دانلود مقاله فراخوان ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ( کیفی – یادگیری )

بخشی از مقاله

فراخوان
ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ( کیفی – یادگیری )

فهرست مطالب :

عنوان : صفحه:

مقدمه 1

چکیده 5
اهداف 3
ارزشیابی تحصیلی 6
سه عنصر اصلی در آموزش وجود دارد 6
ارزشیابی پیشرفت تحصیلی 7
اصول و مفاهیم قابل تأکید در ارزشیابی 8
جایگاه و نقش ارزشیابی پیشرفت تحصیلی د رآموزش و یادگیری فرآیند – مدار 9
ویژگی ارزشیابی فرآیند – مدار 10
آشنایی با پاره ای از مفاهیم ارزشیابی 10
تفاوت بین اندازه گیر ی و ارزشیابی 12
آزمون استاندارد پیشرفت تحصیلی 12
ارزشیابی توصیفی 13
آنچه معلم باید در ارتباط با ارزشیابی بداند و رعایت نماید 13
انواع ارزشیابی 14
نتایج ارزشیابی تشخیصی برای معلم و دانش آموز 15
کاربرد ارزشیابی توصیفی 15
مقایسه ارزشیابی توصیفی و کمی 16
ابزار های ارزشیابی توصیفی 17
پوشه کار 17

چه چیزهایی را باید در پوشه نگهداری کرد 18
معیار ها ی برای ارزشیابی پوشه ای 19
از نتایج ارزشیابی پوشه ها چگونه استفاده کنیم 19
پروژه 20
چگونگی ارائه یک پروژه 21
مزایای استفاده از پروژه 21
سنجش عملکرد 22
هدف از سنجش عملکرد 22
بهتر است قبل از اجرای سنجش عملکرد چند سؤال از خود بپرسیم 22
آزمون ها ی عملکردی 23
نتیجه گیری 25
پیشنهادهای کاربردی 26
منابع 27

موضوع : ارزشیابی توصیفی
به عنوان معلم باید عمیقاً باور داشته باشیم که هر دانش آموز قابلیت رشد و یادگیری را دارد به شرط آنکه ابزارهای سنتی ارزشیابی را که بدون توجه به تفاوتهای فردی ، فقط به دنبال نقطه ضعف هاست رها کنیم و ابزاری بسازیم که توانایی ها را شناسایی کند و به دانش آموز اعتماد به نفس بخشد و زمینه را به گونه ای مهیا کنیم که نمره گرایی از بین برود و معلم و دانش آموز و اولیاء همه به دنبال کیفیت کار باشند نه کمیت . کثرت مقالات و کتبی که اخیراَ به پیشرفت ارزشیابی تحصیلی اختصاص یافته و در آنها کوشش شده است تا ضرورت و شایستگی ارزشیابی رد شود یا اثر بخشی آن بهبود یابد خود مؤید این واقیت است که ارزشیابی های کیفی تا چه اندازه مورد توجه و سؤال می باشند . اصطلاح ارزشیابی در معنای بسیار وسیع خود عبارت از عملی است که به وسیله آن درباره واقعه ای ، یا یک فرد یا شئ با توجه به معیاری قضاوت می شود .
از طرف دیگر موضوع قضاوت و معیار ارزشیابی هر

چه باشد در نفس عمل تغییری ایجاد نمی شود ، بنابراین عمل ارزشیابی حوزه بسیار گسترده ای دارد که غیر از بارزده های تحصیلی چندین نمونه دیگر می توان برای آن ذکر نمود . در واقع امتحان نوعی قضاوت است که طبق اصول معینی انجام می شود و وسیله ای برای توصیف تغییر رفتار دانش آموز در جهت اهداف آموزش و پرورش و کمک به بهبود یادگیری است .
ارزشیابی یکی از ارکان هر برنامه درسی است همان طور که در ابتدای هر درس با انجام ارزشیابی تشخیص میزان دانش و توانایی فراگیران سنجیده

می شود . پس از هر درس و در پایان درس نیز آموخته های دانش آموزان ارزشیابی می گردد .
معمولاً ارزشیابی هم میزان پیشرفت فراگیران و هم میزان توفیق آموزگاران را می سنجد و نقاط قوت و ضعف برنامه آموزشی را نشان می دهد .
ضمناً آموخته های فراگیران در سه حیطه ی دانش – مهارت علمی – نگرش مورد ارزش و سنجش قرار می گیرد .
در این ارزشیابی رشد میزان یادگیری هردانش آموز مورد نظر است و همچنین فعالیت تلاش فردی و گروهی دانش آموزان منظور می شود . فعالیت خارج از کلاس دانش آموزان بخشی از نمره ارزش یابی مستمر را شامل می شود و ضمناًباید به تفاوتهای

فردی فراگیران توجه شود .
در پایان برای داشتن یک ارزشیابی توصیفی همراه با یادگیری مؤثر و مفید لازم است که معلمان با اهداف این نوع کار و ابزار و نحوه ی انجام آن آشنا شوند وآنگاه اولیاء را در جریان کار قرار دهند و آنها را توجیه کرد و سپس دانش آموزان را توجیه کرد و در این صورت است که همگی با هم با فکر و توان هم می توانیم راه را تا پایان ادامه دهیم و به نتای

ج مطلوب برسیم .
امیدوارم این مطالعه بتواند به گسترش شناخت انسان آن طور که در موقعیتهای واقعی زندگی روزمره اش رفتار می کند کمک نماید.

اهدافی که ارزشیابی تحصیلی در نظر دارد
با عنایت به اهمیت ارزشیابی می توان اهداف زیر را برای آن مطرح نمود :
- ارزشیابی می تواند به عنوان عاملی مؤثر در تشخیص شیوه صحیح تدریس و کمک به ارتقاء و اعقلای آن یاری رسان معلم باشد .
- بر اساس نتایج حاصله از ارزشیابی می توان در انتخاب معلمان کارآمد و شیوه تدریس مؤثر تصمیم گیری نمود .
- دانش آموزان در این زمینه بهره ور خواهند شد و از نتایج ارزشیابی می توانند به نقاط ضعف و قوت خود آگاهی پیدا نموده درصدد رفع یا تقویت آن نقاط باشند .
- ترسیم ضوابط خاص در زمینه ی ارائه ی شیوه های مؤثر
- تدریس هدفهای ارزشیابی بر حسب سؤالی که ارزشیاب درباره بازده مورد ارزشیابی مطرح میکند فرق می کند و کار آن گروه از شیوه های ارزشیابی که در نظام تحصیلی به کار می رود . این است که تحقیق هدف های آموزشی را کنترل می نماید .

اهداف این تحقیق عبارتند از :

مقصود از ارزشیابی خدمت به آموزش است ، نه در کمین نشستن برای غافلگیر کردن دانش آموزان و محک زدن او با معیار آنچه «نمی داند» فرهنگ موفقیت را میتوان با کاربرد روش صحیح در آموزش و ارزشیابی بر فضای کلاس غالب کرد .
در ارزشیابی (توصیفی) میزان افزایش یادگیری هر دانش آموز مدنظر می باشد و همچنین فعالیت تلاش فرد و گروهی دانش آموزان منظور می شود .ستمر را شامل می شود و ضمناً باید به تفاوتهای فردی فراگیران توجه شود .
اطلاعات حاصل از سنجش و ارزشیابی مستمر هر دانش آموز به این پرسش معلم پاسخ دهد که این دانش آموز در کجا قرار دارد . و برای پیشرفت او چه می توان کرد ؟ نه این که معلم نتیجه گیری نماید که مثلاً این دانش آموز زیر حد متوسط ، کند ذهن یا تیز هوش است.

اهداف تحقیق :
کسب مهارت های بحث و گفتگو
مشارکت در فعالیتهای گروهی
ایجاد انگیزه برای مطالعه و یادگیری
کسب مهارتهای مربوط به ارتباطات بین فردی
کسب مهارتهای مطالعه درست
توجه به موضوع مورد مطالعه
کسب مهارت تفکر انتقادی
ارتباط بین یادگیری قبلی و بعدی

تثبیت یادگیری از طریق مرور کردن ، سؤال جواب و یافتن جواب
تلفیق مهارتهای شنیدن ، خواندن ، تفکر و نوشتن
افزایش اعتماد به نفس و ابراز وجود

چکیده  ( کیفی – یاد گیری ) فراگیران با توجه به اهمیت آن نگاهی داشته باشیم .
بر اساس این روش که همان سنجش عملکرد یادگیرندگان و مقایسه نتایج حاصل با هدفهای آموزشی از پیش تعیین شده به منظور تصمیم گیری که آیا فعالیت های آموزشی معلم و تلاش های فراگیران به نتایج مطلوب رسیده است . بدین منظور از انواع ارزشیابی ها که شامل آغازین – تکوینی ( مستمر ) پایانی ( تراکمی ) مورد بحث و بررسی قرار گرفته است .
هم چنین اصول و مفاهیم قابل تاکید در ارزشیابی توصیفی و نقش آن در آموزش و یادگیری حد نظر واقع شده است در این مباحث سعی شده که اهداف ارزشابی توصیفی و ارتباط آن با ارزشابی تکوینی بیان شود . بعد از این موارد ابزارهایی که در این روش استفاده می شود .
پوشه کار – پروژه – آزمون های عملکرد می باشد .
برای مثال : در آزمون عملکرد ، تهیه یک آزمون عملکرد از نوع سیاهه یا چک لیست می باشد .
در مجموع امیدواریم که راهکارهای مناسب جهت چگونگی استفاده از ابزار ها و نتایج حاصل از ارزشیابی توصیفی ارائه شده باشد .

ارزشیابی تحصیلی
هر کاری که قضاوتی به همراه داشته باشد ارزشیابی است بعضی مواقع سنجش و ارزشیابی معادل به کار می روند اما به واقع هم معنا نیستند . سنجش اندازه گیری عملکرد است و مشتمل بر قضاوت نیست و این نقش بر عهده ارزشیابی است .
ضمناً آموخته های فراگیران در سه حیطه ی دانش – مهارت علمی – نگرش مورد ارزش یابی و سنجش قرار می گیرد .
اگر یادگیریهایی که فراگیران لازم دارند تا رشد کنند و به شکوفایی بر

سد ، صورت نگیرد ، به این معناست که هیچ تغییری در آنها به وجود نخواهد آمد . به سخنی دیگر ، بدون یادگیری هیچ تغییری در درک ، احساس ، فکر ، توان ، قدرت و کارایی انها صورت نخواهد گرفت ؛ زندگی و ویژگیهای آن را نخواهد شناخت و نخواهد توانست با زندگی کنار بد . تغیر از وضعیتی که در آن هستیم به وضعیتی که می خواهیم به آن برسیم .
به طور مسلم همه می خواهند همیشه در وضعیتی قرار گیرند که بهتر از وضعیت پیشین باشد پس آموزش نیاز همه است . هیچ کس در هیچ زمانی نمی تواند از آموزش ، یاد دادن و یاد گرفتن روگردان باشد .

سه عنصر اصلی در آموزش وجود دارد :

عنصر اول – در آموزش کسی هست که یاد می دهد.
عنصر دوم – در آموزش کسی هست که یاد می گیرد .
عنصر سوم – در آموزش گاهی مطلبی یا موضوعی هست که باید یاد داده شود .
عنصر اول را «یاد دهنده» عنصر دوم را «یاد گیرنده» و عنصر سوم را «موضوع یادگیری» می نامیم .
بسیاری از نظریه پردازان یادگیری می گویند که یادگیری به تقویت وابسته است اما دیدگاههای یادگیرنده گان نسبت به ماهیت تقویت با یکدیگر متفاوت است.
یادگیری یکی از مهمترین زمینه ها در روان شناسی امروز و در عین حال یکی

از مشکل ترین مفاهیم برای تعریف کردن است . در یکی از فرهنگ لغتها یادگیری این گونه تعریف شده است : کسب دانش ، فهمیدن ، یا تسلط یابی از راه تجربه یا مطالعه .
اما بیشتر روانشاسان این تعریف را نمی پذیرند، زیرا در آن اصطلاحات مبهم دانش ، فهمیدن تسلط یابی به کار رفته اند ، در عوض ، روانشناسان در سالهای اخیر به تعریف هایی تمایل نشان داده اند که به تغییر رفتار مشاهده پذیر اشاره می شود .
برای توصیف تغییر رفتار دانش آموز در جهت اهداف آموزش و پرورش و کمک به بهبود یادگیری 6 هدف اساسی دنبال می شود .
1 – کمک به یادگیری دانش آموز برای آشنایی با هدفهای آموزشی تربیتی
2 – برانگیختن رغبت و علاقه ی دانش آموز به یادگیری
3 – تصمیم گیری برای شروع مراحل بعدی تدریس
4 – اصلاح روش تدریس
5 – ارتقاء و طبقه بندی دانش آموزان
6 – تصحیح نتایج فعالیت های فراگیران و دادن بازخورد به آنها

ارزشیابی پیشرفت تحصیلی (achievement evelution Academic )
عبارتست از سنجش عملکرد یاد گیرنده گ

ان و مقایسه ی نتایج حاصل با هدفهای آموزشی از پیش تعیین شده به منظورتصمیم گیری در این باره که آیا فعالیتهای آموزشی معلم و کوششهای دانش آموزان به نتایج مطلوب انجامیده اند و به چه میزان ؟
بحث ارزشیابی را می توان از مهمترین مباحث قلمرو برنامه درسی و پیشرفت تحصیلی دانست .

«اصول و مفاهیم قابل تأکید در ارزشیابی»
چون ارزشیابی حالت فرآیندی دارد ، جریان آن متوقف در مرحله ی خاصی از فعالیت یا فعالیتها نمی باشد .
فعالیت ارزشیابی ، نظام دار و هدفمند است و مراحل منظم و مستمر و منسجمی دارد که بر اساس آن تحلیل یافته ها و مقایسه ها صوزت می گیرد .
نتیجه ارزشیابی ، داوری و تصمیم گیری است ، در غیر این صورت فاقد ارزش اساسی و توجیه عملی است .

جايگاه و نقش ارزشيابي پيشرفت تحصيلي در آموزش و يادگ

يري فرايند - مدار
هدف نهايي تعليم و تربيت ، انسان سازي و آينده سازي است . از آنجا كه آينده ي جوامع به دست انسانها ساخته مي شود ،هدف و رسالت اصلي تعليم و تربيت را بايد در انسان سازي جستجو
كرد …… كه بخش عمده ي آن به نهاد رسمي آموزش و پرورش و مدرسه سپرده شده است .
مهم ترين مسووليت مدرسه برنامه ريزي براي آموزش ويادگيري است .
براي آنكه آموزش به يادگيري منتج شود بايد براي آن برنامه ريزي شود .
طراحي آموزشي شامل كليه ي تجارب و فرصتهاي ياددهي و يادگيري است كه از جانب معلم به منظور ايجاد تغييرات مطلوب در رفتار فراگيران طراحي واجرا مي شود و بازده آن مورد ارزشيابي قرار
مي گيرد .
ارزشيابي پيشرفت تحصيلي به عنوان جزيي جدا ناشدني از فرايند ياددهي و يادگيري محسوب
مي شود كه هدف آن كشف مشكلات آموزش و يادگيري و برنامه ريزي براي رفع اين مشكلات
مي باشد .
بد نيست در اينجا به تفاوت ديدگاه رفتارگرايان

و ديدگاه شناختي پيرامون ارزشيابي بپردازيم .
در رويكردهاي رفتارگرايي ، ارزشيابي بيشتر به نتيجه ي بازده يادگيري توجه دارد و براي تعيين
ميزان پيشرفت يادگيرندگان و رسيدن به هدفهاي آموزشي به كار گرفته مي شود .
اين نوع ارزشيابي غالبا در پايان درس يا پايان يك دوره ي آموزشي اعمال مي شد تامعلوم شود چه مقدار از تغييرات مورد نظر ، در اعمال و رفتار فراگيران ظاهر شده است .
در اينجا فرايند تفكر و مؤلفه هاي آن مورد توجه قرار مي گيرد و تنها پاسخ دادن به محركهاي آموخته شده ، نشانه ي يادگيري و دست يافتن به يك هدف آموزشي محسوب مي شود .
ابزارهاي اندازه گيري و سنجش پيشرفت يادگيري غالبا بر آزمونهاي مداد و كاغذي تاكيد دارد كه در قالب پرسشهاي كليشه اي و حافظه اي ، يادگيري هاي پراكنده ي فراگيران را مورد ارزشيابي قرار مي دهد .
در رويكردهاي شناختي در كنار توجه به نتيجه و بازده يادگيري ، به فراين

د يادگيري و
مجموعه ي فعاليتهاي ذهني كه يادگيرنده از طريق آنها به نتيجه رسيده است نيز توجه مي شود .
در اينجا صرفا ارزشيابي به ارائه ي پاسخهاي مورد انتظار از يادگيرنده ، بسنده نمي كند ، بلكه
مي خواهد بداند چرا و چگونه يادگيرنده به چنين نتايجي دست يافته است .
در ارزشيابي فرايند مدار ، ارزشيابي پيشرفت يادگيري به عنوان امري مستمر و پويا در نظر گرفته مي شود كه در تمام مراحل آموزش و يادگيري به كار گرفته مي شود و در واقع نقش تكويني دارد و هدف آن اصلاح و بهبود فرايند ياددهي - يادگيري مي باشد .
بهترين زمان براي اين نوع ارزشيابي ، زماني است كه فرايند آموزش و يادگيري در حال انجام است .
در اين رويكرد ، توصيف عملكرد يادگيرنده در هر مرحله از يادگيري كمك خواهد كرد تا يادگيرنده و معلم ، مشكلات آموزش و يادگيري را شناسايي نموده و براي رفع آنها اقدام كنند .
اين نوع ارزشيابي را مي توان به هر سه شيوه ي گفتاري ، نوشتاري و عملكردي و با استفاده از انواع ابزارهاي اندازه گيري و سنجش مانند بحث و گفتگو ، ارائه ي گزارش شفاهي ، پاسخ دادن به پرسشهاي كتبي ، اجراي
پروژه هاي پژوهشي و ….. مورد استفاده قرار داد .
ويژگي ارزشيابي فرايند - مدار
اين نوع ارزشيابي صرفا به ارزشيابي از جانب معلم محدود نمي شود ، بلكه در كنار آن ، يادگيرنده به
خود ارزشيابي فردي ، گروهي و كلاسي مي پردازد واز اين طريق نقاط قوت و ضعف خويش ، گروه و كلاسي را كه در آن عضويت دارد روشن مي سازد .
نتابج ارزشيابي فرايند مدار ، نه تنها ميزان تحقق هدفهارا در هر مرحله از آموزش و يادگيري نشان مي دهد ، بلكه بازخورد آن ، زمينه ي اصلاحات لازم در برنامه ي درسي ، مواد آموزشي ، رسانه ها ، روشهاي تدريس و فرايند ارزشيابي پيشرفت تحصيلي را فراهم مي نمايد .

آشنايي با پاره اي از مفاهيم ارزشيابي

الف - اندازه گيري ( Measurment ) :
فرايندي است كه تعيين مي كند يك شخص يا يك چيز ، چه مقدار از يك ويژگي برخوردار است .
دكتر حسن پاشا شريفي در اين مورد مي گويد :
انداره گيري يعني نسبت دادن اعداد به مقادير متفاوت خصايص افراد بر اساس يك قاعده ي معين .
ب – سنجش ( Assessment ) :
به معناي جمع آوري اطلاعات در مورد آموخته ها و فرايند يا

دگيري دانش آموزان به منظور كسب آگاهي از ميزان يادگيري و نيازهاي آموزشي آنان است .
اين جمع آوري اطلاعات مي تواند به شيوه هاي مختلف صورت پذيرد ، مانند :
مشاهده ي رفتار و ثبت مشهودات ، انجام محاسبه ، اجراي آزمون و ….
ج – آزمون ( Test ) :
وسيله يا ابزاري است كه براي اندازه گيري عملكرد آزمودني بكار مي رود .
آزمون ممكن است شامل مجموعه هايي از پرسش هاي امتحاني باشد . آزمون همچنين مي تواند شامل موقعيتي باشد كه دانش آموز در آن موقعيت يا انجام دادن يك كار يا يك تكليف ، ميزان توانايي و مهارت خود را نشان دهد .
د – امتحان ( Examination ) :
عبارت است از تعدادي سوال كه به صورت گزينش تصادفي از جامعه اي از سوال ها تهيه شده
و يا به عبارت ديگر يك وسيله يا روشي است كه در آن آزمودني ها با تعدادي از سوال هاي همخوان و هماهنگ با يكديگر مواجه مي گردند ، يا به انجام فعاليت هاي علمي وادار مي شوند كه در نتيجه ي اين شرايط و در خاتمه ي موقعيت ، مي توان از تواناييهاي افراد شركت كننده ي در امتحان مقايسه اي كمي به دست آورد .
دكتر پاشا شريفي ، امتحان را آزموني در مقياس وسيع تر تعريف نموده و آنرا معمولا شامل چند آزمون
مي داند كه اغلب به صورت رسمي انجام مي گيرد

.
ه – ارزشيابي ( Evaluation ) :
ارزشيابي به يك فرايند نظام دار براي جمع آوري ، تحليل و تفسير اطلاعات گفته مي شود هدفهاي مورد نظر تحقق يافته اند يا در حال تحقق يافت

ن هستند و به چه ميزاني ؟

«تفاوت بین اندازه گیری و ارزشیابی »
ال.ج.کرونباخ(1963) ارزشیابی را «گردآوری و کاربرد اطلاعات به منظور اخذ تصمیم درباره برنامه آموزشی» و سی.ای.بی بای(1975) آن را به عنوان «فرآیند نظام دار گردآوری و تفسیر شواهدی که منجر به داوری ارزشی می شود و در نهایت به عمل می انجامد » تعریف میکند .
به طور کلی ارزشیابی جامع تر از اندازه گیری است به گونه ای که علاوه بر جنبه های کمی، جنبه های کیفی رفتار را در بر میگیرد . اندازه گیری عمل یا فرایند سنجیدن یا اندازه گرفتن است هیچ نوع داوری ارزشی صورت نمی گیرد ، ضرورتأ یک فرآیند غیر اخلاقی است .

آزمون استاندارد پیشرفت تحصیلی Standardized achierement test مهمترین عامل تعیین کننده مناسب بودن یک آزمون استاندارد پیشرفت تحصیلی ، تطابق بین سؤالات و آنچه عملأ در مدرسه تدوین شده است می باشد .
آزمونهای استاندارد پیشرفت تحصیلی تح

ت شرایط استاندارد تهیه شده اند بنابراین نسبت به ویژگیهایی که اجرای یک آزمون معین در بر دارد . این گونه آزمونها مبنای وسیع تری را برای تفسیر نمرات فراهم می آورند . هدف اولیه آزمونهای پیشرفت تحصیلی اندازه گیری سطح پیشرفت تحصیلی فرد فرد دانش آموزان است .
این آزمونها در مدارس برخی کشورها به طور گسترده ای مورد استفاده است ، معلمان نقش مهمی را در آزمونهای پیشرفت تحصیلی ایفا می کنند آنها باید نقش خود را جدی گرفته و اطمینان یابند که موقعیتهای مکانی و روانی محیط مثبتی برای آزمودن به وجود می آورد .

ارزشیابی توصیفی
ارزشیابی توصیفی را می توان آموزش بدون نمره دانست و به جای تأکید بر ارزشیابیهای پایانی باید بر ارزشیابی تکوینی (مستمر) تأکید داشت و در واقع ارزشیابی توصیفی
به توصیف ارزشیابی های گوناگون که به شیوه های متنوع از دانش آموز به عمل آورده ایم می پردازد .

آنچه معلم بايد در ارتباط با ارزشيابي بداند و رعايت نمايد

1- در ارزشيابي توسط معلم بايد تفكر و مهارت سطح بالاي دانش آموزان سنجيده شود نه
آموخته هاي طوطي وار آنان .
2- در ارزشيابي معلم بايد به تفاوتهاي فردي دانش آموزان عنايت ويژه شود و به جاي آنكه عملكرد
دانش آموزان باهم مقايسه شود موارد ذيل مد نظر قرار گيرد :
الف ـ مقايسه ي عملكرد دانش آموزان با اهداف آموزشي .
ب ـ مقايسه ي عملكرد دانش آموزان با عملكردهاي قبلي خودشان و توانايي هاي آنان .
3- سوق دادن دانش آموزان به سوي آموختن مهارتهاي زندگي واقعي ، حل مسائل و معضلات اجتماعي و ايجاد روابط مناسب بين مدرسه و جامعه از محورهاي اساسي در ارزشيابي معلم بايد باشد .
4- در ارزشيابي معلم بايد همكاري هاي گروهي و رشد اجتماعي جايگزين رقابتهاي فردي شود .
5- پرورش توانايي خود سنجي وقضاوت در

مورد عملكرد خود و ديگران بايد از ثمرات ارزشيابي معلم باشد
قضاوت پيرامون عملكردهاي خود يكي از پيوندهاي استوار جامعه است كه مي تواند نقطه ي آغازين آن ازمدرسه باشد .

انواع ارزشيابي
1- ارزشيابي آغازين ( preassessment ) :
اين نوع ارزشيابي همانگونه كه از نام آن نيز مشخص است ، نخستين ارزشيابي معلم است كه پيش از فعاليت هاي آموزشي او به اجرا در مي آيد .
معلم در اين نوع ارزشيابي به آموخته هاي پيشين دانش آموزان واقف مي گردد .
2- ارزشيابي تكويني ( formative evaluation ) :
اين نوع ارزشيابي داراي تعاريف متعددي است كه در ذيل به پاره اي از آنها اشاره مي شود :
آنچه عمدتا به منظور كمك به اصلاح موضوع مورد ارزشيابي ، يعني برنامه يا روش آموزشي ، مورد استفاده قرار مي گيرد ، ارزشيابي تكويني نام دارد .
ارزشيابي تكويني ، كه ارزشيابي منظم ومداومي است و براي تشخيص آموخته هاي دانش آموز
در پايان هر بخش يا هر فصل از برنامه و در طول سال تحصيلي انجام مي گيرد .
ارزشيابي تكويني عبارت است از قضاوت در مورد اطلاعات جمع آوري شده در طول فعاليت آموزشي كه به منظور تصميم گيري هاي بعدي و بهبود فراي

ند يادگيري صورت مي گيرد .
ارزشيابي تكويني يا مستمر با فرايند ياددهي ـ يادگيري يك پارچه مي شود و در سر تا سر
دوره ي آموزش تداوم مي يابد .اين نوع ارزشيابي

، هم بر فرايند يادگيري و هم به بازده يا
فرآورده هاي يادگيري تاكيد دارد .
3- ارزشيابي پاياني - تراكمي ( summative evaluation ) :
اداره ي كل سنجش وارزشيابي در جزوه ي منتشره ي خود ، ارزشيابي پاياني را به صورت ذيل تعريف نموده است :
در ارزشيابي تراكمي ، تمام آموخته هاي دانش آموزان در طول يك دوره ي آموزشي تعيين
مي شود و هدف آن نمره دادن به دانش آموزان و قضاوت درباره ي اثر بخشي كار معلم و برنامه ي درسي با يكديگر است .
دكتر پاشا شريفي ، تعريف ذيل را براي ارزشيابي پاياني ( تركمي ) ارائه نموده است :
ارزشيابي تراكمي اغلب در پايان دوره ي آموزشي يا واحد درسي انجام مي گيرد . هدف اين نوع ارزشيابي تعيين سطح دانش ، مهارت ، توانايي و نگرش پرورش يافته در يك دوره ي آموزشي بر اساس برنامه ي خاص و هدفهاي آموزشي از پيش تعيين شده است .
در نهايت ، براي ارزشيابي پاياني نقدي به صورت ذيل ارائه كرده است :
ارزشيابي پاياني ( تراكمي ) كه در پايان هردوره ي آموزشي براي تشخيص آموخته ها ي دانش آموز از كل مفاهيم و مطالب كلي و مهارتهاي آموخته شده توسط دانش آموز در يك درس انجام مي گيرد .

نتايج ارزشيابي تشخيصي براي معلم و دانش آموز
ارزشيابي تشخيصي به معلم امكان مي دهد تا مطالب درسي و روشهاي آموزش را با سطح آموخته هاي پيشين و نيازهاي دانش آموزان تطبيق دهد و تجارب يادگيري مناسب را برايشان فراهم سازد . معلم بر اساس نتايج حاصل از ارزشيابي تشخيصي ، شكاف بين توانايي هاي فعلي دانش آموزان و پيش نيازهاي يادگيري مطالب جديد را از

طريق آموزش جبراني و ترميمي پر مي كند .

«کاربرد ارزشیابی توصیفی»
1 – بهبود یادگیری
2 – ایجاد نگرش مطلوب نسبت به مدرسه
3 – افزایش بهداشت روانی کلاس

4 – اعتماد به نفس
5 – افزایش روحیه انتقاد پذیری در کودکان
6 – افزایش مشارکت در یادگیری
7 – رشد مهارت خود اصلاحی و خود تنظیمی
8 – رشد و توانایی نقد خود
9 – بهبود عملکردها
10 – خارج شدن از برنامه های کلیشه ای و چارچوبی
11 – آرامش در آموزش

مقایسه ارزشیابی توصیفی و کمی
امروزه نیازمند سیستم هایی از سنجش و ارزیابی هستیم که به دانش آموز به دیده ی حرمت نگاه کند . موهبت های طبیعی و انسانی او را بسیار بیشتر از آزمونهای سنتی نشان دهد .
پس هر سنجشی که بتواند تصویری واضح و سه بعدی از رشد مهارت ها، تواناییها ، و دانش و نگرش دانش آموز را بدهد قابل دفاع می

باشد . بر خلاف ارزشیابی کمی که با داده های کمی و ریاضی و عدد و رقم سرو کار دارد و از قضاوت برخوردار است .
باید دانست که کیفیت یک امر نسبی و انعطاف پذیر است و به طور کلی می توان گفت که کیفیت مقطعی نیست بلکه اندیشه ای مستمر و

بر اساس تلاش و فعالیت فرد انجام می گیرد . اما باید این مطلب را مد نظر داشت که ارزشیابی کمی برای عموم قابل فهم تر است و اما ارزشیابی کیفی تخصصی تر بوده و مهارت و آموزش بیشتری برای بکار گیری لازم دارد و بیشتر از مفاهیم و کلمات کلیدی ، و ارزش گذاری و قضاوت برخوردار است . همچنین این دو ارزیابی از نظر ابزارهای جمع آوری داده نیز با هم فرق دارند .
ابزار جمع آوری داده های کمی معمولاً آزمونهای عینی یا استاندارد با پاسخ های از قبل تعیین شده است . اما ابزار ارزیابی کیفی را می توان ابزارهای ذهنی ، نگرش سنج ها ، روشهای مصاحبه ای ، مشاهده ای ، واقعه نگاری و گرایش های روزانه را نام برد .
به عنوان مثال تعداد پرسش های فراگیران در کلاس ارزشیابی کمی است اما نوع پرسش های فراگیران در کلاس امری کیفی است .

ابزارهای ارزشیابی توصیفی:
برای ارزشیابی توصیفی ابزارهای گوناگونی وجود دارد که در اینجا به 3 نوع آن اشاره می کنیم.
1- پوشه کار
2- پروژه

الف- آزمونهای مختلف از جمله مدادکاغذی

3- آزمون های عملکرد

ب- تکالیف درسی

پوشه کار:
یک مجموعه هدفدار منظم از کار و فعالیّت فراگیر که نشان دهنده تلاش و کوشش و پیشرفت و رشد دستآوردها و موفقیّت های او می باشد. و فراگیران را به فراگیرانی پویا و فعال تبدیل می کند که در برابر یادگیری و پیشرفت خود مسئول باشند.
پوشه کار مانند یک جورچین (پازل) مجموعه ی قطعاتی از کارهای هدفدار فراگیران است که به او امکان می دهد تا توانایی های خود را از جهات مختلف به نمایش بگذارد. که البته هر پوشه می تواند شامل کار یک فرد یا یک گروه باش

د. که به یک یا چند موضوع درسی اختصاص دارد که البته می توان در زمان معین فراگیر آن را به خانه ببرد یا در مدرسه نگهداری شود و در اختیار معلم سال بعد قرار گیرد.
در واقع پوشه کار فرصت شناخت و اصلاح

اشتباهات را به فراگیران می دهد.