در پژوهش حاضر که به بررسی وضعیت مبلمان شهری شهر قلعه تل پرداخته شده است، از مجموعه عناصر مبلمان شهری هفت عنصر جهت بررسی وضعیت آنها از نظر کمی و کیفی به تفکیک در شهر قلعه تل انتخاب شدند که عبارتاند از:
3
نیمکت و صندلی، آبنما و تندبس ها و نمادها، تابلوهای نامگذاری و تبلیغاتی، سنگفرش و کفپوش خیابان ها ، منابع نور پردازی، سطلهای زباله.
-5 محدودیتهای تحقیق
از محدودیتهای تحقیق عدم همکاری مسولین و سازمانهای زی ربط جهت گرفتن اطلاعات میباشد. مشکل دیگر پیش رو در تحقیق عدم پاسخ گویی شهروندان به پرسشنامه تحقیق میباشد، که اکثرا از حجم زیاد و وقت گیر بودن آن ایراد میگرفتند.
-6پیشینه موضوع پژوهش در جهان و ایران
مبلمان شهری به مفهوم امروزی جزء موضوعات جدید در دنیا میباشد که سابقه ای حداقل نزدیک به 40 تا 50 سال دارد. هارولد لوییس مال نخستین محققی بود که در سالهای 1970 میلادی در ایالات متحده امریکا در اثری تحت عنوان مبلمان شهری به این موضوع پرداخته و ضوابطی را برای مکان یابی مبلمان شهری بیان کرده است. در سال 1991 ژوواناگیسبون و برنارد آبرهولزر در اثری تحت عنوان »منظر خیابان های شهریی« در خیابانها و طراحی و مکانیاب آنها پرداختهاند. پاتریک کامیلری در اثر خود تحت عنوان »دسترسی برای همه به فضاهای شهری و عمومی « در سال 2008 بر موضوع چگونگی دسترسی مناسب مبلمان
شهری برای همه اقشار جامعه تمرکز نموده است (نقیبی رکنی، .(6 :1390 سیده نرگس نقیبی رکنی نیز در پایان نامه کارشنا سی
ارشد خود با عنوان »بررسی وضعیت مبلمان پارک ها و فضای سبز سواحل کارون« در دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 1390
به ارائه این موضوع پرداخته است. ابوالفضل قنبری هفت چشمه در پایان نامه کارشناسی ارشد خویش با عنوان »بررسی مشکلات و نارسایی های مبلمان شهری با تاکید بر مسیرهای عابر پیاده« در دانشگاه تبریز در سال 1382 مشکلات موجود در زمینه مبلمان شهری تبریز به منظور ارائه همکاریهای مناسب برای بهبود آن را بررسی نمود، وی همچنین در سال 1389 کتابی را تحت عنوان »استاندارد های مبلمان شهری« تالیف نمود.
-7مبانی نظری
1-7 تاریخچه مبلمان شهری
شناخت هر پدیده تاریخی با توجه به سیری که آن پدیده پیموده از نقطه نظر زمانی به ضرورتها و نیازهایی که آن جامعه با آن شرایط زمانی و نیز به لحاظ مکانی اقتضا میکند مهم میباشد. امروزه مناظر شهری با انبوه سخت افزار به کار گرفته به آنها پدیده ای نسبتا جدیداست (گیبو نزو اوبرهولستر، .(3 :1380 خیابان، کوچه، میدان، پارک ودر کل خود شهر خواستگاههای نخستین مبلمان هستند. تاثیرات مستقیم و مشخص هر شهری بر مجموعه عناصر و فضاهایش برکسی پوشیده نیست . شهربر خیابان اثر میگذارد و آنها نیز بر مبلمان و تجهیزات دیگر شهری (توسلی وبنیادی، .(18 :1371 در شهر سازی ایرانی چه در دورههای قبل از اسلام و چه در دوران بعد از اسلام، از عناصر شهری استفادههای متنوعی به عمل میآمد. مکتب اصفهان در مورد استفاده از عناصر شهری مطالب زیر را بیان میدارد:
4
