بخشی از مقاله
كار برد فناوري هسته اي درکشاورزی
امروزه با بالا رفتن جمعيت جهان كشاورزي از اهميت بالايي برخوردار شده است وتامين و امنيت غذايي از مهمترين دغدغه هاي هر كشور مي‌باشد.يكي از مهمترين چالش‌هاي كشاورزي خسارات ضايعاتي است كه به محصولات كشاورزي وارد ميشود بطوريكه گفته‌مي‌شود‌امروزه بيش از يك سوم محصولات كشاورزي در جهان از بين مي‌روند.وجودآفات گوناگوني كه به محصولات كشاورزي حمله ور شده وباعث نابودي آنها مي‌گردد باعث شده از ديربازانسانها بفكر يافتن روشهاي گوناگون براي از ميان برداشتن اين آفات ودر بدست آوردن مهصولات كشاورزي سالم باشند تا با بالابردن سطح كمي و كيفي محصولات كشاورزي را توسعه ببخشند .
توليد محصولات كشاورزي از جنبه هاي مختلف آسيب پذير است .به طور معمول عوامل مختلفي مانند شرايط آب وهوايي ، ميزان بارندگي ، وضعيت خاك كشاورزي، تجهيزات تكنو لوژي كشاورزي مي‌تواند كه ميزان توليد وكيفيت توليد ما را تحت تاثير خود داشته با شد .در بين اين مجموعه عوامل يكسري عواملي هستند كه توليدات ما را تهديد ميكنند كه اين مجموعه عوامل زندهاي كه محصولات كشاورزي را تهديد ميكنند . مجموعه‌اي از حشرات علفهاي هرز ، باكتريها وساير
ميكروارگانيسم ها كه بطور معمول گفته ميشود در آمارها موجود هست كه در كشورهاي در حال توسعه حدود يك سوم توليدات محصولات كشاورزي به اين طريق از چرخه مصرف خارج ميشود واز بين مي‌رود . براي حفظ محصولات كشاورزي ا زگزند آفات روشهاي مختلفي وجود دارد ويكي از اين روشها ، استفاده كردن از روش هسته‌اي يا پرتو تابي وابسطه به مجموعه دانش هسته اي ميشود تكنولوژي نسبتا جديدي هست . پايه اين كار از حدود سال 1953 در كشور آمريكا گذاشته شده از اون به بعد تحقيقات بسيار زيادي در كشورهايي مانند آمريكا ،كانادا ، روسيه ، انگليس ، فرانسه ، هلند شده ونتايج بسيار مثبتي هم داشته است . براي يك تكنولوژي ايچنيني ما نيازمند اين هستيم كه از روشهاي مختلف بتوانيم استفاده
كنيم از جمله اينها روشهاي ژنيتيكي ،ويا روشهاي فيزيكياستفاده كنيم ، مثلابراي مبارزه با آفات اگر شما مي‌خواهيد يكي از روشهاي مختلف اينكه شما بياييد آفاتي از همان گونه بوجود بياوريد كه توانايي بار وري نداشته باشند . استريل باشند يا عقيم باشند آنوقت اين افراد عقيم با افراد معمولي حشره جفت گيري ميكنند . بچه اي بوجود نمي آيد يعني در واقع جمعيت حشرات پائين مي‌آيد، جمعيت حشرات كه آمد پائين ديگر خسارت اقتصادي نمي‌توانند بزنند. پرتوهاي الكترومغناطيس پرتو
هاي ايكس يا ماوراي بنفش اساسا اينها براي داشتن انرژي بالا بر روي بافت هاي زنده تاثير مي‌گذارند . توليد متاسيون با تخريب سلول به خصوص سلول براي مديريت آفات و يا برخي از عوامل بيماري زا روي گياهان . در بخش حشرات به خصوص حشرات آفت اين تاريخچه اش به برمي‌گردد به حدود صد سال پيش كه بر روي سوسك لازيوور لازينكن در سال 1916 و همين طور يك شپش هايي پيدا مي شوند سيتو فيلوريزر استفاده شد براي مديريت آنها و خوب جواب خيلي خوبي هم داد . در
دنيا هم خوب خيلي استفاده شده يعني حتي كشورهاي آفريقايي كه اين دانش را هم ندارند آمدند كمك گرفتند از سازمانهاي بين المللي مثل خوار و بار جهاني و همين طور آژانش بين المللي انرژي اتمي و دارد جنسي مي‌شوند كه از اين ويژگي پرتو ها استفاده مي شود، در واقع طرح هايي در آن كشور ها اجرا مي شود به خصوص در مورد آفات پزشكي يعني حشراتي كه ناقل بيماري ها هستند مثل مگس تسه تسه كه ناقل بسياري از بيماري ها است اينها روش هاي خيلي مؤثري بوده و تا حد زيادي توانستند اين آفات را كنترل كنند. در كشور هايي مثل الجزاير كه خرما يكي از توليدات مهمشان
است آنها دارند همين عقيم سازي حشرات را همين تغيير را در مورد آفات خرما الان استفاده ميكنند كشورهايي مثل عرض كنم خدمتتان مصر دارند از اين روش استفاده ميكنند. كشورهايي مثل آمريكاي مركزي ، آفريقاي جنوبي اين يك روش كاملا پذيرفته شده است واز سال 1938 در آمريكا اين روش شروع شد روش استريل كردن حشرات يا عقيم كردن حشرات تا الان هم ادامه داشته . انسان ها در طول تاريخ همواره در حال مبارزه با آفات محصولات كشاورزي بودند ودر اين مبارزه از شيوه ها و روش هاي گوناگوني استفاده كرده‌اند . استفاده از روش هاي فيزيكي چون آتش و يا شيميايي همچون سموم شيميايي گذشته از موفقيت آميز بودن يا نبودن با عوارض و مشكلات متعددي همراه بوده است كه در نهايت باعث شده كه به دنبال ديگر روش ها باشند به طوري كه اين ميان نانو و بيو تكنولوژي نيز به كمك انسان ها آمد . فناوري هسته اي نيز يكي از تكنولوژي هايي است كه در اين زمينه مي تواند كمك بسيار زيادي به انسانها كند استفاده از اين تكنيك از سالها قبل در نقاط مختلف جهان آغاز شد . براي اولين بار در سال 2001 در آمريكا اولين حشره ترانسيونيك كه نوعي آفت است همين پكتريو فسيپلا كه در ايران هم به صورت يك آفت قرنطينه در جنوب شرقي در استان سيستان و بلوچستان در حال حاضر اين حشره فعاليت مي‌كند با بهره گيري از دستكاري ژنتيكي از يك طرف و تكنيك نر عقيمي توانستند اين آفت را به خوبي در سه نسل كنترل كنند ما از مجموعه برنامه هايي كه در سال گذشته به در واقع سازمان انرژي اتمي پيشنهاد داديم كه در ايران انجام شود با توجه به اينكه اساسا با اين روش و به خصوص با شرايطي كه به ؟؟؟؟ پنبه در جنوب شرقي ايران دارد امكان راديكيشن آن به خوبي است و ما بنا را بر اين داريم كه به همكاري سازمان انرژي اتمي اين برنامه را در سيستان
و بلوچستان پياده كنيم. در حال حاضر كار مقدماتي آن انجام شده نمونه برداري هايي از اين نقاط را ما در همين مناطق خوراكي و حول و حوش منطقه چابهار انجام داديم نمونه ها جمع آوري شده و در حال پرورش است و اميد اين است كه با مذاكراتي كه اخيرا با سازمان انرژي اتمي در وين انجام شده زمينه هاي به كارگيري همزمان اين دو تكنيك يعني نر عقيمي و در واقع دستكاري ژنتيكي را بتوانيم انجام بدهيم و انشاءالله بتوانيم اين آفت را به طور كامل برنامه اديكيشنش را در ايران انجام بدهيم به خصوص با توجه به اينكه در واقع كشت پنبه با شرايط آب و هوايي خوبي كه در منطقه سيستان و بلوچستان
پياده شده و ايجاد شده خوب سطح زير كشت احتمال گسترشش است و اين خطر وجود دارد كه اين آفت كليدي پنبه كه در ساير نقاط جهان هم است در آن منطقه هم به شدت گسترش پيدا كند و صنعت نساجي را تحت تاثير خودش قرار بدهد ما اميدوار هستيم كه بتوانيم با استفاده از اين شيوه كه جهات موفقيت آميزي هم در كشور هاي ديگر داشته بتوانيم اين آفت را مديريت كنيم . بحث حفظ محصولات كشاورزي از گزند آفات از دو جنبه قابل بررسي است يك زماني است كه شما محصولتان در مزرعه و باغ قرار دارد و در آن مرحله مي خواهيد محصول را از گزند آفت حفظ كنيد مرحله بعدي موقعي است كه شما
محصول را برداشت كرديد داريد ذخيره سازي مي كنيد يا در انبار نگهداري مي كنيد و در اين مرحله مي خواهيد از گزند آفت مصون نگهداريد محصولتان را . تكنولوژي هسته‌اي در هر دو جنبه قابل كاربرد است يعني هم در سطح باغ و مزرعه و هم در سطح انبار و مصرف كننده نهايي كه هر كدام از اينها شرايط خاص خودش را دارد و تكنيك هاي خاص خودش را دارد . دكتر رضا پناه : براي مثال عرض مي كنم تصاويري را خدمت تصوير برداران محترم نشان دادند كه يك كارخانه بزرگ را سرمايه گزاري كرده بود كشور كانادا و يك حشره آفت را كه روش هاي كنترل ديگر سخت بود برايش يا محيط زيست را آلوده مي كرد يا سموم پ
ر خطري را مجبور بودند استفاده مي كردند كه سلامت بشر را در خطر قرار مي داد كارخانه اي به تكثير اين آفت بپردازد؛ خيلي تاسيسات وسيعي بعد اين آفت را در معرض پرتو هاي نافذ هسته اي قرار مي دهند بعد اينها را رها سازي مي كنند تا جمعيت طبيعي اين آفت در آن دره يا آن منطقه وسيع بيتش كلمبيا افزايش پيدا كند اف بي آي و ديگر سازمان هاي بيت المللي هم يك همچنين فعاليت هايي را داشتند در ديگر نقاط دنيا و موفقيت هايي را كسب كردند . دكتر سرافرازي : ببينيد
ما دو تا برنامه را داريم طرح تحقيقاتي در واقع داده شده جدايي از اين كه سالهاي سال هست در مديريت آفات انباري بخصوص شپشه‌هاي‌گندم آرد و بسياري از آفات انباري عملاً از طريق اين روش با دزهاي بالا كشتن آنها و يا با دزهاي پايين
براي عقيم كردنشان استفاده مي‌شودو كاربعد عام دارد ولي طي سالهاي گذشته يك نگاه خاصي هم به يك سري آفات ديگر هم شده همين طور كه عرض كردم براي كرم سرخ پنبه يك برنامهاي هست كه خودمان همين الان در صدد هستيم كه ان برنامه را ايجاد كنيم ،البته اين برنامه قرار است با دولت پاكستان هم اجرا شود كه آنها همچنين آفتي در نزديكي مرز ما دارند يك كمك خواهد بود براي مديريت بهتراين آفت مضافاً اين طرح تحقيقاتي هم در موسسه تحقيقات آفت گياهي بيماريهاي گياهي داده شده براي مديريت كرم گلوگاه انار ميدانيد كه كليدي‌ترين آفت انار در كشور است و اين برنامه قرار است در هست در بخش تحقيقات آفات گياهي استان يزد پياده شود پيشنهادش داده شده ومورد تصويب هم قرار گرفته وانشاءالله براي امسال اجرا خواهد شد نريتور : مبارزه با آفات محصولات كشاورزي دركشور كمك فراواني ميشود بخش از حمله آفات كشاورزي گاه از چنان وسعت بالايي برخوردار است كه فلج شدن و ور شكست شدن بخشهايي از حوزه كشاورزي مي انجامد و صدمات بي شماري به اقتصاد يك كشور وارد مي‌كند . اهميت اين موضوع به قدري است كه دانش و علوم مختلف به ياري كشاورزي در نهايت اقتصاد و امنيت غذايي آمده تا با استفاده از شيوه‌ها و روشهاي گوناگون پديد آمدن آسيبها و خطرهاي بيشمار جلوگيري كرد. دكتر مظفري : شما براي اين كه يك كشت سالم داشته باشيد يك باغ سالم داشته باشيد لازم است كه بذر و نهال سالم بكاريد خوب براي توليد اين بذر و نهال سالم شما يك محيط آري از آفت و بيماري مي خواهيد كه تهيه كنيد بذر گياه سالم را وقتي كه مي‌گوئيم آري از بيماري آفت نسبي البته هست يكي از روشهايي كه جديداً آژانش
بين‌المللي انرژي اتمي به آن توجه دارد و موسسات تحقيقاتي بين‌المللي دنيا ايجاد مناطقه ايزوله با استفاده از مواد راديواكتيوبراي كاشت وتوليد بذر و نهال هست اينها مي‌آيند مناطقي جزيره مانند درست ميكنند با استفاده از اشعه راديواكتيو كه عوامل آفات و بيماريها را از بين مي برند تا بتوانند بذر و نهال سالم تهيه كنند و وقتي بذر ونهال سالم توليد و تكثير كردند به ميزان كافي بذر و نهال سالم در اختيار كشاورزان قرار مي‌گيرد كه بتوانند مزرعه و باغ سالمي داشته باشند د
ر نتيجه جلوي آفات و بيماريها گرفته ميشود . دكتر معروفي : در مورد كرم ساقه خوار برنج كه باز هم آن يكي از آفات مهم محصولات كشاورزي كه در مورد برنج ايران هم ساليان سال است كه با اين مشكل مواجه هستيم و استفاده بي رويه سموم در مزارع باعث آلودگي آبهاي منطقه شمال كشور شده كه آثارش به صورت بيماريهاي كنوني ظهور مي‌كند روش پرتوتابي در واقع در آنجا هم كاربرد دارد ودر حال مطالعه است در مورد كرم ساقه خوار برنج منتها در آنجا مشكلاتي دارد اين حشره چون چند بار حفت‌گيري دارد يك مقداري باعث شده مبارزه با اين حشره با استفاده از روش راه‌سازي نر عقيم با مشكلاتي مواجه باشد كه نياز دارد كار شود و در واقع اين اشكالها بر طرف شود در واقع راه حل‌هايي براي غلبه بر اين مشكلات پيدا شود و
سِنِ گندم هم يكي از آفات مهم ماست كه بخش اعظمي از مبارزات شيميايي را به خودش اختصاص داده است در مورد سِنِ گندم خمدر اين مورد كار شده براي كنترل اين آفت با استفاده از عقيم كردن حشرات. دكتر مظفري : روشهاي ديگر ايجاد گياه‌هاي مقاوم در مقابت بيماري آفات است به جاي اين كه ما بياييم سم و كود استفاده كنيم بياييم گياه مقاوم به حشره ايجاد بكنيم فرض بفرمائيد گياه مقاوم به كرم ساقه خوار برنج ايجاد كنيم يا گياه مقاوم به گلوگاه انار ايجاد كنيم يا خيلي از
موارد ديگر استفاده كنند از تكنولوژي هسته‌اي استفاده كنند تر كيب ژنتيكي مناسبي ايجاد كنند كه دچار اين آفتنشود در مقابل اين بيماري مقاومت كند . دكتر معروفي : طيفي از مگسها را داريم كه به عنوان مگسهاي ميوه شناخته مي شوند به محصولات مختلف مثل گيلاس ،هلو ريا،گلابي و مخصوصاً مركبات حمله مي كنند و در همان مرحله‌اي كه ميوه در روي درخت است باعث ريزش ميوه مي‌شوند و خسارت زيادي مي‌زنند يكي از اينها مگس مديترانه‌اي است . خوب ما چند ستل پيش
اين مگس را در ايران داشتيم شرايط آب و هوائي ايران براي استقرار اين آفت مناسب نبود و يعني با مركبات واردا
تي سالهاي خيلي دور دهه 50 اين وارد مملكت شده بود منتها به دليل نا مناسب بودن شرايط آب و هوايي اين آفت مستقر نشد و به طور طبيعي از بين رفت ولي در كشورهاي همسايه ما مثل تركيه و ديگر كشورهاي اروپايي و يونان اين آفت بسيار مهم است و رد آنجا استفاده از همين روش اس آي تي بسيار مؤثر بوده و كاربرد فراواني هم دارد در ايران ما الان روي كرم گلوگاه انار در واقع مركز پزشكي هسته اي كشاورزي در واقع با همكاري مؤسسه تحقيقات و آفت بيماري هاي گياهي روي كرم گلوگاه انار دارند در اين زمينه كار مي كنند ، چون كرم گلوگاه انار شايد بشود گفت مهم ترين آفت انار در ايران است و خوب ميدانيد كه انار يك ميوه بسيار خوب است ، يعني بازار پسندي خوبي دارد در سطح بين المللي متاسفانه اين آفت يك مقدار براي صادرات اين محصول مشكل ايجاد كرده كنترلش هم كنترل ساده اي نيست چون سموم شيميايي خوب جواب ندادند، حتي مبارزات بيولوژيك هم يعني استفاده از حشرات مفيد هم در مورد كنترل اين آفت خيلي مؤثر نبوده براي همين الان اين تفكر ايجاد شد كه بييند با استفاده از رهاسازي حشرات يعني پروانه هاي نر را جمع آوري كنند به ميزان زياد پرورش بدهند در آزمايشگاه عقيم‌شان كنند و رهاسازي كنند در سطح باغ و طبيعتاً اختلال در جفت گيري كه ايجاد مي شود جمعيت آفت را تا سطح قابل قبولي را پايين بياورد . در مورد اين آفت الان در حال اجراست يعني دارد كار ميشود . نريتور : تكنيك هاي هسته اي و تركيب آن با ديگر تكنولوژي ها به عنوان يكي از مهم ترين و كم خطر ترين شيوه هاي مبارزه با آفات در كشور هاي مختلف شناخته شده است و تركيب اين تكنيك با تكنولوژي هاي ديگر مثل بيو تكنولوژي كمك بسيار زيادي به دفع آفات كشاورزي و در نتيجه به توسعه كشاورزي كرده است با توسعه علوم و دانش هاي گوناگون در جهان تكنيك هاي مبارزه با آفات
به سرعت در حال پيشرفت و تاثير گزاري بيشتر است ولي سؤالي كه بسياري با آن موجه مي شوند اين است آيا استفاده از اين تكنيك ها اقتصادي است؟ دكتر معروفي : تمام اينها اين قضيه را نزديك به اين مي كند كه اين روش مي تواند اقتصادي تر باشد نسبت به روش هاي ديگر با توجه به اينكه آن خطراتي كه مواد شيميايي دارند ديگر اين روش ندارد و حالا اين يك جنبه مثبتش است كه بايد خيلي به آن توجه شود يعني صرفا مسائل اقتصادي اش را مطرح نكنيم چون بعضي اوقات مسائل بهداشتي و زيست محيطي واقعا ارجح است نسبت به مسائل اقتصادي و ما بايد اين ها را بپذيريم تا به آن اهدافي كه داريم برسيم . دكتر رضا پناه : فناوري هاي زيستي كه در همكاري با يا در تعامل با فناوري هاي هسته اي در عرصه علوم غذايي و علوم كشاورزي چه مزيت هايي را در روش هاي كنترل بر فرض آفات و بيماري هاي گياهي كه به طور معمول و مرسوم دارد استفاده مي شود مثلا سموم شيميايي و اينها دارد ؟ بايد عرض كنم روش هايي كه بر اين اساس و بر اساس اين فناوري‌ها تنظيم شدند معمولا با رعايت مسائل محيط زيست هستند آلودگي شان كمتر است و در واقع اين پرتو ها به واسطه نافذ
بودنشان و قطعي بودن نفوذشان در به اصطلاح موجودات زنده همان طور كه بسته هاي غذايي و بهداشتي كه از جلوي اين
پرتو ها به خاطر ميكروب زدايي و اينها مي گذرند در درصد بسيار بالايي ايمن و نضمين شده هستند و ريسكشان پايين است در اين سمت هم وقتي از اين فناوري ها استفاده مي كنيم تضمين بالايي براي اين روش وجود دارد و اجازه مي دهد كه اين روش در عرصه محيط زيست پذيرفته شده باشد ، قاطع باشد و جايي كه توصيه مي شود عمل كند . من مثالي را خدمتتان عرض مي كنم در حدود 30 سال پيش صرفا با دستور عدم سمپاشي ني شكر در يك كشت و صنعتي كه شرايط را براي يك دانشمند جوان فراهم كرده بود تصحيلاتي را فراهم كرده بود محقق جوان دستور مي دهد كه به خاطر اين دشمنان طبيعي آفتي كه آن روز پر خطر بود براي محصول ني شكر شما سمپاشي نكنيد آنها هم تمكين كردند و 30 سال گذشته و هن
وز حشره كشي در آنجا مصرف نشده اين يعني عدم هزينه كرد براي آن محصول ، محصولي كه چند سال است توسعه پي
دا كرده و ايضا در توسعه اش هم اين سم مصرف نشده ، هزينه توليد آمده پايين ، محيط زيست آلوده نشده ، كسي مسمني شكر آري از سم كليه سموم عرضه شود و در دنيا مطرح شود اين همه اش يعني اقتصاد ، همه اش يعني استفاده از فرصت هايي كه به دقت در اطراف ما است و ما مي توانيم با دقت آنها رار برداريم و از آنها استفاده كنيم . دكتر معروفي : مابايد يك نكته هم اينجا ذكر كنيم اين روش يك مقدار روش هزينه بري است يعني نياز به يك سرمايه گزاري اوليه دارد و در واقع شما ايجاد يك واحدي كه شما تجهيزات پرتو تابي را بخواهيد در آن مستقر كنيد هزينه هاي بالايي دارد و يك مقدار گرايش استفاده از اين روش را شايد در بحث اقتصادي بودنش در ابهام قرار دهد منتها مطالعات اقتصادي هم در اين زمينه حالا در ايران انجام نشده ولي مقالات متعددي منتشر شده آمدند بحث اقتصادي را هم به آن توجه كردند و محاسبه كردند يك واحد از غلات حالا واحدمان هر چه مي خواهد باشد يك تن ، يك كيلوگرم ، يا صد گرم از غلات را وقتي شما به روش پرتو تابي ضد عفوني مي كنيد نسبت به زماني كه مي آييد با روش هاي جاري مثل استفاده از تركيبات تدخيني يا سموم شيميايي مقايسه مي كنيد مي بينيد كه روش پرتو تابي با توجه به اينكه شما يك بار سرمايه گزاري مي كنيد و تا ساليان سال از اين سرمايه گزاري تان داريد استفاده مي كنيد نهايتا صرفه اقتصادي بيشتري دارد نسبت به ساير روش ها از جمله روش هاي شيميايي . دكتر سرافرازي : مضافاً اين كه در واقع معرفي اين دانش جديد هزينه هاي توليد حشرات عقيم را كه بايستي در سطح انبوه هم توليد شود به شدت كاهش مي دهد و عملا كاربرد اين روش را بسيار راحت تر كرده و گرايش بيشتري هم براي كاربردش است كما اينكه در حال حاضر در بسياري از كشورها عملا با تركيب اين دو روش دارند در دفع آفاتشان استفاده مي كنند از آن . نريتور : امروزه بي توجهي و بي تفاوتي نسبت به محيط زيست به نتايج نامطلوبي منجر شده كه به دنبال آن در سراسر جهان باعث حساسيت بيشتر انسانها نسبت به مسائل زيست محيطي شده است طبق برآورد سازمان بهداشت جهاني هر ساله سه ميليون نفر بر اثر بيماري هاي ناشي از آلودگي هوا ميميرند اين رقم پنج درصد كل مرگ و مير سالانه جهان است سموم شيميايي كه در سراسر جهان براي مبارزه يا آ،ات كشاورزي استفاده مي‌شوند يكي از مهمترين آلاينده هاي هوا و آب است كه تاثيرات سوء بلند مدتي بر محيط زيست خواهد گذاشت اين اثرات مخرب به قدري گسترده است كه انسانها را واداشته است تا به فكر استفاده از شيوه هاي سالم تر و نويني بيفتند كه يكي از اين شيوه ها استفاده از پرتو افكني است . دكتر معروفي : اين است كه چند تركيب عمده است از مواد شيميايي كه الان براي كنترل آفات انباري دارد استفاده مي شود يكي از اين تركيبات ، تركيبات شيميايي با نام متيل برومايد ، متيل برومايد متاسفانه اثر تخريبي شديدي روي لايه ازن دارد و يك پروتوكلي در منترال كانادا تنظيم شده به امضاي تعداد زيادي از
كشورهاي دنيا رسيده از جمله جمهوري اسلامي ايران هم اين پروتوكل را امضا كرده مبنبي براينكه هر متيل برومايد از چرخه توليدات مصرف حذف شود متيل برومايد واقعا تركيب خوبي است براي كنترل آفات انباري يعني به راحتي آفت را از بين مي برد در مدت زمان كوتاه ولي متاسفانه به دليلي همين اثرات مخربي كه در محيط زيست دارد تا سال 2015 ميلادي در كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران طبق تعهدي كه ايران به اين پروتوكل داده است بايد مصرف متيل برومايد ممنوع شود
. وقتي اين تركيب حذف شود يكي از سلاح هاي بسيار مهم ما براي كنترل آفات انباري از دست مان خارج شده يك يا دو تركيب ديگر باقي مي ماند . منتها ما بايد از الان دنبال جايگزين هاي مناسب براي اين تركيبات باشيم زمان را از دست ندهيم در دنيا هم در واقع اين اتفاق افتاده يعني يكي از روش هاي جايگزين براي تركيب متيل برومايد در واقع همين روش پرتو تابي
است يعني در واقع در مجامع بين المللي ، مقالات و جلساتي كه در كنفرانس هاي مختلف تشكيل مي شود چند روش و چند تركيب معرفي و جايگزين مي شود براي تركيب متيل برومايد يكي از تكنيك هايي كه آينده روشني هم واقعا دارد همين روش پرتو تابي است . دكتر سرافرازي : در مقايسه با روش هاي مديريت آفات كه مي دانيد روش هاي مختلفي استفاده ميشود كه اساسا اصلي ترين روشي كه براي كنترل آفات دارند استفاده مي كنند بهره گيري از آفت ها و سموم شيميايي است طبيعي است كه كاربرد سموم شيميايي در يك كشاورزي پايدار بايستي به طور منطقي انجام شود . و طبيعتا اث
رات زيست محيطي زيادي هم در عين حال در كنار خودش دارد از بين رفتن دشمنان طبيعي ، وجود باقي مانده سموم در محصولات كشاورزي كه به نوعي توسط مردم دارد استفاده مي شود اين روزها اهميت زيادي به آن داده مي شود و طبيعي است كه به دنبال راه كار ها و روش هاي ديگري باشند كه سموم را به صورت منطقي استفاده كنند و تا حد امكان استفاده از مبارزات شيميايي بر عليه آفات به عنوان آخرين راه كار در واقع قرار بگيرد . استفاده از اشعه دهي و پرتو دهي در واقع يك
ي از روش هاي بسيار سالمي است كه عملا اثرات سوء كاربرد مواد شيميايي را در مديريت آفات نخواهد داشت و مضافا اين كه در باره اين روش بسيار تخصصي عمل مي كند طبيعتا اثرات سويي روي ساير موجودات ديگر دشمنان طبيعي و غيره
ندارد و از اين جهت بسيار روش سالم و با هزينه هاي كمتري هم است با در نظر گرفتن اثرات مخرب زيست محيطي سموم اين روش بسيار سالم تر و به صرفه است . دكتر رضا پناه : با توسعه علوم در زمينه شناخت تاثيرات روش هايي كه به طور معمول استفاده مي‌شد براي كنترل آفات گياهي ، روش هاي شيميايي ، روش هاي پر مخاطره ديگري كه در محيط زيست اثر منفي داشتند در كتاب هاي چاپ شده ، ژورناليست ها ، فيلم ها و حتي فيلم هاي متعددي ساختند و به آحاد بشر اين مخاطره را توضيح دادند و خوشبختانه در كشور ما هم اين شناخته شده است و ديگر از آن استفاده هاي بي رويه سموم شايد كمتر شده حتي محصولات ارگانيك مطرح است . نريتور : كشاورزي يكي از پايه هاي مهم اقتصادي هر كشور است تامين امنيت غذايي يك كشور از چنان اهميت بالايي برخوردار است كه كشورهاي مختلف زمان و توجه زيادي به اين بخش اختصاص داده اند استفاده از فناوري هاي مختلف در اين حوزه خود از اهميت هر چه بيشتر آن حكايت مي كند استفاده از تكنولوژي هسته اي براي مبارزه با آفات كشاورزي يكي از هوشمندانه ترين شيوه هايي است كه در بسياري از كشورها مورد استفاده قرار گرفته است كه از مهمترين ويژگي هاي آن مي توان از كارايي و تاثير گزاري بالاي آن و عدم آلايندگي محيط زيست نام برد.
علم هسته‌اي راهي براي بهبود تغذيه
تغديه‌ي مناسب براي سلامت و بهبود كيفيت زندگي امري ضروري است و در اين راستا دانش هسته‌يي مي‌تواند راهنمايي براي توسعه يك خط مشي قوي تغذيه‌يي باشد.
در واقع بسياري از فعاليت‌هاي آژانس در جهت تامين نيازهاي اساسي بشر با به كارگيري علوم هسته‌يي براي افزايش توليدات غذايي، بهبود مراقبت‌هاي بهداشتي، بهبود مديريت ذخاير آب و ارزيابي منابع آلودگي محيط زيست است.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه پيشرفت جهاني در جهت كاهش سوء تغذيه در چرخه‌ي زندگي انسان كند و ناهمگون بوده است. در گزارش سال 2000 وضعيت تغذيه جهاني، يك هيات فرعي سازمان ملل در امر تغذيه تخمين زده است كه 182 ميليون كودك زير پنج سال در كشورهاي در حال توسعه براي مدتي طولاني زير خط
بهره‌مندي از يك تغذيه سالم هستند و 150 ميليون تن نيز زير وزن طبيعي هستند. همچنين اين محاسبات نشان مي‌دهد كه 30 ميليون نوزاد هر ساله به دليل فقر غذايي مادران‌شان در طول دوران بارداري، رشد ناقص دارند.
از اين رو تعهدات جديد بين‌المللي در سرتاسر جهان براي توجه به اين وضعيت در نظر گرفته شده و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي شريك مهمي در اين تلاش‌ها محسوب ميشود.
دانش هسته‌يي ابزار ارزشمندي را براي ارزيابي فاكتورهايي كه تغذيه را تحت تاثير قرار مي‌دهند، ارايه مي‌كند. اين فاكتورها عبارتند از: ريزمغذي‌ها، تركيبات بدن و مصرف شير مادر.
اين آژانس از طريق برنامه‌اش در حوزه‌ي تغذيه به كشورها در زمينه‌ي كاربرد اين ابزار براي حل مشكلات تغذيه‌شان كمك مي‌كند و از تحقيق‌هاي مهم در خصوص تعامل ميان تغذيه، آلودگي محيط زيست و عفونت با اهداف نهايي بهبود تغذيه انساني، حمايت مي‌كند.
بهبود تغذيه از طريق علوم هسته‌ای
تحقيقات نشان مي‌دهد كه هزينه‌هاي اقتصادي و اجتماعي سوءتغذيه سرسام‌آور هستند و تلاش‌هاي گسترده‌ي بين‌المللي براي پاسخگويي به مشكلات مربوطه صورت مي‌گيرد.
علوم هسته‌اي كه اكثريت آنها به اموري چون پرتوهاي ايكس، پرتودرماني يا نيروگاه‌هاي هسته‌اي مربوط مي‌شوند، امروزه در سراسر جهان براي شناختن مشكلات تغذيه‌يي و نيز ارزيابي تاثير مداخلات اين علوم در اين زمينه از سوي كشورهاي مختلف به كار گرفته ميشود.
آژانس بين‌المللي انرژي اتمي سرپرستي اين مسير را برعهده دارد و به كشورهاي در حال توسعه براي اهداف زير كمك مي‌رساند و از آنها حمايت مي‌كند كه اين اهداف عبارتند از:
1- تحقيق و تاييد طبيعت مشكلات تغذيه اي.
2- ارزيابي تاثير و كاهش هزينه‌هاي برنامه‌هاي تغذيه‌اي.
3- تشخيص شرايط محيط زيستي و ارزيابي نتايج آن بر روي سلامت انسان و وضعيت تغذيه‌اي.
هدف اين برنامه‌ها ايجاد ظرفيت مورد نياز در كشورهاي در حال توسعه براي استفاده از تكنيك‌هاي هسته‌يي و به منظور پاسخگويي به مشكلات تغذيه‌اي است.
آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اين ظرفيت سازي را از طريق آموزش و تعليم دانشمندان با برگزاري كارگاه‌ها و ارايه‌ي بورسيه‌ها انجام مي‌دهد، از ماموريت‌هاي علمي و كارشناسي حمايت مي‌كند و تجهيزات مورد نياز را از طريق پروژه‌هاي تحقيقاتي هماهنگ شده و همكاري‌هاي فني فراهم مي‌كند. اين آژانس همچنين برنامه‌هاي آموزشي و تحقيقاتي را در سطح دكترا در حوزه تغذيه ارتقا مي‌دهد.
كمبود ريزمغذي‌ها: يك چالش جهاني براي سلامت
ريزمغذي‌ها نقش اساسي در فرايندهاي متابوليسمي بدن انسان ايفا ميكنند، اما فقط در مقادير اندك مورد نياز هستند. از آنجا كه نقش اين مواد مغذي بسيار ضروري است در صورتي كه حتي به همان ميزان اندك نيز در غذا و رژيم غذايي به اندازه كافي وجود نداشته باشند، مشكلات مهمي براي سلامت افراد ايجاد ميشود.
سازمان جهاني بهداشت در گزارش خود در سال 2002 تخمين زده است كه تقريبا 168 ميليون كودك زير پنج سال زير وزن طبيعي هستند و اين بدان معني است كه براي رفع احتياجات بدن‌شان به اندازه‌ي كافي مواد مغذي دريافت نمي‌كنند. كمبود تركيبي از ريزمغذي‌ها از جمله آهن، روي و ويتامين A زندگي و سلامت ميليون‌ها انسان را در جهان در حال توسعه تهديد مي‌كند.
فقر آهن
فقر آهن مهمترين كمبود تغذيه‌يي رايج در سراسر جهان است. اين كمبود يك مشكل اصلي در بهداشت عمومي است كه نتايج وخيمي را به ويژه بر روي زناني كه در سن بارداري هستند و نيز براي كودكان به دنبال دارد. وقتي آهن كافي در بدن وجود نداشته باشد، تعداد كمتري گلبول‌هاي قرمز در خون فرد توليد ميشود. اين امر ظرفيت خون را در جابه‌جايي اكسيژن كاهش مي‌دهد. در نتيجه علايم اين كمبود از خستگي و ناتواني در تمركز گرفته تا رشد ناقص فيزيكي و ادراكي در كودكان پديدار مي‌شوند.
كم خوني و فقر آهن همچنين ممكن است موجب بروز مشكلاتي در طول بارداري به ويژه در كشورهاي در حال توسعه شود كه اين امر مي‌تواند خطر وضع حمل‌هاي زودهنگام و نيز خطر بروز مشكلات و يا حتي مرگ مادر يا مرگ نوزاد را افزايش دهد. شايع‌ترين علت بروز كم خوني فقر آهن به ويژه در ميان نوزادان و كودكان كمبود يا فقدان ذخاير مطلوب آهن در تغذيه است. انگل‌ها، عفونت‌ها، بيماريهاي معده و دستگاه گوارش و از دست رفتن خون در دوران قاعدگي نيز اين كم خوني را تشديد مي‌كند.
فقر روي
روي يك ماده مغذي مهم ست. اين عنصر ماده‌ي اصلي بسياري از آنزيم‌ها (يك مولكول پروتئيني كه واكنش‌هاي شيميايي را در بدن كاتاليز مي‌كند) است و نقش مهمي در سنتز پروتئين و تقسيم سلولي ايفا مي‌كند. پيامدهاي سلامتي فقر روي در بدن شامل عملكرد ضعيف سيستم ايمني بدن، كندي رشد و به تاخير افتادن بلوغ جنسي در كودكان است. فقر روي در اثر مصرف كم اين ماده و يا پايين آمدن قدرت جذب آن در بدن از منابع طبيعي موجود بروز مي‌كند. رژيم‌هاي غذايي كه حاوي مقادير اندكي گوشت قرمز و گوشت ماهي هستند، اغلب مشكل فقر روي را افزايش مي‌دهند و به اين خاطر كه اين عنصر در غلات به ندرت يافت ميشود.
كمبود "ويتامين آ"
"ويتامين آ" يكي ديگر از مواد مغذي در رژيم غذايي انسان است كه در عملكرد قرنيه، رشد استخوان‌ها و واكنش‌هاي ايمني بدن نقش دارد. كمبود اين ويتامين نه تنها موجب نابينايي قابل پيشگيري ميشود، بلكه كارايي سيستم ايمني بدن را نيز كاهش مي‌دهد كه پيامد آن افزايش خطر بروز بيماريهاي شديد عفوني و كم خوني است.
اين كمبود همچنين خطر مرگ مادر يا جنين را در هنگام بارداري و يا مرگ نوزاد پس از تولد را افزايش مي‌دهد. كمبود "ويتامين آ" زماني بروز مي‌كند كه مصرف آن يا جذب آن در بدن كاهش مي‌يابد. "ويتامين آ" همچنين از بتاكاروتن كه يك ماده اوليه موجود در ميوه‌ها و سبزيجات است، به دست مي‌آيد، اما پژوهش‌ها نشان مي‌دهد كه بتاكاروتن به ميزان كافي كه پيش از اين تصور مي‌شد، در مواد غذايي طبيعي يافت نمي‌شود و اين بدان معني است كه براي جذب مقدار مناسب اين ويتامين در بدن، بايد اين مواد به اندازه‌ي بيشتري مصرف شوند.
آمارها نشان مي‌هد كه در حدود 250 ميليون كودك پيش دبستاني در كشورهاي در حال توسعه دچار كمبود "ويتامين آ" هستند، اگر چه فقدان شديد آن كه منجر به كوري ميشود، طبق شواهد پزشكي كاهش يافته است.
مصرف انرژي: ايجاد تعادل تغذيه‌اي
بدن ما از انرژي (كالري) موجود در غذا براي به حركت انداختن ماهيچه‌ها و فرايندهاي متابوليكي استفاده مي‌كند. كاهش بيش از حد كالري نيروي مورد نياز بدن را براي انجام فعاليت‌هاي روزانه تحليل مي‌برد و با گذشت زمان تهديدات جدي براي سلامت انسان به همراه دارد. از طرفي مصرف زياد از حد كالري مي‌تواند منجر به افزايش وزن شده و مشكلاتي براي سلامت افراد و از جمله ابتلا به بيماريهاي ديابتي و قلبي را در پي داشته باشد.
به گزارش ايسنا در اين مجله‌ي تخصصي آمده است: آمارها نشان مي‌دهد كه نرخ اضافه وزن وچاقي ظرف يك قرن گذشته به سرعت افزايش يافته و همچنان ادامه دارد. طبق آمار سازمان جهاني بهداشت، بيش از يك ميليارد فرد بزرگسال در سراسر جهان هم اكنون دچار اضافه وزن هستند و حداقل 30 ميليون تن نيز به لحاظ كلينيكي چاق هستند.
از تكنيك‌هاي هسته‌يي و ايزوتوپيك مي‌توان براي مطالعه پارامترهاي مهم در شرايط تغذيه‌يي انسان مانند مصرف كلي انرژي، چگالي لاغري بدن و مصرف شير مادر استفاده كرد. نتايج اين مطالعات مي‌تواند به متخصصان راهنماي تغذيه در تهيه برنامه‌هاي تغذيه‌يي طبق دستورات براي ارايه كالري‌ها و مواد مغذي در يك رژيم غذايي متعادل و سالم براي پاسخگويي به نيازهاي ويژه كمك كند.
پوكي استخوان: چالشي براي سلامت جامعه‌اي مسن
امروزه در حدود 200 ميليون مرد و زن به عارضه پوكي استخوان مبتلا هستند (كاهش تدريجي در تراكم و نيروي بافت‌ها استخواني با بالا رفتن سن) پوكي استخوان آسيب‌پذيري استخوان‌ها و احتمال شكستگي‌هاي استخواني را افزايش مي‌دهد و يكي از مشكلات شايع در سنين كهنسالي است.
شكستگي‌هاي استخواني نگراني جدي براي سلامت محسوب ميشود چرا كه نه تنها بر تحرك، بلكه بر كيفيت زندگي افراد در سنين بالا تاثير نامطلوب مي‌گذارد. اگر چه تراكم معدني استخوان‌ها به چندين فاكتور بستگي دارد، تغذيه نامناسب نقش كليدي در پيشرفت عارضه پوكي استخوان ايفا مي‌كند.
كلسيم، ويتامين D و C و ساير مواد معدني مانند فسفر، منيزيم، مس، منگنز، فلورايد و روي براي رشد سالم استخوان‌ها در طول زندگي ضروري هستند و مي‌توانند به جلوگيري از بروز پوكي استخوان كمك كنند، در حالي كه افزايش تغذيه سالم و بهره‌مندي از يك زندگي فعال و پر تحرك خطر ابتلا به پوكي استخوان را كاهش خواهد داد، اطلاع رساني نيز در زمينه كمك به تشخيص اين عارضه و شناسايي خطر شكستگي‌ها نيز مورد نياز هستند.
داشتن تغذيه مناسب براي بهره‌مندي از يك سلامت مطلوب و يك آينده پايدار امري حياتي است براي دستيابي به اين هدف تعيين شده از سوي اجلاس جهاني غذا با مضمون به نيمه رساندن نرخ گرسنگي و سوء تغذيه تا سال 2015، اجراي برنامه‌هايي موثر و يك تعهد پايدار و تغييرناپذير از سوي دولت‌ها، سازمانهاي غير دولتي و بين‌المللي و نيز بخش خصوصي مورد نياز خواهد بود. در همين راستا دانش هسته‌يي از سوي تعداد زيادي از كشورها به منظور ارزيابي تاثير ميانجي‌گري‌ها در زمينه تغذيه مورد استفاده قرار مي‌گيرد و مي‌تواند راهنمايي براي توسعه يك خط مشي قوي تغذيه‌يي باشد. از اين رو سازمان بين‌الملي انرژي اتمي به حمايت‌هاي خود از كاربردهاي نوآاورانه در زمينه تكيك‌هاي هسته‌يي در حوزه‌هايي كه موفقيت اين كاربردها اثبات شده، ادامه مي‌دهد.
به طور خلاصه کاربرد انرژی هسته ای در کشاورزی را اینچنین میتوان بیان کرد:
تشعشعات هسته ای کاربرد های زیادی در کشاورزی دارد که مهم ترین آنها عبارتست از:
• موتاسیون هسته ای ژن ها در کشاورزی
• کنترل حشرات با تشعشعات هسته ای
• جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی با اشعه گاما
• انبار کردن میوه ها
• دیرینه شناسی (باستان شناسی) و صخره شناسی (زمین شناسی) که عمر یابی صخره ها با C14 در باستان شناسی خیلی مشهور است.
