بخشی از مقاله
چکیده
دین به عنوان وجه اصلی امتیاز بشر همواره در طول تاریخ به عنوان یک بخش جدایی ناپذیر زندگی انسانی بوده است و در همه ابعاد تارخ انسان قابل ردیابی است. عصر حاضر از سوی جوامع مختلف به دین و به طور کلی معنویت توجه ویژه ای دارد. زیرا کارکردهای مثبت دین از جمله رابطه ان با سلامت روان و سازش یافتگی اجتماعی در پژوهش های گوناگون تایید شده است. یکی از راههای بسیار مهم در جهت دینداری افراد جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان، تربیت دینی است. مفهوم تربیت دینی صرفا به معنی اموزش مفاهیم دینی نیست، بلکه از جامعیت بالایی برخوردار است و تمامی ابعاد انسان را دربر می گیرد. بر اساس مطالعات انجام شده رسانه های گروهی، اموزش و پرورش و والدین به عنوان عوامل اصلی تربیت دینی دانش اموزان محسوب می شوند. توجه به تفاوت های فردی دانش اموزان، بهره گیری از الگوهای فرهیخته و اقناع دانش اموزان با استفاده از استدلال و تفکر نقش مهمی در کارامدی تربیت دینی ایفا می کنند. بنابراین در این مقاله نقش عوامل و راهکارهای موثر بر تربیت دینی مورد بحث قرار می گیرد.
کلید واژه: دین، سلامت روان، تربیت دینی
ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر
استان هرمزگان
نخستین همایش اسلام و سلامت روان- بندرعباس، اسفندماه 1391
---------------------------------------------------------------
مقدمه
دستیابی به آرمان های تربیتی از دل نگرانی های اصلی هر نظام آموزشی است. در نظام آموزرش و پرورش جمهوری اسلامی ایران به سبب ویژگی اسلامی آن، دستیابی به اهداف تربیت دینی از جایگاهی ویژه برخوردار است. تربیت دینی فرایندی پویا است که طی آن مربی و متربی به طور فعال در جهت تحقق اهداف تلاش می کنند. در طول این فراید، اهداف، اصول و شیوه های تربیتی در درجه اول از تعالیم الهی سرچشمه می گیرد.
تربیت دینی از جایگاه رفیع در کشور ما برخوردار است. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که تربیت دینی توسط خانواده ها و مدارس نقش اساسی در سلامت روان و سازش یافتگی اجتماعی دارد ( جانسن و فیث1،2004؛ برگین2 و همکاران، .(1988 همچنین پژوهش ها مؤید این مطلب است که مذهب می تواند ظرفیت خودمهارگری را که عنصر اساسی در تربیت است افزایش دهد و در این میان خانواده می تواند بعنوان اصلی ترین و اساسی ترین عنصر تربیت دینی تلقی شود (جی یر و بامیستر 3،.(2005 اگر شیوه آموزش مذهب به روش صحیح اعمال شود، انسان به خودی خود به صورت فطری به آن گرایش پیدا می کند. در ایامی که جامعه به سمت انجام مراسم مذهبی روی میآورد، شاهد کاهش جرم در جامعه هستیم. کاهش آمار در این ایام به دلیل حضور فضای معنوی در جامعه و بازگشت انسان به درون و معبودش است.
بنا بر نظر غالب محققان جرم شناسی، پرورش صحیح مذهبی که منطبق و همسو با موازین علمی، عقلی و منطقی استوار باشد، یکی از عمدهترین عوامل بازدارنده جنایی خواهد بود. اعتقادات دینی، داشتن ایمان راسخ به خالق هستی و توجه به تـعـالـیـم الـهـی کـه هدف آن تحول هماهنگ و همسوی استعدادهای ذهنی و عاطفی و رسیدن به کمال است، آدمی را از انجام رفتارهای زشت و نکوهیده باز میدارد. دین به منظور گسترش و نشر رفتارهای اخلاقی و شیوه زندگی متعالی در میان بشریت به وجود آمده است و بزهکاری و جنایت در اغلب موارد مصداق نقض اصول اخلاقی تبیین شده توسط مذهب می باشد.
نتایج تحقیقات متعدد حاکی از آن است که تربیت و تقویت آموزه های دینی باعث کاهش رفتارهای بزهکارانه در دانش آموزان و سایر قشرهای جامعه می گردد. به عنوان مثال مپ(2009 )4 در پژوهش خود با عنوان نقش مذهب و معنویت در بزهکاری نوجوانان به این نتایج دست یافته است : بین شاخص های مختلف مذهب و معنویت و اندازه های بزهکاری و سوء استفاده از دارو رابطه معکوس وجود دارد. حضور و یا شرکت در خدمات مذهبی رابطه منفی معنادار با دستگیر شدن، جرائم آشکار و سنگین، و استفاده از ماری جوانا دارد. شاخص های پیوند جویی مذهبی، اهمیت مذهب، و اهمیت معنویت رابطه منفی معنادار با مصرف ماری جوانا دارد. همچنین حضور در خدمات مذهبی به میزان یک بار در هفته یا بیشتر، در تعیین گری رفتارهای بزهکارانه بیشترین تأثیر را در میان شاخص های مختلف مذهب داشته است.
مذهب به طور کلی باورها و نگرش هایی را تلقین می کند که تضعیف کننده خشونت های شخصی، دزدی، و خیانت هستند. به سخنی دیگر، مذهب به طور قابل ملاحظه ای موقعیت ها، رفتارها و پیام های اخلاقی را منتقل می کند که با انجام جرم و بزهکاری ناهمخوان هستند. همچنین پژوهش های اخیر در سطحی وسیع تر نشان داده اند که باورهای مذهبی و یا مشارکت های مذهبی باعث ایجاد روان بنه شناختی پایداری می گردد
Faith 1. Johnson
2. Bergin 3. Geyer & Baumeister 4. Mapp
2
ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر
استان هرمزگان
نخستین همایش اسلام و سلامت روان- بندرعباس، اسفندماه 1391
---------------------------------------------------------------
که فرد را با طیفی از نگرش ها و رفتارهای جرم و جنایت و کجروی ها آگاه می سازد (یونور1 و همکاران،2006؛ ولچ2 و همکاران،.(2006
