بخشی از مقاله

طرحريزي معماري
معمار معمولاً هنگامي شروع به كار مي كند كه محل و نوع و هزينه يك ساختمان مشخص شده اند.
محل شامل رفتار متغير محيط طبيعي مي شود كه بايد طبق نيازهاي فيزيكي ثابت انسان تغيير داده شود؛ نوع ، فرم عمومي تعيين شده توسط جامعه است كه بايد طبق كاربرد خاصي كه ساختمان براي آن لازم است تغيير كند؛ هزينه متضمن اقتصاد زمين ، نيروي كار و مصالح است كه بايد طوري تنظيم شود كه با مجموعه خاصي متناسب باشد. 


بدينسان طرحريزي عبارت است از فرآيند اختصاصي كردن و نهايتاً هماهنگ كردن نيازهاي محيط، كاربرد اقتصاد. اين فرآيند علاوه بر ارزش سودمندي يك ارزش فرهنگي نيز دارد زيرا در تهيه يك طرح براي هر فعاليت اجتماعي معمار اجباراً بر روي انجام آن فعاليت تأثير گذار است

.
طرحريزي و محيط
محيط طبيعي همزمان يك مانع و هم يك كمك است، و معمار پيگير جلب كمك آن و دفع حملات آن است. او به منظور مسكوني ساختن و راحت كردن ساختمان بايد اثرات گرما، سرما، نور، هوا، رطوبت و خشكي را كنترل كند و پتانسيل هاي مخرب مانند آتش، زمين لرزه، سيل و بيماري را پيش بيني كند.


روش هاي كنترل محيط كه در اينجا مورد ملاحظه قرار گرفته اند فقط جنبه هاي عملي طرحريزي هستند. معمار در زمينه هاي جنبه هاي ظاهري با آنها مواجه مي شود. محل و نوع ساختمان ها در رابطه با مكان آنها، توزيع فضاها در داخل ساختمان، و ساير اجزاي طرحريزي كه در زير مورد بحث قرار گرفته اند عناصر بنيادي در زيبايي شناسي و معماري هستند.


جهت گيري
آرايش محورهاي ساختمان ها و بخش هاي آنها روشي براي كنترل آثار خورشيد، باد و بارندگي است. مسير خورشيد منظم است؛ اين در نيمكره شمالي به سوي نماهاي جنوبي ساختمان ها است و به نماهاي شمالي آنها نمي خورد، به گونه اي كه امكان دارد با چرخاندن محور يك طرح به سوي آن يا پشت به آن براي گرما گرفته شود يا براي خنكي از آن دوري شود. در داخل ساختمان ، محور و استقرار هر فضا مقدار خورشيدي را كه دريافت مي كند تعيين مي نمايد.

جهت گيري مي تواند هوا ارا از نظر گردش كنترل كند و معايب باد، باران و برف را كاهش دهد، زيرا در اكثر اقليم ها مي توان جريان هاي متداول را پيش بيني كرد. مشخصات محيط بي واسطه نيز بر جهت گيري تأثير مي گذارند : درختان، شكل اراضي و ساير ساختمان ها سايه ايجاد مي كنند و باد را كاهش داده يا تشديد مي كنند، در حالي كه منابع آب رطوبت ايجاد مي كنند و خورشيد را منعكس مي نمايند.


طراحي
طراحي مي تواند با طراحي فرم هايي از معماري كه امكان دارد آثار نيروهاي طبيعي را تعديل كنند، محيط را كنترل كند. مثلاً پيشامدگي، ابزارها، بيرون زدگي ها، حياط ها و پيشخوان ها سايه و محافظت در مقابل باران ايجاد مي كنند. سقف ها طوري طراحي مي شوند كه برف را دفع كنند و آب را تخليه كرده يا حفظ كنند. ديوارهاي محافظ در اطراف ساختمان ها باد، نور و گرما را محدود مي كنند.
پنجره بندي
پنجره ها وسايل اصلي كنترل نور طبيعي هستند؛ مقدار، توزيع، جهت، شدت، و كيفيت آن با تعداد، اندازه، شكل و محل استقرار آنها با مشخصات مواد نيمه شفاف تعيين مي شوند.
ولي طراحي پنجره بندي تحت تأثير عوامل ديگري نيز هست، مانند تهويه و گرمايش. چون اكثر مواد نيمه شفاف گرما را ساده تر از ديوارهاي متوسط هدايت مي كنند، در اقليم هاي فوق العاده پنجره ها به طور محدودي به كار مي روند. نهايتاً، از آنجايي كه پنجره هاي شفاف رابط تماس بصري بين داخل و خارج هستند، طراحي آنها با نيازهاي زيبايي و عملي مشروط مي شود.


رنگ
رنگ به دليل گستره بازتاب و جذب پرتوهاي خورشيد آن علاوه بر يفيت ظاهري يك كاركرد عملي طرحريزي نيز دارد. از آنجايي كه رنگ هاي روشن گرما را باز مي تابنند و رنگ هاي تيره آن را جذب مي كنند انتخاب مواد و رنگدانه ها ابزار مؤثري براي كنترل محيطي است.

مصالح و تكنيك ها
انتخاب مواد علاوه بر خواص آنها كه آنها را براي انسان مفيد مي سازند، با قابليت آنها در مقاومت در مقابل محيط نيز مشروط مي شود. يكي از كارهاي معمار يافتن يك راه حل موفق براي دو شرط است : موازنه امتيازات فيزيكي و اقتصادي چوب در مقابل امكان آتش سوزي، موريانه و كپك، مقاوت به هواي شيشه و فلزات سبك نسبت به رسانندگي گرمايي بالاي آنها، و بسياري از تضادهاي مشابه. جلوه هاي طبيعي خشن تر مانند بار سنگين برف، زمين لرزه، بادهاي قوي و طوفان هاي تور نادو در نقاطي كه متداول هستند با وسايل فني خاصي كنترل مي شوند.


امكان دارد به دلايل مختلف هر تعداد از اين كنترل ها خارج از دسترس طراح باشند. مثلاً محيط شهري آزادي جهت گيريف طراحي، پنجره بنديف و غيره را محدود مي كند و مشكلات كنترل جديد مختص خود را به وجود مي آورد؛ دود، گرد و خاك ، صدا و بو.
كنترل داخلي
كنترل محيط از طريق طراحي طرح و پوسته بيروني ساختمان نمي تواند كامل باشد، زيرا حالات فوق العاده گرما و سرما، نور و سر و صدا به داخل نفوذ مي كنند كه در آنجا مي توانند با طراحي فضاها و با وسايل تهويه خاص بيشتر تعديل شوند.


دما، نور و صدا همگي مي توانند توسط اندازه و شكلفضاهاي داخليف روش اتصال فضاها به يكديگر و مصالح به كار رفته در كف ها، ديوارها، سقف ها و اثاثيه، كنترل شوند. هواي گرم مي تواند با تنظيم ارتفاع سقف و منابع تهويه نگهداشته شود يا آزاد شود. نور در رابطه با بافت و رنگ سطوح منعكس مي شود و مي تواند به وسيله ديوارهاي زبر تيره كاهش يابد و توسطديوارهاي همواره روشن افزايش يابد؛ اصوات توسط بعضي از مواد انتقال مي يابند و توسط مواد ديگر جذب مي شوند و مي توانند با شكل داخل و با استفاده از مصالح ساختماني يا كاربردي اي كنترل شوند كه براساس چگالي، ضخامت، و بافت شان امواج صوتي را تقويت كرده يا محدود مي كنند.
قبل از ورود سيستم هاي مكانيكي و الكتريكي در قرن نوزدهم، وسايل تهويه در معماري نقش محدودي داشتند. بخاري ديواري تقريباً تنها روش كنترل دما بود (اگرچه رومي ها سيستم آبي مدرن را براي گرمايش تابشي پيش بيني كرده بودند)؛ چراغ هاي سوختي و شمع بايد قابل حركت مي بودند و بيشتر در حوزه اثاثيه بودند تا معماري؛ همين مطلب براي آويزهاي دستباف و آويزهاي مورد استفاده براي مقاصد آكوستيكي صحيح است.
امروزه گرمايش، عايق بندي، تهويه هوا، نوردهي و روش هاي آكوستيكي به اجزاي اساسي برنامه معماري تبديل شده اند. اين محافظت ها و رفاهيات صنعتي شدن محيط را آنقدر مؤثر كنترل مي كنند كه معماري معاصر آزاد است از قسمت اعظم رويكردهاي سنتي به طراحي محل و داخل استفاده كند يا آنها را كنار گذارد.


نقشه هاي معماري و تكنيك هاي طراحي
براي ما شواهد فراواني وجود دارد كه مطئمن باشيم كه اكثر بناهاي يادبود اسلامي قبل از اينكه ساخته شوند روي نقشه طراحي شده اند. معماران اسلامي تكنيك هاي رسم دنياي باستان را به ارث گرفتند كه علاوه بر نقشه هاي اجزايي، با توجه به ابزارهاي ظريف ترسيم هندسي كه در ساختار حفاري باستان شناسي يافت شده اند نيز مي دانيم خيلي اصلاح شده اند.

توصيف البلوي مورخ از ساختمان مسجد ابن تولون در قاهره (9-876) تأييد مي كند كه تا ورود كاغذ از چين در قرن نعهم پوست مورد استفاده بوده است. احمد (زنداني) گفته است "بياييد، در مورد ساختن مسجد چه مي گوييد؟" مسيحي پاسخ داد : "من آن را براي پرنس رسم خواهم كرد، براي او كه با چشمان خود ببينيد، بدون يك ستون بلكه دو تا براي محراب". احمد دستور داد كه پوست ها براي وي آورده شوند، و مسجد را رسم كرد.
a

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید