دانلود مقاله روانشناسی شخصیت

بخشی از مقاله

روانشناسی شخصیت

مقدمه:
روان شناسي شخصيت حوزه بسيار گسترده اي است، زيرا شخصيت، خود موضوعي است پيچيده و داراي ابعاد و جنبه هاي گوناگون، براي شناخت شخصيت انسان از دير باز كوششهاي فراواني به عمل آمده كه برخي آنها غير علمي، خرافاتي، و معدودي ديگر علمي و معتبر است.
شخصيت معادل انگليسي personality وpersonalite فرامنه است و هر دو اقتباس از persono است. درك لزوم مطالعه روانشاسي شخصيت چندان دشوار نيست.

شناخت شخصيت، ويژگيها، چگونگي شكل گيري شخصيت، عوامل موثر در ايجاد شخصيت و مسائلي از اين قبيل، ازيك جنبه، ارضا حس كنجكاوي، و مايل به حقيقت جوئي را در انسان دنبال مي كند، زيرا اين ناخت نوعي خود شناسي است. از سوي ديگر اين شناخت و اطلاعات به شخص امكان مي دهد كه در ارتباط متقابل با ديگران موضع گيريهاي مناسب و آگاهانه داشته باشد. مطالعه شخصيت هم از جنبه هاي ارضاي برحس كنجكاوي و هم از نظر روابط اجتماعي داراي اهيمت است.

شخصيت در روانشناسي به مجموعه ويژگيهاي جسمي و رواني، و رفتاري كه هر فرد را از افراد ديگر متمايز مي كند اطلاق مي شود.(كريمي،1375)
گروهي از صاحب نظران، نظريه نسبت دادن معتقدند، كه افراد موفقيتها و شكستهاي خود را يا به عوامل خصي نسبت مي دهند، يا به عوامل محيطي و از اين رو اين دو عامل مهم يكي دروني و ديگري را بيروني شناسائي كرده اند و به نظريه جايگاه مهار شهرت دارد.

وجوليان راتر (1966) درباره نظام اعتقادي افراد را به جايگاه مهار به دو دسته تقسيم مي شوند.
1. گروهي كه موفقيها و كستهاي خود را به شخص خود، نسبت مي دهند (دورني)

2. گروهي كه موفقيتها و كستهاي خود را به عوامل محيطي نسبت مي دهند.(بيروني) (جمالفر، 1375)

و براي سنجش مهار دروني و بيروني ،راتر پرسشنامه گزارش شخصي را عرضه كرده است. مقياس جايگاه مهار دروني و بيروني، معروف به مقياس(I-E) شامل 23 شق انتخاب اجباري است. آزمورينها بادي از زوجهاي شقوق ارائه شده. هر زوج را كه بهتر از همه اعتقاد آنها درباره ماهيت جهان نشان مي دهد. برگزينند (راتر،1966) تعيين اينكه كداميك اززوجهاي شقوق، ناميده مهار دروني و بيروني است، چندان دشوار نيست.

علاوه بر مقياس راتر، مقياسهاي ديگري ساخته شده است. يكي از مقياسها، مقياس نويكي ، مقياس استريكلند براي كودكان است كه يك آزمون 40 ماده اي با اعتبار و پاياني بالاست.
(نويكي، استريكلند،1973،1989)

اين آزمون در بيش 70 پژوهش به كار رفته و بيش از 12 زبان خارجي ترجمه شده است. شكلي از اين، مقياس براي بزرگسالان ساخته شده است.(كريمي، 1375)
تمركز راتر روي متغيرهاي دروني از سوي بعضي روانشناسان به عنوان يك نقطه قوت و از سوي ديگر به عنوان يك نقطه صنعت تلقي مي شود. منتقدان از جمله بعضي كساني كه طرفدار متغييرهاي شناختي هستند معتقدند كه راتر خيلي تند رفته است. به عقيده آنان موضوع او آنچنان از رفتارگرايي سنتي دور افتاده است كه نمي توان آنرا ابدا يك روش رفتاري تلقي كرد به علت ميزان پذيرش راتر از متغيرهاي شناختي، روش شناسي او بيش از حد ذهني به نظر مي آيد.
پژوهشهاي راتر، در حدي كه موضوع پژوهش اجازه مي دهد، دقيق و كنترل شده است و هرگاه كه امكان پذير باشد. او از مشاهده عيني رفتار مشاهده استفاده مي كند. همچنين نظريه او با درجه دقت بالايي تعريف شده اند به طوري كه آنها از نظر تجربي بنحوي قابل سنجش است.

تحقيقات انجام شده روي جنبه هاي مختلف نظريه او تاييد اين جنبه ها منجر شده است.
مقياس جايگاه دروني و بيروني (مقياسI-E) صدها تحقيق به دنبال داشته و كاربرد گسترده اي فراتر از آزمايشگاه در زمينه هاي بالينيو آموزشي پيدا كرده است.
به اعتقاد راتر شايد در حوزه سنجش شخصيت است كه نظريه يادگيري چشمگيرترين ونظامدارترين كمكها را كرده باشد(راتر1982)
آنچه درمورد نظريه راتر مي توان گفت:

اين است كه در مورد نفوذ قوي و فزاينده او بر روانشناسي امروز هيچ جاي ترديد نيست(شولتز1991)
طرفداران راتر معتقدند كه او مفاهيمي را عرضه كرده است كه با اصطلاحاتي روشن و دقيق تعريف شده اند. و با روشهاي آزمايشي يا همبستگي قابل سنجش هستند. راتر كوشيده است تا رابطه كاري بين متغيرهاي شناختي و تقويت برقرار كند. و به نظريه يادگيري اجتماعي يك محتواي انگيزش قوي داده است.(كريمي 1375)

بيان مساله
بررسي جايگاه مهار دروني و بيروني با رشته هاي تحصيلي و رضايت تحصيلي
جايگاه مهار توسط افرادي از جمله راتر مطرح شده و به دو بخش دروني و بيروني تقسيم ميشود.
جايگاه مهار توسط افرادي از جمله راتر مطرح شده و به دو بخش دروني و بيروني تقسيم مي شود.

جايگاه مهار دروني عبارت است از گروهي كه موفقيت و شكستهاي خود را به شخص خود (كوشش يا توانايي شخصي) نسبت مي دهد. و جايگاه مهار بيروني عبارت است از گروهي كه موفقيتا و شكستهاي خود را به عوامل محيطي بيرون از خود (بخت و اقبال و سطح دشواري) نسبت مي دهند. و اين دو جايگاه مهار نام دارد.(جمالفر 1375)

فردي كه داراي جايگاه مهار دروني است، معتقد است كه كنترل كافي براي زندگي خود دارد و مطابق همين باور رفتار مي كند. تحقيق نشان داده است كه آنان در تكليف خود عملكرد بهتري دارند، كمتر تحت نفوذ ديگران قرار مي گيرند. براي مهارتها و پيشرفتهاي شخصي خود ارزش والاتري قايلند و نسبت به قرينه هاي محيطي كه مي توانند براي هويت رفتار خود از آنها استفاده كنند، هشيار ترند.افراد داراي جايگاه بيروني نيز داراي ويژگيهايي هستند، آنها معتقدند رفتارها يا مهارتهايشان در تقديسهايي كه دريافت مي كنند اثري ندارد. در كوشش براي بهبود موقعيت خود فايده اي نمي بينند.
آنان به جايگاه مهار زندگي خود، در زمان حال وآينده، باور چنداني ندارد.

در ضمن بايد اضافه نمود كه افراد داراي جايگاه دروني براي قبول مسئوليت اعمال خود آمادگي بيشتر نسبت به افراد داراي جايگاه مهار بيروني دارند. تحقيقات مقدماتي حايك از آن است كه افراد داراي جايگاه مهار دروني از بهداشت رواني بهتري برخوردارند.(فيروز 1976) (كريمي، 1375)
راتر نيز مانند اسكينر و بندورا اعتقاد دارد كه بيشتر رفتارها آموختني است. اما تا اين نظر اسكينر، كه رفتار صرفا به وسيله عوامل بيروني شكل داده ميشود. مخالف است.

راتر براي تبيين رفتار، به بيرون و درون ارگانيزم، يا هر دو توجه دارد: يعني هم به تقويتهاي بيروني و هم به فرآيندهاي شناختي دروني.
به نظ راتر از آنجا كه هر يك از ما در يك زمينه روانشناختي به صورتي يگانه واكنش نشان ميدهيم، يك تقويت يكسان ممكن است. براي آن فرد ارزش يكساني نداشته باشد، به بعبارتي، تجربه هاي دروني ما در تعيين اثرات تجربه هاي بيروني داراي اهميت فراواني هستند.
ارزيابيها از نظريه راتر، عمدتا مثبت بوده و از تجربي بودن روش او، و روش عيني بودن مفاهيم ارائه شده او، تمجيد شده است. اما گروهي از روانشناسان، كاربرد روشهاي ذهني چون و فنون فرافكن، و دور شدن زياد و افراطي او از ديدگاه رفتاري، جز نقاط صنعت نظريه راتر قلمداد كرده اند.(كريمي،1375)
اهميت و ضرورت تحقيق:

اجراي اينگونه تحقيقات كه در حيطه تحقيقات بسياري جا مي گيرد از اهميت فزاينده اي برخوردار است زيرا كه پيگيري واضحتري از سازه هاي روان شناختي را ارائه مي دهد و ميتوان به شناسائي روابط بين متغيرها، طبقه بندي متغيرها، طبقه بندي روابط كميت گرايي و در نهايت كسب اهميت حياتي برخوردار است. در جامعه افراد با تيمهاي شخصيتي متفاوت به چشم مي خورند براي شناسايي اين تيمها در مراحل زماني و مكاني، تحقيقاتي به عمل آمده است. و در اين پژوهش به بررسي تيمهاي شخصيتي با جايگاه مهار(دروني و بيروني) پرداخته شده تا پيشرفت تحصيلي و شغلي كه بهترين شاخه هاي طبقه اجتماعي افراد جامعه است پي برده شود.

در فرايند رضايت تحصيلي بايد بتوان از اقدامات مشاوره اي بهره مند شد تا از اين طريق ميزان رضايت تحصيلي را افزايش داده و اقدامت موثر و سودمندي را براي افزايش بازده تحصيلي را نجام داد. از آنجائيكه پيچيده گيهاي فراواني در محيط تحصيل به وجود آمده است بايد اطلاعات ضروري جهت تحصيلات ارائه گردد و از طريق نارضايتي از تحصيل و محيط تحصيل كاهش يابد تا از اين طريق، به جنبه هاي كاربردي و فرآيند مشاوره دست يافته ولي اين وضعيت زماني امكان پذير

است كه شناخت كاملي از ماهيت بنيادي رضايت تحصيلي داشته باشيم و تاثير عوامل فرهنگي و اجتماعي را در آن مورد بررسي قرار داده و بتوان آن را مورد مطالعه قرار داد. و از آنجا كه بسياري از دانشجويان پس از فارق التحصيل شدن، شغل در زمينه رشته تحصيلي خود ندارند يا به اشتغال در زمينه خود نمي پردازند و به عبارتي به رشته تحصيلي علاقه ندارند و از جمله اين عاملها سبب از بين رفتن وقت و سرمايه مي شود.

پژوهش در اين باب ياموضوع، جايگاه مهار دروني و بيروني افراد را مشخص و رابطه آنها را در زمينه رضايت تحصيلي و شغلي را تعيين مي كند. و همين امر رشته و تحصيل معين افراد را انتخاب و براي رشته و تحصيل معين هم انتخاب مي شوند تا در كار خود موفق تر باشند.

اهداف تحقيق:
1- شناخت جايگاه مهار دروني و بيروني
2- بررسي رابطه جايگاه مهار بيروني و دروني با رضايت تحصيلي
3- هدف آموزشي، براي شناسايي تاثيرات علاقه به تحصيل با رضايت تحصيلي.

4- هدف پيشگيري با كسب اطلاعاتي بنيادي براي ارتباط دادن بين جايگاه مهار افراد و رضايت تحصيلي.
5- بررسي دائم بين تيمهاي شخصيتي و رشته تحصيلي.
6- رابطه جايگاه مهار دروني و بيروني با رشته تحصيلي
7- رابطه جايگاه مهار دروني و بيروني با رضايت تحصيلي
8- ارائه نتايج به روانشناسان
فرضيات:

1- بين ميزان جايگاه مهار دروني با رشته تحصيلي دانشجويان رابطه معني دار وجود دارد.
2- بين ميزان جايگاه مهار بيروني با رشته تحصيلي دانشجويان رابطه معني دار وجود دارد.
3- بين ميزان جايگاه مهار بيروني و دروني دانشجويان دختر و پسر رشته روانشناسي تفاوت معني دار وجود دارد.
4- بين ميزان جايگاه مهار بيروني و دروني دانشجويان دختر و پسر رشته برق تفاوت معني داري وجود دارد.

5- بين ميزان جايگاه مهار بيروني و دروني دانشجويان دختر و پسر رشته برق و روانشناسي تفاوت معني داري وجود دارد.
6- بين جايگاه مهار دروني و رضايت تحصيلي رابطه معني دار وجود دارد.
7- بين جايگاه مهار بيروني و رضايت تحصيلي رابطه معني داري وجود دارد.
تعريف اصطلاحات:

جايگاه مهار : توان اعمال قدرت، هدايت، يا بازداري اعمال و رفتار ديگران يا خود تعريف كرده اند.(كريمي 1375)
جايگاه مهار دروني: افرادي كه موفقيت يا عدم موفقيت را به توانايي ها و تلاشهاي خود نسبت مي دهند. و فردي كه به دامنه وسيعي از وظايف و موقعيتها نزديك مي شود بدين علت كه وي اين ذهنيت را دارد كه به طرق مختلف روي نتايج اثر بگذارد.
جايگاه مهار بيروني: افرادي كه موفقيت يا عدم موفقيت خود را به تقدير يا شانس يا عوامل خارجي نيست مي دهند

و فردي كه وظايف و مسئوليتهايي برخورد مي كند كه نتايج در اختياردستهايي است كه هيچگونه كنترلي روي آنها ندارند.(جمالفر، 1375)
راهنماي شغلي: هر شغلي به تعدادي از استعدادهاي عمومي و اختصاصي نياز دارد و هر اندازه اين شغل تخصصي تر باشد به همان اندازه استعدادهاي اختصاصي افزايش مي يابد لااقل استعدادها محدودتر مي گردند. شناخت صحيح نيازهاي هر فرد مخصوصا نيازهاي روانشناختي، شناسايي شاغل، تهيه فهرست ويژگيها و ظرفيتهاي كارگران آينده به منظور تطبيق با شغل نما، كمك به افراد در انتخاب شغلي كه با استعدادهاي او سازگاري بيشتري دارد طرح هر نوع راهنماي شغلي را تشكيل مي دهد.

راهنماي تحصيلي: قدمت آزمون تحصيلي نسبت به آزمونهاي رواني به راحتي قابل اثبات است. و براي پيشرفت تحصيلي دانش آموزان و دانشجويان كنكورهاي متعددي وجود دارد كه دائما در حال تكميل است.
كتاب مقياس« جرج فيشر» كه داراي نمونه هايي از انواع سوالات براي اكثر رشته هاي تحصيلي مي باشد.(گنجي 1368)

فصل دوم

پيشينه، تحقيق

مقدمه:
واژه شخصيت در زبان روزه مره معاني گوناگون دارد. مثلا در مورد كسي كه گفته مي شود« بسيار با شخصيت است» غالبا درجه كارآيي و جاذبه مورد نظر است.
در مواردي كه به« پرورش شخصيت اشاره مي شود، سعي بر اين است كه به شخص برخي مهارتهاي اجتماعي را فرادهند و وضع ظاهر و شيوه سخن گفتن او را بهبود بخشند تا وي واكنش مطبوعي در ديگران برانگيزد، و گاه كلمه شخصيت به منظور توصيف بارزترين ويژگي بكار ميرود. منظور« فلان شخص» شخصيت پرخاشگر دارد.