بخشی از مقاله
فصل اول: مقدمه
بخش اول: مقدمه
حيات نظامي ملتها ثمره كوششها و تلاشهاي آن در راه توسعه و تعالي تجهيزات و ابزارهاي به كار گرفته شده در جنگها و دفاع از سرزمين خود بوده است و از طرفي جوامعي توانسته اند بهترين و بيشترين استفاده از امنيت جامعه خود را به برند كه بيشترين تلاش آنها در حفظ و نگهداري و توسعه تكنولوژي سلاحهاي دفاعي خود نموده اند.
و اغلب مشكلاتي كه از ناحيه امنيتي يك كشور را تهديد ميكند فقدان سلاحهايي است كه در مقابل تجاوزات دشمن قابليت انعطاف نداشته وفرصتها را در زماني كه ميتوانستند به توسعه سلاحهاي تكنولوژي و دفاعي بپردازند از دست داده اند. و يا در نگهداري تجهيزات خود كوتاهي نموده اند و ركود در پيشرفت.
و از جهتي امروزه ارتش هاي بزرگ دنيا شالوده و اسا قدرت رزمي خود را بر پايه پيشرفت صنايع و كارخانجات پشتيباني كننده و قدرت نگهداري از تجهيزات بنا نهادند، اين ارتش ها اخيراً سرمايه گذاري عظيمي براي طراحي و بكارگيري تكنولوژي در كارخانجات و كارگاههاي تعميراتي خود نموده و با اين روش توانسته اند تا حدودي نقاط ضعف موارد تعميراتي خود را برطرف نمايند. قدرت نگهداري يك نيرو زماني نقش حياتي مي يابد كه تحت محاصره اقتصادي قرار گيرد و صنايع پشتيباني لجيستيكي آن كشور را از طرف كشورهاي سازنده سلاحها دچار نحريم تسليحاتي شود. كشور ما نيز از تبتداي جنگ تحميلي تحت تحريم تسليحاتي قرار گرفته و بعلت تحريم هاي بوجود آمده كه خجم زيادي از تجهيزات نهاجا بخصوص تجهيزات آفندي (هواپيماها) و پدافنذي (رادارها، تجهيزات و توپهاي زمين به هوا) كه اكثراً ساخت كشورهيا غربي علي الخصوص امريكا بوده زويم گير شده اند. علي رغم اينكه در طول جنگ تحميلي و بعد از آن توانستيم دشمنان را از رسيدن به اهدافشان ناكام بنمائيم اما كاملاً نتوانستيم به سامان دادن بعضي از واحدهاي پشتيباني كننده ازجمله كارخاتجات نهاجا آنطور كه شايسته است بپردازيم و نارسائيهاي موجود را مرتفع نمائيم.
و عواملي وجود داشته و دارند كه در كاهش كارآئي اين كارخانجات موثر بوده و تاكنون چاره يا انديشيده شنده است و فقدان تجهيزات مورد نياز و شعبات مورد نياز و نبودن يك ساختار سازماني مناسب و نبودن يك مديريت توانمند و فقدان يك سيستم ايمني مناسب در محيط كارخانجات و فقدان آموزش هاي مورد لزوم كاركنان كارخانجات متغيرهايي هستند كه در كاهش كارآئي مؤثر هستند و محقق در صدد است اين نارسائيها را از نزديك مورد ارزيابي قرار داده و جهت مرتفع كردن اين مشكلات راه كارهائي ارائه نمايند باشد تا در هرچه بهينه استفاده نمودن از اين كارخانجات بتواند در پشتيباني لجستيكي يگانهاي نهاجا در نهايت بالا رفتن توان عملياتي نهاجا ميباشد مؤثر افتد.
بخش دوم: بيان و تشريح مسأله مورد تحقيق
الف- تشريح مسئله: در نيروي هوائي كارخانجاتي در ابعاد مختلف وجود دارند كه هركدام به نحوي در پشتيباني يگانهاي تعمير و نگهداري نهاجا مؤثر ميباشند بخصوص كارخانجاتي كه مورد بحث هستند در فرماندهي لجستيكي نهاجا وجود دارند و عمدتاً در راستاي ساخت قطعات مورد نياز يگانهاي نهاجا و ريخته گري و قالب سازي و تراشكاري اقلامي كه مورد نياز نهاجا ميباشند فعاليت ميكنند.
بدليل ذاتي اين قسمت ها و نوع كاري كه انجام مي دهند به مهارتهاي خاص و مديريت خاص و ايمني مطابق استاندارد و تجهيزات خاص و مسائل ديگر را ميطلبد تا بتواند از حداكثر ظرفيت آنها استفاده گردد.
و استفاده بهينه از اين كارخانجات با توجه به وضعيت حاكم بر نيروهاي مسلح بخصوص نيروي هوائي در وضعيت فعلي كه با تحريم اقتصادي دولتي كه اين سلاحها را در اختيار نهاجا قرار داده اند مواجه ميباشد اولويت اجتناب ناپذيرند اما اين كارخانجات علي رغم فعاليتهاي چشم گيري كه انجام داده اند آلانطور كه انتظار مي رفت و مورد نظر بود بعلت مشكلات نتوانسته اند بهره مورد نظر را ارائه نمايند و بعضاً در فراهم كردن نيازمندي هالي نهاجا ناتوان بوده اند فلذا خواهان بررسي در رابطه با عواملي است كه در صورت رفع آن بتوان اقدام موثر در جهت بالا بردن توانائي تعميراتي و لجستيكي كارخانجات ايجاد نمود.
ب- تعيين حدود مسئله (سئوالات تحقيق)
1- آيا فقدان تجهيزات موجود باعث كاهش كارآئي كارخانجات نهاجا گرديده است.
2- آيا ساختار سازماني فعلي كارخانجات باعث كاهش كارآئي كارخانجات نهاجا گرديده است.
3- آيا وضعيت مديريت فعلي باعث كاهش كارآئي كارخانجات نهاجا گرديده است.
4- آيا وضعيت ايمني كارخانجات باعث كاهش كارآئي كارخانجات نهاجا گرديده است.
5- آيا وضعيت آموزش فعلي ماركنان كارخانجات باعث كاهش كارآئي كارخانجات نهاجا گرديده است.
ج- بيان مسئله:
تأثير عوامل (تجهيزات موجود، ساختار سازماني، وضعيت مديريت، وضعيت ايمني و وضعيت آموزش فعلي) در كاهش كارآئي كارخانجات موجود در نهاجا چگونه بوده است.
بخش سوم: هدف از انجام تحقيق:
الف – هدف كلي:
هدف كلي از انجام اين تحقيق تعيين تأثير عوامل (تجهيزات، ساختار سازماني، وضعيت مديريت، وضعيت ايمني، وضعيت آموزش فعلي) در كاهش توان كارخانجات نهاجا مي باشد.
ب- اهداف اجرائي:
در اخداف اجرائي سعي گرديده است وضعيت و عوامل كاهش توان كارخانجات مورد بررسي قرار گيرد. كه اين اهداف عبارتند از:
(1) تعيين ميزان تأثير تجهيزات موجود و كاهش كارآئي كارخانجات نهاجا
(2) تعيين ميزان تاثير ساختار سازماني فعلي كارخانجات در كاهش كارآئي آنها
(3) تعيين ميزان تأثير وضعيت فعلي مديريت در كاهش كارآئي كارخانجات نهاجا
(4) تعيين ميزان تأثير ايمني فعلي كارخانجات در كاهش كارآئي آنها
(5) تعيين ميزان تأثير آموزش فعلي كاركنان كارخانجات در كاهش كارآئي آنها
بخش چهارم: اهميت موضوع مورد مطالعه
جمهوري اسلامي ايران از نظر منابع انرژي يكي از ثروتمندترين كشورهاي جهان مي باشد و به علت قرار گرفتن در منطقه اي پرآشوب خاورميانه و دارا بودن موقعيت عالي ژئوپولتيك از گذشته هيا دور همواره مورد توجه قدرتهاي بزرگ استعماري بوده است. و لذا استقلال نظامي و وجود يك نيروي نظامي قدرتمند به منظور جلوگيري از مطامع بيكانگان بسيار مهم بوده و در اين راستا نيروي هوائي كه يك نيروي نظامي جهت حراست از آسمان كشور ميباشد آمادگي اين نيرو بسيار حائز اهميت بوده و در اين راستا هر اندازه تجهيزات آفندي و پدافندي در وضعيت مطلوبتري باشند اين نيرو قادر به اجراي بهتر مأموريت خود خواهد بود.
از طرفي اهميت تعمير و نگهداري و نقش يگانهاي پشتيباني كننده ازجمله كارخانجات نهاجا زماني كه محاصره اقتصادي در كشور حاكم باشد بسيار حائز اهميت بود.
