بخشی از مقاله

فلز کاری
بر اساس اسناد و مدارک و نمونه های قریمی به جای مانده از محصولات فلزی روزگاران پیشین فلزکاری در ایران از سابقه طولانی برخوردار است وبرخی از صاحبنظران این سابقه را تا حدود ٥ هزار سال ق . م می دانند . ذیلاً به توضیح انواع مهم محصولات فلزی ایران می پردازیم.


١- مینا کاری
اگر چه از هنر میناکاری ایران قبل از قرن دهم هجری قمری (دوره صفویه ) نمونه های قابل ملاحظه ای از لحاظ تعداد بر جای نمانده است اما آنچه که از بررسی معدود آثار باقی مانده و نظرات محققین مستفاد می شود آن است که سابقه ی میناکاری در ایران به هزاره دوم قبل از میلاد می رسد و این هنر از ایران آغاز و به سایر نقاط جهان راه یافته است.
« پروفسور آرثراپهام پوپ » در کتاب « سیری در هنر ایران » درباره میناکار

ی چنین اظهار عقیده کرده است : « مینا کاری هنر درخشان آتش و خاک است با رنگهای پخته و درخشان که سابقه آن به ١٥٠٠سال پیش از میلاد می رسد و ظهور آن بر روی فلز درطول سده ششم تا چهارم پیش از میلاد مشاهده می شود .»


هنر میناکاری در ایران بیش از نقاط دیگر تجلی داشته و یکی از نمونه های قدیمی آن را از عهد صفویه « شاردن » جهانگرد فرانسوی متذکر شده است که قطعه مینایی از کارهای اصفهان بوده ، مشتمل بر طرحی از پرندگان و حیوانات بر زمینه گل و بته به رنگ آبی کم رنگ و سبز وزرد وقرمز .
«دکتر عیسی بهنام » در کتاب « صنایع دستی ایران » ذکر کرده است :
«قدیمی ترین نمونه هایی که از هنر مینا کاری در موزه های دنیا وجود دارد به دست ایرانیان ساخته شده و از لحاظ فنی میناهایی که به نام « بیزانسی » مشهورند از میناهای ایرانی اقتباس شده است.


اصول هنر میناکاری که آن را « مینیاتور بر روی آتش » نیز نام نهاه اند و شامل فعل و انفعالات پیچیده است ، بر پایه تزئین فلزات به ویژه فلزهای قیمتی نظیر طلا و نقره وهمچنین فلز مس با رنگهای مینایی قرار دارد. این رنگهای مینایی عبارت است از اکسیدهای فلزی که بامواد شیشه ای مخلوط می شود و پس از قرار دادن بر روی فلز در کوره پخته می شود.


میناکاری را ضمنا می توان یک « هنر آزمایشگاهی » نیز دانست زیرا برای دسترسی به این پدیده ی هنری ضرورت دارد تا فعل و انفعالات شیمیایی خاص با دقت تمام و با مهار آتش و حرارت صورت پذیرد و در این جاست که نقش هنرمند میناکار که می بایست در تمامی مراحل تولید این محصول حضوری موثر و دقت وتوجهی خاص داشته باشد مشخص می شود.


میناکاری می تواند به شیوه های گوناگون انجام پذیرد ولی دو روش آن متداولتر از دیگر روشها بوده که عبارتند از :
الف- مینای خانه بندی
ب – مینای نقاشی
الف- مینای خانه بندی :
در مینای خانه بندی نقش اصلی را به وسیله سیمهای نازک فلزی روی ورقه سطح فلز پدید می آورند و پس از آن که این سیم ها با رنگ مینایی و یا به وسیله لحیم کاری ثابت شد بخشهای باقی مانده را با رنگهای گوناگون مینایی پر می کنند و هنگامی این این عمل به اتمام رسید مینا را درکوره مخصوص می پزند. برای احتراز از سیاه شدن سیمها فلزی لازم است که پیش از حرارت دادن مینا روی آن را با یک مینای بی رنگ شیشه ای بپوشانند و سپس آن را بپزند.
اگر چه اکثر میناهای باستانی به این شیوه ساخته شده ولی امروزه نوع دیگر میناکاری یعنی مینای نقاشی متداول است. گفتنی است که این روش در حال حاضر در کشورهای چین و هند بسیار متداول است.
ب – مینای نقاشی :
در این روش ، زمینه ی ورقه مس را از مینای سفید غلیظ می پوشانند و پس از آنکه آن را در کوره پختند روی ِآن را با رنگهای مینایی نقاشی می کنند .نقاشی کردن با رنگهای مینایی به دو شیوه انجام می گیرد :


طریقه ی اول آن است که رنگها را که به صورت گرد بسیار نرمی است با آب و کمی گلیسیرین مخلوط میکنند آن را روی صفحه شیشه ای یاعقیق به وسیله کاردکهای مخصوص حل


طریقه ی دوم به این صورت است که به جای آمیختن رنگهای مینایی با آب و گلیسیرین آن را با عصاره جوهر کاج یا جوهر « اسطوخودوس » می آمیزند به شیوه ی نقاشی رنگ وروغن عمل می کنند. در هر دو طریقه و بخصوص در طریقه ی اخیر الذکر لازم است که صفحه ی مینایی را پیش از قرار دادن در کوره ی مینا به ملایمت روی چراغ الکلی حرارت دهند تا جوهر های محتوی آن سوخته و زایل شود. مسلم است که این کار به دقت زیادی نیاز دارد زیرا اگر حرارت بیشتر از اندازه لازم شود جوهرهای محتوی رنگ مینا یکباره جوش می کنند و صفحه مینایی حالتی آبله گون پیدامی کند. پس از طی این مراحل معمولاً روی شیء میناکاری شده را به وسیله مینای بسیار شفاف و ظریفی لعاب می دهند مجدداً انرا در کوره می پزند.


به طور کلی مراحل تولید یک محصول مینا را به شرح زیر می توان خلاصه کرد :
١ - تهیه زیر ساخت ( که به طور معمول از مس است )
٢ - لعابکاری اول با رنگهای مینایی – درجه حرارت در این مرحله می بایست حدود ٧٥٠درجه سانتیگراد باشد.
٣ - لعابکاری دوم با رنگهای مینایی – در این مرحله نیز درجه حرارت حدود
درجه سانتیگراد خواهد بود.
٤ - لعابکاری سوم با رنگهای مینایی – درجه حرارت در این مرحله نیز همانند مراحل قبلی حدود ٧٥٠ درجه سانتیگراد است.


٥ - زیر رنگ و پیاده کردن طرح.
٦ - رنگ آمیزی
٧ - قلم گیری و پرداز – درجه حرارت در این مرحله٥٠٠ درجه سانتیگراد است
٨ - طلا کاری –درجه حرارت در این مرحله حدود 200 درجه سانتیگراد است.
میناکاری در طول دوران پر پیشینه اش فراز وفرودهای متعددی داشته است ولی در حال حاضر در اصفهان و تهران اقدام به ساخت ظروف و اشیاء مینایی می شود.


امروزه برای زیر ساخت محصول فقط از مس استفاده می شود و در اصفهان ( مهم ترین مرکز مینا کاری ایران )میناهای فوق العاده زیبایی ( البته به شیوه ی نقاشی ) تولید و عرضه می شود. در حال حاضر زیر ساخت مینا در کارگاههای مسگری تهیه می شود ومیناکاران بدنه های آماده را دریافت و بر روی آن میناکاری می کنند مس مورد مصرف برای ساخت اسکلت مینا می بایست خالص و ناب و از انواع کاملاً مرغوب باشد زیرا اگر مس خالص نباشد و حتی به میزان خیلی ناچیز در آن سرب یا برنج موجود باشد ، در موقع لعاب کاری اثرات نامطلوبی به جای می گذارد که نهایتاً از کیفیت میناکاری می کاهد.

 


مواد اولیه ی مصرفی در میناکاری را مس ( برای زیر ساخت مینا ) رنگ و انواع لعاب های مینایی و آب طلا تشکیل می دهد و ابزار کار نیز شامل کوره ، گیره ، انبر دست ، موتو ر مولد باد، دستگاه پرس ، سندان و قلم مو است.
احیاء و رونق مجدد میناکاری در شهر اصفهان از حدود ٦٥ سال قبل آغاز شده است و در این راه استادان و هنرمندانی چون استاد شکرالله صنیع زاده و بعدها استادانی همچون رائض ، فقیهی و غفاریان و فیض الهی تلاش های بسیار داشته اند.


در حال حاضر بیشتراشیایی که میناکاران به بازار عرضه می کنند شامل گوشواره ، سینه ریز ، گلوبند ، انگشتری ، گلدان ، کاسه و بشقاب ، سرویس چایخوری ، قندیل ،لاله ، شمعدان ، قدح ، جعبه های خاتم کاری و میناکاری ، سرویس شربت خوری ، قاب عکس با اندازه های مختلف .، زیر سیگاری، پیپ ، آلبوم عکس ، گلابپاش ، تابلوهای بزرگ و کوچک میناکاری که با هنرهای دیگر مانند طلا کاری ، خاتم کاری و نگارگری ترکیب می شود و... است. افزون بر آن بر روی درها و چهل چراغهای اماکن متبرکه نیز میناکاری می شود.


٢- ملیله کاری
به روایت اکثر محققان ، قدیمی ترین آثار ملیله ایران تعلق به سالهای ٣٣٠ تا ٥٥٠ ق . م دارد.چرا که طی سالهای یاد شده به سبب رواج استفاده از ظرف گران قیمت از سوی طبقات ثروتمند ، صنعتگران فلزکار ، به ویژه زرگران و نقره کاران تمامی توجه خود را به زیباتر ساختن ظروف معطوف داشتند و کوشیدند تا به فرآورده های مصرفی حالتی زینتی نیز بدهند و با آن که بر اثر تاراج اسکندر و سپاهیان او ، از ظروف و اشیاء فلزی گران قیمت آن دوره که غنایمی کم وزن و پربها بودند

اثرچندانی باقی نمانده است ولی آنچه طی یکی دو قرن اخیر در اثرکاوش های باستان شناسی به طور تصادفی از دل خاک بیرون آمده ، نظیر گنجینه جیحون همدان و گنجینه شوش نشانه وجود ملیله کاری و حتی مؤید مهارت و استادی صنعتگران ملیله کار در ایران قبل از میلاد است.
طی سالهای٢٢٤ تا ٣٣٠ق . م ساخت مصنوعات ملیله در ایران رواج قابل ملاحظه ای داشته و آثار به دست آمده در « دورااورپوس » گواه آن است که تولید فرآورده هایی از مفتول نقره طی سنوات یاد شده در ایران رایج بوده است.


« پروفسور آرثر اپهام پوپ » در کتاب شاهکارهای هنر ایران ضمن اشاره به زرگری و نقره کاری در سالهای بعد از ظهور اسلام ، به مقداری ملیله که از منطقه « ری » به دست آمده و به قرن دوازدهم میلادی تعلق دارد ، اشاره کرده است.


متأسفانه از آن جاکه بیشتر اشیاء ملیله ایرانی، اعم از طلا نقره به دلیل استفاده مجدد از فلزش ذوب شده ، نمونه زیادی هم اینک در دسترس نیست و تنها از دوره قاجاریه مقداری سرقلیان، گیره استکان ، سینی در اندازههای مختلف ، گوشواره ، سینه ریز و... باقی مانده که بخشی از آنها در موزه های داخلی و خارجی وقسمتی دیگر در مجموعه های خصوصی یا نز د خانواده ها نگهداری می شود.


در سالهای نزدیک به جنگ جهانی دوم نیز گروهی از هنرمندان ملیله کار از زنجان و اصفهان به تهران آمدند و به ساخت زیور آلاتی از طلا و با بهره گیری از اسلوب فنی ملیله کاری پرداختند که حاصل کارشان، مخصوصاً گوی های کوچک زینتی که تولید می کردند یکی از برجسته ترین فرآورده های بازار زرگران بود.


درحال حاضر نیز ملیله کاری صرفنظر از تهران که صنعتگران ملیله کار آن بیشتر در امر ساخت جواهرات فعالیت می کنند ، در شهرهای زنجان و اصفهان و تبریز رواج دارد . ضمن آنکه محصولات تولیدی صنعتگران ملیله کار اصفهانی بیشتر از فراورده های تزئینی نظیرگل سینه ، گوشواره ، گردنبند و... تشکیل می شود. در حالی که ملیله کاران زنجانی وسایلی نظیر سینی ، قنددان ، گیره استکان شکلات خوری و.... که در مجموع فراورده های مصرفی تر را شامل می شود تولید میکنند. تولید و آثار ملیله تبریز نیز کم و بیش همین وضعیت را داراست.


عمده تدرین ماده ای اولیه مورد مصرف ملیله کاران را نقره تشکیل می دهد که به وسیله ذوب کردن سکه های نقره یا قراضه ظروف نقره ای تأمین می شود. ذکر این نکته ضروری است که در حال حاضر استفاده از طلا در ساخت محصولات ملیله چندان معمول نبوده و ندرتاً ممکن است با استفاده از این فلز محصولاتی آن هم بر اساس سفارش تولید شود.


نقره مصرفی در ملیله کاری دارای عیار ١٠٠ است ولی برای ساختن دسته یا پایه ی ظروف که می بایست دارای استحکام بیشتری باشد معمولاً نقره با عیار پائین تر مصرف می شود و برای این منظور صنعتگران از نفره ٨٤ تا ٦٠ ( به نسبت مقامتی که مورد نظرشان است ) استفاده می کنند و از مواد دیگری مانند موم طبیعی ، تیزاب ، جوهرگوگرد ( اسدرسولفوریک ) و زاج سفید نیز به عنوان مواد مصرفی بهره می گیرند.


ابزار کارملیله کاری شبیه ابزار و ادوات زرگری و عبارت است از :
١ - کوره با دم برقی :
از این دستگاه که دارای اشکال متفاوتی است و به طور عمده از یک محفظه به نام آتشخون و یک دودکش تشکیل شده برای ایجاد حرارت جهت ذوب نقره استفاده می شود.


٢ -بوته:
ظرفی است ازماده ای نسوز ودارای نقطه ی ذوب بالا که برای فعل و انفعالات شیمیایی در دمای زیاد مورد استفاده قرار می گیرد و در ملیله کاری معمولاً حهت ذب نقره از آن استفاده می شود این بوته از جنس گرافیت ساخته شده است و شبیه بوته های زرگری است و معممولاً در هر کارگاه به نسبت حجم کاری که دارد از چند بوته به اندازه های مختلف استفاده می شود.


٣ -ریچه :
قالبی فلزی است که نقره ، بعد از ذوب شدن به داخل آن ریخته می شود تا به صورت شمش هایی ملیله ای شکل درآید. این قالب به فرم مکعب مستطیل بوده ، دارای ٢٥ تا ٣٠ سانتیمتر درازا و دو شیار طولی به قطر حدود ٥میلیمتر است.
٤ -دستگاه نورد:
این وسیله که « دستگه ملیله کشی » نیز نامیده می شود دارای غلتکهایی است که توسط آنها شمش نقره به مفتول تبدیل می شود.
٥ -انبر آتش کاری :
این انبر دارای دسته ای بلند است و در موقع عملیات مربوط به آتش کاری و لحیم کاری مورد استفاده قرار میگیرد و اندازه های مختلفی دارد.
٦ -انبر دست :
این وسیله شبیه انبردستهای معمولی است و بیشتر به عنوان سیم چین از آن استفاده می شود.
٧ -دم باریک :
این وسیله که شبیه انبردست و دارای زبانه های بلندتر و باریک است برای نگهداشتن مفتول های ملیله مورد استفاده قرار می گیرد.


٨ - کمان اره :
اره کلافی که دارای شکلی به صورت لـــــــــــــــا و شبیه کمان اره های آهن بری است ، در یک سمت دارای دسته و میخ نگهدارنده و در سمت دیگر دارای پیچ سفت کننده و نگهدارنده تیغ اره است.

٩ -قیچی :
قیچی مورد استفاده در ملیله کاری شبیه قیچی های حلبی سازی است با این تفاوت که از نظر اندازه کوچک تر است و از آن معمولاً برای قطع مفتول های نقره استفاده میشود.

١٠ -سندان :
این سندان که شبیه سندان های مورد استفاده صنعتگران چاقو ساز است از قطعه ی فلز ی مقاوم ساخته شده و از آن برای تبدیل مفتول های میله ای شک به مفتول هایی با مقطع مربع استفاده می شود.


١١ -انواع چکش در اندازه های مختلف :
١٢ -فرچه یا برس سیمی:
١٣ -حدیده :
صفحه است فلزی که بر روی آن سوراخ های متعددی با قطرهای مختلف تعبیه شده و برای تهیه ی مفتول های نقره از آن استفاده می شود.
این صفحه بر روی پایه ای فلزی سوار و مفتول ملیله به نسبت قطری که باید داشته باشد از میان یکی از سوراخ هایش عبور داده می شود.


مقدمات ساخت ملیله : برای تهیه ی ملیله ، ابتدا نقره با عیار مورد نظر انتخاب و به وسیله ی بوته در کوره قرار گرفته و پس از ذوب شدن در داخل ریچه ریخته می شود. بعد از سرد شدن ملیله ای نقره ای به طول تقریبی ٢٥ تا٣٠ سانتیمتر و به قطری حدود ٥ میلیمتر به دست می آید در مرحله بعد ، مفتول نقره ای را بر روی سندان گذاشته و به کمک چکش آن را تبدیل به میله ای چهار پهلو کرده و مجدداً آن را به وسیله چراغ کوره ای یا شعله ی گاز حرارت می دهند تا نرم شود و قابلیت انعطاف پیدا کند. سپس آن را در دستگاه نورد قرار داده و به صورت مفتول های باریکی در می آوردند.
در بالای دستگ

اه نورد ، چرخ دنده هایی قرار دارد که به وسیله ی آن می توان دستگاه را تنظیم و مفتول هایی با قطرهای مختلف به دست آورد. مفتول های باریک مجدداً در کوره حرارت داده شده و درون موم گذاشته می شود تا کاملاً موم اندود و آماده ی حدیده کردن شود.


برای حدیده کردن ، ابتدا مفتول نقره را از بزرگترین سوراخ حدیده عبور می دهند سپس آن را از سوراخ های کوچکتری می گذرانند و بالاخره در پایان کار مفتول را از کوچک ترین سوراخ حدیده عبور می دهند تا مفتول بسیار نازک و ظریفی از نقره با قطر یکنواخت به دست آید ، آنگاه دو رشته از این مفتول نازک را به صورت دولا می تابند و مفتول دو لا تاب را از میان قسمت مسطح غلتک دستگاه نورد عبور می دهند و در نتبیجه از دستگاه نورد نوار باریکی به قطر تقریبی یک تا ٥/١میلیمتر خارج می شود که شکل نواری باریک با لبه ای مضر س دارد که به آن « ملیله » گفته می شود.
مراحل ساخت ملیله :


بعد از آماده شدن نوار ملیله نوبت به ساخت اشیاء ملیله ای می رسد. در این مرحله ابتدا صفحه ی فلزی مستطیل شکلی که معمولاً از جنس مس و دارای ابعاد و اندازه های مختلف است را انتخاب و یک سطح آن را کاملاً موم اندود می کنند ، به طوری که لایه ای به ضخامت ٣ تا ٤میلیمتر از موم روی صفحه را بپوشاند. سپس قالبی راکه به شکل محصول مورد نظر بریده شده روی صفحه مسی قرار داده و نواری نقره ای را که دارای پهنای بیش از نوار ملیله است از اطراف قالب می گذرانند تا شکل قالب را به خود گرفته و درون موم قرار گیرد. سپس به وسیله ی دیواره های بعدی طرح کلی را تقسیم کرده ومیانه ی سطوح را با نقشهای ملیله که قبلاًبه وسیله دست و انبری ظریف با نوار ملیله ساخه شده پر می کنند و در آخرین مرحله به وسیله ی مفتول های فولادی بسیار ظریف نقوش را به یکدیگر می بندند تا اشکال ساخته شده به هم نخورد و سپس به وسیله ی ذو ب کردن موم ، اسکلت ملیله ساخته شده را از صفحه مسین جدا می کنند. این اسکلت بر روی سطح همواری قرار گرفته ومقداری گرده لحیم که مخلوطی از براکس و براده نقره است روی آن ریخته وشعله گاز بر روی آن حرکت داده می شود.
بر اثر این کار ، گرده لحیم ذوب شده و اتصالات نقشهای کوچک با یکدیگر و همچنین دیواره نقش را باعث می شود.


پس از آن که عمل آتش کاری انجام و کلیه ی قطعات به وسیله گرده لحیم به یکدیگر متصل شد، سیم های فولادی را بریده و جدامی سازند و محصول را که تقریباً کار ساختش به پایان رسیده در تشتی که حاوی محلول رقیق اسید سولفوریک است قرار می دهند و یا در داخل ظرف محتوی زاغاب ( محلول زاج سفید و آب ) می جوشانند تا اضافات و لکه های روی نقره از بین برود. در پایان به کمک برس سیمی ظریقی ِ، ملیله ساخته شده را پاک کرده و ناهمواریهای احتمالی آن را به وسیله سوها نهای ظریف و سمباده از بین برده آنرا پرداخت می کنند.


تنوع دیگری از ملیله ، محصولاتی است که به وسیله هم کردن و لحیم دادن صفحات ملیله ای ساخته می شود و شیوه ی تولید چنان است که ابتدا از ملیله صفحاتی به اندازه های مورد نظر تهیه و سپس به کمک آنها محصولاتی نظیر گیره ، استکان و لیوان ، قنددان ، گلابپاش ، سینی ، قاب عکس ، گل سینه ، قاشق چایخوری و... می سازند و به وسیله ی نقره ای باعیار پائین تر دسته و پایه آن را ساخته و بر روی کار سوار می کنند.


نقوش رایج در ملیله سازی :
نقوش رایج در ملیله سازی همانند سایر نقوش صنایع دستی اکثراً ذهنی و ملهم از طرحهای قدیمی و سنتی است و معروف ترین و رایج ترین آن در زنجان ( یکی ازمهم ترین مراکز ملیله کاری ) عبارتند از : ماشین مله سی یا ماشین ملیله که این نقش معمولاً پس از دیواره چیده می شود و مشخص تر از بقیه قست هاست و به صورت حاشیه کار است.
سایه ملیله – واو ملیله که این نقش شبیه « واو » فارسی است.
ارمنی مله جقه – که این نقش در سایر رشته های صنایع دستی و از جمله قلکار سازی و ترمه بافی « بوته جقه » نامیده می شود.


برگ فرنگ – ریزه جقه – غنچه – سه چشمه و چهار چشمه که هر یک دارای ویژ گی خاص است.
٣- طلا کوبی روی فولاد :
طلا کوبی یکی از شیوه های تزئین اشیاء و آثار فولادی است که امروزه در شهر اصفهان رواج دارد. از فولاد علاوه بر افزارهای معمولی ، علم نیز ساخته می شود که می دانیم آن را پیشاپیش صف عزاداران به ویژه در مراسم سوگواری سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع ) حرکت می دهند ، علم علاوه بر تیغه های فولادی معمولاً دارای پیکره هایی از برخی پرندگان ، حیوانات دیگر ونیز گلدان ، قوطی و شمعدان است که تمامی آنها به میله ای که قاب بر آن تکیه دارد متصل است و بر روی تیغه های علم به ویژه تیغه ی وسط که از سایر تیغه ها بلندتر است اسماء مبارکه طلا کوب می شود.
درحال حاضر طلا کوبی بر روی مجسمه های پرندگان و حیوانات نظیر طاووس ، کبوتر ، آهو ، شیرو ... ( که درواقع به تقلید از پیکره هایی که به انواع علم سوگواری متصل است ، ساخته و پرداخته می شود ) نیز صورت می گیرد.


برای انجام کار طلا کوبی، جاهایی که می خواهند طلا کوبی کنند را مشخص کرده و آنرا با کارد مخصوص طلاکوبی ، که کوتاه و تیز است ، زبر می کنند ، سپس مفتول طلایی ( و یا درمواردی نقره ای ) بسیار نازکی را روی سطح زبر جامی می دهند ،آنگاه با چکش طلا کوبی سطح زبر را می کوبند و سرانجام با مصقول ،آنرا جلا می دهند و هرگونه ناهمواریش را ازمیان می برند. پس از طی این مراحل محصول آماده ی ارائه به متقاضیان است.


ب- فیروزه کوبی :
ب- ١- قبل از هرچیز صنعتگر فیروزه کوب ، خرده سنگهای فیروزه غیر قابل استفاده در کارگاههای فیروزه تراشی را از کارگاههای فیروزه تراشی مشهد و یا معادن فیروزه نیشابور خریداری میکند. از آن جاکه این خرده سنگها بامقادیری خاک وخرده سنگهای معمولی همراه است نخست آنها را از ضایعات دیگر جدا وتمیز می کنند. سپس خرده سنگهای فیروزه رابر حسب اندازه از یکدیگر تفکیک و به اصطلاح دانه بندی میکنند تا درساخت هر محصول فیرزه کوب از قطعه فیروزه ای متناسب تر با سطح کار فیروزه کوبی استفاده شود.


ب -٢- شی ء مورد نظر راگرم کرده ( در حدور ٣٠درجه سانتیگراد ) و ضمن حرارت دادن روی قسمتهایی که باید فیروزه کوبی شود « لاک » پودر شده ( لاک گردویی ) می پاشند به قسمی که پود رلاک تقریباًً ذوب شده و سطح قسمت مربوط را بپوشاند. درحالی که هنوز لاک بر سطح شیء نرم ومذاب بوده وحالت چسبندگی دارد مقداری از خرده سنگهای فیروزه را که برحسب اندازه لازم از قبل آماده شده روی کار قرار می دهند. سنگها باید طوری در کنار هم قرار گیرد که حتی الامکان فاصله ای بین آنها باقی نماند. به منطور پر کردن فواصل احتمالی بین سنگهای فیروزه ، حرارت را کمی ( حدود ٤٠درجه سانتیگراد ) افزایش می دهند و مقدار دیگری پودر لاک بر روی سنگها می پاشند تا زمانیکه لایه لاکی به صورت مذاب در آمده و سپس با افرودن سنگهای ریزتر سعی می کنند تا سنگها کاملاً درکار جا گرفته و به اصطلاح بر آن بنشینند. این عمل را معمولاً باکمک دست انجام می دهند ،به این ترتیب که با دست بر سطح فیروزه ها فشار می َآورند تا به خوبی به سطح کار بچسبد و پس از سرد شدن شی ء قسمتهایی که از لاک به صورت سخت و سفت در می آید.


ب- ٣- قسمتهای پوشیده شده از لاک و سنگ فیروزه را به وسیله سنگ «آب ساب » می کنند تا قسمتهای اضافی لاک و برجستگی های جزئی سنگها سائیده و صیقل شود در این حالت است که سنگهای فیروزه به رنگ فیروزه ای و لاک به رنگ تقریباً متمایل به سیاه ( قهوه ای تیره ) در بین فواصل سنگها نمایان می شود.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید