بخشی از مقاله
چكيده
در حدود سه ماه از سال تحصيلي 83 ـ 82 گذشته بود . در مدرسه أي كه من مسئول آن بودم دانش آموزي از پايه چهارم مكرر به دفتر ارجاع داده مي شد . هر بار اين دانش آموز با كسي دعوا و مشاجره كرده بود و همكلاسي هايش را كتك زده بود و حتي لباس آنها را پاره كرده بود يكي دو بار با صحبتي كه معاون مدرسه با ايشان داشتند با ضمانت به كلاس درس برگشت اما مشكل حل
نشد و همچنان از او گله و شكايت مي شد كه بچه ها را مي زند. با علاقه أي كه به دانش آموزانم دارم احساس كردم كه اين رفتار پرخاشگرانه شقايق بايد علتي داشته باشد. بهتر ديدم كه خودم با او صحبت كنم و ببينم كه چه چيزي او را آزار مي دهد كه به جبران آن اين گونه با دوستانش برخورد مي كند. از صحبتهاي او متوجه شدم كه برادر خرد سالي دارد كه مورد علاقه شديد پدر و مادرش است و گويا اين فرزند خود را فراموش كرده اند. در پي آن شدم كه والدين شقايق را
بخواهم و با آنها گفتگو و مشاوره نمايم. در طي جلساتي به آنها توصيه هايي كردم كه چگونه با شقايق رفتار كنند تا احساس امنيت رواني كند. كمبودهاي عاطفي او جبران شود تا بتواند ديگران را دوست داشته باشد مشاوره ها اثر بخش افتاد و شقايق ، دختري آرام شده و رفتارهاي نابهنجار او كاهش چشمگيري داشته است. ديگر دوستانش از او گله و شكايت ندارند و با آنها ارتباط صميمي و دوستانه اي پيدا كرده است .
تشكر و قدرداني
به جاست كه مراتب سپاسگزاري خودم را از والدين شقايق ، معلم پايه چهارم سركار خانم صداقت ، معاون عزيز مدرسه سركار خانم مودي اعلام كنم كه چنانچه همراهي هاي آنان نبود اين مشكل حل نمي شد.
از شقايق نيز تشكر مي كنم كه در گفتگو با من همكاري كرد و به سئوال هايي كه از او درباره خانواده اش شد پاسخ گفت و ما را در مسير اصلي هدايت كرد تا گره خورده باز شود.
مقدمه
نياز به مهر و محبت در عموم انسانها و ضرورت و لزوم مهر ورزي نسبت به كودكان بعنوان يك حق مسلم است به تعبير يكي از صاحبنظران تربيتي « از بين مجموعه نيازهاي آدمي شايد هيچكدام به اهميت و اعتبار نياز عاطفي و احتياج به مهر و محبت نباشد » . اساساً محبت براي انسان نيازي طبيعي به شمار مي رود و زندگي بدون محبت سرد و بي صفا و خسته كننده است. محروميت از محبت موجب بروز عوارض و صدمات رواني مي شود كه ريشه و منشأ بسياري از ناهنجاريها و ناسازگاريها به شمار مي آيد.
از نظر اسلام اين تبادل محبت و مهر ورزي بايد از دوران كودكي آغاز مي شود و پايه ريزي گردد و بهترين و برترين كساني كه بايد آن را پايه گذاري كنند والدين ، مخصوصاً مادر است.
از آنجايي كه يك مدير بايد بر همة دانش آموزان از جهات گوناگون نظير اخلاق ، خانواده و ساير ويژگيها احاطه داشته باشد من سعي مي كنم كه با دانش آموزان بيشتر در ارتباط قرار گيرم و با اولياي آنها در هنگام مراجعه به مدرسه در موارد مختلف در تماس خواهم بود تا بتوانم مشكلات دانش آموزان را تشخيص داده و در حل آنها بكوشم.
توصيف وضعيت موجود ـ طرح مسئله :
آموزشگاهي كه مديريت آن را بر عهده دارم يكي از مدارس ناحيه 2 مشهد در نزديكي حرم امام رضا (ع) قرار دارد و از مدارس قديمي مشهد مي باشد با حياطي بزرگ كه چند درخت آن را صفا بخشيده است ساختمان آن در دو قسمت و در دو طبقه بنا شده است. داراي 250 دانش آموز كه در 10 كلاس مشغول به تحصيل مي باشند.
مردم اين منطقه از نظر اقتصادي و فرهنگي در حدي متوسط مي باشند و اكثراً مذهبي هستند از نظر تحصيلات اكثراً زير ديپلم مي باشند و داراي مشاغل آزاد هستند.
دختري بنام شقايق در يكي از كلاسهاي چهارم مشغول به تحصيل است . او دختري است سفيد و نسبتاً قشنگ با وضعي آراسته . پدر و مادرش در سنين زير 30 سال هستند و هر دو با ظاهري آراسته و مرتب چند دفعه به آموزشگاه آمده اند و برخوردي مؤدبانه داشته اند شغل مادر خانه داري است و شغل پدرش فروشنده لوازم يدكي ماشين مي باشد آنها داراي دو فرزند مي باشند يكي شقايق 10 ساله و ديگري پسري است دو ساله .
شقايق در مدرسه دوستان زيادي ندارد چون معمولاً با بچه ها دعوا و مشاجره مي كند و گاهي آنها را ميزند. در يك مورد مقنعه دوستش را كشيده بود و پاره كرده بود. مرتب از او به معاون مدرسه شكايت مي شود و بعلت رفتارهاي پرخاشگرانه در كلاس به دفتر ارجاع داده مي شود . يك روز تخته پاك كن پر از گچ را به پشت چند تا از همكلاسانش زده بود و جيغ و داد آنها را در آورده بود.
چندين بار
با وساطت و ضمانت معلمين ديگر از معلم او خواسته شده كه او را ببخشد و او قول داده است كه ديگر دوستانش را اذيت نكند. اما يكي دو روز بعد باز بعلت رفتارهاي پرخاشگرانه به دفتر آموزشگاه فرستاده شد و معاون مدرسه اظهار داشت كه معلم شقايق ديگر او را به كلاس راه نمي دهد تا شقايق رفتارش را اصلاح كند. ناگفته نماند كه از نظر درسي مشكل چنداني ندارد و حد متوسط
مي باشد. شقايق را صدا زدم تا با او صحبت كنم. او مرتب ناخنهايش را مي جويد و به من نگاه مي كرد. من متوجه شدم كه اين دانش آموز داراي يك مشكل عاطفي مي باشد و در صدد برآمدم كه به او كمك كنم و اين مسئله را طرح كردم. من چگونه مي توانم رفتار پرخاشگرانه شقايق را كاهش دهم ؟
روش هاي گردآوري اطلاعات
- گفتگو با معلم شقايق و چگونگي رفتار او در كلاس و آشنايي با روحيات شقايق از ديد معلمش .
- صحبت با معاون مدرسه دربارة رفتار شقايق در زنگهاي تفريح و در سر صف.
- مشاوره با معلمين كلاسهاي سوم و دوم و اول شقايق و پرسش از رفتار او در سالهاي گذشته .
- صحبت با خود شقايق و آشنايي نزديك با او
- دعوت از پدر و مادر شقايق و گفتگو با آنها
- بررسي پرونده تحصيلي و بهداشتي شقايق
تجزيه و تحليل داده ها
پس از مطالعه زندگي شقايق و گفتگو و صحبتهايي كه انجام گرفت مشخص شد كه توجه پدر و مادر شقايق به پسر كوچكشان آنها را از توجه به شقايق غافل كرده است و به استناد اينكه مهمترين احتياج عاطفي فرد در دوران كودكي احتياج به مهر و محبت والدين است و كودك بايد همواره احساس كند كه مادر و پدرش او را دوست دارند و حامي او هستند و همين محبت و توجه محيط رواني آرام و قابل اعتمادي براي كوك فراهم مي آورد و بر عكس احساس طرد شدن مورد اغماض واقع شدن ، در درجه دوم قرار گرفتن سبب عدم تعادل رواني و عدم امنيت رواني كودك شده و ناسازگاري از خود بروز مي دهد .
يك كودك بيشتر از آنكه احتياج به جايي براي زيستن داشته باشد ، نياز به جايي در قلبها دارد. به استناد اين سخن ارزشمند حضرت علي (ع) اگر حرمت انسان تكريم شود گرايش به شر در او تخفيف مي يابد و اگر كسي را به حضيض حقارت تنزل دهيم از شر او در امان نخواهيم ماند. علاقه و محبت يكي از نيازهاي اساسي كودك دبستاني است. كودكي كه به اندازه كافي محبت نبيند نمي تواند به ديگري و ديگران محبت كند و اگر احساس تعلق به ديگري نداشته باشد نمي تواند خود را دوست داشته باشد واگر خود را دوست نداشته باشد نمي تواند كس ديگري را دوست بدارد.
انتخاب راه جديد موقتي
مسئوليت دادن به شقايق در مدرسه
مشاوره فردي با مادر و پدر شقايق
مشاوره با شقايق
تشويق شقايق در كلاس و در صف بخاطر انجام وظايف محوله
اجراي طرح جديد و نظارت :
راهي كه انتخاب شد مشاوره با مادر و پدر شقايق است. اين طرح قابل اجرا است و مي توان با دعوتنامه كتبي از والدين شقايق دعوت كرد و با آنها گفتگو كرد. البته اين طرح مي تواند با مانعي روبرو شود از جمله مادر شقايق بعلت داشتن فرزند كوچك نتواند دعوت ما را بپذيرد.
در طي 5 جلسه مشاوره فردي با مادر شقايق و دو جلسه با پدر شقايق فعاليتهاي زير را انجام مي دهم :
شناخت علايق و روحيات شقايق و ويژگيهاي اين دوره سني.
توصيه به والدين او كه به شقايق محبت كنند ، او را در آغوش بگيرند . او را ببوسند و به او علاقه نشان دهند.
والدين شرايطي
فراهم كنند تا شقايق در منزل به برادر كوچكش كمك كند مثل غذا دادن به او ، به تن كردن لباس هاي برادرش . اين مسئله سبب احساس مثبت در شقايق مي شود.
والدين در مقابل شقايق كمتر به فرزند كوچكشان بپردازند و در مواردي كه لازم نيست حساسيت شقايق را برانگيخته نكنند.
شرايطي فراهم آورند كه شقايق به كمك برادرش بشتابد.
