بخشی از مقاله
چکیده
آموزش ترکیبی با توجه به تلفیق آموزش سنتی و الکترونیکی با همدیگر در آینده شیؤه غالب بر تمام روشهاي آموزشی خواهد بود. این مقاله بخشی از یک پژوهش است که با هدف مقایسه تأثیر دو روش ترکیبی و رایج بر میزان یادگیري درس علوم تجربی دانش آموزان سال سوم راهنمایی طراحی و اجرا گردید را ارائه میکند. قبل از آغاز آموزش از دانش آموزان دو گروه پس آزمون بعمل آمد که میزان دانش پیشین دانش آموزان در خصوص درس علوم تجربی سنجیده شد، آنگاه دانش آموزان گروه آموزش ترکیبی طی 4 جلسه ساعت رسمی کلاس با استفاده از چند رسانه اي دیجیتال(سی دي ) با توضیح معلم وگروه رایج طی 4 جلسه ساعت رسمی کلاس با استفاده از روش توضیح معلم، بحث و پرسش و پاسخ در کلاس درس بخشهاي از کتاب علوم تجربی سال سوم راهنمایی را فرا گرفتند. پس از پایان آموزش
مجدداً از دانش آموزان دو گروه آزمون بعمل آمد. نتایج آزمون t نشان می دهد که دانش آموزانی که با روش آموزشی ترکیبی آموزش دیده اند نسبت به دانش آموزان روش آموزشی رایج از میانگین نمره بیشتري برخوردار بودند. تحلیل جداگانه براي دانش آموزان دختر و پسر نشان می دهد که آموزش ترکیبی براي دانش آموزان دختر همانند روش آموزشی رایج عمل کرده است. بر اساس این نتایج پیشنهاد می گردد که امکان استفاده از روش هاي آموزشی ترکیبی به دبیران آموزش و پرورش داده شود و روشهاي صحیح و مؤثر مبتنی بر آموزش ترکیبی شناسایی و معرفی گردند.
همچنین پیشنهاد می گردد که دانش آموزان دختر تحت آموزش کامپیوتر و اینترنت قرار گرفته تا بتواند از مزایاي آموزش ترکیبی بهره مند شوند.
واژه هاي کلیدي: آموزش ترکیبی، چند رسانهاي، روش رایج، علوم تجربی
-1ونویسنده مسؤل: دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد کرمانشاه
-2 استاد یار و عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام
-3 استاد یار دانشگاه ایلام
1
مقدمه
از جمله عرصههایی که در چند سال اخیر دستخوش هجوم فناوري اطلاعات با هدف تحولات بنیادین شده است، عرصهي آموزش ویادگیري است(یعقوبی وهمکاران، .(1387 آموزش به هر گونه فعالیت یا تدبیر از پیش طرحریزي شدهاي گفته می شود که هدف آن آسانسازي یادگیري براي فراگیري است. درحالیکه یادگیري عبارت است از ایجاد تغییراتنسبتاً پایدار در
٢
رفتار بالقوه یادگیرندگان، مشروط بر آنکه این تغییرات در اثر تجربه رخ دهد(سیف، .(1388 پس یادگیري هدف است و آموزش وسیله رسیدن به این اهداف می باشد(سلیمانی و همکاران، .(1389 براي آموزش سه روش مختلف را می توان مورد بررسی قرار داد، آموزش سنتی به مبحث تعامل استاد و فراگیر تأکید دارد ولی این نوع آموزش نمیتواند پاسخگوي پیشرفت علم باشد(آزاد نیا و همکاران، .(1389 آموزش الکترونیکی یک فرآیند جدید در آموزش است که بر اساس فناوري هاي رایانه، چند رسانه اي و پردازشگرها شکل گرفته است و با پیشرفت تکنولوژي و عام شدن اینترنت بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است(ذوالفقاري و همکاران،.(1388 استفاده از محیط هاي چند رسانه اي با امکان انتقال اطلاعات به صورت صوت، تصویر، متن، موجب ایجاد علاقه و انگیزه در یادگیرندگان می شود. انعطاف پذیري در طراحی محتوا، تعاملی بودن، استفاده از مشارکت گروهی، انفرادي ساختن آموزش و یادگیري مستقل از مزایاي استفاده از یادگیري الکترونیکی است که با فراهم آوردن تصاویر زیبا، گرافیگ و صداي جذاب، انگیزه یادگیري را براي مخاطبان چندین برابر می کند(ضرابیان و همکاران، .(1389 البته یادگیري با استفاده از روش الکترونیکی محدودیت هايخاصی خود دارد. از جمله این که شاید نتواند جانشین مناسبی براي معلم در تعاملات انسانی و عاطفی و همچنین ارتباط چهره به چهره در کلاس درس شود( ذوالفقاري،.(1388 از دیگر محدودیت هاي آموزش الکترونیکی، وابسته بودن به تکنولوژي، ناسازگاري با سیستم هاي دیگر، وابسته بودن به حمایت انسان می باشد (اي. پلارد و جی هیلاك، ترجمه عمادي، سید رسول، .(1388
با توجه به این نتایج ساختار سومی در مبحث آموزش در قالب آموزش ترکیبی بوجود آمده تا ربطی بین وجود این دو ساختار باشد. آموزش ترکیبی، در واقع ترکیبی از دو یا چند روش( آموزش چهره به چهره و آموزش الکترونیکی) تعریف می شود، در بحث آموزش روز به روز بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد (باکلی، .(2003 در آموزش ترکیبی علاوه بر استفاده از کلاس حضوري از سایر روش هاي آموزش نظیر دروس چند رسانهاي، سمینارها، اینترنت، بهره میبرند(باکلی،.(2003 یادگیري ترکیبی با بکارگیري ابزارهاي متنوع و فناوري هاي پیشرفته، سعی در بهبود کیفیت و توسعه ي کمی فعالیت هاي آموزشی در دو بعد عمودي و افقی دارد(قاسم تبار وهمکاران، . (1389 در بعد افقی سعی در بر گسترش دامنه و ا بعاد وسایل کمک آموزشی در فرآیند آموزش دارد، به گونه اي که با ترکیب بهینه این وسایل بالاترین کیفیت حاصل می شود. در بعد عمودي به عمق مسأله یادگیري و چگونگی درك بهتر مواد آموزشی می پردازد و این که چه تکنیک هایی در چه زمان هایی به درك بهتر مطالب و یادگیري بهینه منجر می شود(گلوگوسکا،2011ف). اگر چه واژه یادگیري ترکیبی یک واژه تخصصی یا دانشگاهی نیست. با این حال تاکنون به صورت گستردهاي توسط متخصصان آموزشی مورد استفاده قرار میگیرد و براي نشان دادن تنوع گوناگونی موقعیت هاي یادگیري واژه مناسب است. توجه به آن مارا ترغیب می کند تا در باره کل شرایط یاددهی – یادگیري بیندیشیم و از طریق عنصر انسانی در راه آموزش به عنوان عنصري حیاتی در هر نوع مداخله مبتنی بر فناوري مورد توجه قرار دهیم(مک دونالد، ترجمه زارعی
زوارکی و صالحی، .(1388