در صورتيكه محقق بتواند عواملي را كه باعث ضعف و ركودكاري يگانهاي پشتيباني كننده ازجمله كارخانجات در نهاجا گرديده مورد بررسي قرار دهد و بمنظور برطرف آنها راه كارهاي مناسبي ارائه دهد مي توان اميدوار بود كه نهاجا با تكيه بر توان خود در هر زمان بخصوص در زمان محاصره اقتصادي تا حد زياد تجهيزات خود را سرپا نگه داشته و باعث بالا رفتن نتوان عملياتي نهاجا گردد.
بخش پنجم: فرضيه ها و فرضيه هاي اهم
الف- فرضيه ها
1- ميزان آموزشهاي ارائه شده به كاركنان كارخانجات در بالا رفتن كارآئي كارخانجات موثر است.
2- ميزان تجهيزات واگذاري به كارخانجات در بالا رفتن كارآئي موثر است.
3- ميزان ايمني اعمال شده در سطح كارخانجات در بالا رفتن كارآئي كارخانجات مؤثر است.
4- ميزان آگاهي مديران كارخانجات در بالا رفتن كارآئي كارخانجات مؤثر است.
5- ساختار سازماني كارخانجات در بالا رفتن كارآئي كارخانجات موثر است.
ب- فرضيه هاي اهم:
بعلت اهميت فرضيه هاي فوق كليه آنها جزو فرضيه هاي اهم منظور ميگردند.
فصل دوم:
مطالعه منابع
بخش اول: مطالعه تحقيقهاي انجام شده قبلي
بخش دوم: مصاحبه با افراد صاحب نظر
بخش سوم: مطالعه منابع و مدارك و مقالات مرتبط با موضوع و مسئله مورد تحقيق
فصل دوم: مطالعه منابع
بخش اول: مطالعه تحقيقهاي انجام شده قبلي
با نگرش به بررسي هاي انجام شده از آرشيو پايان نامه هاي دانشجويان در دافوس هيچگونه موردي كه مشابه موضوع تحقيقي اينجانب باشد جهت بهره برداري بدست نيامد.
بخش دوم: مصاحبه با افراد صاحبنظر
بمنظور دريافت اطلاعات بيشتر در رابطه با موضوع تحقيقي مصاحبه اي با تني چند از مسئولين و صاحبنظران انجام گرديد كه در ذيل ملاحظه مي فرمائيد.
از سرهنگ فرج الله – مرادي جانشين محترم آمادگاه تعمير و نگهداري نهاجا سئوال گرديد.
سئوال – به نظر جنابعالي چه عواملي مي توانند در اجراي فعاليت هاي كارخانجات مؤثر باشند.
كارخانجات فعلي نهاجا در موقعيت فعلي با توجه به محاصره اقتصادي ميتواند نقش عمده يا را در پشتيباني از يگانهاي لجستيكي بعمل آورند. اما بدليل اينكه اين كارخانه ها بسيار قديمي بوده و تجهيزات مدرن مطابق روز جايگزين نشده و از طرفي كاركنان اين كارخانه بعلت قديمي بودن و فقدان پرسنل جوان از تحرك كافي برخوردار نبوده و متخصصين مورد نياز بخصوص در بعد متخصصين دانشگاهي بسيار محدود و انحصاراً از پرسنل وظيفه استفاده ميگردند كه اينها هم بسيار محدود هستند و تغيير نيافتن سيستم ايمني و نياز مبرم به اين كارخانه ها محدوديتي را بوجود آورده بطريقي كه فرضاً در كارخانه ذوب فلزات بعلت آلودگي بيش از حد كارخانه تعدادي از پرسنل دچار ناراحتي تنفسي گرديده و كارآئي خود را از دست داده اند.
و هم چنين در بعد فراگيري آموزشهاي مدرن بعلت محدوديت پرسنل و نبودن امكانات آنطور كه لازم است اقدام نمي گردد و اميدواريم كه امكانات مورد لزوم فراهم گردد بخصوص بودجه و اعتبارات مورد نياز تأمين گردد تا بهبودي در فعاليت هاي اين كارخانه بوجود آيد.
سئوال دوم: به نظر جضرتعالي كمبودهاي اين كارخانجات را در شرايط فعلي چگونه ارزيابي ميكنيد.
پتسخ: كمبودهاي اين كارخانه ها در وحله اول عدم وجود مهندسين مورد نياز و فقدان كارگاههائي كه بايستي بمنظور تكميل كارها و استاندارد بودن اقلام بعمل آيد و از نظر متالوژي كه ضرورت يك كارخانه بوده بعلت فقدان فقدان تجهيزات آزمايشگاهي و متخصصين تقريباً در حال بسيار ضعيف عمل ميكند. و بعلت عدم تماس با كارخانه هاي بسيار از از زمان و حتي سازكمان هاي نظامي مثل صنايع دفاعي از نقاط قوت و ضعف آنها نياز آگاهي چنداني وجود ندارد. و از طرفي چون يك ارتباط سازماني مناسبي بين اين كارخانه و جهاد خودكفايي وجود ندارد لذا همسوئي فعاليت يعني از قسمت ها بعضاً مشهود بوده است.
از سرهنگ ناصر – اديبي جانشين معاونت تعمير و نگهداري سئوالات ذيل پرسيده شد:
1- به نظر حضرتعالي اين كارخانه تا چه اندازه در پشتيباني تعمير و نگهداري فعاليت دارند.
پاسخ: اين كارخانه ها در وضعيت فعلي قادر به انجام خدمات خوبي در جهت پشتيباني لجستيكي از يگانهاي تعمير و نگهداري در بعد ساخت بعضي از قطعات مورد نياز و تأمين قالب هاي مورد نياز و هم چنين ساخت پمپ هاي صنعتتي در كارخانه ذوب فلزات و تأمين ساير نيازمنديهاي يگاني تعميراتي نهاجا بوده اند.
سئوال 2- به نظر حضرتعالي وضعيت مناسب اين كارخانجات چگونه ميباشد؟
اين كارخانجات همانطور كه در سئوال اول بعرضتان رساندن بسيار مفيد هستند اما ميتوان با تأمين پاره اي از نيازمنديها و نارسائيهاي موجود در اين كارخانه بهره بهتري گرفت. كارخانجات بعلت بافت قديمي و پرسنل قديمي اكثراً داراي تحصيلات در حد سيكل بوده و امروزه تكنولوژي پيشرفت نموده و نيازمند افراد مستعدتر و تواناتر بوده و در ضمن بعلت عدم وجود مهندسين مورد نياز و نبودن متخصصين دانشگاهي بعضاً كارها با تجربه كاركنان فعاليت ميكند تا با استفاده از علوم و تكنولوژي جديد..
در ثاني اين كارخانجات بايستي متحول گردند از تظر تأسيساتي و ساختماني و نصب سيستم هاي ايمني تا برابر استانداردهاي موجود عمل كنند اما بعلت كمبود بودجه اقدامات چمداني انجام نگرفته در ضمن دستگاههاي ساخت قطعات بهضاً بيضي تراش هنوز در اين كارگاهها وجود ندارند و بعلت دستمزد كم هم تعداد زيادي از پرسنل كه داراي تجارب خوبي هستند خواهان ترك خدمت هستند تا بتوانند در بازار كار بيرون فعاليت نمايند.
از جناب سرهنگ قاسم فهيمي جانشين كارخانجات نهاجا كه مدت چند سالي در اين قسمت بودند سئوالات ذيل بعمل آمد.
1- به نظر حضرتعالي وضعيت مديريت كارخانجات نهاجا چگونه است.
پاسخ: در حال حاضر وضعيت كارخانه ها و مديريت اين كارخانه ها سنتي عمل ميگردد در صورتيكه بخواهيم تحولي از نظر مديريتي در اين كارخانه ها بعمل آوريم بايستي از وجود مهندسين و منخصصين دانشگاهي در مديريت اين كارخانه ها استفاده نمود. زيرا ساخت قطعات در وحله اول، بايستي متالوژي گردند و وجود مهندسين متالوژ كه بتوانند ميزان قدرت و تركيبات فلزات را مشخص كنند و آزمايشگاههاي مجهزي كه در اين امر فعاليت نمايند در اين مارخانجات وجود ندارد و اگر هم تا حدودي فعاتليتي باشد بسيار محدود ناقص است. لذا اين مشكل وجود دارد و آموزشهاي طولي و عرضي كه بتواند عمل كاركنان فعلي كارخانجات را افزايش دهد وجود ندارد و اساساً چون به آموزش بهائي داده نميشود و بالا بردن آموزش كاركنان بعلت بها ندادن چندان رونق ندارد و پرسنل هم رغبت به اين كار ندارند لذا سطح آموزش بسيار پائين است و آلودگي محيط كارخانجات باعث اختلالات در دستگاه تنفسي پرسنل هم بوجود آورده و از طرفي همسان نبودن پرداخت هزينه اضافه كار با بازار كار بيرون هم مشكل ديگري است كه امكان بهره برداري بهتر از پرسنل وجود ندارد.
سئوال دوم: به نظر حضورتعالي چگونه م يتوان در بالا رفتن توان اين كارخانجات اقدام نمود.
پاسخ: به نظر من ايجاد يك ساختار سازماني مناسب كه يك ارتباط معقول بين مديريت اين كارخانه ها با كليه يگانهائي كه در ساخت قطعات ارتباط دارند مثل جهاد خودكفائي و قرار گرفتن مهندسين با مهارت در رأس كارگاهها و هم چنين مكانيزه كردن و مجهز كردن كارخانه با امكانات مطابق روز مثل نصب جرثقيل هاي مناسب در درون كارخانهد هاي ذوب فلزات و ايجاد سيستم ذهكشي فني در كارخانجات و تشكيل آزمايشگاه متالوژي و استخدام پرسنل با تحصيلات بالا و به تعداد كافي در كلية تخصص ها و اجراي آموزشهاي طولي و عرضي و ايجاد يك سيستم دستمزد مناسب با بازار كار كاربردن ميتواند گام مؤثري در بالا رفتن توان اين كارخانجات مورد توجه قرار گيرد.
از سرهنگ محمود محمدي كه مدت چهار سال فرمانده اين كارخانجات را برعهده داشته مصاحبه زير انجام گرديد كه در ذيل ملاحظه مي فرمائيد.
سئوال: به نظر جنابعالي ئضعيت فعلي كارخانجات فرمانده لجستيكي نهاجا را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
پاسخ:
اصولاً يكي از موارد اصلي و موثر در تاذمين نيازهخاي نهاجا همين كارخانجات بوده كه طبيعتاً نقش ارزنده اغي در آمادگي تجهيزات نهاجا را بر عهده دارد. اين كارخانجات در حال حاضر انواع بمب هاي مشقي هواپيماهاي شكاري و باك هاي بمب هاي آتش زا و هم چنين انواع قطعات كه امكان تهيه آن از طريق سيستم(A.L.S) (Automatic – Logestic – system) امكان پذير نبوده مبادرت و ساخت يا قالب ريزي آنرا انجام مي دهد و كارخانه ذوب فلزات موجود هم در حال حاضر فعال بوده و كليه قطعات ريخته گري را انجام ميدهدت و از بعد تجهيزات و آموزشهاي لازم و سيستم ايمني اين كارخانجات تا حدودي با كمبود و نقص وجود دارد كه مقداري از آنها مرتفع شده وبعضاً مشكلاتي نيز هنوز باقي است.[
سئوال دوم: به نظر جنابعالي چه عواملي مي توانند در كارآئي بهتر اين كارخانه ها مؤثر باشند.
همانطور كه در سئوال اول بيان كردم، اين كارخانه ها علي رغم تلاشهاي زياد و زحمات زيادي كهع در بهره وري آنها بعمل آمده تمت دچار مشكلاتي نيز هستند.
در صورتيكه بتوان سيستم ايمني اين كارخانجات را برابر استانداردهاي بين المللي كه بتواند در هر ثانيه از يك فضاي 1000 متر مربعي 25 فوت مكعب هواي آلوده راغ از دريچه 2 متر در 6 متر خارج نمايد ميتواند در تنظيم هواي سالم كارخانه ها مؤثر باشد كه فعلاً اين عمل توسط فن هاي كوچكي كه در ديواره ها وصل شده انجام ميگردد كه قدرت خارج نمودن هواي آلوده كارخانجان را ندارد و سيستم جرثقيل هاي نصب شده هم عموماً قديمي و بعضاً دستي عمل ميكنند كه بايستي تعويض دو يا با دستگاههاي اتوماتيك راه اندازي گردند.
تجهيزاتي كه نيازمند است تا آزمايشگاه هاي متالوژي اين كارخانه ها را فعال نمايد در حال حاضر بعلت قديمي بودن و نبودن مهندسين متخصص بصورت كانل عملياتي نبوده و فلزات ساخته شده از نمظر متلوژي برابر استانداردهاي بين المللي تنظيم وتهيه نمي گردد و نظر به قدئيمي بودن پرسنل كه بعضاً از سطح تخصيلات عالي برخوردار نبوده و در بعد آموزشي هم آنطئور كه لازم است پيشرفتگي حاصل نگرديد و با فنون و تكنولوژي پيشرفته آشنايي چنداني وجود مدارد كه اگر در اين موارد اقداماتي بعمل آيد قطعاً كارآئي كارخانجات بالا خواهد رفت.
