بخشی از مقاله
فوتبال
بازي فوتبال ابتدا در اوايل قرن سيزدهم هجري شمسي/اواسط قرن نوزدهم ميلادي در انگلستان اجرا شد. البته مداركي در دست است كه نشان مي‌دهد بازيي شبيه به بازي فوتبال در قرون پيشتر متداول بوده است. اين بازي رفته رفته در اواخر قرن نوزدهم در مدارس انگلستان طرفداران بسياري پيدا كرد. اولين بار در سال 1225 هجري شمسي/1846 ميلادي دانشگاه كمبريج در انگلستان مجموعه‌اي از مقررات بازي فوتبال را منتشر كرد. اين مقررات به تدريج توسط ملت‌هاي ديگر نيز پذيرفته شد.
در سال 1283/1904 گام‌هاي نخستين در جهت تاسيس فدراسيون بين‌المللي فوتبال توسط ربوت گرين فرانسوي و هريشمن هلندي برداشته شد. محل تاسيس فدراسيون در ابتدا شهر پاريس بود. اكنون محل دبيرخانه فدراسيون بين‌المللي در كشور سوئيس و در شهر زوريخ است. فدراسيون بين‌المللي فوتبال بر مسابقه‌هاي بين‌المللي و قاره‌اي جهاني نظارت دارد و از سال 1930 ميلادي به بعد هر چهار سال يكبار مسابقه‌هاي جام جهاني فوتبال را برگزار مي‌كند.
مجمع فوتبال ايران در سال 1299 شمسي داير شد و به اين ترتيب فوتبال در ايران شكل و موقعيتي رسمي پيدا كرد. فدراسيون فوتبال ايران در سال 1325 شمسي تاسيس شد و مدتي بعد از آن به عضويت فدراسيون بين‌المللي فوتبال درآمد.
بازي فوتبال
فوتبال بوسيله دو گروه يا دو تيم كه هر گروه تعداد يازده نفر مي‌باشد، در داخل زميني به ابعاد 110×75 متر بازي مي‌شود. هدف از اين بازي، اين است كه توپ به داخل دروازه حريف زده شود. در اين بازي فقط دروازه‌بان مجاز به استفاده از دست‌هاي خود براي گرفتن توپ است. بقيه بازيكنان از پاها، تنه و يا سر براي زدن ضربه به توپ استفاده مي‌كنند. در فوتبال هفده قانون وجود دارد.
بازي فوتبال توسط يك داور و دو خط نگهدار اداره مي‌شود. خط‌نگهداران با استفاده از يك پرچم كوچك، داور را در امر آفسايد، توپ‌هاي اوت و ساير خطاها كمك مي‌كنند. وقتي در جريان بازي توپ به خارج از زمين زده شود، يكي از بازيكنان گروه مقابل با پرتاب توپ به داخل زمان، مجدداً بازي را به جريان مي‌اندازند. توپ وقتي گل محسوب مي‌شود كه تمامي آن از صفحه فضايي و فرضي بين تيرهاي عمودي و افقي دروازه گذشته باشد. بازي در دو وقت قانون 45 دقيقه انجام مي‌شود و در فاصله بين دو نيمه، مدت 10 دقيقه به بازيكنان فرصت استراحت داده مي‌شود. هر تيمي كه در پايان وقت بازي گل بيشتري به حريف زده باشد، برنده مسابقه خواهد بود.
در فوتبال دو نوع ضربه آزاد وجود دارد: يكي ضربه‌هاي آزاد مستقيم و ديگري ضربه‌هاي آزاد غيرمستقيم. در ضربه‌هاي آزاد مستقيم مي‌توان توپ را مستقيماً وارد دروازه حريف كرد و به امتياز دست يافت، ولي ضربه‌هاي غيرمستقيم به شرطي گل محسوب مي‌شود كه توپ بعد از ضربه با بازيكن ديگري تماس پيدا كند و به
طور غيرمستقيم وارد دروازه شود. ضربه دوم ممكن است توسط بازيكن خودي و يا از تيم مقابل باشد. خطاهايي كه منجر به زدن ضربه مستقيم مي‌شوند، اگر در محوطه جريمه به وقوع بپيوندند، در اين صورت داور اعلان ضربه پنالتي مي‌كند. در اين حالت توپ را روي نقطه پنالتي قرار مي‌دهند و يكي از بازيكنان تيم حريف، در حالي كه تنها دروازه‌بان از دروازه دفاع مي‌كند، به طرف دروازه شليك مي‌كند. خطاهاي نه گانه كه باعث زدن ضربه‌هاي مسقتيم در فوتبال مي‌شوند، از اين قرارند:
1. لگد زدن، يا اقدام به لگد زدن؛
2. پريدن بر روي حريف يا بازيكن مقابل؛
3. تنه زدن به حريف از عقب؛
4. پشت پا زدن به حريف؛
5. زدن حريف با استفاده از دست‌ها و ي اقدام به اين امر؛
6. گرفتن و نگهداشتن حريف با دست و يا هر قسمت ديگر از بدن؛
7. تنه زدن سخت و خطرناك به حريف؛
8. هل دادن حريف با استفاده از دست‌ها؛
9. لمس كردن توپ با دست (اين حركت بوسيله دروازه‌بان در محوطه جريمه آزاد است).
در بازي فوتبال قانون پيچيده و بحث‌انگيزي به نام آفسايد وجود دارد. براي بازيكنان جوان و تازه‌كار دانستن چهار مطلب قضيه آفسايد را حل مي‌كند. به عبارت ديگر مي‌توان گفت يك بازيكن در آفسايد نيست، اگر:
1. در نيمه زمين خودش باشد؛
2. حداقل دو بازيكن از تيم حريف بين او و دروازه حريف باشند؛
3. آخرين تماس با توپ توسط يكي از بازيكنان تيم مقابل انجام شده باشد؛
4. توپ مستقيماً از پرتاب اوت و يا ضربه كرنر به او رسيده باشد.
اثر ورزش فوتبال را بر دستگاه عصبي، تنفسي، قلب و اندام‌هاي تحتاني و استقامت عمومي بدن مشخص كنيد.
فوتبال ورزش گروهي است. با توجه به اينكه اين ورزش در مدت طولاني انجام مي‌شود، باعث توسعخ استقامت عمومي بدن مي‌شود و كارايي دستگاه تنفسي و قلب و عروق را بهبود مي‌بخشد و قدرت عضلاني در اندام تحتاني را نيز افزايش مي‌دهد.
مهارت‌هاي اساسي
شوت زدن، مهار كردن توپ، پاس دادن، ضربه زدن، دريبل كردن و با سر ضربه به توپ زدن (هد)، از مهارت‌هاي اساسي در بازي فوتبال است.
ضربه زدن به توپ:
براي ضربه زدن به توپ همواره سه نكته را رعايت كنيد: 1) با گام‌هاي معمولي به طرف توپ برويد. 2) پايي را كه با آن ضربه نمي‌زنيد (پاي محور)، در كنار توپ و در محل مناسبي قرار دهيد. 3) پايي را كه به توپ ضربه مي‌زنيد، تاب دهيد و دقت كنيد كه با روي پا به توپ ضربه بزنيد. ضربه زدن با روي پا و يا داخل پا چندان آساني نيست. پس از ضربه زدن با ادامه حركت پا، توپ را تعقيب كنيد. سعي كنيد كه ضربه زدن با پا را در ابتدا با هر دو پا انجام دهيد و ياد بگيريد.
مهار كردن توپ:
مهار كردن توپ، قبل از پاس دادم، شوت زدن و دريبل كردن بايد انجام شود. بازيكن مي‌تواند با تمام قسمت‌هاي بدن خود، بجز دست‌ها، توپ را مهار كند. به طور كلي براي مهار كردن توپ با هر يك از اندام‌هاي بدن، آن اندام نبايد سفت و محكم و با توپ برخورد كند. در لحظه برخورد اندام موردنظر را ابتدا كمي به عقب مي‌كشيم تا از برخورد سخت با توپ جلوگيري شود
دريبل كردن:
دريبل كردن، يعني در حالي كه توپ و بازيكن با هم حركت مي‌كنند، توپ از اختيار بازيكن خارج نشود. در اجراي مهارت دريبل، بازيكن در حالي كه با ضربه‌هاي خيلي آهسته و نرم در روي زمين توپ را به جلو و اطراف خود هدايت مي‌كند، سعي دارد كه توپ از او دور نشود و كاملاً در اختيار او باشد تا فرصت پاس دادن و يا ضربه زدن به طرف دروازه حريف را به دست آورد.
پاس دادن:
بازيكنان پس از اينكه حركت كردن با توپ و مهار كردن آن را ياد گرفتند، به راحتي مي‌توانند حركت پاس دادن را اجرا كنند. پاس دادن در فوتبال بخش اعظم بازي را شامل مي‌شود، زيرا فوتبال يك بازي گروهي است كه در آن بازيكنان از طريق پاس دادن توپ به يكديگر با هك در ارتباطند. پاس دادن بين دو بازيكن رابطه برقرار مي‌كند و موفقيت در اجراي اين مهارت در گرو حركت مناسب توسط هر دو بازيكن است. هنر پاس دهنده در اين است كه اين عمل را به طور ساده، با سرعت و با دقت اجرا كند و نقش دريافت كننده اين است كه در جاي خالي و مناسب قرار گيرد و سرعت و جهت حركت خود را با توپي كه برايش مي‌فرستد، تنظيم كند. پاس دادن مانند ضربه زدن با اندام‌هاي مختلف و به صورت گوناگون اجرا مي‌شود. پاي با بغل پا، پاس با روي پا، پاس با سر، پاس كوتاه، پاس بلند، پاس هواي و پاس زميني چند نمونه از پاس‌هاي مختلف در فوتبال هستند. به طور كلي، نشانه‌گيري و سرعت و دقت عمل در اجراي مهارت پاس دادن بسيار اهميت دارد.
شوت كردن:
در بازي فوتبال، وقتي كه بازيكن به دروازه شوت مي‌كند، هدفش كسب امتياز است. در اين صورت بايد تا آنجا كه ممكن است، توپ را دورتر از دسترس دروازه‌بان بفرستد، چون فرصت براي شوت زدن به دروازه چندان راحت به دست نمي‌آيد، بازيكن باهوش در مواقع حساس از فرصتي كه برايش پيش مي‌آيد، به سرعت استفاده مي‌كند و مي‌كوشد تا با پا و يا ساير اندام‌هاي خود نظير سر و سينه توپ را وارد دروازه حريف كند. بازيكنان بايد تمرين شوت زدن به دروازه با از فواصل مختلف انجام دهند. علاوه بر تمرين شوت از فواصل مختلف، لازم است اينگونه تمرينات با دريافت توپ از جهت‌ها گوناگون و سرعت مختلف انجام شود. بازيكني كه با هر دو پا شوت مي‌زند، به مراتب بر بازيكني كه فقط با پا قادر به شوت زدن است، رجحان دارد.
زدن تو با سر (هد):
شوت زدن با پا براي بازيكنان علاقه‌مند به زودي امري طبيعي و عادي مي‌شود، به طوري كه مي‌توانند انواه ضربه‌ها را با پا به توپ وارد كنند، ولي زدن توپ با سر در ابتدا كمي سخت و گاهي ناراحت‌كننده است. بازيكنان از اين نگرانند كه مبادا اين عمل صدمه‌اي به سر آنها وارد كند، حال آنكه بعدها متوجه مي‌شوند كه اگر عمل زدن توپ با سر به درستي انجام شود، جاي هيچگونه نگراني نيست. براي يادگيري اين مهارت، ابتدا بايد توپ را در جلو صورت نگهداشت و سپس با
پيشاني به آن ضربه وارد كرد. ضربه‌هاي اوب بهتر است نرم و به آهستگي زده شود و رفته رفته شدت آن را زيادتر كرد. بايد توجه كرد كه ضربه‌هاي سر عملاً با پيشاني زده مي‌شود. بعد از اينكه تمرين فوق را چندين بار عمل كرديد، توپ را در جلو سر به هوا پرتاب كنيد و سعي كنيد آن را با سر بزنيد. در مراحل بعدي تمرين را با پرش به بالا و باز كردن دست‌ها به جلو و بالا اجرا كنيد. در اين حالت
كمر را به عقب خم كنيد، ضربه با استفاده از بدن و سر به توپ وارد مي‌شود.
پرتاب اوت:
وقتي كه توپ از قسمت طولي زمين بازي به خارج برود، ادامه بازي با پرتاب اوت دنبال مي‌شود. معمولاً بازيكني كه از همه نزديكتر به محل اوت است، اين كار را براي تيم خود انجام مي‌دهد. در پرتاب اوت بايد به نكات زير توجه داشت:
1. توپ بايد از عقب و از روي سر به جلو آورده شود.
2. در پرتاب اوت بايد از هر دو دست به طور متعادل استفاده شود.
3. در لحظه پرتاب هر دو بايد با زمين تماس داشته باشد.
لازم به يادآوري است كه توپ اوت، آفسايد ندارد و پرتاب كننده اوت نمي‌تواند بلافاصله پس از پرتاب با توپ بازي كند. پرتاب اوت ممكن است به هر سو انجام گيرد. در صورتي كه مقررات مربوط به پرتاب اوت رعايت نشود، اين امكان به تيم مقابل داده مي‌شود.
1. ضربه‌زدن به توپ
در فوتبال دو نوع ضربه آزاد وجود دارد، ضربه‌هاي مستقيم و ضربه‌هاي غيرمستقم. در ضربه‌هاي مستقيم توپ مستقيماً وارد دروازه حريف مي‌شود كه تيم زننده را داراي امتياز مي‌كند و در ضربه‌هاي غيرمستقيم توپ بعد از ضربه، با بازيكن ديگر تماس پيدا مي‌كند و به طور غيرمستقيم وارد دروازه مي‌شود. در ضربه زدن به توپ، ضربه با روي پا انجام مي‌گيرد. پاسي تكيه‌گاه (پايي كه ضربه با آن زده نمي‌شود)، در محل مناسبي در كنار توپ قرار گيرد، بدين معني كه پنچه پا در جهت حركت توپ و در كنار توپ باشد، فاصله آن حداكثر 3 يا 4 سانتيمتر بيشتر نباشد.
2. كنترل توپ
براي اجراي مهارت روي توپ ابتدا حركت توپ مهار و توپ تحت كنترل بازيكن درمي‌آيد و سپس اقدام به اجراي مهارت ديگر مي‌شود. كنترل توپ با تمام قسمت‌هاي بدن بجز دست‌ها انجام مي‌شود. كنترل با سينه، ناحيه روي ران و روي پا عمومي بيشتري دارد. در كنترل توپ عضو مهار كننده در لحظه برخورد با توپ ابتدا كمي با هماهنگي حركت توپ به عقب كشيده مي‌شود و بازيكن اندام مهار كننده را در مقابل حركت توپ سفت و سخت نمي‌گيرد.
مقررات بازي و زمين فوتبال
اندازه و مشخصات زمين
زمين اين بازي در ابعاد 110×75 متر است كه به دو قسمت مساوي تقسيم مي‌شود. هر قسمت شامل محوطه جريمه، محوطه دروازه‌بان و نقطه پنالتي است.
محوطه جريمه
روز خط عرضي زمين و به فاصله 5/16 متر از داخل زمين تيرهاي عمودي دروازه دو خط به طول 5/16 متر عمود شده است كه دو سط اين خطوط به واسطه خطي به موازات خط عرضي زمان به يكديگر متصل مي‌شود. اين محوطه را محوطه جريمه مي‌نامند.
نقطه پنالتي
در فاصله 11 متري از خط دروازه روي خط فرضي كه بر وسط خط دروازه عمود شده است، نقطه‌اي مشخص مي‌شود كه آن را نقطه پنالتي مي‌نامند. به مركز نقطه پنالتي و به شعاع 15/9 متر قوسي در پشت محوطه جريمه رسم مي‌شود.
تعداد بازيكنان
فوتبال توسط دو تيم 11 نفره انجام مي‌گيرد.
زمان و نحوه تعيين تيم پيروز
بازي در دو وقت قانوني 45 دقيقه‌اي انجام مي‌شود و در فاصله بين دو نيمه، 10 دقيقه فرصت براي استراحت بازيكنان درنظر گرفته شده است. وارد كردن توپ در دروازه مقابل هر تيم امتياز محسوب مي‌شود كه آن را گل مي‌نامند. هر تيمي كه در پايان وقت بازي گل بيشتري به حريف زده باشد، برنده مسابقه خواهد بود.
مقررات و خطاهاي فوتبال
انجام مهارت در اين بازي با تمام نواحي بدن جز دست‌ها قابل اجراست. تنها دروازه‌بان مجاز است كه با دست‌هاي خود توپ را كنترل كند و يا هر مهارت ديگري را روي توپ، مثل پرتاب انجام دهد.
داور براي خطاهايي كه در محوطه جريمه به وقوع مي‌پيوندند، اعلان ضربه پنالتي مي‌كند. اين ضربه از روي نقطه پنالتي توسط يكي از بازيكنان تيم با يك شوت مستقيم اجرا مي‌شود. هنگام اجراي ضربه پنالتي تنها دروازه‌بان از دروازه دفاع مي‌كند. انجام حركاتي مثل لگد زدن، پريدن روي حريف يا بازيكن مقابل، تنه زدن، پشت پا زدن به حريف، نگه داشتن، هل دادن و لمس توپ با دست در بازي فوتبال خطا محسوب مي‌شود.
واليبال
ورزش واليبال در حدود 1895 ميلادي بوسيله ويليام جي مورگان، استاد ورزش در ايالت ماساچوست ايالات متحده امريكا به اعضاي باشگاهش ارائه شد. آنها در مراحل اوليه پيدايش به اين ورزش مينونت مي‌گفتند. انگيزه بوجود آمدن اين ورزش، ادامه فعاليت‌هاي ورزشي و تفريحي در طول زمستان بود. بعدها شخص ديگري در شهر اسپرينگ فيلد اسم اين ورزش را عوض كرد و آن را به نام واليبال خواند. از آن پس واليبال رفته رفته در جهان مطرح شد و رو به توسعه گذاشت. امروزه در دنيا، واليبال يكي از ورزش‌هاي متداول و مردم‌پسند است، بويژه در مدارس و دانشگاه‌ها از مقبوليت خاصي برخوردار است. ياد گرفتن اين بازي بسيار آسان است و مي‌توان از آن به عنوان يك وسيله تفريحي سالم بهره گرفت. واليبال در سطح پيشرفته و قهرماني نيز از جايگاه و منزلت خاصي برخوردار است. در اين بازي سرعت حركت، سرعت عكس‌العمل، قدرت پرش و كوبندگي، چابكي و هماهنگي گروهي نقش و اثر مهمي دارد.
گفته مي‌شود كه واليبال در ايران در اولين بار در حدود سال 1299 توسط آقاي ميرمهدي ورزنده ارائه و در دارالمعلمين تعليم داده شد. در سال‌هاي 1300 توجه بيشتري نسبت به اين ورزش ابراز شد و علاوه بر دارالمعلمين در كلوپ شبانه يا اجتماعيون و كالج البرز نيز تمرينات مخصوص به آن انجام مي‌شد.
واليبال ورزشي است كه داراي جنبه‌هيا تفريحي و رقابتي و اجتماعي است. اين بازي بوسيله دو تيم يا دو گروه صورت مي‌گيرد. بازيكنان آن در دو طرف زمين بازي كه بوسيله توري از هم جدا مي‌شود، قرار مي‌گيرند. شيوه به صورت حمله و دفاع و ضربه به توپ با پنجه، ساعد، سينه و مشت صورت مي‌گيرد. در اين بازي بازيكنان هر گروه مي‌كوشند تا توپ را با يك، دو يا حداكثر سه ضربه از روي تور به طرف مقابل طوري هدايت كنند كه در ميدان حريف به زمين اصابت كند و يا اينكه حريف مرتكب خطا گردد. بازي به همين ترتيب ادامه پيدا مي‌كند تا يكي از دو دسته مرتكب خطا گردد. در اين بازي انطباق حركات گروهي، حركت دست‌ها با قدرت ديد از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. اين ورزش را مي‌توان در محيط هاي محدود و كوچك با عده كمي بازكن برگزار كرد و به عنوان يك فعاليت تفريحي و سالم از آن بهره گرفت. در سطح قهرماني، واليبال ورزشي است پويا، نمايشي و تنوع حركات و مهارت‌هاي آن تماشاگر را جذب و ارضا مي‌كند.
در ورزش واليبال مي‌توان بر حسب شرايط محيطي و ويژگي‌هاي بازيكنان به راحتي در اندازه زمين، ارتفاع تور و يا تعداد بازيكنان تغييراتي بوجود آورد و آن را منطبق با شرايط موجود كرد. مي‌توان با داشتن كمترين امكانات از آن حتي در محيط محدود خانواده استفاده كرد. گاهي مي‌توان در مقررات آن و نيز در وسايل و زمين بازي تغييرات دلخواه بوجود آورد. بازي واليبال را مي‌توان در زمين‌هاي خاكي، شني، آسفالته و احياناً روي چمن بازي كرد.
واليبال ورزشي گروهي است كه مي‌تواند وسيله‌اي سالم براي تفريح باشد. اين بازي باعث افزايش و توسعه سرعت حركت، سرعت عكس‌العمل، قدرت پرش و چابكي افراد بازيكن مي‌شود. در اين بازي هماهنگي حركات گروهي، حركت دست‌ها و قدرت ديد بازيكن از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. ماهيت گروهي واليبال باعث افزايش روحيه همكاري، تعاون و نوعدوستي در افراد بازيكن اين رشته مي‌شود.
