دانلود مقاله مهمترین بیماری های برنج

بخشی از مقاله

مهمترين بيماري هاي برنج
مهمترين علفهاي هرز در شاليزارهاي برنج
اين علفها شامل سوروف ، اويار سلام ، قاشق واش ، تير كمان آبي ، بندواش ، سل واش و …….. ميباشند كه هزينه مبارزه با اين علفها بخش اعظمي از اقتصاد كشاورزي برنج را شامل ميگردد .
مهمترين آفات برنج در ايران

از مهمترين آفات برنج كه ساليانه خسارات هنگفتي را بر جاي مي گذارد كرم ساقه برنج ( Chilo Suppressalis ) مي باشد . اين آفت ، حشره اي است كه براي اولين بار در سال 1351 در مزارع تنكابن و رامسر طغيان كرد و در مدت كوتاهي با افزايش جمعيت و ايجاد خسارت اقتصادي شديد نظر همگان را جلب نمود .

كرم ساقه خوار برنج كه بعنوان يكي از خطرناكترين آفات برنج در دنيا بشمار مي آيد ، در زمستان بصورت لار و كامل در داخل ساقه هاي خشك برنج و يا علفهاي هرز اطراف مزرعه بسر مي برد و در حدود اوايل ارديبهشت ، هنگاميكه حداقل دماي هوا ، 10 درجه سانتيگراد باشد ، شفيره ها در داخل ساقه هاي باقيمانده برنج سال قبل و يا علفهاي هرز مزرعه ، در اطراف سوراخهاي ايجاد شده توسط لاروها ، تشكيل ميگردد .
در حدود بيستم ارديبهشت ماه ، اولين پروانه ها ظاهر ميشوند كه در اواسط خرداد به حداكثر خود مي رسند . عمر پروانه ها ، حداكثر يك هفته است و در اين مدت بطور متوسط 230 عدد تخم توسط هر پروانه گذرانده ميشود . تفريخ تخمها در دماي حداقل 10 تا 12 درجه سانتيگراد بمدت 5 تا 11 روز بسته به دماي محيط انجام مي گيرد . اين كرم در طول سال 2 تا 3 نسل دارد و از زمان نشاء كاري تا هنگام برداشت برنج در مزارع فعاليت زيستي دارد . خسارات وارده طي نسلهاي دوم و سوم بيشتر است .

امروزه با كرم ساقه خوار برنج به سه طريق ، زراعي ، شيميايي وبيولوژيك مبارزه ميشود از راههاي اساسي براي مبارزه با اين ‌آفت ، ايجاد شبكه مراقبت و پيش آگاهي با استفاده از اطلاعات جوي است كه كمتر مورد توجه قرار گرفته است ، در صورتيكه ثابت شده است ، مراحل سيكل دگرديسي اين‌‌ آفت ، همبستگي بالايي را با دما و ساير پارامترهاي جوي دارد .
در مبارزه بيولوژيك ، از زنبور تريكو گراما براي پارازيته كردن تخم پروانه ساقه خوار برنج استفاده ميشود كه نحوه و زمان فعاليت اين زنبور نيز تابعي از شرايط جوي بويژه دما مي باشد .
ساير آفات برنج شامل شب پره يك نقطه اي برنج ، سرخوطومي برنج ، زنجره برنج ، كرم برگخوار برنج ومگس خزانه برنج مي باشند .

مهمترين بيماريهاي برنج

از مهمترين بيماريهاي برنج ، به بلاست برنج ( Blast ) اشاره ميگردد كه معمولا“ بعلت انتشار وسيع و تاثير مخربش در شرايط مناسب ، بيماري اصلي برنج بشمار مي آيد كه به عملكرد محصول خسارت قابل توجهي وارد مي سازد .
علايم اوليه بيماري بلاست بستگي به شرايط اقليمي دارد . در نواحي معتدل كه دوران بارانهاي ريز و يا بارندگي خفيف طولاني مي باشد ، بلاست برنج در مرحله پنجه زدن شديد بوده و اغلب بوته ها مي ميرند .بررسيهاي اوليه انجام شده در اداره تحقيقات هواشناسي كشاورزي رشت گوياي اين مطلب مي باشد كه چنانچه 5 روز متوالي رطوبت نسبي هوا از 70% بيشتر و دما بين 25 تا 35 درجه سانتيگراد و ابرناكي بيشتر از 8/6 باشد ، شرايط مساعدي براي طغيان اين بيماري فراهم ميگردد .
بهترين متد مبارزه با اين بيماري ايجاد سيستم پيش آگاهي است كه نقش ادارات تحقيقات هواشناسي كشور در مناطق كشت اين محصول در اين سيستم كاملا“ شاخص است .
ساير بيماريهاي برنج شامل : لك قهوه اي برنج ، بيماري پوسيدگي طوقه ، بيماري سوختگي غلاف برگ ، بيماري پوسيدگي ساقه ، سياهك برنج در درجات بعدي اهميت مي باشند .

بررسي بيولوژي Sitophilus Oryzae Linnaeus (Coleoptera: curculionidae) روي پنج رقم برنج بومي استان ماز
شپشه برنج sitophilus oryzae يكي از آفات مهم غلات به ويژه گندم و برنج انباري است. در اين تحقيق، بيولوژي رفتاري شپشه برنج روي پنج رقم برنج بومي استان مازندران (طارم محلي، ندا، نعمت، فجر و خزر) در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. اين آزمايش در دماي 28 1 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 75 5 درصد انجام شد. براي هر رقم به طور جداگانه ظرف شيشه اي تهيه شد و ميزان 30 گرم از دانه هاي برنج درون آن ريخته شد.

در هر شيشه 35 جفت حشره نرد و ماده 1 تا 3 روزه به منظور تخم گذاري رها سازي گرديد و مدت زمان مراحل مختلف تخم،‌لارو، شفيره و حشره بالغ تعيين شد. ارزيابي نتياج كه بر پايه طرح كاملا تصادفي و با سه تكرار و مقايسه ميانگين ها با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانكن رشد جنيني اين حشره روي ارقام مختلف برنج نسبت به هم تفاوتي ندارد. طولاني ترين دوره لاروي نيز مربوط به ارقام فجر و خزر و كوتاه ترين دوره لاروي روي رقم ندا و طارم محلي بوده و طولاني ترين دوره شفيرگي روي رقم فجر و كوتاه ترين دوره شفيرگي روي ارقام ندا، نعمت، طارم محلي بود. بيشترين دوره توقف حشره داخل دانه و چرخه كامل شحره روي رقم فجر مشاهده شد.

کرم ساقه خوار نواری برنج
کرم ساقه خوار نواری برنج Chilo suppressalis Walker
این آفت در ایران اولین بار توسط ابرت از برنج کاری های روستای سرخانی شهسوار ، جمع آوری و گزارش کرده اند و در حال حاضر در تمام مناطق برنج کاری استان های گیلان ، مازندران و گلستان انتشار دارد .
شکل شناسی

حشره کامل : رنگ عمومی بدن ، زرد و گاهی متمایل به قهوه ای روشن است. در بال های جلویی حشرات کامل ، چند لکه نقره ای رنگ و در حاشیه انتهای هر بال 5 لکه قهوه ای وجود دارد. بالهای زیرین به رنگ زرد متمایل به سفید و اطراف بال ها مجهز به ریشک می باشد. 

تخم :
تخم ها ابتدا به رنگ سفید متمایل به کرم بوده و در موقع باز شدن به رنگ خاکستری در می آیند.
لارو:
رنگ کپسول سر آنها ، زرد روشن و نسبتا" متمایل به قهوه ای است. در سطح پشتی بدن ، 5 نوار طولی به رنگ ارغوانی روشن کشیده شده است که سه نوار آن در وسط و دو نوار دیگر در طرفین قرار دارد نوار وسطی –پشتی باریک می باشد .
شفیره :
شفیره به رنگ قهوه ای روشن است . محل تشکیل آن در بهار و تابستان ، داخل ساقه های باقی مانده برنج در مزرعه می باشد .

خسارت :
لارو آفت به ساقه برنج حمله می کند. علائم خسارت در گیاه میزبان به دو صورت ظاهر می شود . اگر گیاه جوان مورد حمله قرار گیرد ، برگ میانی ( جوانه مرکزی ) زرد شده و کم کم خشک می شود. این خسارت معمولا" توسط نسل اول آفت در مرحله رویشی برنج ایجاد می شود. در این مرحله ، عکس العمل گیاه میزبان ، بصورت تولید ساقه های جانبی ظاهر می شود و بدین وسیله بوته های آسیب دیده ، تا حدودی خسارت وارده را جبران می کنند. اما اگر حمله آفت مصادف با ظهور خوشه ها و گل کردن بوته ها باشد، گیاه نمی تواند خسارت وارده را جبران نماید بنابراین ، دانه ای در خوشه تشکیل نمی شود و سبب سفید شدن خوشه ها می گردد. اگر آلودگی در شروع تشکیل دانه ها صورت گیرد سبب لاغری و شکننده شدن آنها می شود.

ساقه های آلوده بسیار ضعیف و شکننده بوده به طوری که در اثر نسیم شکسته شده و باعث خراب شدن و انهدام ساقه های مجاور می گردند. اگر مبارزه با نسل اول به خوبی انجام نگیرد و حمله آفت در مرحله گل کردن برنج صورت گیرد ، در آن صورت یا دانه اصلا" تشکیل نمی شود و یا اینکه خوشه های برنج سفید رنگ ، لاغر، سبک و بسیار شکننده مانده و در موقع خرمن کوبی ، برنج ها خرد شده و از نظر قیمت و بازار پسندی ، بسیار تنزل پیدا می کنند. در موقع برداشت نیز ساقه های آلوده به کرم ساقه خوار با وزش باد شکسته و روی زمین می افتند . این ساقه ها دارای سوراخ های ریز زیادی هستند که در داخل آنها لاروهای زیادی دیده می شود .

زیست شناسی
این آفت زمستان را به صورت لارو کامل در داخل پوشال های باقیمانده محصول بعد از برداشت و علف های هرز میزبان واسط موجود در مرزهای برنج حاشیه مزارع و نهرهای آبیاری شامل سوروف و اویارسلام سپری می کند. کرم ساقه خوار از لحاظ دامنه میزبانی چند خوار بوده و در مزارع برنج در دوره رشد برنج (خزانه و زمین اصلی ) ، روی بوته ها تخمریزی کرده و سیکل زندگی و نسل های خود را در روی میزبان اصلی تکمیل می نماید و پس از برداشت برنج ، لاروها به روی علف های هرز موجود در اطراف مزرعه مهاجرت می نمایند. و در اواخر فروردین ماه بتدریج شفیره ها تبدیل به حشرات بالغ می شوند که پروانه های نر و ماده 24 ساعت پس از ظهور ، جفت گیری کرده و افراد ماده تخمهای خود را در دستجات 3-27 عددی روی ساقه ،

سطح زیرین و یا رویی برگهای فوقانی برنج قرار می دهند. تخم های خود را بیشتر در برگ های پایینی و یا جایی از ساقه که مجاور برگ باشد قرار می دهند. حشرات ماده پس از تخمگذاری ، روی تخم ها را با ماده قهوه ای رنگی می پوشانند. لاروهای حاصله ابتدا از قسمت سبز برگ ها تغذیه می کنند. این آفت در سن 1 و 2 لاروی برگخوار است و از سن 3 وارد غلاف برگ مورد حمله شده و از همانجا ساقه را سوراخ کرده و به داخل ساقه نفوذ می کند و با تغذیه از داخل ساقه ها باعث قطع آوندها، زردی و پژمردگی و خشک شدن برگ ها می شود. لاروهای سن آخر قبل از اینکه به شفیره تبدیل شوند قسمتی از ساقه برنج را به طرز ظریفی نازک می کنند تا پروانه ها بتوانند به راحتی از آنجا خارج شوند. خروج حشرات کامل مصادف با سبز شدن نشاء ها در خزانه است.

روش های کنترل
الف : کنترل زراعی
1. جمع آوری برگ های آلوده در هنگام نشاء
2. اجرای کشت گیاه دیگر بعد از برداشت برنج
3. کف بر کردن محصول
4. جلوگیر از انتقال آفت به انبار
5. آب تخت نمودن مزرعه بلافاصله بعداز شخم
6. کندن و سوزاندن علف های هرز حاشیه مزارع
7. استفاده از ارقام زودرس یا تهیه خزانه زیر پلاستیک
8. اسنفاده از ارقام مقاوم
ب : شکار پروانه ها با تله نوری
ج : کنترل فرمونی
د : کنترل شیمیایی

استفاده از دیازینون 10% و 5% ، پادان 4% و فورادان گرانول 3% طبق فرمول های زیر برای کنترل شیمیایی این آفت قابل توصیه است.
_ اولین گرانول پاشی 21 روز بعد از نشاء و دو نوبت بعدی به فاصله 3 هفته تکرار می شود.

سموم نوبت اول نوبت دوم نوبت سوم
دیازینون5% 30 کیلو در هکتار 40 کیلو در هکتار 40 کیلو در هکتار
دیازینو 10% 15 کیلو در هکتار 20کیلو در هکتار 20 کیلو در هکتار
فورادان 3%(گرانول) 15 کیلو در هکتار 20 کیلو در هکتار 20 کیلو در هکتار
پادان 4%(گرانول) 30 کیلو در هکتار 35 کیلو در هکتار 35 کیلو در هکتار

مبارزه بیولوژیکی :
1. زنبور پارازیتوئیدApanteles sp. از خانواده Braconidae
2. گونه های متعددی از جنس Trichogramma sp. از قبیل T.brassicae، Trichogramma japonica پارازیتوئید تخم آفت می باشند. زنبور پارازیتوئید T. maidis را در زمانهای مختلف رها سازی نمودند و نتیجه گرفتند، رها سازی این زنبور مصادف با ظهور نسل دوم کرم ساقه خوار برنج ، کار سازتر از نسل اول بوده و به خوبی می تواند جمعیت آفت را تحت کنترل در آورد. 3. سوسک های خانواده Staphylinidae شکارگر تخم پروانه ها هستند. 4. پوره ها و حشرات کامل سن شکارچی Andrallus spinidens از لاروها تغذیه می کنند.

عوامل تغییر دهنده جمعیت آفت
1. دیر کشت نمودن مزرعه
2. بقایای گیاهی
3. قطع بوته ها از بالاتر از 7 سانتیمتری
4. ارقام با سیلیس پایین
5. برنج هایی که برگ و ساقه طویل دارند ، به تغذیه و خسارت آفت حساستر می باشند. بنابراین، وضعیت گیاه در تغذیه آفت بسیار تعیین کننده است .
6. مصرف بیش از اندازه کودهای شیمیایی .

روشهای مبارزه با کرم ساقه خوار برنج
الف – مبارزه زراعی پاييزه و زمستانه : در مناطق برنج خيز شمال ايران طبق معمول مزارع برنج را در اواخر تابستان و يا اوايل مهرماه درو می کنند و پس از درو مزارع را همين طور به حال خود رها می کنند. گاهی بقايای برنج را در مزرعه برای تعليف دام اختصاص می دهند و اوايل ارديبهشت ماه سال بعد مجددا به کشت برنج اقدام می کنند . در فاصله اين مدت طولانی اين آفت پنهان از نظر کشاورزان به زندگی خود ادامه می دهد . لذا رعايت نکات زير در کاهش انبوهی آفت بسيار موثر است :