بخشی از مقاله
مخابرات محيطي و ژئوورفولوژي روستاي هرزند جديد
چکیده :
با اینکه اعتقاد عمیقی بر سر خطرخیز بودن تقریبا اکثر نواحی سکونتگاهی ایران میان متخصصان شکل گرفته است ولی برنامه ریزی برای ایجاد جامعه ای آشنا در مقابل بلایای طبیعی( سیل و زلزله) تا کنون کمتر در دستورکار مدیران محلی و ملی قرار گرفته است . تجربیات بلایای طبیعی( سیل و زلزله) و بحرانهای ناشی از این عوامل هر ساله ضایعات اقت
صادی زیادی برای مدتی طولانی بر پیکره جامعه تحمیل و خاطرات تلخ و ناگوار را برای مدت کوتاهی در ذهن مدیران ذیربط و مردم خلق می کند . ولی تا کنون حافظه تاریخی مدیریت بلایای طبیعی و مردم از این تجربیات بطور جدی عبرت نگرفته است . باتوجه
به مطالعات انجام شده تمامی این بلایا ضربه ای بر اقتصاد ، توسعه ، اجتماع ، انسانها ، و از بین رفتن ثروتها و سرمایه های ملی در شهرها و عدم تحقق توسعه پایدار شهری است . پس باید به دنبال چاره بود و راهکارها و برنامه ها مدیریت های صحیح برای مقابله با بلایا در قبل و حین و بعد از بلایا ارائه داد . نمونه موردی این مقاله روستای هرزند جدید است .
و پیشنهادات راهبردی و اجرایی در این خصوص برای مدیریت صحیح بلایای طبیعی (سیل و زلزله) و رسیدن به توسعه پایدار در شهر مطرح شده است . امید است با برنامه ریزی صحیح در خصوص بلایای طبیعی (سیل و زلزله ) از سوی مسئولان مربوطه و بالا بردن آگاهیهای عمومی و امکانات مقابله با بلایا از تلفات اقتصادی و انسانی بلایا کاست و به سمت توسعه پایدار شهری قدم گذاشت .
مقدمه :
مدتهاست زلزله به عنوان قدیمی ترین عامل مخرب موثر بر ساختمان شناخته شده است و بشر همواره سعی بر آن داشته است
تا این نیرو را به طور صحیح شناسایی و آن را کنترل کند تا خسارات جانی و مالی را در زمان زمین لرزه کاهش دهد . برای کنترل سازه در برابر زلزله باید ماهیت این نیرو شناخته شود و سپس نقاط اثر این نیرو و عوامل موثر بر تخریب سازه در هنگام زلزله مورد بررسی قرار گیرند لذا ابتدا اشاره ای به اهیت نیروی زلزله داریم . سطح زم
ین از صفحه هایی تشکیل شده که این صفحات در محل گسل ها نسبت به یکدیگر حرکت دارند و این حرکت باعث ایجاد تنش بر شی در صفحات می شود ، که هرگاه این تنش بیش از ظرفیت مالشی سطح و یا مقاومت مصالح سنگی گردد .
یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای بزرگ با آن دست به گریبان هستند موضوع « بلایای طبیعی» است . با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن غالب بلایای طبیعی و اتخاذ سریع تصمیمات و اجرای عملیات ، مبانی نظری و بنیادی ، دانشی را تحت عنوان « مدیریت بلایای طبیعی » بوجود آورده است . این دانش به مجموعه فعالیتهایی اطلاق می شود که قبل ، بهد و هنگام وقوع بلایای طبیعی ، تدابیر لازم را آموزش می دهد .
پیشینۀ تحقیق :
1- این موضوع از ادبیات غنی اعم از کتاب مجموعه مقالات و پایان نامه ها و گزارشات می باشد .
2- روش تحقیق این مقاله عمدتا میدانی و کتابخانه ای است .
موقعیت روستای هرزند جدید
روستاي هرزند در دهستان هرزندات خاوري از بخش مركز شهرستان مرند، يكي از جالب ترين و ديدني ترين قلعه هاي تاريخي آذربايجان را در خود جاي داده است.
در اين دهستان دو روستا به نام هاي هرزند جديد و هرزند عتيق وجود دارد. روستاي هرزند جديد در شمال شهر مرند بين شهرهاي مرند، زنوز، جلفا و دهستان ديزمار باختري واقع شده و فاصله اش تا مرند 32 كيلومتر است. در مورد وجه تسميه هرزند جديد و عتيق در كتاب هاي تاريخي و منابع تحقيقي، چنين اظهار نظر شده است: «كهن هرزند يا هرزند عتيق يا (داش هرزن) قريه اي است كه بر كمره آفتابگير كوهي در محال هرزندات بين علمدار و مرند واقع شده است و راهي سخت و كوهستاني در قديم داشت كه مسافرت به آن جز با اسب
و الاغ و با پاي پياده ميسر نبود، اين قريه رو به ويراني رفته و اكنون جز خانواري چند در آن باقي نمانده است و غالب ساكنين آن به قرا مجاور و مخصوصا به قريه جديد البنايي بنام (گلن قيه) يا (تخته سنگ فروآينده) مهاجرت نموده اند. اهالي قريه كهن هرزن
و گلن قيه بيش تر زراعت پيشه اند و به لهجه مخصوصي سخن مي گويند كه به قول خود آنان (گوورزاني لو) و بنا به معروف زبان هرزندي ناميده مي شود. اين لهجه به تلاتي بسيار نزديك است و فقط اختلاف مختصري ميان آن ها موجود مي باشد. درباره لفظ هرزن سخنان زيادي گفته اند، پاره اي تصور نموده اند كه صحيح آن هرزند، به معني «سرزمين پر آب» مي باشد. چرا که «هرز» به معني آب فراواني كه بلااستفاده بماند و «اند» يكي از ادوات مكاني مي باشد،همان طور که در نام هاي نهند، اوند، سهند و نظاير آن ها ديده مي شود.» اين نظر پذيرفتني نيس
ن هرزن در خصوص دو دانگ از اراضي و مزارع منطقه در سلخ ماه ربيع الثاني سال هفتصد و نود و يك هجري (791 هـ. ق) به رشته تحرير در آمده نام هرزن عتيق به صورت «كين هرز» و «هرزن قديم» ذكر شده است. جمعي گمان مي كنند تلفظ محلي هرزن (به ضم هـ) صحيح و به معني سرزمين آفتابگير است. چرا که در لهجه هاي آذري حرف (خ) غالبا به (ه) مبدل مي شود و هر به معني (خور) يعني آفتاب مي باشد در صورتي كه در لهجه هرزني آفتاب را (روژ) مي كويند نه (هر). عده اي ديگري نيز معقدند كه هرزن و ارزين هر دو يك كلمه و به يك معني و اسم، منسوب كلمه (ارس) مي باشد. منتهي در نتيجه مرور زمان و كثرت تلفظ به همين صورت د
ر آمده است. اما اين حدس و توجيه نيز درست به نظر نمي رسد چرا که در اكثر نقاط آذربايجان با روستاهايي به نام هاي (هرزن، ارزنق، هرسين، مرسين، هرسي) برخورد مي شود كه نه در ارسباران واقع شده اند و نه با رود ارس ارتباطي مي توانند داشته باشند. زبان مرد
م منطقه هرزندات در حال حاضر تركي آذري است، اما به زبان تاتي نيز گفتگو مي كنند كه باقيمانده و تحول يافته زبان مادي و داراي ريشه آريايي بوده كه مورخين و سياحان و جغرافي نويسان اسلامي و عرب آن را فارسي (ايراني) و فهلوي و آذري خوانده اند. بقاياي زبان تاتي در روستاهاي بسيار كهن آذربايجان در گلن قيه، كرينگان، مردانقم، هرزند جديد و عتيق و در خلخال در روستاهاي شال، دورو و خمس هنوز هم وجود دارد. وجود بقاياي زبان ديرين و كهن تاتي دليلي بر تاريخي بودن روستاهاي هرزند بوده و به تمام آثار و بقاياي تاريخي اين منطقه حيثيت تاريخي مي بخشد. يكي از آثار تاريخي و كهن دهستان هرزندات، قلعه با ارزش و مهم سن سارود است كه در شش كيلومتري كاروانسراي تيموري معروف به «آيراندايبي» كه خود در 26 كيلومتري شمال مرند است بر روي پشته سنگي مرتفع بين دو بازوي رودخانه واقع است. اين قلعه در جنوب
روستا و در ميان باغات بر بلندي بنا شده است. قلعه سن سارود بقاياي قلعه اي متعلق به دوران قرون وسطاي مي باشد كه گويا در قرن هاي 13 و 14 ميلادي (قرن هفتم و هشتم هجري) بنا شده است. اما در قسمت خاوري آن تخته سنگ هاي بزرگي قرار دارد كه نشانه بناهاي قديم تري است كه
قدمت آن شايد به دوران هاي كهن تاريخي برسد. امتداد حصارهاي دفاعي هنوز از سطح زمين نمايان است. به علاوه قسمت هايي از ديوار تا ارتفاع زيادي پابرجا مي باشد و آثار برج هاي نيم استوانه اي پيش آمده، در آن حصار ديده مي شود. در محوطه داخلي قلعه، پي و اساس چند اطاق كه در جوار هم و عمود بر يكديگر بوده اند كاملا نمايان است. تمام
ديوارهاي قلعه سن سارود از سنگ لاشه و ملاط گل و آهك ساخته شده كه به آن ساروج گويند. در جنوب قلعهقبرستان قديمي اسلامي و بقايايي از پي هاي ساختماني قرار دارد كه به«پيرحسن» معروف است. ظاهرا اين مكان گوشه عزلت زاهد مسلماني بوده است كه امام زاده حسن در مجاورت آن مدفون است. به نظر مي رسد كه قلعه سن ساورد مامن طايفه اي اسلامي يا مسكن يكي از اشراف ارمني بوده باشد. زيرا اين قلعه تقريبا
در مرز خاوري ارمنستان واقع شده است. در جنوب خاوري قلعه سن سارود اثرات و جاي پاهايي وجود دارد كه مي توان گفت با توجه به اين كه در قديم با حفر و كندن علائمي جهت رويت و رصد ستارگان استفاده مي كردند با توجه به آن مسايل مي توان گفت كه اين علايم هم براي همان منظور ساخته و كنده شده باشد و دايره البروج ستارگان را با چنين نشانه هايي مي توانستد ترسيم كنند. تعدادي از اهالي دهستان هرزندات نظربه شدت تعصب و علاقه به خاندان امامت و ولايت در بسياري از آثار تاريخي و كهن باستاني، نشانه هايي از مقام والاي امامت را تجسم و تصور كرده و روايت ها و داستا
نهاي مذهبي گوناگوني را در اذهان خود خلق نموده اند كه اين روايتها را اهالي محل با آب و تاب نقل مجالس و محافل ساخته اند. از جمله اعتقاد دارند كه قلعه سن سارود توسط حضرت علي (ع) فتح شده است بايد گفت كه اين موضوع در هي
چ يك از منابع تاريخي ذكر نشده است و هرگز حضرت علي (ع) به آذربايجان سفر نكرده اند تا قلعه سن سارود را نيز تصرف نمايند. به علاوه فتح آذربايجان ثبت و توسط مسلمين در زمان خلافت خليفه دوم انجام گرفته و تمام جرئيات اين فتوحيات ثبت و ضبط شده است و هرگز نامي از حضرت علي (ع) در فتح قلعه سن سارود نيامده است. آثار و علائم نشان مي دهد كه قلعه سن سارود مربوط به قرون اوليه اسلامي است و معماري آن نيز مطابق با شبيه معماري دوره اسلامي مي باشد و آن، از كچ كاري هاي داخل قلعه كه در اثر كنده كاري ها نمايان شده كاملا مشهور است
مخاطرات محیطی
در طول تاریخ تکوین تمدنهای بشری ، انسان ، همواره با انواع بلایای طبیعی دست به گریبان بوده است و در بسیاری مواقع ، خسارتهای جبران ناپذیری ناشی از این بلایا بر جوامع بشری وارد شده است . زلزله به عنوان یک پدیده ، از جمله بلایای طبیعی به شمار می رود که در اکثر منطقه ها و ناحیه های جهان به وقوع می پیوندد .
برای شناخت هر پدیده ای در جهان در واقع لازم است ابتدا از آن تعریف مناسب و نسبتا جامعی داشته باشیم ، چا که بدون دانستن تعریفی مناسب از آن نمی توان به کنه پدیده یی برد و آن را به خوبی درک نمود . مردم عامی در کلامی ساده زلزله را حرکت ناگهانی زمین شناسی ناشی از خشم نیروهای ماوراءالطبیعه و خدایان می دانند که بر بندگان عاصی و عصیانگر خود که نافرمانی خدای خود را نموده و مرتکب گناهان زیادی شده اند می دانند . اگرچه امروزه با گسترش دانش تجربی این تعریف در زمره اباطیل و خرافات قرار گرفته ، ولی هنوز در جوامع و مردم کم دانش و جاهل مورد قبول است . زیر سطح زمینی که ما بر آن گام می گذاریم بر خلاف سطح سخت و جامد آن ویژگیهای خاص خود را دارد . با افزایش
عمق هم جنس و هم حالت مواد سازنده زمین تغییر می کند .
این همان چیزی است که باعث تعجب و شگفتی می شود . کره زمین را بر اساس تغییر خواص فیزیکی و شیمیایی آن به چند لایه تقسیم می نمایند : پوسته – گوشته – ناحیه عبور گوشته پایینی .
در طی سالهای 1900 تا 1990 میلادی ، حدود 1100 زلزله مرگبار در 75 کشور جهان رخ داده و بیش از 80 درصد مرگ و میرهای حاصله در شش کشور جهان اتفاق افتاده است . ایران با 120 هزار نفر تلفات انسانی در زمره این کشورهاست . همچنین در سالهای 1982 تا 1991 کشور ایران بیشترین تعداد زلزله را تجربه کرده است . حدود 6000 زلزله میان سالهای 600 تا 1976 میلادی در ایران را به ثبت رسیده است . در همه کشورهای جهان ، بخصوص کشورهای در حال توسعه ، روند فزاینده شهرنشینی به سرعت ادامه دارد و این خود به عنوان پتانسیلی برای وارد آمدن خسارت زیادی هنگام وقوع بلایای طبیعی می باشد . رشد سریع و بی برنامه حاشیه های بدون دفاع شهری ، تمرکز روزافزون جمعیت در محله های پرتراکم ، برج سازیهای بعضا بدون مطالعه در ارتباط با طرحهای جامع ، گسترش بی رویه شبکه های گازرسانی ، بی توجهی به احتمال وقوع سوانح در توسعه و نحوه استرار مرکزهای جمعیتی ، عدم رعایت ابتدایی ترین نکات ایمنی در ساخت و سازهای شهری و وضعیت نامناسب بخش اعظم ساخت و سازهای شهری و بدون برنامه بودن این ساخت و سازها ، پیش بینی خسازتهای سنگین ناشی از هرگونه حادثه ای در آینده را دور از ذهن نمی دارد و اما سیل به وضعیتی گفته می شود که در آن جریان رودخانه و سطح آب به صورت غیرمنتظره افزایش پیدا کرده و باعث خسارات مالی و ج
انی گردد . خصوصیات سیل هایی را که در یک منطقه اتفاق می افتد می توان با استفاده از روشهای گوناگون پیش بینی کرد . برای پیش بینی خصوصیات سیل در یک مکان مشخص بهتر این است که تعدادی از سیل هایی را که قبلا در آن منطقه اتفاق افتاده است اندازه گیری و ثبت کرده باشیم تا با تجزیه و تحلیل داده های آنها وضعیت سیل هایی را که در آینده اتفاق خواهد افتاد و پیش بینی کنیم .
مدیریت بحران زلزله و روشهای مقابله با آن
هرگونه تغییرات ناگهان ناشی از حوادث غیرمترقبه که باعث اختلال در شرایط عادی جامعه شود و نیاز به اقدام ضروری ایجاد کند یا به عبارت دیگر ، هراه رخدادی نابهنگام و پیش بینی نشده با شدتی بیش از حد معمول باعث به هم خوردن وضع عادی مردم شود . بحران ها از نظر وسعت تاثیر و شدت به محلی یا استانی ، ملی و فراملی تقسیم می شوند و در هر بحران نیز سه مرحله قابل تشخیص است : مرحله پیش از وقوع ، و مرحله بعد از وقوع .
