بخشی از مقاله
ماشينهاي بافندگي رابراساس سيستم پودگذاري مي‌توان به صورت زيرتقسيم‌بندي كرد :
الف ) ماشينهاي داراي سيستم پودگذاري مكانيكي :
1. بوسيله راپيرهاي سخت
2. بوسيله راپيرهاي انعطاف‌پذير
3. بوسيله قطعات پرتاب‌شونده ( Projectiles )
ب ) ماشينهاي داراي سيستم پودگذاري غيرمكانيكي :
1. بوسيله جت‌هاي هواي فشرده
2. بوسيله جت‌هاي آب فشرده
علاوه براين ماشينهاي بافندگي يك دهنه‌اي ( هرباريك پودگذاري انجام مي‌گيرد )
ماشينهاي بافندگي چنددهنه‌اي ( هربارچندين پودگذاري انجام مي‌گيرد )
ماشينهاي بافندگي راپير
ماشينهاي بافندگي راپير ، انعطاف‌پذيرترين ماشينهاي موجوددربازارهستند. ازآنها مي‌توان درتهيه انواع بسيارمتنوع پارچه استفاده كرد . سرعت ماشين حدود 600 تا 700 پود دردقيقه است مرهون استفاده ازيك تكنيك ساختاري كاملاً پيشرفته است كه مشخصه آن استفاده ازتنظيمات دنده‌اي باحداقل لرزش چارچوب‌هاي شانه ، دفتين و ورد مي‌باشد .
سيستم پودگذاري راپير
پودكه تحت كنترل دقيق وثابت است پس ازپودگذاري متصل به پارچه باقي مي‌ماند (دربعضي ازموارد پوددركناره‌گير پارچه ( Temple ) گرفته مي‌شود ) . درلحظه مناسب ، دنده انتخاب پودبه صورتي عمل مي‌كند كه سرپودبوسيله راپيرحامل ( Bearing Rapier) كه بر روي يك تسمه انعطاف‌پذيريايك ميله قرارگرفته مي‌شود وهمزمان بوسيله قيچيهايي كه دردولبه قرارگرفته‌اند بريده مي‌شود . پودپس ازگرفته‌شدن بوسيله راپيربه مركزدهانه تارانتقال مي‌يابد ودرآنجا راپيرحامل با راپيركشنده به هم مي‌رسند . راپيركشنده سرنخ پودراگرفته وآن رابه طرف مقابل مي‌برد ودرآنجا آن رارها مي‌كند وبه اين ترتيب عمليات پودگذاري تكميل مي‌گردد .
تبادل پودبين دوراپيردروسط دهنه تاربه دوروش مي‌تواند انجام گيرد :
• سيستم منفي
• سيستم مثبت
اصول كاريك ماشين بافندگي راپير
سيستم منفي تبادل بين دوراپير
در اين سيستم راپيرحامل ، پودرامحكم بين يك نخ‌گير كه بوسيله يك فنرفشرده شده است وقسمت ثابت زيرين نگه مي‌دارد . دروسط دهنه وقتي راپيرها به هم مي‌رسند ، سرشيب‌دار راپيردريافت‌كننده واردكانال كشويي راپيرحامل مي‌شود ودرجريان حركت راپيرها به عقب ، نخ پودراگرفته وآن راازجاي خوددرزيرنخ‌گير راپير حامل بيرون مي‌كشد. اينكارباعث گيركردن نخ تادرزيرنخ‌گير راپيركشنده مي‌شود ، هرچه فنر نخ‌گير محكمترباشد ، گيره راپيركشنده بامقاومت بيشتري براي بيرون كشيدن نخ مواجه مي‌شود . تنظيم اين نيرواصولاً بستگي به نوع ونمره نخ دارد . همچنين گيرش پوددرآغازپودگذاري نيربهمين صورت بايك سيستم منفي انجام مي‌گيرد يعني بدون كمك واحدهاي كنترل‌كننده نخ‌گيرراپيردرحاليكه گيرش پودبستگي به تنظيم لحظه برش نخ بوسيله قيچي‌هاي دولبه پارچه دارد ؛ برعكس ، آزادشدن نخ درطرف مقابل بوسيله راپيركشنده بايك سيستم مثبت انجام مي‌گيرد .
اين كاربابازشدن نخ‌گير بوسيله دندانه‌اي كه به قسمت عقب نخ‌گير ( b ) فشارمي‌آورد وبه اين ترتيب برمقاومت فنرهاي قابل تنظيم m غلبه مي‌كند ، صورت مي‌گيرد . درمورد راپيرحامل نيزنخ‌گير درانتهاي مسيرحركت خودبازمي‌شود ولي دراينجا هدف تميزشدن نخ‌گير بوسيله مكنده است .
تبادل منفي بين دوراپير
سيستم تبادل مثبت بين دوراپير
وقتي كه راپيرها دروسط دهنه تاربه هم مي‌رسند ، دواهرم كوچك كنترل‌شونده اززير دهنه بالا آمده وپس ازعبوازنخهاي پهنه پاييني نخ‌گيرهاي راپيرها راحركت مي‌دهند . بادامكهاي كنترل‌كننده كه بادقت زمان‌بندي شده‌اند ، حركت اهرمها راتنظيم مي‌كنند .
تبادل مثبت بين دوراپير
ترتيب كاربه صورت زيراست :
درنتيجه فشاراهرم 3 كه برنيروي فنرهاي بسته‌كننده غلبه مي‌كند ، نخ‌گير راپير دريافت‌كننده 5 بازمي‌شود وبه اين ترتيب مي‌تواند نخ رائه شده توسط راپيرحامل رابگيرد . پانچ 3 كه بوسيله بادامك 1 به حركت در مي‌آيد . نخ‌گير راپيردريافت‌كننده راآزادمي‌كند كه به اين ترتيب مي‌تواند انتهاي پودرابگيرد .دراين لحظه اهرم 4 كه بوسيله بادامك 2 كنترل مي‌شود باعث بازشدن راپيرحامل 6 ودرنتيجه رهاشدن پودمي‌شود . اكنون راپيرها مجدداً حركت برگشت خودراآغازمي‌كنند . بنابراين لازم است كه درهنگام تبادل بين راپيرها ، جابجايي راپيرها باسرعت بسيارپاييني انجام گيرد .البته هنگامي كه تبادل بين راپيرها بطورمثبت كنترل مي‌گرددگيرش اوليه و رهاكردن نهايي نخ درخارج دهانه تارنيزباسيستم مثبت انجام مي‌گيرد .
مزيت سيستم مثبت اين است كه دامنه كاربرد نخ بانمره‌هاي گوناگون وسيعتراست ولي ازطرف ديگرازنظرسرعت‌كار ، عملكرد پايين‌تري دارد وساختان آن پيچيده‌تر است.
حامل راپير ( Rapier Support )
توليدكنندگان ماشينهاي راپيرمجبورندبين حاملهاي ميله‌اي ( سخت ) وحاملهاي تسمه‌اي (نرم) يكي را انتخاب كنند . مزيت حاملهاي ميله‌اي اين است كه حامل وراپيربدون هيچ تماسي بانخهاي تار درطول دهانه حركت مي‌كنند كه بخصوص وقتي نخهاي ظريف‌فرآوري مي‌شوند حائزاهميت است .
ميله‌ها حاملهاي سختي هستند كه درانتهاي آنها دندانه‌هايي وجوددارد كه بايك چرخ‌دنده كنـتـرل‌كننـده درگيـــر مي‌شوند . اين ميله‌ها بايد به قدركافي سخت ومحم باشند كه ثبات ودقت راپيرهارادرشرايط كاري سخت ( حركت متناوب ) ودرحالي كه هيچ تكيه‌گاه وقسمت هدايت‌كننده‌اي درداخل دهانه بازوجودندارد ، تضمين كنند .
مزيت حاملهاي ميله‌اي درمقايسه باحاملهاي تسمه‌اي اين است كه درآنها هيچ تماس وتداخلي بانخاهاي تاردرجريان پودگذاري وجودندارد . بااينحال حاملهاي ميله‌اي به علت سخت‌بوند نيازبه فضاي بيشتري دارند ، زيرادردوطرف ماشين بافندگي بايد محفظه‌هايي براي ميله‌ها كه انعطاف‌ناپذيرند وجودداشته باشد ، همچنين به علت افزايش سرعت‌كار وارتفاع ، مشكلاتي ازلحاظ پايداري ماشين بروز مي‌كند . حاملهاي تسمه‌اي ، حاملهاي انعطاف‌پذيري هستندكه ازمواد كامپوزيت ساخته مي‌شوند ودروسط آنهايك‌سري سوراخهاي مستطيل شكل وجود داردكه آنها رامانند زنجيردر يك چرخ‌دنده محرك گيرمي‌كند .
ازآنجاكه تسمه‌هاي انعطاف‌پذيرهستند ، ازماشين بيرون نمي‌زنند بلكه بصورت 180 درجه خم شده ووارد يك محفظه زيرين مي‌شوند وبه اين ترتيب فضاي مورد نيازماشين راافزايش نمي‌دهند . سيستم تسمه انعطاف‌پذيرراه حلي است كه اكثرسازندگان ماشينهاي بافندگي وبخصوص سازندگان ايتاليايي آن راترجيح مي‌دهند. درحال حاضردورويكرد وجوددارد . بعضي ازماشين‌سازان برروي دفتين شانه ، پايه‌هاي مخصوصي تعبيه مي‌كنند كه تسمه‌ها برروي آنها مي‌لغزند ؛ اين امرازحركت نامنظم تسمه‌ها جلوگيري كرده وبدين ترتيب حركت دقيق وثابت راپيرها رادرهرسرعت وارتفاعي تضمين مي‌كند .
شكل اين پايه‌ها به هرگونه‌اي طراحي شده‌اند كه مزاحمت آنها براي نخهاي تاربه حداقل برسد ولي اين موضوع رانمي‌توان درتمام شرايط تضمين كرد . همچنين راهنماهاي ( Guide Pins ) كوچكي باشكل مخصوص انتخاب شده‌اند ؛ اين راهنماها علاوه برهدايت تسمه‌ها ، آنها رابه همراه راپيرها بالانگه داشته تاازكشيده شدن آنها برروي نخهاي لايه پاييني دهانه تاردرهنگام پودگذاري جلوگيري گردد . بعضي ازسازندگان ماشين‌آلات به راه‌حلهاي فني ديگرعلاقه نشان داده‌اند . آنها ازتسمه‌هاي پهن‌تر استفاده مي‌كنند كه دربرابررانشهاي جانبي مقاومت مناسبي ازخودنشان مي‌دهند وبدين ترتيب ثبات ودقت جابجايي راپيرها راتضمين مي‌كنند وبنابراين ديگرنيازي به وجودراهنماهاي تسمه درهنه نيست كه درنتيجه آن ، اصطلاك باچله به حداقل مي‌رسد . علاوه براين قسمت داخلي تسمه‌ها داراي شياري است كه سختي آنها راافزايش مي‌دهد بطوريكه راهنماي جانبي تسمه درخارج دهانه تاردربرابرگشتاورخمشي بوجودآمده درمرحله شتاب‌گيري ، مقابله مي‌كند . بااينحال تسمه‌ها وراپيرها برروي نخهاي لايه پاييني تاركشيده مي‌شوند ودرشرايط خاص اشكالاتي بوجود مي‌آورند .
چرخ‌دنده‌هاي محرك تسمه‌ها ياميله راپيرها
براي تبديل يك حركت چرخشي يكنواخت به يك حركت رفت وبرگشت ، ازنمام انواع دنده‌ها استفاده مي‌شود . ازاين ميان سيستم حركت بادامكي بيش ازهمه مورد استفاده قرارمي‌گيرد . زيرادراين سيستم امكان مطالعه درمقطع عرضي بادامك براي بدست آوردن يك حركت شتابداردرراپيرها كه نخ رابه ظريف‌ترين وجه ممكن كنترل كند وجوددارد . اين موضوع به خصوص درلحظات حساس گرفتن نخ درآغازچرخه ، درهنگام تبادل نخ بين راپيرهادروسط دهنه تارودرهنگام آزادشدن پوددرلحظه خروج آن ازدهنه تاردرطرف ديگر، حائزاهميت است . درتمام اين موارد بافنده سعي مي‌كند كه باپايين‌ترين سرعت كاركند .
راپيرتسمه‌اي ( نرم )
دراينجانمونه هايي ازسيستمهاي رانش براي راپيرهاي انعطاف‌پذيررارائه مي‌دهيم . يكي ازسازندگان درماشينهاي خودازسيستم بادامك ديسكي باپروفيل بادامكي مكمل استفاده‌مي‌كند : محورچرخان (1)حامل يك جفت بادامك ديسكي همراه باپروفيل مكمل (2) ( وظيفه يك جفت بادامك ديگرحركت دان شانه است ) بطورثابت كه ازطريق دنبالگر بادامك غلتكي (3) يك حركت رفت وبرگشت رابه يك اهرم بابازوي قابل تنظيم ( كه درشكل مشاهده نمي‌شود ) انتقال مي‌دهد .
اين اهرم به ميله رابطي (4) متصل است كه حركت رفت وبرگشت رابه بلوكي (5) كه به صورت خارج ازمركزبرروي محور(6) قرارگرفته است انتقال مي‌دهد . اين محوربوسيله سيستمي ازدنده‌هاي جانبي وچرخ‌دنده‌هاي سياره‌اي اين حركت رابه حركت دوراني متناوب دريك چرخ‌دنده تاجي ويك چرخ‌دنده كوچك (7) كه به يك چرخ‌دندانه‌دار (8) متصل است ، تبديل مي‌كند . تسمه انعطاف‌پذيرراپيركه بوسيله اين چرخ‌دندانه‌دار به حركت درمي‌آيد برروي يك سطح صاف حركت مي‌كندوحركت دوراني متناوب رابه حركت دوراني مستقيم تبديل مي‌كند . بديهي است كه يك سيستم دنده‌اي مشابه نيزكنترل راپيرديگرراانجام مي‌دهد .
سيستم ديگري كه مورد استفاده قرارمي‌گيرد سيستم پروانه‌اي ( Propeller ) نام دارد كه ازيك دنده ميل‌لنگي ( Crank Gear ) همراه بايك سيستم پيچي / پيچ‌ومهره‌اي بادرجه متغيرتشكيل شده است اين سيستم به گونه‌اي طراحي شده است كه شتاب ولرزش راپيرهارابه حداقل رسانده وبدينوسيله تنش نخ پودراكاهش مي‌دهد .
يكي ازسازندگان ديگرمدلي ارائه داده است كه درآن نخ‌گيرهاي كنترل شونده بطورمثبت وجوددارند وتسمه‌هاي انعطاف‌پذيرراپيرها بوسيله دوديسك بطورمثبت وجوددارند وتسمه‌هاي انعطاف‌پذير راپيرها بوسيله دوديسك مكمل بحركت درمي‌آيند . دوديسك مكمل كروي شكل (1) كه برروي محوررانش (2) ثابت شده‌اند يك اهرم (3) راهمراه بادوغلتك به حركت درمي‌آورند . اين اهرم كاريك ميل‌لنگ باخروج ازمركزقابل تنظيم رانيزانجام مي‌دهد كه ازطريق يك ميله ، يك قسمت دندانه‌دار نوسان‌كننده (5) رابه حركت درمي‌آورد .
قسمت دندانه‌دار نوسان‌كننده نيزبه نوبه خوديك چرخ‌دنده كوچك راكه به ديسك رانش تسمه جفت شده است به حركت درمي‌آورد . اين سيستم رانش امكان انتخاب نموداربهينه‌اي ازحركتها رابراي تحويل نخ بوسيله راپيرهاي كنترل شونده به صورت مثبت فراهم مي‌آورد .
سيستم پروانه‌اي
سيستم حركت تسمه راپير
سرانجام يك توليد كننده ايتاليايي ديگربراي حركت تسمه‌هاي راپيرتسمه‌اي ازسك سيستم اصلي با سه محورمتقارب استفاده مي‌كند كه ازاصول كارزير تبعيت مي‌كند : محوراصلي (1) كه داراي حركت چرخشي يكنواخت است يك كلاهك كروي مورب(2) داردكه باعث ايجاديك حركت نوساني درقسمت چنگالي شكل (3) وبه تبع آن دريك محور(4) كه برروي آن واقع است مي‌شود . برروي اين محور (5) يك قسمت دندانه‌دار نيزوجوددارد كه بايك دندانه زنجيري (6) درگيراست وحركت نوساني رابه يك حركت چرخشي متناوب دريك چرخ‌دندانه‌دار (7) كه واقع برهمين محوراست انتقال مي‌دهد . تسمه راپير انعطاف‌پذيركه برروي چرخ‌دندانه‌دار سواراست اين حركت رابه يك حركت مستقيم متناوب تبديل مي‌كندزيرامجبوراست برروي يك سطح مستقيم حركت كند .
دستگاه انتخاب رنگ پود
دستگاه انتخاب رنگ پود اززبانه‌هايي ( Bolts ) تشكيل شده است كه نخ پودازچشمه‌هاي آن عبورمي‌كند . اين زبانه‌ها كه بوسيله ميله‌هايي به جلو رانده مي‌شوند وظيفه دارند كه درزمان مناسب رنگ پودانتخاب شده راارائه دهند . امروزه جديدترين دستگاههاي انتخاب پوددرسه نوع براي چهار، هشت ودوازده رنگ دردسترس مي‌باشند . براي اينكه امكان ارائه بيش از12 رنگ پود دريك طرح وجودداشته باشد بايد ماشينهاي بافندگي راپيركارايي بالايي داشته باشند . دراين صورت اين ماشينها بويژه براي تهيه مثلاً پارچه‌هاي كراواتي كه كاملاً ازخلاقيت طراحان پيروي مي‌كنند ، مناسبند .
