بخشی از مقاله

شركتهاي تضامني

تفكر و تفحص در راه پيشبرد دانش خدمت است و هرگاه اين خدمت راه گشاي موانع و مشكلات جوامع بشري ، بخصوص جامعه اسلامي ايران گردد در درگاه خداوند تبارك و تعالي عبادت محسوب مي شود اضافه برآن آنگاه كه حاصل تفكر و تفحص به صورتي گسترده در دسترس همگان واقع گردد .


دانش حسابداري به علت تأثير قاطع آن در حسن جريان امور مالي و مديريت موسسات وسعت و كاربرد چشمگيري در تمام شئون يك اجتماع دارد . از سويي ، قوانين متعدد و مختلف كه برشكل يا انحاء جريان امور مالي مؤسسات نظارت دارد ، كاربرد اين دانش را در اشكال مختلف مؤسسات و صور گوناگون رفتار مالي ، دچار تنوع بيشتر و گاه پيچيده تري مي كند . به باور اين قلمزن ، دانش حسابداري گرچه اصول مشخص و مستدني دارد كه در هر جامعه اي و هرگونه مؤسسه اي رعايت آن اصول ناگزير است ولي فقط رعايت اصول دانش حسابداري ، براي سامان دادن جريان امور مالي كافي نيست ، بلكه بايد در هر جامعه اي اين اصول مشخص و ملون به نحوي مقتضي با قوانين مالي موضوعة همان جامعه تركيب و تلفيق گردد تا نه تنها امور مالي مؤسسات سامان يابد بلكه مسئوليتهاي قانوني نيز رعايت و ملحوظ شود . در تأليف و تنظيم مطالب سلسله كتب حسابداري شركتها دو نكته مهم ملحوظ بوده كه اشاره مي شود :
اول آنكه نحوة بيان مطالب و تبلور اصول چنان اتخاب شود كه نه تنها دانش

جويان را مفيد بوده و به عنوان وسيله اي جهت يادآوري آنچه استادان در كلاسهاي درس تحرير مي كنند بكار آيد بلكه آماده سازي باشد براي ورود و فعاليت در شركتهاي تجاري .
دوم آنكه براي سامان دادن جريان امور مالي مؤسسات بايد اصول حسابداري شركتها را با قوانين مالي تركيب و تلفيق و سازگار ساخت .


گسترش فزاينده و پيچيدگي فعاليتهاي اقتصادي از يك سو و لزوم فراهم آوردن اطلاعات دقيق در رابطه با حسابداري شركتها از سوي ديگر به تدوين اصول و ابداع روشها و راه حلهاي نوين حسابداري شركتها در چند دهة اخير انجام شده است كه با جمع آوري چندين كتب مختلف

حسابداري مطالبي بصورت خلاصه گردآوري كرده ام كه در اين جزوه مشاهده مي شود . بيشتر كتابهايي كه انتخاب كرده ام از انجمنهاي حرفه اي حسابداري كه تدوين و منتشر شده كه كمابيش كليه جنبه هاي حسابداري را نظم داده اند استفاده كردم .

شركت تضامني
سازمان و عمليات شركتهاي تضامني


طبق مادة 116 قانون جارت، شركت تضامني، شركتي است كه تحت نام مخصوصي براي امور تجارتي بين دو يا چند نفر با مسئوليت تضامني تشكيل مي‌شود. اگر دارايي شركت براي تادية تمام فروض كافي نباشد، هريك از شركاء مسئول پرداخت تمامي قروض شرك است.
هر قراري كه برخلاف اين بين شركاء ترتيب داده شده باشد، براي اشخاص ثالث، «كان‌لم‌يكن» خواهد بود.
مشاغلي مانند وكالت، پزشكي، مؤسسات حسابداري و ساير مؤسسا كوچك، بيشر به صور شركتهاي تضامني ايجاد مي‌شوند.

مسئوليت در شركت تضامني
لفظ شركت تضامني، به شركتي اشاره دارد كه همه شركاي آن از مسئوليتي نامحدود برخوردارند و هريك از آنها بطور انفرادي عهده‌دار بدهيهاي شركت هستند.

نام شركتهاي تضامني
مادة 117ـ قانون تجار مقرر داشته است كه در نام شركت تضامني بايد عبارت (شركت تضامني) و لااقل اسم يك نفر از شركاء ذكر شود. در صورتيكه اسم شركت مشتمل براسامي تمام شركاء نباشد، بايد بعد از اسم يا شريك يا شركاي ذكر شده، عباراتي از قبيل «… و شركاء يا … و برادران» قيد شود: مانند شركت تضامني احمدي و شركاء.

سازمان شركت تضامني
عمر يك شركت تضامني ممكن است با فوت، ورشكستگي، فسخ شراكت از طرف يكي از شركاء يا تقاضاي وي خاتمه يابد. با پذيرش شريك جديد به شركت تضامني، كار شركت تضامني قبلي خاتمه يافته تلقي و شركت جديدي ايجاد مي‌شود.


برابر مادة 131 قانون تجارت در صورت ورشكستگي يكي از شركاء و همچنين در صورتيكه يكي از طلبكاران شخصي يكي از شركاء به موجب ماده 129 انحلال شرك را تقاضا كرد، ساير شركاء مي‌توانند سهم آن شريك را از دارايي شركت بطور نقدي تأديه و او را از شركت خارج كنند.
مادة 136 ـ قانون تجارت موارد انحلال شركت تضامني را به ترتيب زير اعلام مي‌كند:


الف)
1. وقتي كه شركت موضوعي را كه براي آن تشكيل شده، انجام داده است يا انجام آن غير ممكن باشد.
2. وقتي كه شركت براي مدت معيني تشكيل و مدت منقضي شده باشد؛ مگر اينكه مدت، قبل از انقضاء تمديد شده باشد.
3. در صورتيكه شرك ورشكسته شود:
ب) در صورت رضايت تمامي شركاء
ج) در صورتيكه يكي از شركاء به دلايلي انحلال شركت را از محكمه تقاضا كند، و محكمه نيز آن دلايل را موجه بداند و حكم به انحلال بدهد.
د) در صورت فسخ يكي از شركاء مطابق ماده 137؛
مادة 137ـ فسخ شرك در صورتي ممكن است كه در اساسنامه شركت اين حق از شركاء سلب نشده و ناشي از قصد اضرار نباشد. تقاضاي فسخ بايد شش ماه قبل بطور كتبي به شركاء اعلام شود.
هـ) در مورد ورشكستگي يكي از شركاء، انحلال وقتي صورت مي‌گيرد كه مدير تصفيه بطور كتبي تقاضاي انحلال شركت را كرده، از تقاضاي مزبور شش ماه گذشه و شركت مدير تصفيه را از تقاضاي انحلال منصرف نكرده باشد.
و) در صور فوت يا محجوري يكي از شركا‌ء(بقاي شرك موقوف بر رضايت ساير شركاء و قائم مقام متوفي و شريك محجور خواهد بود.)
تبصره:
در مورد بندج، هرگاه دلايل انحلال منحصراً مربوط به شريك يا شركاي معين باشد، محكمه مي‌تواند به تقاضاي ساير شركاء بجاي انحلال شركت، به اخراج آن شريك يا شركاي معين حكم بدهد.


تشكيل شركتهاي تضامني
بعد از اينكه دو يا چند نفر تصميم به تشكيل شركت تضامني گرفتند، براي انجام فعاليتهاي تجاري لازم است كه توافق بين شركا‌ء به صورت مدون تهيه شود. در ايران طبق ماده 195 قانون تجارت، شركتنامه بايد براساس مقررات قانون تجارت تهيه شود و در ادارة ثبت شركتها به ثبت برسد. نكات مهمي كه در شركتنامه يك شركت تضامني بيان مي‌شود، به شرح زير است.


1. نام و مشخصات شركت
2. موضوع فعاليت شركت
3. مدت شركت، تاريخ تشكيل، نام شركاء
4. سرمايه شرك و دارائيهاي سرمايه‌گذاري شده توسط هر شريك، روش ارزيابي سرمايه‌گذاريهي غير نقدي.
5. چگونگي تقسيم سود و زيان.
6. حقوق و برداشتهاي هر شريك.
7. شرايط رفع اختلاف و انحلال و تصفيه شركت در پايان مدت شركت.
8. مقررات مربوط به فوت يا خروج شركاء
شركتنامه شركت تضامني با تصويب همه شركا‌ء امكان پذير است.
اختلافاتي كه بين شركاء بوجود مي‌آيد با مراجعه به شركتنامه قابل حل نيست. و در دادگاههاي قانوني مطرح مي‌شود.


طبق مادة 118 قانون تجارت، شركت تضامني وقي تشكيل مي‌شود كه همة سرمايه نقدي آن تأديه و سهم‌الشركه غيرنقدي تقويم و تسليم شود.
در شركت تضامني، شركاء بايد لااقل يك نفر از ميان خود يا از خارج به سمت مديريت تعيين كنند (مادة 120 قانون تجارت)
در شركتهاي تضامني اگر سهم‌الشركه يك يا چند نفر غير نقدي با

شد، بايد سهم‌الشركه مزبور قبلاً به تراضي تمامي شركاء تقديم شود (ماده 122 قانون تجارت).

افتتاح حسابهاي شركت تضامني
پس از تعيين ميزان سهم هريك از شركاء (نقدي و غيرنقدي)، اقلام دارايي كه شركاء در اختيار شركت گذاشته‌اند، در بدهكار حسابهاي دارايي شركت ثبت و مبلغ سرمايه هريك از شركاء در اختيار شركت گذاشته‌اند، در بدهكار حسابهاي دارايي شركت ثبت و مبلغ سرمايه هريك از شركاء در بستانكار حساب سرمايه مربوط ثبت مي‌شود.

حساب سرماية شركاء در شركتهاي تضامني
عمليات حسابداري مربوط به تقسيم سود و زيان و برداشت شركاء و حساب سرمايه در شركتهاي تضامني با حسابداري شركتهاي انفرادي و شركت سهامي تفاو دارد. اگر چه مي‌توان در شركتهاي تضامني با ثبت يك حساب سرمايه‌ براي هر شريك، كليه حسابهاي مربوط به شركاء را در آن منظور كرد ولي معمول اين است كه از سه نوع حساب:


1. حساب سرمايه،
2. حساب جاري،
3. حساب وام دريافي يا پرداختي به شركت.
حساب سرمايه با سرمايه‌گذاري اوليه بستانكار شده و در مقابل، حساب داراييهايي كه بعنوان سرمايه آورده شده است بدهكار مي‌گردد.
ساير موارد احتمالي براي افزايش يا كاهش سرمايه نيز در حساب سرمايه منظور خواهد شد. در برخي از كشورها، در پايان دورة مالي براساس شركتنامه، سود يا زيان خالص ارائه شده در خلاصه سود وزيان به حساب سرماية شركاء بسته مي‌شود. ولي در ايران نظر اين است كه به نام هر شريك يك حساب برداشت يا حساب جاري افتتاح شود و سهم سود وي به اين حساب بستانكار ووجوهي را كه شريك از شركت دريافت و برداشت كند، به اين حساب بدهكار شود. با استفاده از اين روش، حساب سرماية هر شريك ثابت باقي مانده و اضافه برداشتهاي آنها نيز مشخص خواهد شد. دلايل اين نظريه عبارت است از:
1. سرمايه هر شريك بايد مشخص باشد و تغييرات آن تابع مقررات قانوني است؛
2. سود تقسيم شده متعلق به شريك است و تضميني براي طلب بستانكاران نمي‌باشد؛
3. هر شريك مي‌تواند در هر زمان سود خود را از شرك خارج كند.
وجوه نقد قابل توجهي كه هر شريك به صورت علي‌الحساب يا وام از شرك دريافت مي‌كند، به جاي ثبت در حساب برداشت، در حسابي به نام وامهاي پرداختي به شركاء منعكس مي‌شود. برعكس، وجوهي را كه شريك به صورت وام به شركت پرداخت مي‌كند به جاي افزايش در حساب سرمايه بعنوان يك وام در حساب وام دريافتي از شركاء ثبت مي‌شود. طبقه‌بندي اين اقلام تحت عنوان جاري يا بلند مدت معمولاً از روي تاريخ سررسيد آنها صورت مي‌گيرد.

 

برنامة تقسيم سود يا زيان در شركتهاي تضامني
در شركهاي تضامني در آخر دورة مالي براي تقسيم سود و زيان از حسابي به نام حساب تقسيم سود استفاده مي‌كنند، و مانده حساب سود و زيان پس از انتقال به اين حساب بين شركاء توزيع مي‌شود.
براساس مادة 119 قانون تجارت، اگر شركاء برنامه تقسيم سود و زيان را در شركتنامه مشخص نكرده باشند، سود يا زيان شرك بايد به نسب سرمايه بين شركاء تقسيم شود. در برخي از موارد، شركاء ممكن است بدون توجه به مانده حساب سرمايه خود با يكي از برنامه‌هاي تقسيم س

ود و زيان به شرح زير موافقت كنند.
از آنجا كه چگونگي تقسيم سود موضوعي مهم است، اكثر شركتهاي تضامني در شركتنامه توافق لازم را منعكس مي‌كنند.
برنامه‌هاي تقسيم سود يا زيان خالص در بين شركاي يك شركت تضامني در پنج‌گروه زير خلاصه شود.
1. براساس نسبتهاي تعيين شده يا بطور مساوي،
2. براساس سرمايه،
3. براساس بهره (سود)سرمايه،
4. براساس حقوق و پاداش،
5. براساس بهره (سود) سرمايه به اضافة حقوق و پاداش
يادآوري:
در شركت تضامني تا زماني كه زيان سالهاي گذشته از محل سود سالهاي آتي تامين نشده باشد، تقسيم سود به هر شكلي بين شركاء ممنوع است. در اين مورد مادة 132 قانون تجارت مقرر مي‌دارد:


«اگر در نتيجه ضررهاي وارده، سهم‌الشركه شركا‌ء كم شود مادام كه اين كمبود جبران نشده باشد، تأديه هر نوع منفعت به شركاء ممنوع است».

تقسيم سود و زيان براساس نسبتهاي تعيين شده يا بطور مساوي
عموماً سود وزيان براساس نسبتهاي توافق شده يا بطور يكسان بين شركاء تقسيم مي‌شود كه در اينصورت بايد در شركتنامه قيد شده باشد.
مثال:
پرويز و رضا با سرمايه‌اي به ترتيب مبلغ 40.000 ريال و 50.000 ريال تشكيل شرك تضامني دادند. اگر سود حاصله در سال اول 18.000 ريال باشد و طبق شركتنامه سود به نسبت 1و2 بين شركاء تقسيم شود، نسب آرتيكل آن در دفتر روزنامه به صورت زير است:


شرح بدهكار بستانكار
حساب خلاصه سود وزيان
حساب تقسيم سود
حساب قسيم سود
حساب جاري پرويز
حساب جاري رضا 18.000

18.000


18.000

6.000 ( 3/1 * 18.000 )
12.000 = ( 3/2 * 18.000)
در مثال فوق اگر شركاء تصميم بگيرند كه سود را بطور مساوي تقسيم كنند، ثبت آن در دفتر روزنامه به شكل زير است:
حساب تقسيم سود 18.000
حساب جاري پرويز 9.000


حساب جاري رضا 9.000
در يك تقسيم نامساوي ديگر ممكن است تاميزان مشخصي از سود، به نسبتهاي توافق شده اختصاص يابد و سود اضافي به نسبتهاي ديگري تقسيم شود.
تقسيم سود وزيان براساس سرمايه
طبق قانون تجارت در صورتيكه ترتيب خاصي براي تقسيم سود و زيان در شركنامه ذكر نشده باشد، سود يا زيان شركت به نسبت سرماية شركاء بين آنها تقسيم مي‌گردد.


در مثال فوق اگر سود و زيان به نسبت سرمايه تقسيم شود، ثبت آن به صور زير است.
حساب تقسيم سود 18.000
حساب جاري پرويز 8.000= (90.000/40.000*18.000 )
حساب جاري رضا 10.000= (90.000/50.000*18.000 )
تقسيم سود شركت تضامني به نسبت سرمايه، در زماني كه سرمايه‌گذاري وجوه نقد محور اصلي پيشرفت كار و توسعة كار شركت است، بسيار اعمال مي‌شود. براي اجتناب از اختلاف بين شركا‌ء ضروري است كه در شركتنامه مشخص شود كه مبلغ سرماية مورد نظر، مربوط به كدام يك از مقاطع زير است.
1. سرمايه‌گذاري اوليه


2. مانده حساب سرمايه در ابتداي هرسال
3. مانده حساب سرمايه در پايان هر سل
4. ميانگين مانده حساب سرمايه در طي سال
مثال:
مانده حساب سرمايه شركا‌ء در شركت تضامني «الف» و«ب» در اول فروردين سال جاري به ترتيب 40.000 ريال و 80.000 ريال است. شريك «الف» در اول تيرماه همان سال مبلغ 10.000 ريال به سرمايه خود افزود و شريك «ب» در اول مهرماه 5.000 ريال برداش كرد. اگر شركتنامه مقرر شده باشد كه سود به نسبت ميانگين مانده حساب سرمايه هر شريك در طي سال تقسيم شود و سود سال 30.000 ريال باشد. محاسبات ميانگين مانده حساب سرماية شركاي شركت تضامني «الف» و«ب» و تقسيم سود براساس آن به شرح زير خواهد بود:


نام شريك تاريخ افزايش ( كاهش ) سرمايه مانده حساب سرمايه مدت ميانگين حساب سرمايه
الف 1فروردين 40.000 40.000 1 سال 10.000=( 1 *40.000 )
4 4
1 تير 10.000 50.000 3 سال 37.500=( 3 *50.000 )
4 4
ب 1 فروردين 80.000 80.000 1 سال 40.000=( 1 *80.000)
2 2
1 مهر (5.000 ) 75.000 1 سال 37.500=( 1 *75.000 )
2 2
77.500
جمع ميانگين سرمايه ها در پايان سال 125.000
تقسيم سود خالص
الف ) 11.0400 = 47.500 *30.000
125.000
ب ) 18.600 77.5000 *30.000
125.000
جمع سود خالص 30.000

تقسيم سود و زيان براساس تخصيص بهره به سرماية شركاء
در قسمت قبل، چگونگي تقسيم سود به نسبت مانده حساب سرماية شركاء، فرض بر اين بود كه سرمايه‌گذاري عاملي مهم در توسعه و پيشرفت شركت تضامني است؛ ولي در بيشتر موارد، دارييهاي سرمايه‌گذاري شده فقط يكي از عواملي است كه در پيشرفت شركت تضامني نقش دارد؛ به همين دليل در اين روش فقط بخشس از سود خالص را به نسبت سرمايه تقسيم مي‌كنند و باقيمانده را به نسبت مساوي يا به نسبتهاي تعيين شدة ديگري تقسيم مي‌كنند.

تقسيم سود و زيان براساس حقوق و پاداش
كلمة حقوق در عمليات حسابداري شركتهاي تضامني بعنوان وسيله‌اي براي تقسيم خالص بكار مي‌رود. پرداخ حقوق يا پاداش راه حل ساده‌اي براي شناسايي خدمات انجام شده توسط هر شريك است، و شركتنامه به همين منظور، حقوق مختلفي را به شركاء اختصاص داده و باقيمانده به صورت مساوي با نسبتهاي ديگر تقسيم مي‌شود.


در شركتنامة شركت تضامني ممكن است براي شريك اداره كنندة شركت، امتيازي به صورت درصدي از سود خالص نيز در نظر گرفته شود كه اين امتياز با حقوق و پاداش تفاوت دارد و فقط زماني كه شركت داراي سود است، به شريك تعلق مي‌گيرد و به هنگام زيان خالص شركت پرداخت نمي‌شود.
تقسيم سود و زيان براساس حقوق و پاداش
در اين روش كه تركيبي از روش سوم و چهارم است، ابتدا بهرة سرمايه هر شريك محاسبه مي‌شود، سپس به هر شريك مقداري نيز بعنو

ان پاداش يا حقوق تعلق مي‌گيرد و باقيماندة سود به نسبتهاي تعيين شده تقسيم مي‌شود.
در مثال شركت تضامني پرويز و رضا فرض كنيد ابتدا بهره‌اي به نرخ 10% نسبت به سرمايه و نيز پاداشي به ترتيب 3.000 ريال و 1.000 ريال براي شركاء در نظر گرفته شود و باقيمانده به نسبت مساوي تقسيم شود. محاسبه و ثبت عمليات ذيل است:
پرويز رضا جمع
بهره 4.000 5.000 9.000
پاداش 3.000 1.000 4.000


جمع 7.000 6.000 13.000
سهم‌‌‌باقيماندة سود 2.500 2.500 5.000
جمع 9.500 8.500 18.000
حساب تقسيم سود 18000
حساب جاري پرويز 9500


حساب جاري رضا 8500
در مثال فوق، اگر مجموع پاداش و بهره بيشتر از سود خالص باشد، ما به التفاوت بعنوان زيان به نسبت مساوي بين شركاء تقسيم و از حساب شركاء كسر مي‌شود.

مسائل خاص در شركتهاي تضامني
در شركت تضامني ممكن است در صدي از سود خالص شركت بعنوان اندوخته براي توسعة شركت در آينده، جبران ضرر و زيانهاي آتي و يا ساير جنبه‌ها تشخيص داده شود كه اينگونه مبالغ بايد قبل از تقسيم سود انباشته در شركت نگهداري شود. به اين ترتيب، پس از منظور كردن ارقام مذكور، در خصوص تقسيم باقيماندة سود براساس شركتنامه اقدام خواهد شد، كه ثبت آن در دفتر روزنامه آن به شرح زير است:
بدهكار بستانكار
حساب تقسيم سود **


اندوخته‌ها **

ورود شريك جديد
تغيير مالكيت در شركهاي تضامني با توجه به اهميت شخصيت و اعتبار شركاء و نيز به مسئوليت تضامني هر شريك، مستلزم رعايت مقررات و ضوابط خاصي به شرح زير است:


طبق مادة 125 قانون تجارت: «هركس به عنوان شريك ضامن در يك شركت تضامني داخل شود، متضاماً با ساير شركاء مسئول قروضي هم خواهند بود كه شركت قبل از ورود او داشته است؛ اعم از اينكه در نام شركت تغييري داده شده يا نشده باشد. هر قراري كه بين شركاء، برخلاف اين ترتيب، داده شده باشد، در مقابل اشخاص ثالث «كان‌لم‌يكن» خواهد بود.
در شرك تضامني، هيچيك از شركا‌ء نمي‌تواند سهم خود را به ديگري منتقل كند؛ مگر به رضايت همه شركاء.
ورود شريك جديد به شركت تضامني، به دو روش ممكن است انجام شود:
كسب سهم‌الشركه با پرداخت مستقيم به يك يا چند نفر از شركاء.


سرمايه‌گذاري در شركت تضامني توسط شريك جديد.

كسب سهم‌الشركه با پرداخت مستقيم به شركاء
اگر شريك جديد سهمي را از يك يا چند نفر از شركاي موجود خريداري كند، پس از تصويب كليه شركاء، اين عمل با ايجاد يك حساب سرمايه براي شريك جديد ثبت مي‌شود و مانده حساب شركاي فروشنده نيز به همين مبلغ كاهش مي‌يابد. ثبت آرتيكل آن در دفاتر به صورت زير خواهد بود:
بدهكار بستانكار
سرمايه (شريك فروشنده) **
سرمايه (شريك خريدار) **
بابت انتقال سرماية شريك قديم به شريك جديد
بايد توجه داشت كه در اين روش، انتقال مالكي عملي شخصي ميان دو يا چند نفر ازشركاء است و ارتباطي به عمليات شركت ندارد؛ بلكه فقط جايگزيني سرمايه‌ها انجام مي‌شود.
سرمايه‌گذاري در شركت تضامني توسط شريك جديد
شريك جديد ممكن است با سرمايه‌گذاري دارايي، در شركت تضامني وارد شركت شود؛ در اين حالت، جمع داراييها و سرمايه شركت تضامني افزايش مي‌يابد.
اين نوع سرمايه‌گذاري و ورود شريك جديد ممكن است در عمل به طرق مختلفي انجام شود: بدين معنا كه سرمايه‌گذاري شريك جديد برابر ارزش دفتري يا بيشتر، و يا كمر از ارزش دفتري شريك جديد باشد. در هر صورت، روي روابط بين شركاء و نحوه تقسيم سود و زيان را اساسنامه تعيين مي‌كند؛ ولي اگر اساسنامه ترتيب خاصي مقرر نداشته باشد، هريك به نسبت سرمايه‌اي كه در شرك دارند، عهده‌دار مسئولي و سود و زيان شركت خواهند بود.


