بخشی از مقاله

ماليات

موضوع ماليات يك بحث تخصصي و كلان كشوري بلكه جهاني است . چون در همه جهان رسم بر اين است كه هزينه خدمات عمومي را از طريق ماليات تأمين مي كنند .
آشنايي با ماليات:
وجوهي كه دولت براي تأمين هزينه هاي خود از اشخاص اخذ مي نمايد ماليات ناميده مي شود. مانند ماليات بر ارث - حق تمبر - ماليات بر درآمد املاك- ماليات بر درآمد حقوق - ماليات بر درآمد- مشاغل ماليات بر درآمد اشخاص حقوقي - ماليات بر درآمد اتفاقي.


از آنجا که براى تامين هزينه هاى عمومى همانند هزينه هاى آموزش و پرورش، دانشگاه و يا بيمارستان نمىتوان فقط به درآمدهاى نفتى اتکا کرد ؛ بنابراين براى داشتن اقتصاد فعال بايد ماليات وجود داشته باشد تا بتوان کشور را اداره کرد.


داشتن يک اقتصاد قوى حکم مى کند که حتما بايد هزينه هاى عمومى دولت را از محل درآمدهاى مطمئنى مانند ماليات تامين کرد.
ماليات به عنوان يکى از ابزارهاى موثر در جهت اجراى سياست هاى عدالت اجتماعى در کشورها است.
در صورت وجود فاصله طبقاتى در کشور و اختلاف بين دهک هاى پايين و بالاى جامعه مى توان از ماليات به عنوان ابزارى موثر براى حل اين معضل استفاده کرد و با دريافت ماليات از افراد با درآمد بالا به دهک هاى پايين جامعه کمک کرد


همچنين با استفاده از ابزارهاى مالياتى مى توان در برخى مناطق مختلف کشور که از نظر درجه توسعه يافتگى اختلاف وجود دارد کمک کرد و براي شهرهايى که نياز به توسعه بيشترى دارند مشوقهاي مالياتي در نظر گرفت .
ماليات در تاريخ :


شايدبتوان گفت كه همزمان با تشكيل اولين جوامع بشري، ماليات نيز پا به عرصه ظهور گذاشته است.تمايل به رهايي ازخطرات ناشي ازحمله حيوانات درنده وحوادث طبيعي وامكان تأمين معاش بهتر، بشررا از زندگي فردي بسوي زندگي اجتماعي كشانيد.دراين زندگي جديد براي تأمين وسائل وبرآوردن حوائج افراد اجتماع، گريزي نبود جزاينكه پاره اي ازخدمات بصورت جمعي انجام يابدوبدين منظور همكاري تمام يالااقل عده اي از افراد جامعه مورد درخواست قرارگيرد همكاري افراد در انجام خدمات همگاني باقرارگرفتن نيروي بدني آنهابه اختيار اجتماع آغازشد. باتكامل اجتماع وفزوني نيازهاي همگاني ، اخذ ماليات نقدي و کالايي متداول گشت.


اخذ ماليات درسراسر نقاط جهان امري متداول بوده است و منحصر به ايــران وروم نبوده اما هيچگونه تعريفي از آن ارائــه نشده.گويي امــري شناخته شده و بي نياز از تعريف بوده است.حتي ارسطو نيز با اين كه چگونگي ماليات ها رادر حكومت آتن موردتوجه قرارداده اما تعريفي از آن ارائه نمي کندتعاريفي كه درقرن هيجدهم راجع به ماليات ارائه گرديده است ؛ مثلا" منتسكيو معتقداست كه ماليات :عبارت از قسمتي از مال هرفرد است كه به دولت مي دهد. براي اينكه از قسمتهاي ديگر اموال خوداطمينان پيدا كرده باآسودگي خاطرازقسمتهاي ديگر متمتع گردد. ميرابو ماليات راچنين تعريف مي كند:


«ماليات عبارت ازپيش پرداختي است كه افراد براي استفاده از انتظامات عمومي مي دهند.»
اميل دوژيراردن دركتاب خودموسوم به موضوعات مالي مي گويد:
«ماليات عبارت ازقسط بيمه است كه افرادمي پردازندتابتوانندبه طور اطمينان از حقوقشان بهره مندگردند.»
پرودون دركتاب ماليات كلمه مبادله راصريحا"ذكركرده ومي گويد:


«همانطور كه بين اشخاص مبادله خدمات مي شودبين اشخاص ودولت هم باپرداخت ماليات، مبادله خدماتي مي گردد.
ماليات در ايران :


ايرانيان از زمان هخامنشيان براي دريافت ماليات و امور مالي كشور، دفاتر و سازمانهاي مرتبطي داشتند. در زمان ساسانيان ، اخذ ماليات صورت كاملتري بخود گرفت و سه نوع ماليات بنامهاي اراضي، سرشماري و سرانه دريافت مي شد. پس از تسلط اعراب به ايران، در زمان حجاج بن يوسف ثقفي دفاتر مالياتي از فارسي به عربي برگردانده شد و در دوره سلجوقي با دستور عبدالملك كندري وزير طغرل مجدداً به فارسي بر گردانده شد. در زمان سلطنت صفويه تجارت خارجي و درآمد گمركي به ماليات اضافه و در دوره افشاريان گسترش بيشتري يافت. در دوره قاجاريه وضع ماليه كشور بواسطه جنگها، مسافرتها و ضعف پادشاهان رو به ركود گذاشت و با زحمات طاقت فرساي اميركبير گامهاي سودمندي برداشته و براي وصول، نگهداري و مصرف خزانه مقررات جديدي وضع گرديد.


قبل از مشروطيت شاهان تمام در آمدها و عوايد كشور را در اختيار داشته و تمام مخارج نيز به فرمان و تصويب شخص او صورت مي گرفت. با انقلاب مشروطه در سال 1285 اولين كابينه قانوني تشكيل و ناصرالملك بعنوان نخستين وزير ماليه از مجلس شوراي ملي راي اعتماد گرفت. از سال 1300 به بعد دگرگونيهاي زيادي در وزارت ماليه رخ داد. بالأخره در سال 1353 قانون تشكيل وزارت امور اقتصادي و دارائي با 6 ماده به تصويب مجلس شوراي ملي سابق رسيد.
ماليات در جامعه اسلامي


با توجه به اينكه حكومت اسلامي از اهم احكام اسلام و حاكم بر بقيه احكام فرعي است، لذا خداوند متعال براي حكومت، منبع مالي قرار داده است كه اين منابع مالي همان مالياتهاي شرعي و اسلامي است. خمس و زكات دو مورد از عمده ترين مالياتهاي اوليه اسلام است كه حكومت اسلامي با اخذ آن از مردم، به مصرف اداره جامعه و پيشرفت و توسعه كشور اسلامي مي رساند. همچنين هزينه ها و مخارج تشكيلات حكومت اسلامي از محل همين مالياتها تأمين مي شود. اميرمؤمنان علي عليه السلام درباره اثرات ماليات در اداره جامعه اسلامي مي فرمايند: «ولم يستقم امره الا قليلا » حكومت، با نابودي ماليات جز اندكي دوام نمي آورد. با اينحال مي فرمايند: «ولا تضربن احدا سوطا لمكان درهم» براي گرفتن درهمي (ماليات) كسي را باشلاق نزنيد. در نظام اقتصادي اسلام هدف از دريافت ماليات؛ اداره جامعه اسلامي، تأمين نيازهاي نيازمندان، حفظ سرمايه ها، اصلاح و تقويت نيروهاي مسلح مي باشد.


درحال حاضردربسياري ازكشورها 70 تا100درصدهزينه هاي عمومي از طريق ماليات تأمين مي شودتمام كشورهاي پيشرفته دنيا هزينه‌هاي خود را از عوارض و مالياتي كه از مردم دريافت مي‌كنند تامين مي‌نمايند كه در ذيل به دو مورد پرداخته مي شود :
روز ماليات در آمريکا:


آمريکايي ها روز ماليات را جشن مي گيرند.روز ماليات در آمريکا، مهلتي است که ساليانه داده مي شود تا شهروندان، درآمدهاي مشمول مالياتشان را طي سال گذشته با مبالغي که از درآمدشان به عنوان ماليات کسر شده تطبيق دهند. از هر پنج مورد فرم ماليات ساليانه، در چهار مورد آن ميزان ماليات کم تر از مبلغ کسر شده ازدرآمد شخص در طول سال مي باشد. براي اين شهروندان روز ماليات، يک جشن واقعي مي باشد.


ايالات متحده نيز مانند ديگر کشورها از درآمدهاي مالياتي جهت هزينه هاي دولت، ارايه خدمات مشترک به جامعه، اجراء سياست هاي اجتماعي و اهداف اقتصادي استفاده مي کند.
سيستم ماليات بر درآمد فدرال آمريکا، سيستمي تقريباً جديد مي باشد. براي مدت مديدي دولت آمريکا نيازهاي مالي خود را از طريق وضع تعرفه هاي گمرکي روي واردات و ديگر ماليات هاي غير مستقيم تأمين مي کرد.در سال 1862 هنگام جنگ هاي داخلي و با توجه به افزايش شديد هزينه هاي دولت، کنگره آمريکا اولين قانون ماليات را وضع کرد و آنرا يک حالت اضطراري ناميد .


در قرن نوزدهم آمريکايي ها متوجه مزاياي سيستم ماليات بر درآمد شدند، زيرا اين نوع ماليات ارتباط مستقيم با درآمد شخص دارد و با افزايش درآمد، مقدار ماليات نيز زياد مي شود. امروزه ماليات بر درآمد بزرگ ترين منبع عوايد دولت آمريکا مي باشد.
فرانکلين دلانو روزولت که از 1933 تا 1945 رييس جمهور آمريکا بود نيز گفته است: " ماليات، در نهايت بهايي است که ما براي استفاده از مزاياي زندگي در يک جامعه متمدن مي پردازيم."


اليور وندل هلمز قاضي ديوان عالي آمريکا از 1902 تا 1932 مي گويد :" من با علاقه ماليات مي پردازم، زيرا به اين وسيله مدنيت و پيشرفت را مي خرم."
روز ماليات در آلمان


روز ماليات در آلمان "روز انديشه بر ماليات" است . در آلمان تشکيلات عام‌المنفعه‌اي وجود دارد به نام "اتحاديه ماليات‌دهندگان". اين اتحاديه در سال 1949 شکل گرفته و هم اکنون حدود 400هزار نفر عضو دارد. خواست اين اتحاديه برقراري يک سيستم مالياتي ساده و همه‌فهم، کنترل بيشتر بر نحوه‌ي هزينه شدن مالياتها توسط دولت، شفاف بودن مخارج عمومي و موجه بودن مالياتهاي تازه‌اي است که دولت مي‌بندد.


اين اتحاديه حضور ثابتي در رسانه‌هاي آلماني دارد. هر اتفاقي بيفتد که به نحوي با ماليات و بودجه‌ي عمومي مربوط ‌شود، خبرنگاران به سراغ سخنگويان اتحاديه‌ي ماليات‌دهندگان مي‌روند و نظر آنان را در مورد آن اتفاق جويا مي‌شوند.


مشي اتحاديه‌ي ماليات‌دهندگان محافظه‌کارانه است، چون منافع کساني را نمايندگي مي‌کند که ماليات بالايي مي‌پردازند و اينان معمولا حساسيت دارند وقتي مي‌بينند که دولت بخشي از بودجه‌ي عمومي را به مصارف اجتماعي مي‌رساند و از اين طريق از کساني حمايت مي‌کند که مثلاً به دليل بيکاري ماليات چندانينمي‌پردازند. با وجود اينکه اتحاديه‌ي ماليات‌دهندگان در اين معنا موضعي اجتماعي ندارد، اما به دليل برانگيختن حساسيت مردم به موضوع مالياتهايي که مي‌پردازند، بالابرنده‌ي آگاهي اجتماعي است.
در اروپا آلمان در رده‌ي بالاي جدول ميزان ماليات‌ها قرار دارد. فقط بلژيکي‌هاي مجرد از آلماني‌هاي مجرد بيشتر ماليات مي‌پردازند. خانواده‌اي را در نظر مي‌گيريم با دو بچه که زن و شوهر هر دو درآمد دارند. چنين خانواده‌اي از کل درآمد خود 45/9درصدش را ماليات مي‌پردازد. با نظر به اين ميزان پرداختي، آلمان درميان 30 کشور پيشرفته عضو "سازمان توسعه و همکاري اقتصادي" (OECD) مقام چهارم را دارد.


بنابراين ، برنامه هاي مالياتي بعنوان يكي از ابزارهاي توسعه شمرده مي شود. در بسياري کشورها شهروند معادل ماليات‌دهنده است. تقريبا همه جاي دنيا براي هر فرد پذيرفته شده است که اگر در زندگيروزمره‌اش خدمتي دريافت مي‌کند، بايد هزينه‌اش را به طور مستقيم يا غيرمستقيم بپردازد. اکثر ماليات‌دهندگان تقريباً پذيرفته‌اند که چرا ماليات مي‌دهند. آنها در ازاي خدماتي که دريافت مي کنند با رغبت ماليت خود را پرداخت مي کنند و به همين دليل با کم‌کاري و اصراف در بودجه کشور به شدت برخورد مي‌کنند.
در پايان ، چنين به نظر مي رسدكه موضوع پرداخت ماليات مورد قبول تمامي جوامع مي باشد كه بر اين اساس، دولت مي تواندجهت رفع نيازهاي جامعه وانجام وظايفش بخشي از درآمد و يا اموال را مطالبه كند. .


دا نستنیهای مالیاتی
ماليات عبارت است از قسمتي از در آمد يا ثروت افراد كه به منظور پرداخت بخشي از هزينه هاي عمومي و حفظ منافع اجتماعي و اقتصادي و سياسي كشور به موجب قانون به وسيله دولت وصول مي شود به عبارت ديگر براي دوام وقوام جامعه و ارائه خدمات اجتماعي توسط دولت هر يك از افراد جامعه با توجه به توان پرداخت خود مكلفند بهاي قسمتي از اين خدمات را به عنوان ماليات به دولت بپردازد و در اين مشاركت جمعي براي رسيدن به رشد و توسعه و رفاه و كرامت انساني سهيم باشند.

2-هدف از وصول ماليات چيست؟

هر دولتي براي اداره جامعه نيازمند امكانات مالي است تا بتواند وظايفي را كه از جانب مردم به عهده گرفته به نحو مطلوبي انجام دهد.

عمده ترين اين وظايف عبارتند از :

1-حفظ استقلال و تماميت كشور از طريق تامين وسايل و تجهيزات دفاعي استقرار و اداره نيروهاي نظامي و انتظامي.

2-ايجاد و توسعه راه هاي ارتباطي و وسايل حمل ونقل.

 

3-تامين بهداشت.آب.برق.مخابرات و ساير وسايل ارتباطي جمعي براي عموم.

4-تامين آموزش در همه سطوح.

 

5-تامين قوه قضائيه براي حل و فصل دعاوي واستقرار امنيت اجتماعي.

6-تامين مايحتاج عمومي افراد جامعه در يك سطح قابل قبول.

7-تامين زير ساخت هاي اقتصادي و صنايع مادر و كليدي براي ايجاد زمينه هاي تو ليد و اشتغال و تعادل اقتصادي.

8-تقويت روح بررسي تحقيق از طرح تاسيس مراكز پژوهشي و تحقيقاتي و حمايت و تشويق محققان.

9-تامين خود كفايي در علوم و فنون. صنعت و كشاورزي.

 

10-تامين خدمات و حمايت هاي مالي درجهت بر خورداري از تامين اجتماعي. باز نشستگي. بيكاري. پيري و از كار افتادگي و تامين خدمات درماني و بهداشتي به صورت بيمه همگاني و فراهم آوردن موجبات داشتن مسكن متناسب با خانواده ها.

بنابراين ملاحظه مي شود كه دولت براي دستيابي به اهداف خود براي پاسخگويي به نياز هاي جامعه كه به شمعه اي از آن اشاره شد نيازمند منابع مالي است امروز در كليه كشورها صاحب نظران مسائل اقتصادي بهترين منبع تامين هزينه هاي دولت را ماليلت مي دانند. زيرا علاوه بر آن كه اتكا دولت را به منابع خدادادي مثل نفت كه يك ثروت ملي و متعلق به نسل هاي آينده نيز هست ، كم ميكند. يك شور واشتياق ملي براي مشاركت در امور كشور در آحاد افراد جامعه ايجاد ميكند.

3-سهم هر كس از ماليات چگونه تعيين مي شود؟

 

يكي از اصول وضع ماليات قدرت پرداخت افراد است يعني كساني كه از در آمد و ثروت بيش تري برخوردارند بايد ماليات بيش تري بپردازند. زيرا اين افراد از خدمات و امكانات و مواهب جامعه بيش تر استفاده مي كنند و در آمد و ثروتي را كه كسب مي كنند مديون امكانات و خدمات اجتماعي است كه دولت ارائه مي كند.

4-نرخ تصاعدي ماليات چيست؟

براي نيل به عدالت مالياتي براي وصول ماليلت از در آمد هاي بالا تر از نرخ هاي تصاعدي ماليات استفاده مي شود و با افزايش سطح در آمد سالانه نرخ مالياتي نيز افزايش مي يابد. در ماده131 قانون ماليات هاي مستقيم(اصلاحي) مصوب 27 بهمن 1380 ترخ ماليات بر در آمد در منابع مختلف به صورت تصاعدي و به شرح زير است:

تا30ميليون ريال در آمد مشمول ماليات سالانه به نرخ 15 در صد.

تا100 ميليون ريال در آمد مشمول ماليلت سالانه نسبت به مازاد 30 ميليون ريال به نرخ 20 درصد

تا250ميليون ريال در آمد مشمول ماليات سالانه نسبت به مازاد يكصد ميليون ريال به نرخ 25در صد

تا يك ميليارد ريال در آمد مشمول ماليات سالانه نسبت به مازاد 250 ميليون ريال به نرخ 30در صد

به مازاد يك ميليارد ريال(00/000./000/1) در آمد مشمول ماليات سالانه به نرخ 35 در صد.

5-قراين مالياتي چيست؟

قرينه يا پايه مالياتي عبارتست از عواملي كه در هر رشته از مشاغل با توجه به موقعيت شغل براي تشخيص در آمد مشمول ماليات به طريق علي الراس ملاك و ماخذ اعمال ضريب مالياتي براي محاسبه در آمد مشمول ماليات قرار مي گيرد.

اين قراين عبارتند از:

1-خريد سالانه

2-فروش سالانه

3-در آمد ناويژه

4-ميزان توليد در كارخانجات

5-جمع وجوهي كه بابت حق التحرير و حق الزحمه وصول و مصرف تمبر عايد دفاتر اسناد رسمي مي شود

6-ساير عوامل به تشخيص كميسيون تعيين ضرايب.

6-ضرايب مالياتي چيست؟

ضرايب مالياتي عبارت است از ارقام مشخص به صورت در صد كه حاصل آن ها در قرينه مالياتي در موارد تشخيص علي الراس در آمد مشمول ماليات كه ماخذ اعمال نرخ ماليات قرار مي گيرد.

7-ضريب مالياتي چگونه تعيين مي شود؟

براي تعيين جدول ضرايب هر سال كميسيوني مركب از نمايندگان سازمان امور مالياتي كشور بانك مركزي ونماينده شوراي مركزي اصناف نماينده نظام پزشكي در مورد مشاغل وابسته به پزشكي و نماينده اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران در مورد ساير مشاغل در سازمان امور مالياتي كشور تشكيل و با توجه به جريان معاملات و اوضاع و احوال اقتصادي ضرايب مربوطه درباره مؤديان مختلف بر حسب نوع مشاغل و به تفيك تعيين ميكند.تصميمات اين كميسيون از طريق سازمان امور مالياتي كشور به عنوان جدول ضرايب تهيه و ابلاغ مي شود.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
گروه اقتصادی- قانون مالیات بر ارزش افزوده که در خردادماه سال جاری به تصویب نهایی مجلس و تأیید شورای نگهبان رسید، در حالی اواسط مهرماه به مرحله اجرایی رسید که به دلیل عدم آشنایی مردم و به خصوص اهالی بازار با تبعات ناشی از اجرای این قانون، در مرحله اجرا با مشکلات زیادی روبه‌رو شده و در نهایت نیز با توقف اجرا مواجه شد.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید