بخشی از مقاله

فلوچارت چرخه حسابدری شرکت های تولیدی و بازرگانی

چرخه حسابداری
چرخه حسابداری فرایندی مرحله به مرحله برای ثبت، دسته بندی و خلاصه سازی معاملات اقتصادی شرکت های تجاری می باشد. این چرخه اطلاعات مفید و سودمندی در قالب صورت وضعیتهای مالی از جمله صورت وضعیت درآمد، ترازنامه، صورت وضعیت جریان نقدینگی، و صورت وضعیت معاوضه های صاحبان سهام می دهد.
اصل مدت زمان شرکتهای تجاری را ملزم می سازد صورت وضعیت های مالی را به صورت دوره‌ای آماده سازند. بنابراین چرخه حسابداری یکبار در هر دوره حسابداری کنترل و متابعت می‌شود. چرخه حسابداری از ثبت و ضبط معاملات با افراد آغاز می شود و با آماده سازی صورت وضعیت‌های مالی و بستن حساب ها خاتمه می یابد.
مراحل اصلی چرخه حسابداری مراحل اصلی چرخه حسابداری در پایین آورده شده است. از مثالی بسیار ساده برای توضیح و شرح هر مرحله استفاده می کنیم.
تجزیه و تحلیل و ثبت معاملات از طریق ثبت های دفتر روزنامه
ارسال و انتقال ثبت های دفتر روزنامه به حساب های دفتر کل
آماده سازی ترازنامه آزمایشی قبل از اصلاحات(تعدیل نشده)
آماده سازی ثبت ها در پایان هر دوره
آماده سازی ترازنامه آزمایشی اصلاح شده
آماده سازی صورت وضعیت های مالی
بستن حسابهای موقت از طریق بستن حساب ها
آماده سازی ترازنامه آزمایشی بعد از بستن حساب ها

نمودار جریان


از راست: ثبت های دفتر روزنامه، حساب دفترکل، ترازنامه آزمایشی قبل از اصلاحات، اصلاح ثبت ها، ترازنامه آزمایشی اصلاح شده، صورت وضعیت های مالی، بستن حساب ها، ترازنامه آزمایشی بعد بستن
تعاریفی از سیستم اطلاعاتی
o انواع راه ها وروش ها ی سازماندهی اطلاعات در دسترس . از جمع آوری داده ها گرفته تا بازیابی اطلاعات و استفاده از آنها .
o فرایندی است که طی آن ورودی هایی با عنوان داده وارد سیستم می شود و بعد از پردازش بصورت خروجی ( اطلاعات ) جهت تصمیم گیری در اختیار تصمیم گیرندگان قرار می گیرد .
o تمام فعالیت هایی که به کمک رایانه صورت می گیرد را سیستم اطلاعاتی می گویند . از سیستم های سخت افزار پیچیده تا گزارش های جاری حسابداری .
نمونه ای از یک سیستم حسابداری برای واحدتجاری


سیستمهای حسابداری ازنظر وسایل پردازش در سیستم عامل اطلاعات به سه دسته تقسیم می شوند
1-سیستم حسابداری دستی 2-سیستم حسابداری مکانیکی 3-سیستم حسابداری کامپیوتری( الکترونیکی )

چرخه حسابداری
سیستم حسابداری باید بطور منظم تمام اطلاعات مالی مربوط به یک موسسه را اندازه گیری، ثبت، طبقه بندی و آثار اقتصادی آن را در صورتهای مالی تلخیص کند. فرایند حسابداری شامل یک سری مراحل پیاپی است که در هر دوره مالی تکرار می شود. این مراحل پیاپی را معمولا چرخه حسابداری، دوره عمل حسابداری و یا دوره پردازش اطلاعات حسابداری گویند. که به شرح ذیل می باشد:

 نمودارگردش داده ها :

 نمودارگردش عمليات

نمودار برنامه ساده براي فروشهاي نسيه

چرخه پردازش معاملات و فعالیتها از 4 چرخه به شرح زیر تشکیل شده اند
1)چرخه درآمد
2)چرخه مخارج
3)چرخه تولید
4)چرخه تامین مالی

چرخه معاملات دریک سیستم اطلاعاتی حسابداری


چرخه درآمد
مجموعه ای از فعالیت های تجاری متناوب و فرآیند پردازش اطلاعات مربوط به تهیه و ارائه کالا و خدمات به مشتریان و دریافت وجوه حاصل ازفروش این کالا وخدمات است.



سه وظیفه ی اصلی سیستم اطلاعاتی حسابداری چرخه ی درآمد:
 1- فعالیت های تجاری اصلی چرخه ی درآمد
 2- تشریح اهداف کنترلی اصلی چرخه ی درآمد و تهدید ها
 3-ارائه مدل سیستم اطلاعاتی حسابداری کارآمد

ساختار نمودارچرخه درآمد
4-1-وصول مطالبات
مرحله ی چهارم چرخه ی درآمد دریافت وجوه نقد از مشتریان است دو دایره در این مرحله مشارکت دارند
چرخه مخارج
یک مجموعه عملیات تکراری وعملیات پردازش داده های مربوط به خرید کالا وخدمات وپرداخت بهای آنهاست. این فصل برخرید مواد اولیه و کالای تکمیل شده وملزومات وخدمات تاکید دارد.

نمودار زمینه چرخه مخارج
فعالیتهای چرخه مخارج
یکی از وظایف اساسی سیستم اطلاعاتی حسابداری پشتیبانی اثر بخش از عملکرد فعالیتهای تجاری شرکت از طریق پردازش کارامد داده های معاملات و رویدادهای تجاری آن است.
پنج فعالیت اساسی در چرخه مخارج :
1.درخواست خرید کالا 2.سفارش کالا 3.دریافت کالا 4.تصویب صورتحساب خرید 5.پرداخت بهای کالای خریداری شده
دفتركل وفعاليت هاي گزارشگري
1.بهنگام كردن دفتركل:
2.انتقال ثبت هاي اصلاحي
3. تهيه صورت هاي مالي :
سومين فعاليت سيستم گزارشگري ودفتر كل تهيه صورت هاي مالي است. شامل:
 1.تهيه صورت حساب سود وزيان
 2.تهيه صورت حساب سودوزيان انباشته
 3.تهيه ترازنامه
 4.تهيه صورت گردش وجوه نقد
 5. تهيه يادداشت هاي همراه صورت هاي مالي

( فرایندارائه اسنادهزینه جهت پرداخت به اشخاص حقیقی یاحقوقی)
1. عنوان فرایند: ارائه اسنادهزینه جهت پرداخت به اشخاص حقیقی یاحقوقی
2. هدف ازاجرای فرآیند: رعایت دقیق قوانین ومقررات مالی محاسباتی درپرداختهاوانجام کاردرکمترین زمان ممکن
3. عنوان خدمت گیرندگان : افرادحقیقی یاحقوقی که بنحوی ازانحاء با اداره برق استان درارتباط کاری می باشند
4. خدمت دهندگان : ریاست اداره – معاونت اداری ومالی – مدیریت امورمالی
5. مدارک واطلاعات موردنیاز: اسنادهزینه باکلیه مستندات لازم که توسط معاونتهاومدیریتهای سازمان جهت پرداخت به مدیریت امورمالی ارائه می شود.
6. فرم های مورداستفاده : درخواست وسفارش خریدیادرخواست ارائه خدمت – صورت وضعیت یامدارک هزینه اعم ازفاکتورو.....- رسیدانباریاصورت مجلس تحویل کالا- سندهزینه – حواله پرداخت
7. شرح مراحل انجام کار:
1. 7 - ارائه اسنادهزینه به مدیریت امورمالی وپاراف آن .( 5 دقیقه)
2. 7 - ثبت دردفترامورمالی .( 5 دقیقه )
3. 7-ارجاع به حسابداری تملک دارائیهای سرمایه های یاهزینه ای . ( 2 دقیقه)
4. 7 - ارجاع به کارشناسان رسیدگی توسط مسئول حسابداری .( 5 دقیقه )
5. 7 - حسابرسی-تطبیق باقوانین ومقررات مالی ومحاسباتی – موافقتنامه هاوکنترل مدارک وامضاء های مجاز. ( 30الی 60 دقیقه باتوجه به حجم ونوع سندهزینه )
6. 7 - درصورت عدم نیازبه واخواهی امضاء ومهرتوسط رسیدگس کننده .( 5 دقیقه)
7. 7 - درصورت واخواهی درج نواقص وموارداشکال دراسنادهزینه وعودات به واحدمربوطه جهت رفع ایرادات ونواقص . (15 دقیقه)
8. 7-ارجاع اسنادهزینه به واحدتامین اعتبار. (10 دقیقه)
9. 7- بررسی وثبت مبالغ هزینه براساس فصول مربوطه توسط واحدتامین اعتبار. ( 10 دقیقه)
10. 7- امضاءومهرتوسط واحدتامین اعتبار.( 5 دقیقه)
11. 7- ارجاع به متصدی صدورچک .( 5 دقیقه)
12. 7- صدورجک دروجه ذینفغ توسط متصدی صدورچک .( 15 دقیقه)
13. 7- امضاء ومهرسند توسط متصدی صدورچک .( 5 دقیقه)
14. 7- بررسی وکنترل مجدد کیله مدارک توسط مسئول حسابداری وارسال جهت امضاءمدیرامورمالی.( 5 دقیقه )
15. 7- بررسی وکنترل وامضاء سندهزینه وچک صادره شده توسط مدیرمالی وارجاع به دفترریاست سازمان یامعاونت اداری ومالی.( 15دقیقه)
16. 7- بررسی وامضاء توسط ریاست سازمان یامعاونت اداری ومالی وعودت به مدیریت امورمالی . (1روز)
17. 7-اخذامضاء ازدریافت کننده چک .( 5 دقیقه)
18. 7- مهرچک .تحویل آن به مشتری .( 5 دقیقه)
8- مسئولیت عوامل اجرائی : ریاست سازمان ( امضای سندهزینه – حواله – چک )- معاونت اداری ومالی درمواردتفویض شده ( امضای سندهزینه – حواله – چک )- معاونت ومدیریت مربوطه ( امضای مدارک هزینه )- مدیریت امورمالی ( امضای رسیدگی کننده – تامین اعتبار- سندهزینه – چک ).
9- تصویربخشنامه هاوآئین نامه ها: براساس قوانین ومقررات مالی محاسباتی – دستورالعملهای مربوطه که درمدیریت امورمالی موجودمی باشد.
10- فن آوری مورداستفاده : استفاده ازرایانه ونرافزارهای مالی وحسابداری درمراحل مختلف .
11- مدت زمان انجام فرآیند : به ترتیب شرح مراحل انجام کاردربندهفت که جهت مرحله مشخص وبطورمتوسط ازمرحله شروع تاپایان فرآیند حدود یک روزکاری زمان لازم دارد.

( فراینداستردادتضمین حسن انجام تعهدات قراردادبه اشخاص حقیقی یاحقوقی)
1. عنوان فرایند: استرداد تضمین حسن انجام تعهدات.
2. هدف ازاجرای فرآیند: رعایت دقیق قوانین ومقررات مالی محاسباتی دراسترداد تضمینات .
3. عنوان خدمت گیرندگان : افرادحقیقی یاحقوقی که بنحوی ازانحاء با اداره برق استان درارتباط کاری می باشند.
4. خدمت دهندگان : مدیریت امورمالی .
5. مدارک واطلاعات موردنیاز: ارائه فرم استرداد تضمین حسن انجام تعهدات- صورت جلسه تحویل موقت – صورت وضعیت قطعی انجام کارکه به تائیدمقامات مجازرسیده باشد.
6. فرم های مورداستفاده : فرم استراداد تضمین – صورت وضعیت – صورت جلسات تحویل .
7. شرح مراحل انجام کار:
1. 7 – ارائه فر م استرداد تضمین به مدیریت امورمالی وپاراف آن .( 2 دقیقه)
2. 7 - ثبت دردفترامورمالی .(3 دقیقه )
3. 7-ارجاع به حسابداری تملک دارائیهای سرمایه های یاهزینه ای . ( 2 دقیقه)
4. 7 - ارجاع به کارشناسان رسیدگی توسط مسئول حسابداری .( 2 دقیقه )
5. 7 - حسابرسی-تطبیق باقوانین ومقررات مالی ومحاسباتی کنترل مدارک وامضاء های مجاز. (10دقیقه )
6. 7- درصورت عدم نیازبه واخواهی امضاء ومهرتوسط رسیدگس کننده .(1 دقیقه)
7. 7--درصورت واخواهی درج نواقص وموارداشکال وعودات به واحدمربوطه جهت رفع ایرادات ونواقص . (10 دقیقه)
8. 7-ارجاع فرم تائیدشده به جمعداری اموال واوراق بهادار(امین اموال ). (2 دقیقه)
9. 7 - بررسی وکنترل براساس مشخصات قرارداد. ( 5 دقیقه)
10. 7 – صدوربرگه استرداد تضمین واخذ امضاء ازتحویل گیرنده وارجاع به مدیرمالی . (5 دقیقه)
11. 7- بررسی وامضاء تضمین ظهرنویسی شده یا نامه ابطال ضمانتنامه توسط مدیرامورمالی . ( 5 دقیقه )
8- مسئولیت عوامل اجرائی : مدیریت امورمالی ( امضای تضمین ظهرنویسی شده –نامه ابطال ضمانتنامه ).
9- تصویربخشنامه هاوآئین نامه ها: براساس قوانین ومقررات مالی محاسباتی – دستورالعملهای مربوطه که درمدیریت امورمالی موجودمی باشد.
10- فن آوری مورداستفاده : استفاده ازرایانه ونرافزارهای مالی ثبت واسترداد تضمینات درمراحل مختلف .
11- مدت زمان انجام فرآیند : به ترتیب شرح مراحل انجام کاردربندهفت که جهت هر مرحله مشخص وبطورمتوسط ازمرحله شروع تاپایان فرآیند حدود 30 دقیقه زمان لازم دارد.

( فراینداسترداد سپرده حسن انجام کارقراردادبه اشخاص حقیقی یاحقوقی )
1. عنوان فرایند: استردادسپرده حسن انجام کار.
2. هدف ازاجرای فرآیند: رعایت دقیق قوانین ومقررات مالی محاسباتی دراسترداد سپرده درکمترین زمان ممکن .
3. عنوان خدمت گیرندگان : افرادحقیقی یاحقوقی که بنحوی ازانحاء با اداره برق استان درارتباط کاری می باشند.
4. خدمت دهندگان : ریاست سازمان --مدیریت امورمالی .
5. مدارک واطلاعات موردنیاز: ارائه فرم آزادسازی سپرده حسن انجام کار-صورت جلسه تحویل کارکه توسط معاونتهاومدیریت های مربوطه به مدیریت امورمالی ارجاع می گردد.مفاصاحساب تامین اجتماعی و...
6. فرم های مورداستفاده : فرم آزادسازی سپرده حسن انجام کار- صورت جلسه تحویل موقت / قطعی کار.
7. شرح مراحل انجام کار:
7-1– ارائه فر م / نامه آزادسازی سپرده حسن انجام کاروپاراف آن .( 2 دقیقه )
7-2- ثبت دردفترامورمالی .(3 دقیقه )
7-3-ارجاع به حسابداری تملک دارائیهای سرمایه های یاهزینه ای . ( 2 دقیقه)
7. 4 - ارجاع به کارشناسان رسیدگی توسط مسئول حسابداری .( 2 دقیقه )
7. 5 - حسابرسی-تطبیق باقوانین ومقررات مالی ومحاسباتی کنترل مدارک وامضاء های مجاز. (20 دقیقه )
7. 6 - درصورت عدم نیازبه واخواهی امضاء ومهرتوسط رسیدگس کننده .(5 دقیقه)
7. 7--درصورت واخواهی درج نواقص وموارداشکال وعودات به واحدمربوطه جهت رفع ایرادات ونواقص . (10 دقیقه)
7. 8- اعلام مبالغ دریافتی بابت سپرده به خزانه معین استان برابرمقررات . (1 روز)
9.7 – دریافت وجه ازخزانه استان . ( 1 دقیقه)
7. 10 –واریزبحساب مربوطه وثبت دردفاتر . (1 دقیقه)
11.7- صدورسندوچک توسط مسئولین مربوطه درحسابداری . ( 20دقیقه )
7. 12 – بررسی وامضاء توسط مسئول حسابداری ( 5 دقیقه )
7. 13- بررسی وکنترل مجددتوسط مدیرامورمالی وارسال به دفترریاست سازمان یامعاونت اداری ومالی (15 دقیقه )
7. 14- بررسی وامضاء توسط مقامات مجازسازمان وعودت به مدیریت امورمالی ( 1روز)
7. 15– اخذامضاء ومهرچک (5دقیقه ).
7. 16- تحویل چک به مشتری .
8- مسئولیت عوامل اجرائی : ریاست سازمان (امضای چک وسند پرداخت )- مقام مجازازطرف رئیس سازمان ( امضاء مدارک پرداخت )– مدیرامورمالی ( امضای چک –سند پرداخت – مدارک ).
9- تصویربخشنامه هاوآئین نامه ها: براساس قوانین ومقررات مالی محاسباتی – دستورالعملهای مربوطه که درمدیریت امورمالی موجودمی باشد.
10- فن آوری مورداستفاده : استفاده ازرایانه ونرافزارهای مالی ثبت واستردادسپرده وحسابداری درمراحل مختلف .
11- مدت زمان انجام فرآیند : به ترتیب شرح مراحل انجام کاردربندهفت که جهت هر مرحله مشخص وبطورمتوسط ازمرحله شروع تاپایان فرآیند حدود 5 روز زمان لازم دارد. قابل توجه است که جهت پرداخت به موقع سپرده افراد حقیقی وحقوقی مبلغی تحت عنوان تنخواه گردان ازخزانه معین استان دریافت وسپرده های موردنظر باتوجه به میزان موجودی بانک ازمحل تنخواه گردان پرداخت می شود که درصورت موجودی زمان پرداخت 1روزکاری طول می کشد.


( فرایندتحویل کالا از انبار)
1.عنوان فرایند: تحویل کالا ازانبار.
2.هدف ازاجرای فرآیند: رعایت دقیق قوانین ومقررات درتحویل کالا درکمترین زمان ممکن .
3.عنوان خدمت گیرندگان : افرادحقیقی یاحقوقی که بنحوی ازانحاء با اداره برق استان درارتباط کاری می باشند.
4. خدمت دهندگان : معاونت /مدیریت مربوطه--مدیریت امورمالی- مدیریت امورپشتیبانی .
5. مدارک واطلاعات موردنیاز: ارائه برگه درخواست کالا که توسط معاونتهاومدیریت های مربوطه به مدیریت امورمالی ارجاع می گردد.
6.فرم های مورداستفاده : فرم درخواست کالا .
7.شرح مراحل انجام کار:
7-1– ارائه فر م / نامه آزادسازی سپرده حسن انجام کاروپاراف آن .( 5 دقیقه )
7-2- ثبت دردفترامورمالی .(3 دقیقه )
7-3-ارجاع به حسابداری انبارها . ( 2 دقیقه)
7. 4ارجاع به کارشناسان رسیدگی توسط مسئول حسابداری .( 2 دقیقه )
7. 5 - حسابرسی-تطبیق باقوانین ومقررات مالی ومحاسباتی کنترل مدارک وامضاء های مجاز. (20 دقیقه )
7. 6 - درصورت عدم نیازبه واخواهی امضاء ومهرتوسط رسیدگی کننده .(5 دقیقه)
7. 7--درصورت واخواهی درج نواقص وموارداشکال وعودات به واحدمربوطه جهت رفع ایرادات ونواقص . (10 دقیقه)
7. 8- بررسی وصدوربرگه حواله توسط متصدی صدورحواله . (15 روز)
9.7 – بررسی وامضاء توسط مسئول حسابداری انبارهایا مدیرامئرمالی . ( 5 دقیقه)
7. 10 –ارجاع به مدیریت امورپشتیبانی .
11.7-بررسی وامضاء توسط مدیرامورپشتیبانی وارجاع به انبار.
7. 12 – بررسی وتحویل کالا به تحویل گیرنده با گرفتن امضاء ازتحویل گیرنده.
8- مسئولیت عوامل اجرائی : ریاست داره - مقام مجازازطرف رئیس داره – مدیریت امورمالی .
9- تصویربخشنامه هاوآئین نامه ها: براساس قوانین ومقررات مالی محاسباتی – دستورالعملهای مربوطه که درمدیریت امورمالی موجودمی باشد.
10- فن آوری مورداستفاده : استفاده ازرایانه ونرافزارهای مالی حسابداری انبار درمراحل مختلف .
11- مدت زمان انجام فرآیند : به ترتیب شرح مراحل انجام کاردربندهفت که جهت هر مرحله مشخص وبطورمتوسط ازمرحله شروع تاپایان بند 7-9 فرآیند حدود 45 دقیقه زمان لازم دارد.


منابع و مآخذ
1.رامنی ، مارشال بی، سیستم های اطلاعاتی حسابداری، دکترسید حسین سجادی ، انتشارات دانشگاه شهیدچمران ،1389.
2.دستگیر، محسن. و سعیدی ، علی. سیستم های اطلاعاتی حسابداری، انتشارات ترمه ،1388.
3.همت فر، محمود. وکولیوند، عباس. سیستم های اطلاعاتی حسابداری، نشرفرهنگ زبان، 1388.
4.عبدی، محمدرضا، مالیه درایران، نشرآبتین، 1385.
5. سایت توازن، تحقیقات حسابداری و حسابرسیwww.tavazon.ir

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید