بخشی از مقاله
شهر الکترونیک
این سوال و آمال همه شهروندانی است كه با توجه به گسترش روز افزون تكنولوژی و نیاز به امكانات سختافزاری و نرمافزاری در شهرها به آن محتاج میگردند.
شهر الكترونیك چیست و چگونه ایجاد میگردد؟
این سوال و آمال همه شهروندانی است كه با توجه به گسترش روز افزون تكنولوژی و نیاز به امكانات سختافزاری و نرمافزاری در شهرها به آن محتاج میگردند.اما به نظر میرسد در پاسخ به این نیاز، متولیان امر و كسانی كه مدعی اجرا هستند راه را به اشتباه رفتهاند و از این بابت میلیارد تومان هزینه مادی و معنوی به شهر تحمیل كرده و نتوانستهاند آن را اجرا نمایند. در این یادداشت سعی میشود راهكاری ارائه گردد تا شاید متولیان بتوانند این مهم و این خواسته را اجرا نمایند.
با اینكه بودجههای گزافی صرف اجرای پروژههای تعریف شده، میگردد اما هنوز خلاء ارتباط بین مراكز اطلاعاتی و بستر ارتباطی (دغدغه دستاندركاران) در این حوزه كه خواست اصلی شهروندان برای سهولت و افزایش كارآیی، دقت و كسب اطلاعات لازم جهت تصمیمگیری بهتر و دقیقتر است متاسفانه به دست نیامدهاست.شهر الكترونیك یعنی شهری كه شهروندان بتوانند به راحتی با مراكز خدماترسان شهری ارتباط برقرار كنند و سرویس بگیرند. مدیریت شهر الكترونیك یعنی اینكه مدیریت بتواند به سهولت از كلیه درخواستها و نیازها و مشكلات شهروندان و شهر مطلع گردد و حتی پا را فراتر گذاشته با جمعآوری نیازهای آتی و درخواستهای آتی و مشكلات آتی كه پیش روی شهروندان است با اجرای پروژههای كوتاه مدت و بلند مدت خود را آماده نماید.
اولین گام در تحقق شهر الكترونیك یكپارچگی مدیریت جمعآوری تقاضاهای شهروندان است. شاید بتوان درخواستهای امدادی شهروندان از راهنمایی و رانندگی، آتشنشانی، اورژانس بیمارستان و خدمات شهری را از طریق مدیریتی واحد توزیع كرد. در این صورت میتوان انتظار داشت در هنگام بروز حوادث اورژانس و آتشنشانی، راهنمایی و رانندگی، نیروی انتظامی به سرعت در محل حاضر و اقدام به ارائه خدمات نمایند و لازم نباشد ابتدا به ۱۱۰، ۱۱۵ و یا ۱۳۷ و... تماس گرفت، در حالی كه ممكن است خدماترسانی هماهنگ این نیروها انجام نشود و این نیروها تنها تاخیرها را به گردن یكدیگر بیاندازند.
با اتخاذ این راهكارها میتوانیم موجب افزایش بهرهوری و بكارگیری بهتر از امكانات و نیروها شویم.گام دیگر ایجاد سیستمهای ارتباطی بین دستگاههای ذیربط است كه در ارتباط با مردم هستند مثلاً برای صدور مجوز حفاری در شهرداری كافیست دستگاههای درخواست كننده همچون آب و فاضلاب، برق، مخابرات و گاز و ... به نیابت از متقاضی حقیقی و حقوقی وارد سیستم شده و درخواست خود را ثبت كنند و این تقاضاها پس از كنترلهای اولیه در سیستم و اعمال پیش فرضها در محدوده زمان و مكانی (مثلاً عدم صدور مجوز در ایام بازگشایی مدارس و یا عدم صدور مجوز حفاری تا شعاع خاصی اطراف بعضی مراكز خاص و عبور خطوط گاز، برق، آب و فاضلاب و مخابرات و نیاز به بررسی بیشتر) بلافاصله در شهرداری ثبت و اعلام هزینه شده و در صورت پرداخت وجه مجوز آن جهت اجرا اقدام گردد، دیگر نیازی به مراجعه حضوری و یا چند مرحلهای نباشد.
انجام این مهم باعث خواهد شد اولاً مراجعات به شهرداری كاهش یافته و ثانیاً ادارات مستقیماً مجوز كسب شده از شهرداری را با لحاظ تمامی جوانب درخواستها دریافت نموده و از عواقب احتمالی كار مطلع بوده و تأثیر آن را در اختلالات احتمالی شهری از جمله ترافیك و مزاحمت برای شهروندان را تا حد امكان كنترل نمایند.
تیمهای لكهگیر دارای اطلاعات كامل حفاریها و كنترل پیك تقاضاها بوده و از نیرو و امكانات خود با توجه به این امكانات در آینده بهتر بهره خواهند برد.سومین گام تهیه سیستمهای نظارتی بر سیستمهای فوق و جمعآوری اطلاعات مركز طرح و توسعه حوزه شهری است تا بتوان با ایجاد هماهنگی و انسجام در طرحها و پروژهها، سریعتر و روانتر خدمترسانی به شهروندان را اجرا نمود و این نكته را در نظر داشت كه شهر یك موجود زنده است بنابراین شهر الكترونیك هم نیاز به داشتن اطلاعات به روز و برنامههای تصمیمگیر و تصمیمساز به روز و فراگیر و آیندهنگر دارد تا بتواند پاسخگوی مشكلات امروز شهروندان باشد و شهروندان بتوانند در سایه ثمرات شهر الكترونیك اعتماد بیشتری به مدیران خدمتگذار شهری داشته باشند.
نیاز به ایجاد شهر الکترونیک:
ازدحام و تراکم جمعيت هاي بزرگ و تفاوت جمعيت شب و روز در شهرهايي مثل تهران، همراه با آلودگي گسترده نور، صدا، هوا و فضا و مسئله ترافيک و زمان، منشاء يافتن چاره اي براي کاهش آلام ناشي از زندگي در اينگونه شهرها شده است. مهمترين مسئله در اين شهر ها حرکت جمعيت است. حرکت جمعيت اعم از حرکت با وسيله نقليه و يا ازدحام جمعيت در مراکز فروش و خدمات اداري و رفاهي شهر، علت اصلي بسياري از "مسائل شهري" اعم از مسائل انساني شهري و يا حوادث و سوانح شهري در شهرهاي بزرگ مي باشد.
با ظهور صنعت همزمان ارتباطات، کامپيوتر و بدنبال آن ارتباطات شبکه اي در قالب اينترنت فضاي جديدي براي شهر بوجود آمد که از آن تعبير به "شهر مجازي" مي شود. ظهور شهر مجازي در درجه اول موجب کاهش "حرکت جمعيت" در شهر واقعي و در درجه بعدي "فضاهاي همزمان" را بدون فرسايش و اصطکاک با يک هندسه موازي امکان پذير مي سازد.
در واقع دو فضائي شدن شهر در فضاي واقعي و فضاي مجازي، نوعي "مديريت کنترل حرکت جمعيت شهري" محسوب مي شود که تلاش مي کند با عقلاني کردن روند حرکت جمعيت شهر آرامتر، کم هزينه تر و برخوردار از امنيت شهري و امنيت رواني شهروندان را فراهم کند.در شهر مجازي، خدمات اطلاعاتي بدون هيچ محدوديت زماني و مکاني انجام مي شود. مفهوم شهر و دولت مقيد به ساعت کار اداري، تبديل به شهر و دولت 24 ساعته در هفت روز هفته مي شود و شهروندان در همه ساعات و دقايق روز امکان بهره مندي از خدمات دولتي و شهري را خواهند داشت. در اين فضاي جديد ديگر مفهوم بازکردن و بستن دروازه شهر و يا تقسيمات شهري بر اساس ميدان، خيابان و کوچه و يا اساسا معماري مبتني بر مکان محوري به پايان مي رسد، بلکه معماري فضاي مجازي مبتني بر تغيير تکنولوژيکي زمان و مکان است و ساخت هاي قابل دسترسي همزمان براي همگان است.
بحث ایجاد شهر الکترونیکی در ایران (تهران)
برخی کارشناسان شهر مجازی را این چنین تعریف کرده اند : شهری که تمام ظرفیت های آن امکان تبدیل به فرآ یند اطلاعاتی را دارا باشد وبتواند به فضای مجازی منتقل کند .
خط مشی های شهر مجازی به موضوع ترددهای بین شهری به این صورت نگاه می کند که آیا امکان انتقال به فضای مجازی را دارد و آیا این فرایند ها با کلیک موس امکان پذیر است؟
امروزه شاهدیم که دردنیای توسعه یافته ، شهر های بزرگ به سمت الکترونیکی شدن پیش رفتند ونمونه مشخص از این شهرهای بزرگ، شهر سئول پایتخت کره جنوبی و شهر تورنتو،در کانادا وهنگ کنگ به عنوان یک شهر کاملا الکترونیکی مطرح است. هر روز به ترافیک شهر تهران افزوده می شود و آلودگی هوا نیز افزایش می یاد و هیچ راه دیگری به جز توسعه شهر الکترونیکی امکان حل مشکل تهران را در این خصوص ندارد. اگر در این رابطه دولت و سایر دستگاه های اجرایی همکاری کنند می توان امید داشت که با اجرایی شدن طرح الکترونیکی تهران بسیاری از مشکلات کاهش یابد، چون تجربه شهر الکترونیکی در دنیا فراوان است و می توان با مطالعات آنها شهر الکترونیکی تهران را با دیدگاهی نو مطالعه و برنامه ریزی کرد.
دسترسی 24ساعته به خدمات شهری ،افزایش مشارکت مردم در اداره شهر،کاهش ترافیک شهری به توجه به توسعه تجارت ودولت الکترونیکی و خدمات شهرداری on line ،کاهش آلودگی هوا بر اثر کاهش ترافیک از جمله مزایای این گونه شهرها هستند. همسو کردن سرمایه های شهرداری به توجه به نیاز واقعی شهروندان، صرف جویی در وقت وصرف انرژی کاهش فساد اداری وشفاف سازی برنامه ها را از دیگر مزایای این نوع شهرها هستند.
در کلان شهری مثل تهران که از قوانین شهر سازی برای گسترش خود استفاده نکرده است ، حرکت به سمت سرویس های الکترونیکی مفید بوده و حجم زیادی از حرکت های غیر ضروری را کاهش می دهد.
ایجاد شهر الکترونیکی مستلزم سرمایه گذاری زیادی است و در صورت همکاری وزارت ICTاین مشکل قابل حل است. همچنین محدودیت نرم افزاری در این زمینه وجود دارد از طرف دیگر دسترسی به اینترنت وشکاف دیجیتالی موجود در تهران از دیکر چالش ها است چون فقط بخش کوچکی از مردم تهران به اینترنت دسترسی دارند.
عقب بودن فرهنگی مردم ونداشتن آشنایی کافی با اینترنت را برای مخاطبان از دلایل ضعف زیر ساخت اجتماعی می توان برشمرد.اگر مخاطبان عام متولی اصلی IT نباشند وبه فرهنگ استفاده از اینترنت نا آشنا باشند در مقابل تغییرات مقاومت می کنند،
به همین خاطر آموزش وفرهنگ سازی برای افرادجامعه ازاولویت خاصی برخوردار است ونظام کارآمد از راه دور جزو مهمترن فعالیت ها برای ایجاد یک شهر الکترونیکی است همچنین برای داشتن شهر الکترونیکی بر مبنای توسعه شهر تهران باید تمامی زیر ساخت ها را با هم داشته باشیم. افزایش نفوذ اینترنت وسرمایه گذاری در زیر ساختICT از زیر ساختهای الکترونیکی مورد نیاز شهر الکترونیکی است، گسترش خدمات الکترونیکی و تربیت افراد مستعد در زمینه ICT نیزاز زیرساخت های الکترونیکی محسوب می شوند که شهرهای مطلوبی برای کسب و کار ایجاد کنند. همچنین وجود استانداردهای امنیتی از زیر ساخت های تکنو لوژیکی برای ایجاد شهر الکترونیکی است.
در کشور ما نسبت کیفیت و قیمت نسبت خوبی نیست،گرانی سرویس ها با هزینه های زیادی که صرف می کنند سرویس بی کیفیتی ارایه می دهند که نشان دهنده پایین بودن اینترنت از لحاظ فنی است. وجود سرویس های الکترونیکی مستلزم نوعی هماهنگی بین حداقل امکانات اساسی می باشد تا سرویس هماهنگی را به شهروندان ارایه دهند ومدیریت مطمئن مورد نیاز را در اختیار مردم قرار دهند. وجود سرویس های ADSL و اینترنت دائمی بدون قطعی از ضروریات ایجاد شهرهای الکترونیکی است. و باید در این شهر مراکز مخابراتی ارتقا یابد نه ظرفیت تعداد مشترکان، چرا که با نبود زیرساخت های شبکه نمی تواند به شاخ و برگ شهر مجازی رسید و باید سیستم حمایت کنندهای برای برآوردن توقعات کاربران از اینترنت باشد .
وجود شهرک های الکترونیکی امکان بازار یابی مجازی را در اختیار شهر وند قرار می دهند تا او بتواند از طریق وب سایت ها کالاهای خود را عرضه کند همچنین با حضور در بازارهای مجازی به خرید کالای مورد نیاز خود بپردازد.
مشکلات مدیریتی در هر کسب و کاری مطرح است و با ایجاد کار گاههای آموزشی و بین المللی می توان نگرش مدیران را به سمت ایجاد شهر الکترونیک سوق داد. وجود این شهرکها از بروکراسی اداری می کاهد همچنین از برخی مشکلات مدیریتی در این زمینه کاسته خواهد شد هم اکنون ضریب اطمینان مردم نسبت به سیستم های الکترونیکی پائین است و وزارت مخابراط با ارتقا بخشیدن به قابلیت های امنیتی می تواند موفقیت این مسیر را تضمین نماید .
تهران یک کلان شهر است ومدیریت پیچیده ای نیز بر آن حاکم است بنابراین ابزار ICT کمک می کند تا در مدیریت این کلان شهر موفق باشیم. با وضعیت و شرایط فعلی کشورمان در حوزه IT می توانیم در این عرصه وارد شویم و گامهای اولیه را برداریم.
هر چند در بخش زیرساخت ها فقط زیرساخت های مخابراتی در این زمینه اکتفا نمی کند چون در کشورمان هنوز حتی امکان پرداخت پول الکترونیکی وجود ندارد، و همانطور که ذکر شد این از مهمترین فاکتور ها برای راه اندازی شهر الکترونیکی محسوب می شود.
شهرالکترونیکی باید با هدف توسعه دانش وIT در داخل کشور باشد ودر این صورت است که می تواند با افزایش توان متخصصان دستاوردهای خوبی را برای کشورمان به همراه داشته باشد.
ایجاد شهر الکترونیکی زمانی مفهوم واقعی خود را خواهد داشت که کلیه شهروندان بتوانند خدمات و سرویس های خود را از کلیه دستگاه های اجرایی به صورت الکترونیکی در یافت کنند.
هرچند تحقق یک شهر تمام الکترونیک همانند رویا به نظر می رسد. ولی کارشناسان و دانشمندان به موفقیتهای بزرگی در این زمینه ها دست یافته اند از آنجمله می توان ایجاد شهر های الکترونیکی لندن، لوس آنجلس، ونکوور، توکيو و... را نام برد. اما یک شهر در حال ساخت که شاید بعنوان اولین شهر تمام الکترونیک مطرح گردد شهر نیوسونگدو در کره جنوبی است هرچند پروژه ساخت این شهر در سال 2014 پایان می پذیرد باید صبر کرد و دید سرانجام شهرتمام الکترونیک به کجا می رسد.
در متن زیر گشت و گذار در شهر الکترونیکی که احتمالا در اینده ای نزدیک محقق می شود بیان شده است:
شروع سناریو، خروج از منزل
صبح زماني كه از خواب برمي‌خيزيد، گزارش كاملي را از وضعيت سيستم‌هاي امنيتي، تسهيلات و وسايل منزل تان از منشي الكترونيكي منزلتان دريافت خواهيد كرد. قبل از دوش گرفتن مي‌توانيد از طريق اينترنت به شبكه راديويي دلخواه تان دسترسي داشته باشيد و اخبار روزانه را بشنويد. هنگام ترك منزل بد نيست كه به سيستم خريد خانه سري بزنيد . البته اين سيستم به‌طور خودكار موجودي مايحتاج منزل را كنترل مي‌كند و در مواقع كمبود سفارش‌هاي لازم را ارسال مي‌كند. پس از خريد ملزومات، قيمت آنها به طور خودكار از كارت اعتباري شما كسر خواهد شد.
