بخشی از مقاله
مقدمه اي بر طرح ريزي كارخانه و فرآيند توليد
مفهوم نويني بنام MICK4FI (يكپارچگي1، جريان مواد2، جريان اطلاعات3، جريان سرمايه4 و جريان دانش5) در سطح سازمان و سطح توليد شبكه‌اي تعريف شده و به عنوان مدل نويني براي توليد شبكه‌اي مطرح مي‌شود. زيرا MICK4FI به منظور دستيابي براي شايستگي‌هاي محوري سازمان در فضاي اقتصادي كنوني و يا به عبارتي، فضاي اقتصاد شبكه‌اي، ضروري به نظر مي‌رسد.
نتايج به دست آمده، بيانگر تفكري نوين پيرامون تدوين راهبردهاي توليدي سازمان و ارائه روشي پايدار براي حفظ يكپارچگي منابع توليد شبكه‌اي مي‌باشد.
انواع سيستمهاي توليدي در كارخانه
در فضاي اقتصادي نوين، سيستمهاي توليدي همراه با توسعه فناوري‌هاي شبكه‌اي مي‌بايست به سمت توليد شبكه‌اي حركت كنند. اگر سازمان‌ها تمايل به كسب شايستگي‌هاي محوري داشته باشند مي‌بايست از اينترنت براي تأمين نيازهاي بازار استفاده كنند و از حداكثر مزاياي منابع موجود در اينترنت بهره‌مند شوند.امروزه، سازمان‌ها نبايد خود را در به كارگيري منابع نظير: منابع اطلاعاتي، سرمايه، مواد خام و دانش، محدود كنند، بلكه بايد زمينه لازم براي جريان‌ها و عوامل تسريع‌كننده جهاني را ايجاد كنند. زيرا رقابت در زنجيره ارزش صورت
مي‌گيرد و سازمان به تنهايي رقابت نمي‌كند. بنابراين اگر مشتريان اطلاعات مربوط به تقاضاي خود را ارسال كنند، سازمان‌هاي همبسته در زنجيره ارزش مي‌بايست بلافاصله به آن پاسخ دهند، محصول مورد نظر آنها را در كوتاه‌ترين زمان، طراحي و توليد كرده و از اين طريق شايستگي كل زنجيره ارزش را توانمند كنند. همراه با توسعه اينترنت، نيازهاي مشتريان نيز متفاوت شده است. به بيان ديگر، مشتريان خواهان محصولات منحصر بفرد، تحويل در كوتاه‌ترين زمان و ارائه خدمات در سطح بين‌المللي هستند. در شرايط كنوني، سازمان‌ها اقدام به كوتاه نمودن دوره طراحي و توليد محصولات با هدف تأمين نيازهاي متفاوت مشتريان كرده‌اند. زيرا از طريق ارائه پاسخ سريع به نيازهاي بازار مي‌توانند از شايستگي‌هاي قوي‌تري برخوردار
شوند. بنابراين، رقابت در زنجيره ارزش تحت شرايط نوين اقتصادي مي‌تواند به سازمان‌ها در همكاري با يكديگر كمك كند و روابط برنده- بازنده6 سازمان‌ها را به روابط برنده- برنده7 و در برخي موارد به برند‌گي چندگانه8 تغيير دهد. اين نوع روابط بين سازمان‌ها باعث دسترسي به منابع مناسب شامل سرمايه، فناوري، بازار و ارائه خدمات در سطح بين‌الملل با هدف تأمين نيازهاي متفاوت مشتريان مي‌شود. در صورتي كه بتوان از طريق شبكه اينترنت، اطلاعات را سريع و صحيح منتقل كرد باعث كسب مزايايي نظير: كاهش هزينه خريد، كاهش موجودي انبار، كوتاه كردن دوره توليد محصول، كاهش هزينه بازاريابي، ارائه خدمات به مشتري با كيفيت بالا، توسعه كانال‌هاي توزيع و غيره مي‌شود.
استفاده گسترده از فناوري اطلاعات در سازمان‌ها باعث بهبود و تقويت مديريت يكپارچگي جريان مواد9، جريان سرمايه10، جريان منابع انساني11 و جريان اطلاعات12 و مديريت شركت باعث تقويت شايستگي‌هاي سازمان مي‌شود.نتيجه‌اي كه براساس تجزيه و تحليل فوق‌الذكر مي‌توان ارائه كرد، حاكي از اين مطلب است كه سازمان‌هاي توليدي مي‌بايست با فضاي نوين اقتصادي سازگار شوند. بر اين اساس، دانش، ويژگي‌هاي توليد شبكه‌اي و جهت‌گيري‌هاي توليد در فضاي نوين اقتصادي در مقاله حاضر معرفي و تجزيه و تحليل مي‌شوند.
