بخشی از مقاله

تحقيق پروژه كارآفريني

مقدمه
كارگاه وشرايط محيط كار- محلي كه در آن افرادي با استفاده از ابزار وماشين آلات كار كرده و قطعه اي راتوليد ويا تعمير مي كنند، محل كار يا كارگاه ناميده مي شود. محل كار بايد طوري باشد كه شخص در آن ايمني كامل نموده وبتواند به راحتي وبا حداكثر راندمان به كار خود ادامه دهد. براي رسيدن به اين هدف، بايستي شخص كار كننده علاوه برنظرات ايمني رعايت نظم وترتيب را نيز بنمايد.

نظم و ترتيب در محيط كار- ابزارها، مواد كمكي وقطعاتي كه كار روي آنها انجام مي شود بايستي به نحوي در محل كار قرار داده شوند كه به راحتي وبا يك نگاه بتوان محل آنها را تشخيص داد. براي صرفه جويي در وقت وخستگي مي توان ابزارها ومواد كمكي رابا سليقه وترتيب خاصي در محلهاي مناسبي قرار داد. وخصوصا بايد توجه داشت كه ابزارها پس از استفاده با نظم وترتيب هرجاي خودشان قرار گيرند. شكلهاي زير نمونه هايي ازيك ميز وميز كار درهم ونامرتب را نشان مي دهد.

بطور كلي مي توان گفت كه نظم وترتيب از اتلاف وقت، عصانيت وگفتگوي غير ضروري ، به دليل پيدا نكردن وسايل مورد نياز جلوگيري مي كند. قسمتهايي از ابزار ها وماشين آلات كه به وسيله دست هدايت مي شوند، مانند دستگيره ماشيني ودسته سوهان وغيره وبايستي طوري طراحي شوند كه به راحتي در دست قرار گيرند. روشنايي محل كار بايستي به اندازه كافي بوده وبراي اين كه چشم خسته نشود از نور غير مستقيم استفاده مي نمايند. برخي از كارگاهها { مانند كارگاههاي ريخته گري، مدلسازي، جوشكاري و.. } بايستي از تهويه

مناسبي برخوردار بأشد. همچنين درجه حرارت كارگاه بايد متعادل باشد. ميزان سروصداها در كارگاه بايستي به حداقل تنزل پيدا كند. در مواردي كه لازم باشد تعداد زيادي محل كار در كنار هم قرار گيرند بايستي هر نفر وهر وسيله به اندازه كافي جادر نظر گرفته شود. محل كار بايستي طوري باشد كه جابجا كردن قطعات كار وابزارها بدون برخورد واصطكاك به ساده ترين وجه امكان پذير باشد. براي اين كه افراد نسبت به محيط كار خود احساس آرامش والفت بيشتري نمايند، توجه به تميز بودن وحتي نحوه رنگ آميزي وعوامل رواني ديگر لازم وضروري است.

مقررات ايمني وپيشگيري از سوانح : در كارگاههاي مختلف براي پيشگيري از سوانح ، مقررات ايمني اي وجود دارد كه در اثر تجربه در طي سالهاي متمادي تنظيم گرديده وبايستي به دقت به مورد اجرا گذاشته شوند. اشخاصي كه خود را بي نياز از رعايت اينگونه دستوالعمل ها مي دانند بايستي توجه داشت كه روزي خود دچار عواقب آن خواهند شد.
علاج واقعه قبل از وقوع بايد كرد- اين مطلب شايد درست باشد كه هميشه مصدوم مقصر نيست ولي درد حاصل از سانحه را هميشه به تنهايي تحمل خواهد كرد. بعضي ها با سهل انگاري در ضمن كار نه تنها خودرا به خطر مي اندازند بلكه زندگي ديگران را نيز به بازي مي گيرند. مقررات ايمني وپيشگيري از سوانح كار مربوط به هر كارگاه، بايستي در اختيار كاركنان قرار گرفته وكليه افراد موظف به مطالعه دقيق وبه كار بردن آن بأشد. سهل انگاري وعدم توجه به اينگونه مقررات ، قوانين وتوصيه ها ، نه تنها براي خود شخص وساير همكاران مخاطراتي ايجاد مي نمايد بلكه افراد خانواده وحتي اجتماع نيز، از سوانح متضرر خواهند شد. نمودار

نمونه اي از مقررات وپيشگيري از سوانحه:
1- قبل از ورود به كارگاه بايد از احتمال خطرات بيشماري كه در آن كارگاه وجود دارد بطور كامل و روشن، آگهي داشت.
2- نظم وانضباط در محيط كار لازمه اطمينان وجلوگيري از خطرات است.

3- كنترل ابزارها قبل از شروع به كار از اتفاق سوانح جلوگيري مي كند . بطور كلي مي توان گفت كه بكار بردن ابزارهايي قابل اطمينان هستند كه سالم وبي عيب باشند، داشتن وسيله مطمئن گاهي اهميت حياتي دارد. 2

4- محل كار را با محل بازي اشتباه نكنيد، بازي كردن ، پرسه زدن و دعوا كردن در محيط كار مي تواند خطرات غير قابل جبراني را به همراه داشته باشد .
5- محلهاي عبور ومرور را آزاد نگهداريد تا بدين ترتيب وسيله از برخوردها جلوگيري گردد.
6- كف كارگاه بايد عاري از هر نوع مواد لغزنده از قبيل روغن ، آب صابون وغيره باشد.

7- از قرار دادن مواد اوليه وهر چيز اضافي كه باعث سقوط افراد و.. يا اشياء گردد جلوگيري نمائيد.
8- سيم هاي برقي راكه اتفاقا در داخل لوله نيستند « مانند سيمهاي درل برقي دستي يا سنگ سنباده دستي» بايد كاملا سالم بوده و زده گي نداشته باشد.
9- دستگاهها ووسايل آتشفشاني ، اشياء انبار كردني نبوده بلكه بايد از لحاظ حاضر بكار بردن تحت كنترل دائم قرار گيرند.

10- دستگاهها ووسايل آتش نشاني بايستي فقط تحت شرايط و مقررات مربوطه نگهداري ودر محلهاي مناسبي كه دسترس فوري وراحت به آن مقدور باشد نصب شوند.
11- پارچه وموادي كه به راحتي آتش مي گيرند بايد در محل مطمئن ومناسبي كه دور از آتش وجرقه باشد نگهداري شوند.
12- اگر با طرز كار ماشيني آشنا نيستند هرگز به آن دست نزنيد چون امكان در همان لحظه اول راه اندازي براي شما سانحه اي پيش آيد.
13- در مواردي كه احتمال سانحه وجود دارد. تجربه نشان داده است كه بكار بردن وسايل فوق در هنگام كار، از شدت صدمات وارده كاسته وگاهي از آنها جلوگيري مي نمايد.
14- حفاظت وحافظ ووسايل ايمني ماشين ها در موقع كار بايد در محل خود نصب شده باشند.

 

15- نواقص ومعايب ماشينها وابزارها را فورا به سرپرست مربوطه اطلاع دهيد چون امكان دارد كه شخص ديگري بدون اطلاع از نواقص با آن وسايل معيوب بكار مشغول شده وبراي او پيش آمد ناگواري اتفاق افتد.

16- در موقع تعمير ماشينها، براي اطمينن بيشتر فيوزهاي آن را باز كرده ودر جاي مناسبي قرار دهيد.
17- در حين كار فقط به صحنه كار خود نگاه كنيد.

18- پوشيدن لباس كار، مناسب در كارگاه علاوه برجنبه نظافت وكثيف نشدن لباسؤ بيشتر جنبه حفاظتي دارد. ضمن كار بايستي از يك لباس كار تنگ استفاده كرده وسر آستينها را بانبد وي دكمه بسته يا آنها را بالا زد. لباسهاي گشاد،با نوارهاي آويزان موهاي بلند وكراوات وشال گردن توسط گردنده و متحرك قاپيده شده وايجاد سانحه اي مي نمايند
19- هميشه قبل از شروع به كار، حلقه وانگشتر رااز دست خارج كنيد زيرا تماس ناخود آگاه دست با قسمتهاي گردونده باعث قلاب كردن وقطع انگشت خواهد شد.

احتياط بزدلي وحماقت و شجاعت نيست: رعايت دستورات در رشته مكانيك عمومي بسيار مهم و تعداد آنها زياد مي باشد. لذا به منظور توجه بيشتر ، در آخر هر قسمت از كارهاي اين رشته دستورات حفاظتي و مقررات پيشگيري از سوانح مربوطه يادآوري خواهدشد.
تجهيزات كارگاه مقدماتي: تجهيزات يك كارگاه مقدماتي شامل ميز كار ووسايل آن، وسايل اندازه گيري ووسايل براده بردار مي باشند. ميز كار:‌ براي اين كه بتوان در كارگاه بطور ايستاده با تسلط كامل و خستگي كمتر روي قطعات نسبتا كوچك كارهايي مانند خط كشي وغيره را انجام داد معمولا از نيروي بنام ميز كار استفاده مي شود. ميز كار بايستي محكم وسنگين بوده وضمن كار ارزش نداشته باشد.

صفحه روي ميزكار را اغلب از چوب سخت انتخاب كرده وبدنه آن را از چوب ويا فلز مي سازند. ارتفاع ميز كار از كف كارگاه رادر حدود 8 سانتيمتر در نظر گرفته وقسمت پائين پايه هاي آن را معمولا بنحوي مي سازند كه قابل تنظيم باشد، تا بتوان لنگي آنرا در روي سطح كف كارگاه ازبين برد. كشوهاي ميز كار، بايستي به نحوي ساخته شوند كه بتوان ابزارهاي كار، وسايل اندازه گيري وكنترل رابطور جداگانه وبدون امكان تماس ويا برخورد بيديگر در آن قرار داد. براي تسهيل در انجام كارهاي براده برداري ويا همكاري وغيره معمولا روي ميز كار گيره اي نصب گرديده ومحل نصب آن را براي جلوگيري ازايجاد ارتعاش در ضمن كار در بالاي يكي از پايه هاي ميز انتخاب مي نمايند. براي اين كه بتوان به راحتي با توان بيشتري روي گيره كاركرد،

بايستي ارتفاع سطح گيره متناسب باقد شخص باشد كه از آن استفاده مي كند مناسب ترين ارتفاع سطح گيره ارتفاعي است كه وقتي در كنار آن مي ايستيم سطح گيره به اندازه 5تا8 سانتيمتر پائين تر از آرنج قرار داشته باشد چون ارتفاع ميز كار تقريبا ثابت مي باشد مي توان با قرار دادن زير پاي مناسبي براي افراد كوتاه قد ويا قرار دادن قطعاتي در زير گيره، براي اشخاصي كه قد بلندي دارند، ارتفاع مورد نظر را تنظيم نمود.

گيره ها: براي انجا م كاري روي قطعات سبكي كه به دليل كمي وزن حالت پايدار ندارد، آنها رابه گيره بسته وسپس روي آنها كار را انجام مي دهيم برچسب نوع كار ممكن است از گيره هاي مختلفي مانند گيره موازي روي ميزي، گيره آهنگري ، گيره لوله گير وغيره و استفاده نمود.
1-گيره موازي روميزي: اين نوع گيره ها داراي دوفك هستند كه يكي از آنها ثابت وديگري متحرك مي باشد براي تامين حركت فك متحرك در اين گيره ها از پيچ ومهره استفاده شده است. شكل زير گيره موازي وقسمتهاي مختلف آن را نشان مي دهد.

گيره هاي موازي را معمولا از چون خاكستري مخصوص يا فولاد با روش ريخته گري تهيه مي كنند. به همين دليل در مقابل ضربه ونيروهاي زياد حساس بوده وبايستي دقت نمود كه از چكش كاري وخم كاري سنگين روي آنها خودداري گردد. براي افزايش مقاومت قسمتي از فكها كه با كار در تماس بوده وممكن است ضمن كار صدمه ببنيد، قسمت جلوي آن را از فولاد ساخته وبراي جلوگيري از سرخوردن روي آن آج مي زنند، اين قطعات قابل تعويض بوده وبه وسيله پيچ به فكهاي گيره نصب مي شوند.

چون طول دسته گيره ها متناسب با نيروي دست يا انسان متوسط طراحي شده لذا براي محكم كردن كار فقط از نيروي دست استفاده كرده واز وارد ضربات چكش وبكار بردن قطعاتي كه باعث ازدياد طول دسته گيره مي شوند جدا اجتناب كنيد زيراد اين عمل به گيره وپا پيچ ومهره آن صدمه مي زند. عرض فكها اين نوع گيرهها را از 50تا200 ميليمتر انتخاب مي كنند. براي كارهاي چكش كاري وخم كاري سنگين بهتر است از گيره آهني استفاده شود.

2- گيره آهني گري: گيره هاي آهنگري رااز جنس فولاد وبا روش آهنگري ساخته، وچون قابليت تحمل ضربه رادارند. از آن براي كارهاي خم كاري چكش كاري وآهنگري استفاده مي شود. حركت فك متحرك دراين گيره ها نيز به وسيله پيچ و مهره تامين مي شود وتفاوت آن با گيره هاي موازي دراين است كه فك متحرك اين نوع گيره ها حركت كشويي نداشته بلكه حركت آنها شعاعي است. به همين دليل است كه در امتداد عمودي فكها فقط در فاصله معيني بطور موازي بوده ودر كارهاي بزرگ وبزرگتر ويا كوچكتر سطح تماس فكها با كاركم مي شوند.عرض فك اين نوع گيره ها معمولا به اندزه هاي 100 –125-150-200 ميليمتر مي سازند.

3-لوله گير: چون بستن لوله ها در گيره هاي موازي وآهنگري باعث كهيدگي آنها شده وهمچين به دليل سطح تماس كه امكان سرخوردن وجوددارد. لذا براي انجام كار روي لوله ها از لوله گير استفاده مي شود. اندازه كارگير اين گيره ها حدودا از 40تا200 ميليمتر است.

انواع گيره ها را از نظر نوع، فاصله كارگير، طول فكها ووزن ، استاندارد كرده اند مثلا گيره هاي موازي روميزي وآهنگري را برچسب طول فكها وگيره هاي لوله گير ار برچسب دهانه كا رگير استاندارد كرده اند. به عنوان نمونه وزن گيره موازي روميزي كه طول آن 100 ميليمتر باشد 7kg است.
توجه: قبل از استفاده گيره هاي آنها را از نظر نداشتن لقي ومحكم بودن روي ميز كار امتجان كنيد. براي بستن قطعات كار از گيره هاي ديگري نيز استفاده مي شود كه در زير نمونه هايي از آنها را مشاهده مي كنيد.

وسايل كمكي براي بستن كار به گيره: اين نوع وسايل را مي توان از نظر نوع وكاربرد به دو گروه به شرح زير تقسيم نمود:
1- وسايلي كه براي جلوگيري از صدمه ديدن به سطح كار از آنها استفاده مي كنيم مانند انواع لب گيره ها.
2- لب گيره ها را معمولا از فلزات نرم مانند آهن نرم، روي ، آلومينوم ويا سرب تهيه مي كنند.و يا اين نوع فلزات را روي لب گيره هايي از فولاد پرچ كرده وبكار مي برند. در بعضي موارد براي حفاظت بيشتر از سطح قطعاتي كه ظرافت بيشتري دارند مي توان بجاي فلزات نرم از چرم ويا مقوائي كه به لب گيره فلزي چسبانده اند استفاده كرد.
نكاتيكه در موقع بستن كاربه گيره بايد رعايت كرد:

1- در انتخاب گيره ها با وسايل كمكي به متناسب بودن آنها با نوع كار توجه نمائيد.
2- قبل از استفاده از گيره ها آنها رااز نظر نداشتن لقي و محكم بودن روي ميز كار امتحان كنيد.
3- كا ررا حتي الامكان در وسط گيره بنديد تااز سرخوردن وانحراف آن وايجاد صدمه به گيره جلوگيري به عمل آيد.
درصورت اجبار مي توان از يك قطعه هم ضخامت با قطعه كار كه در طرف كارگيره بسته مي شود كمك گرفت «شكل الف»

4- براي جلوگيري از تعمير فرم قطعات توخالي بايستي در داخل ان قطعه مناسبي قرار داد وسپس آن را به گيره بست «شكل ب»
5- لوله هاي نازكي كه داراي سطح خارجي صاف وصيقلي مي باشند وبه كمك يك قطعه لاستيكي مطابق شكل به گيربسته مي شوند.«شكل چ»
6- براي سهولت در سوهان كاري وجلوگيري از خم شدن ورقهاي نازك آنها ار ابتدا روي يك قطعه چوب به وسيله ميخ هائي محكم كرده سپس چوب را يه گيره مي بنديم.
7- قطعات نازك رابراي جلوگيري از ارتعاش و ايجاد سروصدا بايستي حتي الامكان كوتاه بست.

8- قطعاتي كه داراي طول نسبتا زيادي هستند، بايد فقط در دروي قسمتي از آنها كه به گيره بسته شده است كار كرد.
چكش: براي كارهايي مانند خم كاري، صاف كاري، قلم كاري، سنبه نشان زدن، وبطور كلي ضربه زدن به قطعات از وسيله به نام چكش استفاده مي شود. جنس چكش را برحسب مورد استفاده ممكن است از فولاد آبديده ، برنج آلومينوم ، چوب ، پلاستيك ، يا لاستيك ساخته شود ولي از دسته چوبي براي دست گرفتن و هدايت آنها استفاده مي شود. براي اين كه بتوان دسته چكش را در سوراخ سرچكش بطور اطمينان بخشي محكم نمود ازكي گره فلزي استفاده مي شود، براي اطمينان بيشتر از خارج نشدن چكش از دسته در ضمن كار. سوراخ آن رااز دوطرف كمي گشادتر مي سازند. تادراثر جازدن كوه در سرچكش كمي بزرگتر شده و از خارج شدن چكش از دسته جلوگيري كند.

چكش هاي فولادي كه وزن آنها كمتر ازيك كيلوگرم باشند چكش دستي واز يك تادو كيلوگرم را چكش آهنگري واز دو كيلوگرم به بالا را پتك نامند. چكشها انواع فراواني كه برحسب فرم ظاهري ، جنس، وكاربردشان براسامي مختلفي ناميده مي شوند

توجه:قبل از بكاربردن چكشها بايد مطمئن بود كه دسته چكش چوب وشكسته نبوده ودر جاي خود محكم قرار گرفته باشد.
انبر دست، دم باريك، دم پهن: از وسايل ديگري كه معولا به ميز كار تعلق دارد انبر دست م باريك ودم پهن را مي توان نام برد كه براي گرفتن ، خم كردن، بريدن وفرم دادن قطعات نازك ومفتولها بكار مي روند.

« تغيير فرم به وسيله براده برداري» وسايلي كه در صنعت براي تغيير فرم قطعات به وسيله براده برداري بكار مي روند وسايل براده برداري نام داشته واز آنها جهت برداشتن براده به منظور بريدن {قطع كردن} ويا ايجاد تغيير فرم در اجسام استفاده مي شود. لبه برنده اين گونه وسايل رابراي صرفه جويي در نيرو وسهولت عمل به شكل گوه مي سازند.
گوه: گوه يكي از ابتدائي ترين ابزارهايي است كه بشر به اختراع آن دست يافته واز يك يا دو سطح شيب دار متصل به هم تشكيل شده. زاويه بين دو سطح گوه را زاويه گوه ومحل برخورد آنها را لبه برنده گويند. در شاكال زير كه نمونه هايي از ابزارها را نشان مي دهند مي توان زاويه گوه ولبه برنده آنها را ديد.

بررسي زاويه گوه: اگر دوگوه يكي با زاويه كوچك وديگري با زاويه بزرگتر را انتخاب كرده وبخواهيم با نيروي معيني، آنها را وارد يك قطعه چوب نمائيم. مشاهده مي شود كه اين عمل در گوه اي كه داراي زاويه كمتري است راحت تر انجام مي شود و مي توان نتيجه گرفت كه از نظر صرفه جويي در نيرو بهتر است كه حتي الامكان گوه اي با زاويه كوچك انتخاب شود.
اما اگر بخواهيم همين عمل را براي بريدن يك قطعه فلزي كه جنس آن نرمتر از جنس گوه باشد انجام دهيم. مشاهده مي شود كه اولا به نيروي بيشتري نياز بوده ودر ثاني گوه اي كه زاويه كوچكتري دارد قدرت تحمل نيروي خارجي را نداشته وامكان دارد كه لبه برنده آن كج شده ويا بشكند. ولي گوه اي كه زاويه بزرگتري دارد مي تواند نيروي لازم جهت بريدن فلز را به خوبي تحمل كند. اين آزمايش نييز نشان مي دهد كه هر چه زاويه گوه بزرگتر باشد اگر چه نيروي زيادتري نياز دارد ولي لبه برنده ابزار قابليت تحمل بيشتري در مقابل نيروي خارجي خواهد داشت.

از مقايسه مطالب فوق نتيجه مي گيريم براي بريدن ويا براده برداري بايستي زاويه گوه را به نحوي انتخاب كرد كه علاوه برتحمل نيروي برش از نظر صرفه جويي در مقدار نيرو و سهولت عمل نيز مناسب نباشد. بديهي است كه جنس گوه بايستي هميشه سخت تر از جنس كار باشد. اشكال زير مورد استفاده گوه رادر پاره اي ازابزارهاي براده برداي نشان مي دهد.
ب: اگر انحراف چاقو را بيشتر كنيم « زاويه براده متوسط» مشاهده مي شود كه عمل براده برداري راحت تر انجام شده وضخامت براده يكنواخت تر مي شود. دراين حالت احراف براده كمتر بوده وجداكردن آن به نيروي كمتري احتياج دارد.

ج: اگر انحراف چاقو را باز هم بيشتر كنيم « زاويه براده متوسط را به زياد تبديل كنيم» به نحوي كه سطح آزاد گوه آن با سطح كار تماس پيدا كند مشاهده مي شود كه لبه برنده با كار درگير نشده و عمل براده برداري انجام نمي شود. زواياي براده اي كه در حالت فوق مشاهده شد همه را زواياي برداه مثبت نامند كه وضعيت آن با توجه به جهت حركت چاقو سنجيده مي شود.

د: اگر چاقو را به نحوي روي كار حركت دهيم كه زاويه براده آن منفي باشد برداه هاي جداشده خيلي ظريف بوده وداراي ضخامت خيلي كمي مي باشند اين نوع برداه برداري رادر اصطلاح درودگري « ليسته كردن» ودر فلز كاري « شابرزدن» گويند ازاين مقايسه نيز مي توان نتيجه گرفت كه علاوه برزاويه گوه، انتخاب زاويه براده مناسب نيزد رعمليات برداه برداري اهميت بسزايي است. علاوه بر زواياي گوه وبرداه، زاويه ديگري نيز در عمليات براده برداري وجوددارد كه به نام زاويه آزاد ناميده مي شود. چنانكه بخواهيم از گوه به منظور برداه برداري استفاده كنيم زاويه ديگري نيز در اين امر دخالت مي كند كه آن را به دليل عبور برداه در امتداد آن زاويه براده نامند.

بررسي زاويه براده: زاويه بين سطح برداه « سطحي كه براده روي آن حركت مي كند» وصفحه عمود برسطح كار را زاويه براده نامند. براي پي بردن به اهميت اين زاويه در امر براده برداري به مثال زير توجه كنيد. اگر بخواهيم ازيك قطعه چوب به كمك چاقوئي براده برداري كنيم با توجه به ثابت بودن زاويه گوه مي توان حالات زير را در آن مورد تجزيه وتحليل قرار داد:
الف: اگر چاقو را با انحراف كمي « زاويه براده كم» روي كار به قصد براده برداري حركت دهيم مشاهده مي شود كه براده از روي سطح چوب جداشده وبه سمت بالا حركت مي كند. دراين حالت اگر وضع براده برداري را مورد بررسي قرار دهيم در مي يابيم كه هر چه براده طويل تر شود ضخامت آن به تدريج بزرگ شده وچاقو تاجائي در كنار پائين مي رودكه ديگر ادامه برداه برداري با نيروي دست امكان پذير نمي باشد.

زاويه آزاد: زاويه بين سطح آزاد گوه وسطح براده برداري شده زاويه آزاد مي نامند. وجود اين زاويه براي درگير شدن ابزار با كار لازم بوده وسطح اصطكاك را نيز تقليل مي دهد. شكل زير با زواياي ازاد، گوه وبراده در يك قلم دستي رادر هنگام براده برداري نشان مي دهد.
زاويه گوه= B « بتا» زاويه براده = r « گاما» زاويه آزاد= α «آلفا» 90=+B+r α پايان
زاويه برش: مجموع زاوياي ازاد وگوه را زاويه برش ناميده وبا حرف «دلتا» نشان مي دهند.

اين زاويه دراكثر وسايل براده برداري كوچكتر از 90درجه بوده ولي در شابرزدن وليسه كاري هميشه بزرگتر از 90درجه مي باشد.
قلم كاري: به وسيله قلم كاري مي توان كارهاي مثل بردين « قطع كردن» - پراندن سر ميخ – پرچ ها – ضربه زدن به پيچها ومهره هاي زنگ زده به منظور بازكرده آنها براده برداري از سطح كار اي ايجاد شيار تميز كرده درزهاي جوشكاري شده وقطعات ريخته گري شده را انجام داد ابزاري كه براي اين منظور مورد استفاده قرار مي گيرد قلم نام داشته ونيروي لازم براي قلم كاري دستي را معمولا به وسيله ضربات چكش تامين مي كنند.

قلم: قلم از سه قسمت اصلي لبه برنده ، بدنه وسر تشكيل شده است. 28 جنس قلم هاي را برحسب نوع كار از فولادهاي مختلف ابزار سازي ساخته وبراي استحكام بيشتر ، لبه برنده آنها را كه شكل گوه دارند پس از آماده كردن آبداده وسپس به اندزه زاويه مورد لزوم سنگ مي زنند بدنه وسرقلم ها رابراي اين كه حالت شكنندگي نداشته وبتوانند ضربات چكشي را تحمل كرده وخاصيت فنري نداشته باشد آبكاري نكرده ونرم باقي مي گذارند. براي قلم كاري روي قطعات سخت از قلم هائي كه جنس آنها را فولاد آلياژي « كرم واناديم» مي باشند استفاده مي كنند. عمل برش در قلمكاري به كم نفوذ گوه بدين ترتيب انجام مي شود كه در اثر فروبردن آن در كار ابتدا در سطح تماس آن تحت تاثير نيروي جدايش، كه در اثر ضربات چكش پديد مي آيد، مواد قطعه كار رادر دو طرف به هم فشرده واز يكديگر دور مي كند. اين عمل تا بدانجا ادامه دارد كه سطح باقي مانده نيروي جدايش را نداشته وبه صورتشكسته از هم جدا مي شود.

زاويه گوه قلم ها را برحسب مورد استفاده وجنس كار انتخاب كرده ومقدار ان در جدول شماره براي قلم كاري روي فلزات وهمچنين برحسب نوع قلم داده شده است.
برحسب نوع قلمكاري بايستي زاويه نگهداشتن قلم را انتخاب كرد، اگر قلم رابه طور عمودي روي كار قراردهيم باعث قطع شدن آن مي گردد وچنانچه به صورت مايل نگهداشته شود از روي سطح كاربراده برداري انجام مي دهد.

در براده برداري با قلم انتخاب صحيح زاويه نگهداشتن نقش مهمي دارد بزرگ بودن اين زاويه باعث كوچك شدن زاويه براده شده ودر نتيجه لبه قلم در حين براده برداري به سمت پايين هدايت شده ودر كار فرو مي رود«شكل ط» وبر عكس كوچك بودن آن باعث كم شدن ضخامت براده در نتيجه بيرون آمدن لبه برنده از كار خواهد شد
انواع قلمها: قلمهاي دستي را برحسب مورد استفاده به فرمهاي مختلف مي سازند در جدول زير نمونه هايي از انواع قلمهاي دستي ومورد استفاده آنها را مشاهده مي كنيد.
مورد استفاده : براده برداري از سطوح – قطع كردن- تميز كردن قطعات ريخته گري ومحلهاي جوشكاري شده
قدمكاري خطوط مستقيم ومنحني در داخل ورقها

درآوردن شيارهاي باريك
در آوردن شيار داخل سطوح منحني وشيارهاي روغن يا تاقانها
قطع كردن فاصله بين سوراخها
قطع كردن لبه هاي اضافي وپراندن سرميخ پريده

علاوه بر قلمهاي مذكور كه به نام قلمهاي دستي معروفند قلمهاي ديگري نيز به نام قلمهاي ماشيني وجوددارند كه براي قلمكاري آنها را به چكش هاي ماشيني مي بندد شكل زير نوعي ازاين قلم وچكش ماشيني را نشان مي دهد.34
نكاتي كه در قلم كاري بايستي مورد توجه قرار گيرند:

1- قبل از شروع به قلمكاري وسيله مناسبي براي بستن قطعه كار انتخاب كرده وبراي قلمكاري سنگين حتما از گيره آهنگري استفاده كنيد.
2- براي هر كاري از قلمي مناسب با همان كار استفاده كنيد
3- قبل از شروع به قلمكاري از صحيح بودن زاويه سرقلم وتيز بودن آن اطمينان حاصل كنيد.
4- براي اين كه در هنگام قلم كاري، كار در گيره پايين نرود زير آن را يك قطعه چوب قرار دهيد. « الف»
5- براي كار با قلم هاي قطع كن از زير كارهاي مانند سندان كه مناسب است استفاده كنيد.

6- چون در انتهاي قلمكاري كار به صورت شكسته ازهم جدا مي شود لذا براي حفاظت نوك قلم وهمچين زير كاري وجلوگيري ازپريدن قطعه كار به اطراف بايستي ضربات اخر را به آهستگي وارد كرد.

7- در هنگام قلمكاري به لبه برنده قلم محل قلمكاري نگاه كنيد نه سرقلم تا بتواند در حين قلمكاري چنانچه لازم باشد زاويه نگهداشتن قلم را اصلاح كنيد. 36
8- در موقع قلمكاري ضربات چكش را به نحوي برروي سرقلم وارد كنيد كه امتداد چكش در يك راستا بوده وهم مركز باشند در غير اين صورت علاوه برپرت شدن قلم بخشي از نيروي وارده نيز به هدر مي رود.

9- هنگام براده برداري به وسيله قلم ازروي سطوح كار بايستي قسمت انتهايي رادر جهت مخالف وبه كمك ضربات سبك چكش براده برداري كرد در غير اين صورت قسمت انتهايي به صورت شيب دار شكسته شده و علاوه برخراب شدن سطح كار قسمت جدا شده اطراف پراكنده مي شود. 38
10- در قلمكاري روي سطوح بزرگ ابتدا در آنها شيارهايي به وسيله قلم ناخني ايجاد كردوسپس با استفاده از قلم تحت عمل براده برداري را تكميل كنيد. 39
نكات ايمني وپيشگيري از سوانح قلم كاري: ‍

1- در موقع تيز كردن قلم از عينك محافظ استفاده كرده وسعي كنيد فاصله تكيه گاه با سنگ حتي الامكان كم «حدود 2ميلي متر» باشد زياد بودن فاصله باعث قاپيدن قلم وشكستن سنگ سنباده شده وايجاد سانحه مي نمايد. 41
2- در هنگام قلم كاري بايستي توجه داشت كه براده به سمت اطرافيان ويا خود شخص نپرد زيرا ممكن است وارد چشم كه عضو بسيار حساسي مي باشد گرديده وايجاد ناراحتي نمايد. براي پيشگيري بهتر است كه در جلوي گيره ازيك توري محافظ استفاده كرده وعينك محافظ بكار برده شود.

3- پليسه سر قلم را به موقع برطرف كنيد زيرا ممكن است ضمن چكش كاري شكسته وباعث ايجاد سانحه گردد. 43
4- در كارگاههاي كه در آنها ايجاد جرقه باعث انفجار مي شود از قلمهايي كه در اثر ضربه ، توليد جرقه نمي كنند استفاده نماييد اين نوع قلمهاي را معمولا از آلياژ برنز بر يليم مي سازند.
اره كاري: از اره كاري به منظور بريدن ويا ايجاد شيار در قطعات استفاده مي شود. 44 درجداكردن قطعه كار به كمك اره در مقايسه با قلم كاري علاوه بر صرفه جويي در وقت ومواد اوليه ونيرو سطح برش نيز صاف تر بوده ولبه قطعه كار تغيير فرم پيدا نمي كند. دندانه هاي اره مانند گوه هاي كوچكي مي باشند كه پشت سرهم قرار گرفته وبه ترتيب ازروي كار براده برداري مي كنند اين مجموعه گوه هاي كوچك راكه در حقيقت روي يك قطعه از فولاد به طور يكپارچه ودر كنار هم قرار گرفته اند تيغه اره نامند. 45

تيغه اره: همانطور كه گفته شد هريك از دندانه هاي تيغه به منزله يك گوه بوده و مي توان همان زواياي را كه در مورد گوه قلم بحث شد در اره نيز منظور بود. زاويه گوه اي را در تيغه اره هاي دستي اي كه براي بريدن فلز از آنها استفاده مي شود برابر 50 درجه انتخاب مي كنند. زاويه براده دراين نوع تيغه اره ها به جنس كار بستگي داشته ومقدار آن ار براي بريدن فلزات نرمي كه داراي برده طويل مي باشند. به اندازه 10درجه انتخاب كرده وفاصله تقسيم آنها را نيز زياد در نظر مي گيرند با اين ترتيب فضاي خالي بين دندانه ها زيادتر شده وبراي جلوگيري از محكم شدن وهدايت بهتر براده انتهاي دندانه هاي گرد مي سازند. زاويه براده براي تيغه اره هايي كه از آنها جهت بريدن فلزات سخت استفاده مي شود به اندازه صفر درجه انتخاب مي كند.46

تيغه اره هاي دستي را در دونوع يك طرف ويا دوطرفه مي سازند طول تيغه اره هاي دستي يك طرفه را به اندازه هاي اسمي 250و300 ميليمتر وعرض 15-10 ميليمتر وضخامت 0 .8- 0.6 ميليمتر مي سازند « منظور از اندازه اسمي فاصله مركز تا مركز سوراخهاي تيغه اره مي باشد» تيغه اره دستي دوطرفه معمولا به طول 350 وعرض 25 وضخامت 1 ميليمتر ساخته مي شوند گام دندانه تيغه ارزه « فاصله راس يك دنده تاراس دندانه بعدي» برحسب نوع وجنس كار متفاوت مي باشد براي بريدن فلزات سخت تر از تيغه اره هاي دنده ريز وبراي بريدن فلزات نرم از تيغه اره هاي دنده درشت استفاده مي شود ريزي و درشتي دندانه هاي تيغه اره ها برحسب تعداد دندانه هاي موجود در طول يك اينچ سنجيده مي شوند تيغه اره ها را ازاين نظر مي توان به سه گروه به شرح زير تقسيم نمود.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید