بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف مطالعه تحلیلی نقش امر به معروف و نهی از منکر در تبیین سلامت روان فرد و جامعه انجام پذیرفت. امر به معروف و نهی از منکر از جمله راهکارها و فرایض دین مبین اسلام است که به اجرا و تداوم آن در مقوله فردی و اجتماعی سفارش بسیار شده است. در تعریف امر به معروف و نهی از منکر توجه به خودرای از زشتی ها و تمایل به خوبی ها توجه شده است. نتایج در این مطالعه نشان داده که امر به معروف و نهی از منکر نقشی بس اساسی و انکارناپذیر در تبیین سلامت روان فرد و جامعه دارد. به طوری که فرد با امر به معروف و نهی از منکر درونی زمینه سازی مناسبی را برای سلامت روان اجتماعی فراهم می آورد. در حقیقت، امر به معروف و نهی از منکر به منزله یک پوشش برای محافظت
فرد و جامعه است؛ وحدت اجتماعی، محبّت، دوستی و اخوّت مردم را به دنبال خواهد داشت.
واژههای کلیدی: امر به معروف، نهی از منکر، سلامت روان، فرد، جامعه
1
ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر
استان هرمزگان
نخستین همایش اسلام و سلامت روان- بندرعباس، اسفندماه 1391
---------------------------------------------------------------
-1 مقدمه
از یک سو در دنیای فعلی و به دنبال تحولاتی که در علوم انسانی و به خصوص در علوم تربتی و روانشناسی پدیدآمد، بحث سلامت روان روز به روز از جایگاه و ارج بالاتری برخوردار شد. از سوی دیگر در سنت های دیرپای دینی و متون ارزشمند اسلامی و دینی ما سلامت روان جایگاه بسیار مهمی دارد. باید اذعان نمود که ادیان و مذاهب الهی، به ویژه دین مبین اسلام برای تأمین سعادت آدمی در به دست آوردن زندگی بهتر و رسیدن به سلامت روان که جایگاهی بس عمیق در تأمین زندگی سعادتمند اجتماعی دارد، آموزشها و رهنمودهای بسیار دقیق و با ارزشی را ارائه کردهاند و دامنه این آموزشها، سراسر زندگی فرد، حتی پیش از تولد را در برمیگیرد(.(1
اکثریت قریب به اتفاق اندیشمندان و متخصصان علوم اجتماعی بر این باورند که سلامت معنوی و روانی افراد تأثیر مستقیمی بر شکل گیری نظام اجتماعی سالم و سعادتمند دارد. برای دستیابی به سلامت معنوی و روانی در جامعه زمینه ها و امکانات و فرصتهای زیادی وجود دارد که بایستی با بهره گیری از یک الگوی جامع و کامل از این فرصتهای طلائی برای وارد کردن آحاد مردم به فرایند تامین سلامت جامعه بهره برد. یکی از راهکارهای مناسب و ارزشی توصیه شده اسلام به منظور تأمین سلامت افراد و جامعه، امر به معروف و نهی از منکر است. امر به معروف و نهی از منکر، فرایندی است که تمامی اقشار جامعه را به تلاش وا می دارد تا نیازهای آرامش روح ، روان و اجتماع را تأمین نمایند(.(2
آنچه در این مطالعه به آن پرداخته شده است، پژوهشی در تبیین نقش امر به معروف و نهی از منکر بر سلامت روان فرد و جامعه است. با توجه به اینکه جوامع کنونی، تلاش هایی بسیار و هدفمند در شناسایی عوامل موثر و یا مرتبط با سلامت روان دارند، ضرورت بحث از این فریضه بزرگ الهی، به منظور ارائه راهکاری مناسب در جهت تبیین سلات روان فرد و جامعه اجتناب ناپذیر است. با این تفاسیر در این پژوهش در ابتدا به مفهوم شناسی امر به معروف و نهی از منکر پرداخته شده است. در ادامه نیز استنادات علمی و روایی جایگاه و نقش امر به معروف و نهی از منکر در تبیین سلامت روان فرد و جامعه آورده شده است. در نهایت نیز به بحث و نتیجه گیری پیرامون مباحث مطرح شده پرداخته شده و پیشنهاداتی متناسب با نتایج حاصل از مطالعه موضوع مورد بحث ارائه شده است.
-2 مفهوم شناسی امر به معروف و نهی از منکر
روشن است که لازمه پرداختن به امر به معروف و نهی از منکر، شناخت آن است، حرکت بدون شناخت در هر موضوعی، راه رفتن در تاریکی است. امر به معروف و نهی از منکر مفهومی بس بسیار گسترده دارد؛ به طوری که می توان گفت مفهومی به گستردگی افراد و اعمال روزانه آنان دارد. به منظور مفهوم شناسی بهتر امر به معروف و نهی از منکر، این دو فریضه را از یکدیگر تفکیک می نماییم و به طور جداگانه به تعریف هر کدام می پردازیم.
-1-2 امر به معروف امر به معروف، از دو واژه کلیدی امر و معروف تشکیل شده است. امر دارای دو معنی است :
2
ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر
استان هرمزگان
نخستین همایش اسلام و سلامت روان- بندرعباس، اسفندماه 1391
---------------------------------------------------------------
-1 به معنی کار و چیز، در این معنا، بصورت امور جمع بسته می شود و فعل و صفت آن از آن مشتق نمی گردد. در آیاتی از قرآن به همین معنی استعمال شده است. همانند: و» شاوِرهم فی الامر«1 (درکارها با آنان مشورت کن)- الیاالله» تُرجع الامور«2 (همه کارها به خدا باز می گردد).
-2 به معنای دستور و فرمان، و برانگیختن به چیزی، اگر به این معنا باشد، جمع آن أوامر است و فعل (مانند أمَرَ یَأمُرُ ... ) و صفت (مانند آمر، مأمور و ...) از آن مشتق می گردد. و در آیاتی از قرآن در این معنی استعمال شده است. مانند قُل:» أمَربّیبِالقِسط«3 (بگو، پروردگارم به قسط و عدل فرمان دادهأمَرَاست)،اَلاّ» تَعبدوا الاّ
ایّاه«4 (خداوند فرمان داده است که جز او را نپرستید).