مرحله پیشگیری و کارآمدترین اسلحه برای پیشگیری
در کشورهای لرزه خیزی که اصول پیشگیری و ایمنی در آنها رعایت می شود ثابت شده که درصد تلفات ، صدمات و خسارات ناشی از حوادث غیرمترقبه بخصوص زلزله های مخرب به مراتب کمتر از جوامعی است که به این اصول عمل نمی کنند یا به طور کلی به امر پیشگیری اعتقاد ندارند و در اذهان این اندیشه را اشاعه می دهد که زلزله بلای طبیعی و بایستی انتظار کشیده تا رخ دهد و سپس به کمک رسانی اقدام شود . به منظور پیشگیری از آثار سوء ناشی از زلزله بایستی نکاتی همچون فرهنگ عمومی جامعه ، ویژگیهای زمین شناختی ، وضعیت جمعیتی ، نوع و بافت سازه های مسکونی و تجاری ، وضعیت زیرساختهای ، آثار فرهنگی و تاریخی و ... مدنظر باشد . اولین و کارآمدترین اسلحه ها برای رویارویی « آگاهی» است . اسلحه ای که باید در اختیار همگان قرار بگیرد و همه بدانند چگونه از آن استفاده کنند . زلزله مختص خد
اوند نیست و بیش از آنکه فاجعه ای طبیعی باشد « مساله اجتماعی » است که برخی جوامع شیوه حل و مقابله با آن را آموخته اند و برخی دیگر هنوز از مقابله با آن عازند .
انواع کلی سیلاب و نوع سیلاب در روستای هرزند جدید
1- سیلاب های منطقه ای
2- سیلاب های ناگهانی
3- سیلاب های ناشی از وجود توده های یخ
4- سیلاب های ناشی از شکست سد و خاکریز
5- سیلاب های ناشی از زمین لغزه ( واریزه ای )
باتوجه به کوهستنای بودن منطقه وجود شیب های تند در آبراهه های این روستا معمولا نزولات جوی،جریانات شدید آب را به همراه دارد و اغلب موجب تغییر بسترها و نتیجتا ضایعات اقتصادی می شود .
به نظر می زسد که در روستای هرزند جدید سیلاب های ناگهانی بیشتر رخ می دهد . این قبیل سیلاب ها می توانند در عرض چند ثانیه یا چند ساعت رخ دهند و هشدار آنها دشوار است ممکن است تلفات آنها زیاد باشد زیرا به سرعت آب را بالا برده و سرعت جریان در اثر وقوع این نوع سیلاب بسیار زیاد است عوامل مختلفی از قبیل شدت بارش ، مدت بارش ، شرایط سطحی زمین ،عوارش (توپوگرافی) و شیب حوزه در وقوع این نوع سیلاب موثر است.
خسارات محسوس مستقیم در روستا می تواندشامل موارد زیر باشد:
1- تلفات و ضایعات انسانی
2- آبگرفتگی منازل و اماکن مسکونی
3- آبگرفتگی مزارع و از بین بردن محصولات کشاورزی و تلفات دامی
طرحهای سازه ای مهار سیل
این محور شامل 3 بخش زیر می باشد . مطالعه و اجرای بخشهای مختلف آن می تواند توسط دستگاه های اجرایی ذیربط انجام شود :
الف ) ساماندهی و مهندسی رودخانه به منظور اصلاح و حفاظت مسیر رودخانه ، تثبیت بستر و کنترل فرسایش و رسوب و طراحی سازه های کنترل سیل نظیر گوره ها و به دلیل رفتار طبیعی رودخانه و عدم تثبیت سواحل ، سالان شاهد جابجایی مسیل و فرسایش در نقاط دیگر رودخانه می باشیم و لذا تاخیر در اجرای پروژه های ساماندهی رودخنه ها ، منجر به افزلیش حجم کارهای باقیمانده می گردد .
ب) لایروبی و بازگشایی مسیر رودخانه به منظور افزایش ظرفیت عبوری جریان .
ث) بهسازی و افزایش ظرفیت آبگذریسازه های
تقاطی رودخانه و نیز حفاظت پایه پلها در مقابل آب شستگی.
طرحهای غیرسازه ای مهار سیل
این محور یکی از محورها و راهکارهای بسیار کارآمد و موثر در کاهش خسارات سیل می باشد که دردنیا مورد توجه قرار گرفته است . هدف اصلی این محور ، دور کردن مردم از جریان سیل می باشد و شامل سه بخش اصلی است :
الف ) تهیه نقشه های پهنه بندی و پیاده سازی حد بستر و حریم رودخانه ها به منظور مدیریت توسعه سیلابدشت.
یکی از مهمترین عوامل تشدید خسارت سیل های اخیر در کشور ، توسعه ساخت و ساز در یلابدشت و دخل و تصرف غیرمجاز در بستر و حریم رودخانه ها و مسیها می باشد . تعیین بستر و حریم رودخانه ها و مسیلها و تهیه نقشه های پهنه بندی سیل یکی از ملزومات و پیش نیازهای کلیه طرحهای پیشگیری وکنترل سیلاب از جمله سیستمهای هشدار سیل ، بیمه سیل و نحوه تعیین کاربری اراضی حاشیه رودخانه و آزاد سازی محل عبور ایمن جریان رودخانه می باشد .
ب ) ایجاد سیستم های پیش بینی و هشدار سیل هواشناسی و هیدرولوژیکی پیش بینی سیل در مدت زمانی قبل از وقوع آن ، که این زمان بستگی به ویژگی های حوضه آبریز و عوامل آب و هواشناسی منطقه دارد ، فرصتی است که به سایر سازمانهای مسئول و خود مردم این امکان را می دهد که نسبت به هشدار سیل و انجام اقدامات ضروری تصمیم گیری کنند و از خسارات سیل و تبعات آن بکاهند .
ث ) برنامه ریزی و مدیریت چندمخزنه سدهای ساخته شده با هدف کنترل سیل و پیش بینی اثرات بهره برداری از سدهای در دست احداث .
6- ( ناپایداری دامنه)
چون خانه های قدیمی در این عکس از زمان گذشته در دامنه بوده و چون دامنه ، پایدار بوده و به پائین ریزش کرده در نتیجه خانه ها که در دامنه بنا شده بودند در اثر ریزش دامنه خانه ها نیز ریزش کرده اند و تخریب شده اند و احتمال اینکه در بالای این دامنه هم سنگهایی وجود داشته باشد و به روی خانه ها بیفتد وود دارد . همانطور که از عکس پیداست سنگهای ریز به پائین سرازیر شده اند یعنی همان سنگریزه ها دیده می شوند که در بالای دامنه وجود داته اند و به پایین سرازیر شده اند و با پایداری دامنه ممکن است وقتی که به پایین ریزش می کند خطرات جانی و مالی زیادی به همراه داشته باشد باید با آگاهی کامل و مدیریت کارآمد در ساختن خانه ها در دامنه جلوگیری به عمل آید .
3- سنگی که در تراسهای رودخانه ای دیده می شود نشان از یک سیل عظیم در این رودخانه می دهد . یعنی در مورد این سنگ نتیجه می گیریم که این سنگ در اثر سیل شدید به اینجا آمده و چون خیلی سنگین بوده و پی تراس رودخانه سست
بوده و سنگ در رودخانه فرو رفته و پوشش خارجی سنگ در اثر بد و باران شسته شده و چون بنای خارجی سنگ سست بوده شسته شده و سنگ تدریجا صاف شده است . هر ساله در اینجا سیلاب های شدیدی اتفاق می افتد . چون اقلیم منطقه خشک است ولی اگر بارندگی اتفاق بیفتد هر ساله سیل شدیدی در این رودخانه ج
اری شده و خسارات زیادی به منطقه می زند و تخریب کناره های رودخانه های روستا در اثر بارشهای شدید تخریب و شسته شده است و ریشۀ گیاهان در اثر سیلاب تخریب شده است . بعضی خانه هایی در مسیر این سیلاب قرار گرفته که در اثر سیل ناگهانی و شدید بسیاری از خانه ها تخریب شده و بسیاری از دامها را سیل برده است . سیل منطقه هرزند جدید و قدیم معروف است و بارشهای این منطقه ناگهانی و شدید می باشد و مدت بارش کم ، اما شدت بارش زیاد است .
(ریزش)
4- در این تصویر خانه ها در بالای تپه قرار گرفته و در پایین تپه خانه های قدیمی که الان تخریب شده است قرار دارند و در بالای این تپه سست خانه های کاه گلی قرارگرفته خانه و خانه مسکونی می باشد.
در این تپه در اثر سستی تپه ریزش اتفاق افتاده و جاهای سست تپه در اثر ب ارندگی های شدید فروافتادگی و بالاآمدگی پیدا کرده ینا ساختن در بالای این ت
په قدیمی و سست خطرناک می باشد . چون بنای تپه میشه در حال ریزش می باشد بمابراین یکی از خطرات ژئومورفولوژیکی بنام ریزش در این منطقه اتفاق افتاده است . و ساختمان بالایی تپه همیشه در خطر ریزش می باشد ، چون پوشش گیاهی تپه کم است بنابراین تپه همیشه در اثر رواناب های سطحی شسته می شود .
2- این مسجد دارای بافت آجری می باشد . در کنار آن چون د
یوارهای دیگر مسجد بنای کاه گلی است و در نتیجه کاه گل بنای سست می باشد موقع رخ دادن زلزله فقط بناهای سست و جاهایی که کاه گلی است تخریب شده و بنای آجری چون در میان این بناها قرار گرفته در نتیجه چون آجر سفت و سخت است و مقاوم تر می باشد به همین جهت بناهای آجری در اثر زلزله مقاومت کرده اما بناهای قدیمی و کاه گلی کاملا تخریب شده است .
1- بنای ساختمانها قدیمی است . خاک زیربنایی سست است . در نتیجه اگر زلزله ای رخ بدهد و شدت زلزله هم کم باشد ، باز هم خسارات وارد می کند چون بنا سست است و مصالح ساختمانی قدیمی می باشد یک طرف ساختمانها باز است . همیشه در معرض بادی و بارندگی قرار دارد فرسایش بادی رفته رفته ساختمان را تخریب کرده و سست می نماید و در نتیجه ساختمان با کوچکترین لرزش ترک برداشته یا کلا فرو می رود . در کنار این خانه مسکونی تپه های سست قرار دارد که در اثر بارندگی و عوامل شیمیایی و فیزیکی (
آب و هوایی) شسته شده و این تپه در حال تخریب و ریزش و فرسایش کامل می باشد .
آثار تخریبی زلزله در دامنه هایی که دارای ریزش و خزش هستند .
نتیجه و پیشنهادات
باتوجه به اینکه ایران در معرض زلزله جزو پنج کشور اول حادثه خ
یز جهان است . 70 درصد کشور در معرض خطر زلزله در حقیقت کشور ما روی کمربند زلزله خیز آلپ – هیمالیا قرار دارد و هر از چندگاهی شاهد بروز بلایای طبیعی هستیم . بر اساس آمار منتشر شده در سال 1380 در کشور 188 زلزله با تلفات 514 نفر دز کارنامه آن دیده می شود . در حقیقت ضعف ایمنی در کشور سالیانه چهار هزار میلیارد ریال خسارات وارد می سازد . بنابراین جای هیچ شک و تردیدی نمی ماند که باید هرچه سریعتر به چاره کار اندیشید و با بکارگیری دانش ، تکنیک و طرحی مناسب ، مصالح خوب ، اسکلت بندی مناسب ، آموزشها و ایجاد آگاهیهای لازم در مردم و مسئولان ، ایجاد مراکز امدادرسانی و آتش نشانی و غیره از خسارات وتلفات جلوگیری نمود . و در زمینه سیل یکی از راهکارهای بسیار موثر در پیشگیری و کاهش خسارات سیل انجام پروژه ها و عملیات آبخیزداری است . امید است که این مخاطرات طبیعی را بتوان تا حد افزونی تحت کنترل درآورد .
منابع و مآخذ :
1- علیزاده ، امین ، اصول هیدرولوژی کاربردی ، انتشارات دانشگاه امام رضا ، چاپ 21
2- بدرنژاد ، یعقوب ، مدیریت بلایای طبیعی (سیل و زل
زله) ، تابستان 84 ( پایان نامه )
3- نادرصفت ، دکتر محمدحسن ، ژئومورفولوژی مناطق شهری ، انتشارات دانشگاه پیام نور ، چاپ اول آبان 1379 ، چاپ دوم خرداد 1383 .
