بخشی از مقاله
چكيده
گسل راستالغز راوند با روند عمومي شمال شمال باختر– جنوب جنوب خاور، از جنوب خاور شهر قم تا شمال باختر شهر كاشان ادامه دارد. اين گسل را مي توان بر اساس روند امتداد آن به سه پاره تقسیم كرد. پاره جنوبي با راستاي كلي N162، پاره میاني با راستاي تقريبي شمالي- جنوبي و پاره شمالي با راستاي كلي N150
. شواهد ساختاري اين گسل مشخص مي سازد كه سازوكار امتداد لغز راستبر غالب در اين گسل، جابجائي جوان می باشد و در زمان فعالیت نهشته هاي آتشفشاني در ائوسن در اين محل، دو پاره گسل قم و كاشان به صورت پله اي1 نسبت به هم قرار داشته اند. به دلیل تكتونیك برشي حاكم براين منطقه در طول هم-گرائي قاره عربي و ايران، محل پله شدگي به صورت حوضه pull-apart باز شده و نهشته هاي آتشفشاني ائوسن در منطقه اي به شكل لوزي در اين حوضه برون زد پیدا كرده اند.
واژه های کلیدی:گسل امتداد لغز راوند، پهنه آتشفشاني ارومیه-دختر، حوضه.pull-apart
مقدمه در شمال باختر از گسل قم - زفره است که روند عمومي N130
گسل قم - زفره با طولي بیش از 250 کیلومتر، یکي از گسل هاي دارد. پاره دوم، گسل راوند مي باشد که روند کلي آن N170 - 160
با روند شمال- شمال باختر در امتداد پهنه آتشفشاني ارومیه-دختر بوده و طولي در حدود 50 کیلومتر دارد. گسل کاشان سومین پاره
معرفی شده است که از کوه هاي جنوب خاور قم تا جنوب زفره گسل قم – زفره با روند عمومي N140 مي باشد و پاره چهارم،
در 70 کیلومتري شمال خاور اصفهان ادامه دارد )نبوي ;1355 گسل زفره با روند عمومي N170 است. در محل تقاطع این گسل
.(Berberian, 1976; Nogole-Sadat and Almasian, 1993 با پاره گسلي کاشان در جنوب و پاره گسلي قم در شمال، راستاي
به باور گروهي از زمین شناسان، این گسل و گسل هاي تقریباً گسل از N170 در پاره گسلي راوند به راستاي N140-130 در پاره
موازي آن )نظیر گسل غرب اردستان و گسل ساوه( در پیدایش هاي گسلي کاشان و قم تغییر مي کند.
سنگهاي آتشفشاني نوار ارومیه- بزمان نقش مؤثري داشتهاند هدف از این پژوهش تحلیل ساختاري پاره گسل راوند به عنوان
)آقانباتي، .)1383 گسل قم - زفره داراي سازوکار راستالغز راستبر یکي از پاره هاي گسل قم-زفره مي باشد که تاکنون مطالعه دقیق
مي باشد )نبوي 1355، محجل و پروهان، )1384 که داراي شیب ساختاري بر روي این پاره گسل انجام نپذیرفته است. با توجه
زیاد تا نزدیک به قائم است. این گسل در بیشتر مسیر خود در مرز به تغییر یافتن راستا در این پاره از گسل قم – زفره، تالش این
کوه و دشت قرار دارد و داراي تغییر راستا هاي مشخص مي باشد تحقیق پاسخ به این پرسش است که آیا گسل راوند بخشي از
)شکل.)1 بر اساس این تغییر راستا، گسل قم-زفره به چهار پاره گسل قم - زفره )و بصورت محل خمش در راستاي این گسل(
تفکیک شده است .(Safaei et al., 2008) گسل قم، اولین پاره است که در جنوب خاور قم با 35 درجه تغییر راستا در شمال
* نويسنده مرتبط 1- Step over
39
ساختار گسل راوند و نقش آن در حوضه کششی ...
شكل - 1 الف( موقعیت پاره گسل های قم، راوند، كاشان و زفره در كمربند آتشفشاني ارومیه-دختر. گسل راوند در محل پله شدگي دو پاره گسل قم و كاشان قرار دارد. ويژگي ساختاري گسل راوند در شكل ب نشان داده شده است. ب( موقعیت گسل راوند و سه پاره شمالي، میاني و جنوبي در آن.
باختر کاشان دوباره با همان راستاي قبلي ادامه مي یابد، آیا اینکه به سمت جنوب باختر، بخشي از یال جنوبي ناودیس شوراب را
گسل راوند گسلي مستقل بوده و باعث جابجا شدن دو پاره گسل با نهشته هاي سازند قرمز پائین پوشانده است. در یال شمالي
قم و کاشان به صورت راست بر از همدیگر شده است، یا اینکه این ناودیس و در قسمت نزدیک به گسل راوند، چین هاي محلي با
گسل دارای سرگذشت دیگری بوده است. راستاي NNE که زاویه زیادي با راستاي اثر سطح محوري خود
در نتیحه با ارائه شواهد ساختاري براي پاسخ به این پرسش ها، ناودیس شوراب مي سازد در سمت چپ باختري گسل راوند در
علت حضور نهشته هاي آتشفشاني در گستره اي به شکل لوزي سازندهاي قرمز پائین و قم بوجود آمده اند که به سمت شمال
در بخش باختري گسل راوند در ارتباط با سازوکار گسل قم- زفره باختر هر چه فاصله دورتر مي شود از شدت چین خوردگي کاسته
و موقعیت این پاره گسلي در این تحقیق مورد تحلیل قرار گرفته شده و از بین مي رود )چین هاي شماره 1 و 2 در شکل .)2 عالوه
است. برچین خوردگي محلي در این ناحیه، ضخیم شدگي نیز در
ساختار ستبراي سازند قم دیده مي شود. به عنوان مثال ضخامت واحد
آهک مارني سازند قم از 30 متردر سمت شمال باختر ناودیس
براي تحلیل ساختاري گسل راوند، کلیه چین ها و گسل هاي شوراب به حدود 310 متر در این منطقه مي رسد. باید اشاره کرد
مرتبط با این گسل و ساختار هایي مانند خط خش ها، درزه هاي که این نوع چین خوردگي وضخیم شدگي در سازند قم در یال
کششي و فابریک S-C در پهنه هاي برشي آنها مورد مطالعه قرار جنوبي ناودیس شوراب مشاهده نمي شود )شکل .)2 قابل توجه
گرفته است. گسل راوند در پاره شمالي دارای راستاي N120 است است که این چین ها و ضخیم شدگي ها به سازند قرمز پائین و
که ناودیس شوراب متشکل از سازند هاي الیگوسن تا پلیوسن با سازند قم محدود مي شوند و اثري در سازند قرمز باالیي نداشته
روند شمال باختر- جنوب خاور را بریده و به صورت راست بر اند. در واقع این ضخیم شدگي ها در همبري سازند قرمز باالیي
جا بجا کرده است )شکل .)2 ناودیس شوراب در قسمت هاي روي داده است و نهشته های گچی و مارنی در مرز سازند قم با
باختري، )که از گسل راوند دورتر است( متقارن و قائم بوده، اثر سازند قرمز باالیي به عنوان سطح جدایشي عمل کرده است. روند
سطح محوري مستقیم دارد و محور آن داراي میل کم به سمت محور و زاویه میل محور چین هاي شماره 1 و 2 در شکل2 به
شمال باختر است. ولي به سمت خاور میل محور این ناودیس ترتیب 27/229° و25/206° مي باشد. این روندها نشان مي دهند
که به گسل راوند نزدیک مي شود، افزایش یافته و روند اثر سطح که ضخیم شدگي هاي مزبور در مرحله اي جدا و بعد از بوجودآمدن
محوري آن از N120 درجه به N178 درجه در نزدیکي گسل ناودیس شوراب و متفاوت از هندسه تشکیل آن، ایجاد شده اند و
مي رسد. درنتیجه چین از حالت متقارن خارج شده و زاویه بین زاویه میل آنها نشان دهنده تاثیرتنشي محلي براي تشکیل آن ها
یالي آن به تدریج کمتر شده و بسته تر مي گردد )شکل .)2 گسل مي باشد.
معکوس مهرآباد با راستاي شمال باختر- جنوب خاور و با شیبي داده های هندسی برداشت شده مربوط به چین شماره 4 )شکل ) 2