توليد شبكه‌اي
توليد شبكه‌اي13، بر توليد چابك14 مبتني است. به بيان ديگر، مفهوم به‌كارگيري فناوري‌هاي اينترنتي و متحدان استراتژيك پويا با حداكثر كارايي را در برمي‌گيرد. اين امر، نيازمند ارائه تركيب جديدي از منابع تحقيقاتي، طراحي، توليد و توزيع محصول به صورت كارا مي‌باشد كه باعث تقويت توانايي سازمان در پاسخگويي به نيازهاي بازار و شايستگي سازمان مي‌شود. صنايع توليدي مي‌بايست از توليد شبكه‌اي به عنوان فناوري پيشرفته شبكه‌اي استفاده كنند و منابع اطلاعاتي، سرمايه، فناوري، دانش و غيره را تسهيم كنند. زيرا سازمان‌هايي كه به نيازهاي بازار به سرعت پاسخ مي‌دهند، باعث ارتقاي شايستگي‌هاي محوري خود در زمينه طراحي و توليد در كوتاه‌ترين زمان مي‌شوند.
برنامه ريزي و كنترل توليد
ويژگي‌هاي توليد شبكه‌اي
چالاكي و انعطاف‌پذيري را مي‌توان از ويژگي‌هاي توليد شبكه‌اي دانست. سازمان‌هايي كه در يك زنجيره ارزش هستند، در عين حال كه در بازارهاي مختلفي كالاي خود را توزيع مي‌كنند، سفارشات را در يك زمان از طريق توليد شبكه‌اي دريافت مي‌كنند و مي‌توانند بلافاصله پس از دريافت سفارش به آن پاسخ داده و براي طراحي و توليد محصول مورد نظر مشتريان، آن را
به سازمان ديگري در زنجيره ارزش ارائه دهند.تمامي سازمان‌هاي موجود در زنجيره ارزش قادرند كسب و كار را با استفاده از توليد شبكه‌اي انجام دهند. زيرا مشتريان خواهان محصولاتي هستند كه متنوع و منحصر بفرد باشند. در نتيجه، سازمان‌ها مي‌بايست منعطف باشند و با تغييرات بازار سازگار شوند. تصور كنيد يكي از مشتريان، رايانه‌اي با ويژگي‌هاي خاص سفارش دهد كه متناسب با رايانه‌هاي توليدي شركت نباشد. در اين شرايط، شركت بايد از انعطاف بالايي برخوردار باشد و نيازهاي ويژه مشتريان را به سرعت پاسخ دهد. شركت به منظور
برخورداري از اين انعطاف بايد هزينه بالايي را پرداخت كند و اين هزينه مي‌بايست در رايانه‌هايي كه مشتريان سفارش مي‌دهند لحاظ شود. اين امر باعث افزايش قيمت رايانه در مقايسه با رايانه‌هاي معمولي مي‌شود. با استفاده از توليد شبكه‌اي، شركت قادر خواهد بود از مزاياي اينترنت (از جمله فناوري، منابع انساني، موقعيت جغرافيايي و غيره) در مكان‌هاي مختلف به نحو شايسته‌اي استفاده كند و توليد كننده در زماني واحد به عناصر و امكانات اصلي و فرعي مختلف و ديگر توليدكنندگان پويا دسترسي خواهد داشت، از اين طريق باعث تقويت
شايستگي‌هاي خود مي‌شود و از انعطاف بالايي برخوردار شده و هزينه خود را كاهش مي‌دهد. به بيان ديگر، سازمان با استفاده از توانايي‌هاي ديگر توليدكنندگان، محصول مورد نظر مشتري را با كيفيت بالا توليد مي‌كند.جهت‌گيري صنايع توليدي و توليد شبكه‌اي تجزيه و تحليل فوق حاكي از اين مطلب است كه توليد شبكه‌اي به واسطه جابه‌جايي سريع و صحيح اطلاعات در بين عناصر موجود در اينترنت (شركاء)، منابع بين‌المللي را بين توليدكنندگان توزيع مي‌كند و به سازمان‌ها اجازه مي‌دهد از شركاي پويا و همراستا با تغييرات بازار برخوردار شوند و از اين طريق، شايستگي‌ها و توانايي ارائه پاسخ به بازار را در خود ارتقاء دهند.
امروزه، بسياري از محققان معتقدند كه توليد شبكه‌اي با استفاده از متحدان پويا و يا توليدكنندگان مجازي قابل اجرا مي‌باشد. متحدان پويا، سازمان‌هاي مجازي موقت هستند و به سازمان در تأمين تغييرات بازار و بهينه‌سازي منابع متغير كمك مي‌كنند و از اين طريق مي‌توانند باعث ارتقاي شايستگي‌ها و توانايي‌هاي سازمان‌هاي متحد شوند.
متحدان پويا با استفاده از توليد شبكه‌اي قادرند اطلاعات، فناوري، دانش و غيره را تسهيم كنند و از منابع مختلف به منظور طراحي، توليد و فروش محصول، حداكثر استفاده را به عمل آورند. همچنين از اين طريق هزينه‌ها و ريسك موجود را كاهش مي‌دهند.توليد مجازي مبتني‌بر فناوري توليد، فناوري مدل‌سازي و فناوري شبيه‌سازي مي‌باشد. به بيان بهتر، تركيب فنون پيشرفته توليد، دانش طراحي رايانه، هوش مصنوعي، فناوري شبيه‌سازي، فناوري چند رسانه‌اي و غيره است كه در يك سخن، تركيبي از دانش‌هاي متعدد را در برمي‌گيرد و
منعكس‌كننده تمامي عمليات و فرايندهاي توليد محصول به صورت شبيه‌سازي فضاي توليد است. بر اين اساس مي‌توان نتيجه گرفت كه توليد شبكه‌اي همراستا با توسعه فناوري اطلاعات و فضاي نوين اقتصادي صنايع توليدي حركت مي‌كند و در صورتي كه توليدكننده تمايل به استفاده از توليد شبكه‌اي داشته باشد بايد جريان مواد، اطلاعات، سرمايه و دانش را يكپارچه كند. اين شيوه توليد عبارت است از توليد شبكه‌اي مبتني‌بر MICK-4FI.
توليد شبكه‌اي مبتني‌بر MICK-4FI
MICK-4FI بيانگر حروف اختصاري يكپارچگي15 جريان مواد16، جريان اطلاعات17، جريان سرمايه18 و جريان دانش19 است و توليد شبكه‌اي مبتني‌بر MICK-4FI شامل دو سطح سازمان و سطح شبكه مي‌شود.توليد شبكه‌اي مبتني‌بر MICK-4FI از سازمان‌هاي موجود در زنجيره ارزش مي‌خواهد تا به تغييرات بازار به سرعت پاسخ دهند و چهار جريان (4F)ا20 فوق‌الذكر را سريعاً يكپارچه كنند (شكل 1).
مدیریت ساخت و عملیات فراگستر در كارخانه
یکی از زمینه های رقابتی دنیای امروز بهره گیری از فناوری های تجربه شده در تولید محصولات می باشد. امروزه کارخانجات برای حضور در صحنه رقابت، ملزم هستند محصولات را با بهترین کیفیت در کوتاه ترین زمان و با پایین ترین قیمت به دست مشتریان برسانند. در کنار استفاده از سیستم های مالی همچنان نیاز به راهکارهای تخصصی و جدیدی برای ارتقاء تجارت احساس میشود. آنچه که در این زمینه می تواند نیاز شما را برآورده سازد، سیستم ساخت و عملیات می باشد که در تعامل با سایر سیستمهای ذکر شده در جهت مهندسی
محصول و ساختار آن، توسعه محصول، ارتقا و مدیریت پروژه تولید محصول شامل برنامه ریزی و زمانبندی تولید محصول، مدیریت مستندات و ارتقاء سطح کیفی محصول عمل می نماید.
توسط سیستم ساخت و عملیات فراگستر می توان مهندسی، برنامه ریزی و کنترل تولید را مدیریت نمود. سیستم حاضر با ایجاد ارتباطی تنگاتنگ با سیستم فروش و سیستم زنجیره تامین باعث افزایش سطح پاسخگویی به نیازها، و بالابردن سطح استانداردهای اجرایی خواهد شد.
اهداف کلی مجموعه مدیریت تولید را می توان به صورت زیر خلاصه نمود:
بهبود خدمات رسانی به مشتریان
بهبود دقت پیش بینی انجام سفارشات مشتریان
تسهیل تصمیمات تجاری جهت قبول سفارشات
افزایش سود
افزایش نرخ و درصد سفارشات محقق شده
کاهش زمان تولید سفارشات با توجه به استفاده از برنامه ریزی بهینه
کاهش سرمایه در گردش
کاهش میزان موجودی ذخیره انبار
کاهش هزینه های حمل به انبار
افزایش بهره وری از منابع ماشینی و انسانی با ایجاد برنامه بهینه
کاهش هزینه عملیات و افزایش بهره وری
کاهش مدیریت اجرایی و افزایش بهره وری فرایندها
کاهش هزینه تراکنش
مهندسی تولید
در طول دوره تولید یک محصول، کلیه اطلاعات آن محصول از جمله ساختار محصول، روش تولید، تجهیزات تولید، نیروی کار تولیدی، خطوط و ایستگاههای تولید، میزان تولید و اسناد مرتبط به محصول موجود در انبار تعریف و جمع آوری می شوند. داده های جمع آوری شده امکان دستیابی به توابع تولید جهت مدیریت بهینه و محدوده وسیعی از اطلاعات تولید به روز را فراهم می آورد. در این قسمت بستری جهت تسهیل فرایند بهینه سازی جریان عملیات از ابتدایی ترین فاز تولید تا اتمام تولید فراهم می شود.
اما آنچه که در گسترس محصول و فراورده های یک کارخانه موثر می باشد، تحلیل تفصیلی برنامه های اجرا شده و نتایج حاصله از آنها میباشد. بدین معنی که جهت ایجاد برنامه ای بهتر و جایگزین و روشهای عملی گسترش و ارتقاء محصولات، از داده های بدست آمده و نتایج حاصل از مقایسه آنها استفاده می شود.
فنون تحليل در مهندسی محصول
مهندسی محصول شامل تعریف محصول، فرمول ساخت و روش ساخت محصول، ارتقاء محصول و مدیریت گسترش و ارتقاء محصول می باشد. مقدماتی ترین فرایندجهت ارتقاء محصول، هزینه یابی محصول و حرکت در جهت کاهش هزینه تولید می باشد. با توجه به اینکه در مسیر تولید محصولات، روزانه مقدار حجیمی از اطلاعات بدست می آیند، سازماندهی این داده ها نیازمند ابزار قوی ای جهت مدیریت و توزیع داده ها می باشد. امکان تعریف فرایندها تولید، ظرفیت تولید محصول و میزان مواد اولیه مورد نیاز جهت تولید محصولات در هر ایستگاه کاری تعبیه شده است.
مهندسی تجهیزات
مهندسی تولید از انتخاب، خرید و نصب تجهیزات با توجه به افزایش بهره وری و کارایی ، سهولت نگهداری از تجهیزات و امنیت کارخانه پشتیبانی می نماید. همچنین اجازه تغییر ، اصلاح و به روز رسانی تجهیزات و محل استقرار آنها را نیز می دهد. همچنین با مقایسه ی برنامه ی ابلاغ شده ی واحدهای عملیاتی و میزان کارهای جاری کارگاه مکان استقرار تجهیزات را ارزیابی نموده و اطلاعات لازم را در اختیار کاربر قرار می دهد.
توسعه همکاری ها
توسعه همکاری ها با بکارگیری تیمهای داخلی و خارجی باعث بهینه کردن روش ساخت محصولات پیچیده می شود. راه حل دستیابی به این هدف ثبت و ذخیره کلیه اطلاعات محصول از ابتدای شروع فرایند ساخت تا زمان تحویل به مشتریان می باشد. در واقع ارتقاء سطح کیفیت منابع از طریق کاهش زمان تولید و کاهش قیمت تولید منجر به جذب رضایت مشتریان خواهد شد.
برنامه ریزی و کنترل تولید
برنامه ریزی سفارشات
سیستم فراگستر با هدف ارتباط بهینه و یکپارچه با سیستم زنجیره تامین با بکارگیری تکنیک های استاندارد میزان سفارشات قابل انجام با توجه به برنامه های سازمان را محاسبه و اعلام می نماید.
برنامه ریزی تولید
سیستم فراگستر جهت پاسخگویی به سفارشات محصول در برنامه، با استفاده از MRP امکان برنامه ریزی و زمانبندی بهینه ی تولید را مهیا می سازد. هدف از برنامه ریزی خودکار تولید ایجاد کارخانه هوشمندی است که از طریق شبیه سازی یک موتور تحلیل بلادرنگ، تجسمی واحد از رویدادها، هشدارها و تصمیماتی که توسط پرسنل تولید گرفته می شده، تجمیع و ارائه می دهد.
برنامه ریزی مواد در ظرفيت محدود
برای تامین موارد مورد نیاز عملیات برنامه ریزی شده، سیستم برنامه ریزی فراگستر از تکنیکها و الگوریتمهای پیچیده ای جهت نیل به این هدف در ارتبـاط تنگـاتنگ با زنجیره تامین استفاده می نماید.
افزایش میزان سود
کاهش هزینه های عملیاتی از طریق برنامه ریزی و زمانبندی بهینه و شناسایی مشکلات قبل از وقوع باعث ایجاد بستری مناسب جهت تحقق سود میگردد.
مدیریت تغییرات مهندسی
بکارگیری الگوریتم های پیشرفته خودکار باعث افزایش سطح پاسخگویی به تغییرات، انطباق سریع با تغییرات درخواست شده، برنامه ریزی و زمانبندی مجدد در کمترین زمان خواهد شد.
کنترل تولید
جمع آوری کلیه اطلاعات تولید که بتواند شاخصی برای شناسایی انحرافات برنامه ای باشد از اهمیت بالایی بر خوردار است. این بخش اطلاعات تولید را جمع آوری و بر اساس آن موارد ذیل را مورد پردازش و تحلیل قرار میدهد.
• بررسی میزان تولید و هزینه های ایجاد شده
• بهینه سازی فرایندهای تولید
• اتخاذ تصمیمات مناسب با توجه به پیشامدهای گزارش شده
• شفاف سازی برنامه تولید
• اعمال روشهای عملی جهت بهبود مستمر تولید
• پردازش و مدیریت دقیق اطلاعات سفارش و محصول
• بررسی روشهای تولید و میزان تولیدات انجام شده
مدیریت ساختار محصول
طراح محصول این امکان را خواهد داشت که لیستی از ساختار های تولید مدنظر برای تولید یک محصول تعریف نماید، تا بر اساس نتایج مطلوب ترین ساختار را انتخاب نماید. همچنین امکان معرفی و مدیریت اطلاعات پایه برای کلیه مواد اولیه سازمان تولیدی مذبور وجود خواهد داشت. امکان مدیریت اجزای بکار رفته در یک محصول از طریق تعریف BOM های مجزا برای یک محصول وجود دارد.
مدیریت دستورالعملها
جهت مدیریت دستورالعمل ساخت محصول این امکان بدین صورت وجود دارد که برای محصول در حال تولید امکان ثبت فرمول ساخت جدید، و روش ساخت جدید با توجه به مشخصات محصول و مواد اولیه ارائه میشود لذا با مقایسه روند تولید قبلی می توان هزینه و زمان تولید محصول را کاهش و سطح کیفیت محصول و میزان سود آوری را افزایش داد.
مدیریت تغییرات
مدیریت تغییرات شامل ثبت و مستند سازی تغییرات بستر مهندسی تولید از جمله سوابق کلیه تغییرات اعمال شده در تمامی اطلاعات پایه از جمله تعریف محصول و مواد اولیه و فرمول های ساخت محصول و غیره. و همچنین مدیریت تغییرات سفارش میباشد. در واقع با توجه به تغییرات ایجاد شده در بستر مهندسی تولید، اطلاعات سفارشات دریافت شده (سفارشات تولید، سفارشات برنامه، سفارشات خرید) نیز تحت تاثیر قرار گرفته و بصورت خودکار تغییر می یابند.
مديريت توليد (Production Management)
تعريف : مديريت توليد عبارتست از فرايند برنامه‌ريزي، سازماندهي، هدايت و كنترل فعاليت‌هاي توليد در يك سازمان براي تبديل عناصر ورودي به محصولات تمام‌شده.
انتشار بسيار سريع اطلاعات در شبکه هاي ارتباطي و همچنين تکنولوژي هاي جديد کامپيوتري اين امکان را فراهم مي سازد تا زنجيره تامين را در يک سطحي از دقت مديريت کرد که اين امکان تا اواسط سال 1980ميلادي وجود نداشت. هم اکنون برخي سازمان ها و تشکيلات وجود دارند که تکنيک ها و تکنولوژي هايي را آموزش مي دهند که مي توان به کمک آنها زنجيره تاميني ساخت که يک مزيت رقابتي در بازارهايشان دارند.
زيرا وجود توانايي در واکنش سريع به تغييرات تقاضاي بازار، امروزه يک نقطه رقابتي محسوب مي شود. اينکه رقابت تجاري بنانهاده مي شود بر توانايي زنجيره تامين، امروزه دارد به يک حقيقت اصلي در بسياري از بازارها تبديل مي شود. برای بالابردن و ارتقای این توانایی، شرکت های خصوصی و تمام زنجیره های تامین لازم است که این رفتارهای جدید را بیاموزند و لازم است که آنها را با استفاده از تکنولوژی های متناسب میسر کنند.