مثال:
فرض كنيد فرهاد و فرشاد شركاي يك شركت تضامني‌اند كه سود يا زيان خالص به صورت مساوي بين آنها تقسيم مي‌شود و هريك از شركاء، 600.000 ريال سرمايه دارند. شركاء موافقت كردند كه فرزانه با پرداخ 800.000 ريال وارد شركت تضامني شود. در شركت جديد كه سود و زيان خالص بطور مساوي تقسيم مي‌شود، ورود شريك جديد به ترتيب ذيل دفاتر ثبت شود.
بدهكار بستانكار
صندوق/ بانك 800.000
سرمايه فرزانه 800.000


ثبت و ورود شريك جديد
با توجه به توافق انجام شده، علي‌رغم اينكه مانده حساب سرمايه شركاء برابر نيست و سرماية فرزانه بيشتر از ساير شركاء است، سود و زيان به نسبت مساوي بين سه شريك تقسيم مي‌شود و نيازي نيست كه مانده حساب سرماية شركاء برابر باشد.

سرقفلي در شركت تضامني
در هر مؤسسة بازرگاني و صنعتي، معمولاً غير از داراييهاي ثابت مادي، داراييهاي بدون وجود عيني و محسوس به نام داراييهاي معنوي يا غير مادي وجود دارد. اين دارييها، مادام كه دايرند، ارزشمندند و قابل تمليك هستند، و از نظر حسابداري به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
1. داراييهاي مشمول استهلاك كه عمر قابل استفادة آنها از جهت قانوني يا به موجب قرارداد يا به علل اقتصادي محدود است؛ مانند حق‌الاختراع (حق مالكيت صنعتي)، حق طبع (حق مالكيت ادبي و صنايع ظريفه)، حق انحصار، و اجاره غير منقول براي مدت طولاني.


2. داراييهايي كه عمر قابل استفادة آنها نسبتاً نامحدود است و به اين دليل، معمولاً مشمول استهلاك نيستند؛ مانند سرقفلي و علائم تجاري.
سرقفلي عبارت است از شهرت و معروفيتي كه يك مؤسسه براي خود كسب كرده‌است و از عواملي مانند حسن اداره، مرغوبيت كالا و يا قدمت و مؤسسه، مناسب بودن قيمتها و موفقيت محل مؤسسه شكل مي‌گيرد.


در كشورهاي غربي، سرقفلي اهميت زيادي دارد و در قانون به رسميت شناخته شده است. در ايران نيز عملاً سرقفلي وجود دارد، و در قانون روابط مالك و مستاجر سرقفلي به عنوان حق كسب و پيشه و يا تجارت به رسميت شناخته شده است. هر چند كه يك مؤسسة داير معمولاً داراي سرقفلي است، باز شدن حسابي براي سرقفلي طبق اصل قيمت تمام شده در دفاتر وارد مي‌شود.
در يك شركت تضامني، وقتي شخصي بعنوان شريك جديد داخل شود، بايد ارزش سرقفلي را ك

ه شركاي قديم ايجاد كرده‌اند به آنها بپردازد. البته اين تعديل به سرقفلي منحصر نيست و بطور كلي، هر وقت شريك جديدي به شركت داخل يا شريكي از آن خارج شود، كليه‌ داراييهاي شركت بايد با ارزش واقعي و معارف ارزيابي شود و تعديلات لازم در حسابهاي شركاء بعمل آيد؛ ولو اينكه در مبلغ داراييهاي دفاتر تغيير داده نشود. شايان ذكر است كه در برخي مواقع، شخصيت شريك جديد بر عكس موجب ايجاد يا افزايش حق سرقفلي مي‌شود.

سرقفلي به نفع شركاي قديم شركت تضامني
هرگاه ارزش سرقفلي در دفاتر منعكس نشده باشد، مانده حساب سرماية شركاء كمتر از ميزان واقعي خواهد بود، و در صورت ورود شريك جديد بايد تعديلي در حسابها بعمل آيد تا شريك جديد بدون پرداخت سهم متناسبي در سرقفلي سهيم نشود. براي منظور كردن ارزش سرقفلي به نفع شركاي قديم در دفاتر، يك حساب سرقفلي افتتاح و ارزش سرقفلي را در اين حساب بدهكار و همين مبلغ را به نسبت براي تقسيم سود و زيان به حساب سرماية شركاي قديم بستانكار مي‌كنند كه در نتيجة اين عمل، سرماية شركاء قديم به ميزان ارزش سرقفلي افزايش خواهد يافت.

سرقفلي به نفع شريك جديد
به دليل نياز به شركت تضامني به وجوه نقد، مهارت و يا ساير مزاياي شريك جديد ممكن است براي متقاعد ساخن وي توافق كنند كه سرقفلي به نفع شريك جديد منظور و بدين ترتيب سرمايه شريك

جديد بيش از مبلغ پرداختي شود.
مثال:
در مثال سيروس و داود كه هريك 450.000 ريال در شركت سرمايه دارند، قرض كنيد شريك جديد (بهروز) مالك يك مؤسسة شخصي سودآور است و او به جاي سرمايه‌گذاري نقدي، شركت شخصي خود را در اختيار شركت تضامني گذاشته است تا در سرمايه و سود زيان خالص شركت سهيم باشد. داراييهاي خالص شركت بهروز 300.000 ريال برآورد شده است.
ثبت ورود شريك جديد، به شرح زير خواهد بود:

بدهكار بستانكار


دارايي خالص 300.000
سرقفلي 150.000
سرماية بهروز 450.000
ملاحظه مي‌شود كه به علت سودآوري شركت شخصي بهروز در سنوات گذشته، علاوه بر دارايي آن، مبلغ 150.000 ريال نيز سرقفلي در نظر گرفته شده است؛ به عبارت ديگر به دليل موقعيت مناسب، ارزش متعارف داراييهاي خالص شركت بهروز به مبلغ 450.000 ريال برآورد شده است.

اختصاص امتياز به شركاء
دريك شركت معروف و سودآور، شريك جديد ممكن است براي ورود به شركت تضامني به جاي سرقفلي مبلغي به عنوان امتياز به شركاي قبلي بپردازد؛ يا برعكس شركاي قديم ممكن است براي ورود شريك جديد به شركت، امتيازي را به نامبرده واگذار كنند. اختصاص امتياز به شركاء در دو وضعيت زير تشريح مي‌شود:

اختصاص امتياز به شركاي قديم
در مثال شرك تضامني سيروس وداود فرض كنيد با توافق شركاء قرار باشد بهروز در قبال سرمايه‌گذاري به مبلغ 600.000 ريال، در سرمايه و سود و زيان مشاركتت كند؛ در اينصورت، ثبت دفتر روزنامه به شرح زير خواهد بود:
بدهكار بستانكار
صندوق 600.000
سرماية سيروس 50.000
سرماية داود 50.000
سرماية بهروز 500.000
بابت ورود بهروز با پرداخت 100.000 ريال امتياز به شركاي قبلي
محاسبات مثال:


سرماية سيروس 450.000
سرماية داود 450.000
جمع سرمايه قبل از ورود شريك جديد 900.000
سرماية بهروز 600.000
جمع سرماية بعد از ورود شريك جديد 1.500.000

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید