دانلود مقاله طیور ) پرندگان )

بخشی از مقاله

طيور ) پرندگان )

زیر آبروک
اندازه اش تقریبا" 17 سانتی‌متر است ؛ پرنده‌ای است با جثه پر، شبیه الیکائی ، ولی خیلی بزرگتر از آن است ، با پاهای بزرگ و نسبتا بلند و قوی است، دم کوتاه که اغلب آن را سربالا نگاه می دارد. پروبالش قهوه‌ای مایل به سیاه با گلو و سینه سفید و شکم بلوطی پررنگ که به تدریج به سمت دم به سیاهی می‌گراید . نر و ماده آن همشکل است . پرنده نابالغ در سطح پشتی به رنگ خاکستری سربی است و در سطح شکمی لکه‌لکه خاکستری و سیاه دارد . این پرنده در حالیکه روی سنگی در وسط رودخانه می نشیند ، مرتبا به طور متناوب سر و دم خود را بالا و پایین می کند ، به داخل آب می پرد و در زیر آب راه می رود وی یا شنا می کند، و به منظور تغذیه از کف رودخانه ، زیر آب باقی می ماند . هم روی آب و هم زیر آب شنا می کند . پروازش معمولا در ارتفاع کم ، سریع ، مستقیم و در مسیر جویبار‌ها و رودخانه‌ها است . این پرنده تک‌زی است و در سراسر سال در مسیر معینی از یک رودخانه باقی می ماند و تغییر محل نمی دهد .

ورود پرندگان مهاجر زمستانه به استان یزد
به گزارش روابط عمومی محیط زیست استان يزد گروهی از پرندگان مهاجر عبوري و زمستان گذران به آبگیرهای مصنوعی و طبیعی استان وارد شدند. این پرندگان انواعی از گونه های آبچلیک ها، حواصیل ، خوتکا، خروس کولی، سلیم، بوتیمار کوچک و اگرت می‌باشند که هر سال در این فصل به تالابها و آبگیرهای استان مهاجرت می کنند. بعضی از این پرندگان نظیر اردک سرسبز مدتی را در استان اطراق و بعضی نیز پس از چند روز استراحت استان را به مقصد تالابهای جنوب کشور ترک می کنند.

پرنده نگری چیست ؟

رفتن به طبیعت و تماشای پرندگان زیبا، تفریحی است که ده ها سال است در بین مردم دنیا رواج یافته و علاقه مندان فارغ از نوع شغل یا تخصص با شوق و ذوق وافر به این تفریح سالم می پردازند. برخلاف تصور عامه مردم، برای پرنده نگری لازم نیست پرنده شناس باشید، علاقه مندی به طبیعت کافی است. کما اینکه زیبایی و رنگارنگی پرهای یک سهره یا زیبایی آواز یک توکا هر بیننده یا شنونده یی را تحت تاثیر قرار می دهد. آرامش و لذت پرنده نگری به حدی است که بسیاری از روانشناسان آن را راه حلی برای آرامش فکری و تقویت روحیه افراد می دانند.
زرده ‌پره سر زیتونی

اندازه زرده پرده سر سیاه تقریبا 16 سانتی‌متر ؛ پرنده نر سطح شکمی زرد یکدست ، سر سیاه با طوق زرد و پشت بلوطی رنگ دارد .
روی دمش رنگ سفید دیده نمی شود ، در پاییز سرش قهوه‌ای رنگ است . پرنده باده در سطح پشتی قهوه‌ای زیتونی رگه‌رگه می باشد . از سایر زرده‌پره‌های سینه زرد با سطح شکمی بدون رگه مشخص می شود و پوشپرهای زیر دمش زرد است.
پرنده نر از نظر ظاهری کاملاً متفاوت از پرنده ماده می باشد . سر و گونه در پرنده نر سیاه رنگ بوده و چانه ، سینه و شکم زرد رنگ می باشد . روتنه به رنگ بلوطی یا قهوه ای متمایل به قرمز می باشد . دم نیز حنایی رنگ است . بال ها ترکیبی از رنگ قهوه ای با رگه های سفید و نیز لکه سیاهی در سرشانه است.

پرنده

پَرَنده به جانورانی که بدنی پوشیده از پر دارند و خونگرم می‌باشند گفته می‌شود. بیشتر پرندگان توانایی پرواز دارند.
در رده‌بندی جانوران، پرندگان از مهره‌داران به‌شمار می‌روند.

پرندگان مهره‌دارانی هستند خونگرم با پوشش پر و تخمگذار , در این موجودات زائده‌های حرکتی قدامی به صورت بال تغییر شکل یافته و زائده‌های حرکتی خلفی برای راه رفتن , نشستن و یا شنا کردن سازگاری یافته‌است. قلب پرندگان چهار حفره‌ای و خم آئورت به سمت راست است.استخوانهای سر به هم جوش‌خورده و در استخوان پس‌سری , تنها یک (مهره -مفصل) دارند. در این مهره داران ۹ کیسه هوایی متصل به ششها وجود دارد , استخوان‌ها به جهت کاهش وزن مجوف شده‌اند , چشمها بزرگ و حس بینایی بارزترین حس آنهاست.

این گروه از موجودات از فرمانرو جانوران , شاخه طناب‌داران , زیر شاخه مهره داران , رده پرندگان مشتق شده و بعد از پستانداران از تکامل یافته ترین جانوران می‌باشند.

پرندگان در همه نقاط دنیا به سر می‌برند. از کشت‌زارها و کوهستان‌ها و جنگل‌ها، تا صحراها و دشت‌ها و در نزدیکی آب‌ها و حتی در قطب‌ها. پرندگان بسته به این که در کجا زندگی می‌کنند رنگ‌های گوناگونی دارند. پرهای برخی روشن و برخی دیگر تیره وکم‌رنگ است و این امر کمک به پنهان شدن آنها می‌نماید. پروازهای دلربا و رنگ‌های دلاویز و آواز شیرین پرندگان شور و شوقی وصف ناپذیر در هنرمندان، شاعران و موسیقیدان‌ها پدید می‌آورد. پرندگان برای انسان ارزش‌های گوناگون دارند. از ارزش غذایی گرفته تا پزشکی و غیره. حتی عده‌ای پرندگان را به عنوان حیوان اهلی و برای تفریح نگه‌داری می‌کنند، مانند طوطی. کلاغ پرنده‌ای است که با اکوسیستم ایران به خصوص شهرهای بزرگ والوده از نظر اب وهوا همزیست شده‌است

برای شناسایی هرچه بهتر موجودات لازم است که آنها را در دسته‌هایی طبقه بندی نمود. بزرگ‌ترین مشکل رده بندی پرندگان یکسان بودن شکل ساختمانی آنها با یکدیگر است. به عبارت دیگر تحول و تغییراتی را که در حیوانات دیگر بخصوص در پستانداران (با وجودی که تعداد گونه‌های آنها نصف گونه‌های پرندگان است) می‌توان مشاهده کرد در پرندگان چندان قابل مشاهده نیست. از طرف دیگر مطالعات مربوط به آناتومی مقایسه یا در سطحی نسبتاً ابتدایی بوده تنها در سالهای اخیر قدمهای موثری در جهت شناخت علمی تر عادات و رفتار پرندگان برداشته شده‌است. و در همین راستا تغییرات فراوانی در نامگذاری و شیوه‌های رده بندی داده شده‌است.

برای رده بندی پرندگان از تغییرات ظاهری موجود در سیستمهای استخوانی و ماهیچه‌های آنها استفاده می‌شود. برخی از دانشمندان هم سعی دارند از روی میزان پروتئین موجود در تخم پرندگان یا از روی عادات و رفتاری که بین پرندگان مشترک است , روابطی برای رده بندی آنان پیدا کنند. کارشناسان رده‌بندی در مورد نحوه تکامل پرندگان در طول حیات آنها در کره زمین سازگاری آنها با شرایط متفاوت اقلیمی و جغرافیایی و نیز شرایطی که در آن طبیعت برروی اندامهای مختلف پرندگان تاثیر گذاشته و آنهایی را که قابلیت سازگاری داشته‌اند بحث بسیاری کرده‌اند. در حال حاضر بهترین شیوه برای مشخص کردن جایگاه و رده بندی پرندگان تعیین تغییرات و وضعیت دی‌ان‌آ در پرنده علاوه بر چگونگی شکل ظاهر و ویژگیهای بوم‌شناختی آنهاست. بحث رده بندی پرندگان از موارد بسیار با اهمیت و قابل تعمق در مطالعه پرندگان است و در سالهای اخیر بر روی آن مطالعات فراوانی صورت گرفته‌است.

رده بندی موحودات براساس قراردادهای بین المللی به زبان لاتین است. برای مثال گنجشک خانگی به صورت زیر رده بندی می‌شود

پرندگان آبي
علوم طبیعت > زیست شناسی > علوم جانوری > مهره داران
بیشتر پرندگان منقارهای تیز با لبه تخت دارند که برای گرفتن ماهی خیلی مناسب می باشند بعضی از پرندگان آبی در نزدیکی سواحل زندگی میکنند اما دیگران در مسیر اقیانوس سفر می کنند و برای تولید مثل مجددا" به خشکی باز می گردند پرندگان آبی همچنین در خشکی و روی آبگیرها دریاچه ها و رودخانه ها زندگی می کنند گاهی این آبگیرهاو دریاچه ها یخ می زنند و بسیاری از پرندگان آب شیرین مجبور می شوند که زمستان را روی ساحل یا نواحی گرم دنیا بگذرانند.
مرغابی گشت زن (سرگردان) دریایی دارای طول بالهای تقریبا" 7/3 متر (12 پا) می باشد که از تمام پرندگان دیگر بیشتر است او در نزدیکی سطح آب پرواز می کند و می تواند به دنبال غذا کره زمین را به طور کامل دور بزند.

گروههای لانه ساز:
تمام پرندگان آبی برای لانه سازی مجبورند به خشکی باز گردند آنها معمولا" روی صخره ها یا جزایر دور دست جایی که بتوانند دور از دسترس شکارچیان قرار گیرند لانه می سازند روی سواحل سنگی معمولا" کمبود فضا وجود دارد در بعضی جاها هزاران پرنده در کنار همدیگر جمع می شوند که توده بزرگ و پر سر و صدایی را تشکیل می دهند در نتیجه جنگ بین همسایگان برای تصاحب فضای بیشتر بسیار رایج است.

شیوه تغذیه:
مقدار خیلی زیادی از غذا در دریا موجود است اما مشکل پرندگان پیدا کردن این غذا است قره غازها٬ پافینها و پنگوئنها در زیر آب به تعقیب ماهیها می پردازند غازهای دریای شمال و پلیکانهای قهوه ای از بالا به روی سر طعمه خود شیرجه می زنند پرنده اسکیمر سیاه غیر معمولی است و از طریق جارو کردن سطح آب(تماس با سطح آب) شکار می کند.
پرندگان آبی در همه نقاط جهان از اقیانوس شمالی تا خط استوا یافت می شوند بیشتر از 300 گونه مختلف از پرندگان غذای خود را از دریا بدست می‌آورند دیگر پرندگان در خشکی و روی آبگیرها دریاچه ها و رودخانه ها زندگی می کنند.

از انواع گونه های پرندگان آبی:
اسفرود بی دم معمولی
مرغ ماهیخوار رنگی
چلچله اقیانوس شمالی
جغد قهوه ای استرالیا
قره غاز بزرگ
غاز دریای شمال
پافین اقیانوس اطلس
مرغ باران حلقه دار

پرندگان جانورانی خونگرم هستند که پوشش خارجی بدن آنها پر است که به اشکال گوناگون در مراحل مختلف از پوست بوجود می‌آید. پرندگان به 2 زیر رده و 27 یا 28 راسته تقسیم می‌شوند. در شناسایی پرندگان نکات زیادی می‌توانند راهنما باشند. مانند رنگ پر ، فرم پا و انگشت و ناخن، فرم منقار ، فرم پرواز و فرم آواز خوانی ، جثه ، انواع استخوان و.... قابلیت پرواز ، توجه و نگهداری از جوجه‌ها ، تکامل قابل توجه قدرت شنوایی ، بینایی و قدرت تولید صدا از جمله ویژگیهای پرندگان است.

خصوصیات پرندگان
اسکلت پرندگان برای پرواز ، سبک و ظریف است. سر ، گرد و دوکی شکل است و استخوانهای جمجمه بهم جوش خورده‌اند. آرواره‌های منقاری بدون دندان را تشکیل می‌دهند که لایه‌ای از ماده شاخی غشایی ، رویش را می‌پوشاند. پرده گوش در انتهای مجرای گوش قرار گرفته است. پرنده‌ها فاقد گوش خارجی یا هر گونه زایده‌ای هستند که مانع از جریان یکنواخت هوا در روی سرشان شود.

مهره‌های گردن تحرک زیادی به سر می‌دهند اما در حین پرواز محکم بهم قفل می‌شوند. در پرندگان دارای قدرت پرواز زایده عمودی استخوان جناغ تکیه‌گاهی برای عضلات پر قدرت پرواز است.

دستگاه تنفسی کارآمدی هم مقادیر زیاد اکسیژن لازم برای پرواز را تامین می‌کند. از ششها چندین کیسه هوادار بزرگ جدا می‌شود که بیشتر فضای میان اندامهای درونی بدن را اشغال می‌کنند. بعضی از این کیسه‌ها به سوی جلو و گردن امتداد می‌یابند که اغلب در حین فعالیتهای همسر یابی ، در باد کردن ناحیه گردن نقش کمکی دارد. الگوی تولید‌مثلی هم با شرایط پرواز سازگار شده است. اندامهای تناسلی خارجی در پرندگان وجود ندارد. به جز شتر مرغ نر که آلت تناسلی دارد. این فقدان شاید سازگاری دیگری برای یکنواخت نگهداشتن بر آمدگیها و فرورفتگیهای بدن باشد که در حین جفتگیری لزوم هماهنگی بسیار زیادی را پیش می‌آورد.

زیر رده آرکئورنیت (پرندگان باستانی)
مهره‌هایشان همانند خزندگان، دوزیستان و ماهیان از نوع آمفی‌سلوس است. آرواره‌ها دارای دندان بوده، دم طویل ، دستها به بال تبدیل شده دارای 3 ناخن است این زیر رده منقرض شده به نام آرکئوپتریکس.

زیر رده نئورینت (پرندگان جدید)
مهره‌هایشان آمفی سلوس یا هتروسلوس است، فاقد دندان هستند و جناغ رشد زیاد کرده و دستها به بال ختم شده و دارای سه انگشت هستند که فاقد چنگال یا ناخن می‌باشد. به استثنای جوجه پرنده هوآتزین آمریکا شاهپرهای اصلی روی انگشتان قرار دارد و شاهپرهای ثانویه روی استخوان ساعد قرار می‌گیرد و پوش پرها پوشش خارجی بدن را تشکیل می‌دهد. ششها به کیسه هوایی که در بین ششها قرار دارد اتصال دارد.

پرندگان کنونی جهان
• راسته (Sphenisciformes) پنگوئنها: تمام نواحی دارای پر است.بالها کوتاه و اندام شناست. پرها روی بال فشرده و پولک مانند است و در نیمکره جنوبی بخصوص قطب جنوب زندگی می‌کند.
• راسته (Struthioniformes) شتر مرغ آفریقا: پاها دارای دو انگشت است. تنها پرنده‌ای است که مثانه دارند و ساکن آفریقاست.
• راسته Rheiformes: شترمرغ آمریکای جنوبی است شباهت فراوانی از نقطه نظر اکولوژیک با شتر مرغ آفریقایی دارد سه انگشت در پا دارد کوچکتر از شتر مرغ آفریقاست.

• راسته Causuariiformes: پرهای بدن شبیه به مو است مانند شتر مرغ استرالیایی. دارای سه انگشت در پا است علاوه بر استرالیا در گینه نو هم زندگی می‌کند.

• راسته Kiwi-Apterygiformes: پرها شبیه به مو و خشن است بال و دم تحلیل رفته و بسیار کوچک است و فاقد پراند. چهار انگشت در پا دارد. در درون حفره زمین زندگی می‌کند در شبها فعالیت می‌کند. حس بینایی ضعیف ولی حس بویایی بسیار قوی دارد. سوراخهای بینی در انتهای منقار بلند قرار می‌گیرد. یک عدد تخم در هر بار تخم‌گذاری تولید می‌کند که 3/1 وزن بدنش است. در حقیقت و بزرگترین تخم را در جهان این پرنده می‌گذارد. فقط در زلاندنو یافت می‌شود.
• راسته Tinamiformes: ظاهری شبیه به ماکیان و مرغ خانگی دارد. استخوان پالات آن با ماکیان متفاوت است در آمریکای مرکزی و جنوب یافت می‌شود.

• راسته غواص Gaviiformes: پرنده‌ای که اکثر اوقات درون آب به سر می‌برد. انگشتان پا پرده‌دار است. در ایران نیز یافت می‌شود.
• راسته Podicipedformes: هر از انگشتان پا جداگانه دارای پرده شناست. غواصی را به پرواز ترجیح می‌دهد.
• راسته کبوتر دریایی procellarii formes: پا پرده‌دار است بینی به شکل لوله‌های جداگانه و برآمده بالای منقار قرار دارد.
• راسته pelecaniformes: هر چهار انگشت پا درون یک پرده شنا قرار دارد مانند گانت.
• راسته Ciconiiformes: معمولا پرندگان بلند قد اکثرا کنار آبزی یا ساحلی محسوب می‌شوند. مانند حواصیل و لک لک.

• راسته Anserifomer مرغابیها: پاها پرده‌دار است مانند قو و غاز.

• راسته Falconiformes: پرندگان شکاری روز پرواز و دارای منقار و چنگالهای خمیده و تیز از مشخصات آنهاست. مانند عقابها ، عقاب ماهیگیر ، لاشخوارها و شاهین.
• راسته Galliformes ماکیان: انگشت عقبی پا کمی بلندتر یا بالاتر از دیگر انگشتان است مانند قرقاول و بلدرچین.
• راسته Graiformes: برخی فاقد انگشت عقبی پا هستند. پرندگانی درشت جثه و بزرگ برخی اطراف آبگیرها و درون آب مانند چنگر و طاووسک. برخی در مناطق دشتی خشک و نیمه خشک مانند هوبره ، میش مرغ و زنگوله بال.

• راسته Charadriiformes: پرندگان ساحلی یا کنار آبزی که البته برخی از آنها شناگرند و پاهای پره‌دار دارند. جثه بسیار متفاوت و متغیر است برخی با پاهای بلند مانند آبچلیک برخی شناگر مانند پرستوی دریایی.
• راسته Columbiformes (کبوترها و کرکرها): از خصوصیات آنها منقار باریک ، سر کوچک و پاهای کوتاه را می‌توان نام برد.
• راسته Psittaciformes: انگشتان پا متقابل و دو به دو رو به روی یکدیگر است مانند طوطی.
• راسته کوکو Cuculiformes: برخی خود لانه می‌سازند و جوجه می‌کنند برخی پارازیت یا انگل لانه‌های دیگر هستند. تخمشان را درون لانه پرندگان دیگر می‌گذارند جوجه‌کشی به عهده نامادری است.

• راسته جغدها Strigiformes: معمولا گوش سمت راست و چپ نامتقارن است. چشمهایشان درشت و رو به رو قرار می‌گیرد. مهمترین حس برای شکار شبانه آنها حس شنوایی است. می‌توانند یکی از انگشتان جلویی پا را به عقب برگردانده و طعمه را بهتر حمل نمایند.
• راسته شبگردها Caprimulgiformes: پاها کوتاه و رنگ آمیزی بدن کاملا همرنگ محیط اطراف با نام Nightjar و شبگرد معروف است. دهان بسیار بزرگ و گشاد با منقار کوچک پرهای تغییر شکل یاخته‌ای مانند موکه بسیار بلند است اطراف دهان قرار می‌گیرد که به آن بریستیل می‌گویند. از حشرات تغذیه می‌کنند.

• راسته باد خورک Apodiformes: پاها خیلی کوتاه است شباهت زیادی به پرستو دارند اما بالها بسیار طویلتر بوده و بیشتر به پرواز می‌پردازد. در حین پرواز از حشرات تغذیه می‌کند و نام فارسی آن باد خورک است.

• راسته Coliifomes: پرنده موش مانند ، دم دراز ، منقار کوتاه و بال کوتاه است در آفریقا وجود دارد.
• راسته Trogoniformes: با نام تروگون با انگشتان متقابل در انگشت جلویی بهم متصلند در مناطق استوایی جهان یافت می‌شود.
• راسته Coraciiformes: ماهیخورک و زنبور خور. 2 یا 3 انگشت جلویی پا بهم متصلند.
• راسته دارکوبها Piciformes: انگشتان پا متقابل همند.

• راسته گنجشک سانان Passeriformes: حدود 60 درصد پرندگان دنیا را شامل می‌شود. اندازه بدن کوچک و به نام پرندگان شاخه نشین هم نامیده می‌شوند. قدرت آواز خوانی دارند به آنها پرندگان آواز خوان هم می‌گویند.

مباحث مرتبط با عنوان
• پستانداران
• پنگوئن
• جانوران
• جانور شناسی
• خزندگان
• دوزیستان
• شتر مرغ
• مهره‌داران
• ماهی

پرندگان آواز خوان ايران
تصاویر هیبرید پرندگان :
آنچه در زیر می بینید تصاویر حاصل از تلقیح برخی از انواع سهره با یکدیگر می باشد . همچنین تصاویری از تلقیح قناری با برخی از انواع سهره مشاهده می شود .
همچنین دو تصویر از تلقیح گل به سر با سهره معمولی و نیز با نوعی سیسکین در تصاویر زیر دیده می شود که برای علاقمندان به گل به سر جالب است .

قناری X سهره سینه سرخ

قناری X سهره معمولی

قناری X سهره سبز

قناری X سهره سبز

قناری X سهره سبز

سهره سبز X سهره آوازخوان

سهره سبز X سهره آوازخوان

سهره سینه سرخ X سهره معمولی

سهره سینه سرخ X سهره کوهی

گل به سر X سهره معمولی

گل به سر X نوعی سیسکین

منبع:
• کتاب دانشنامه پرندگان (کلیات و اقلیم شناسی).
• اصطلاحات کالبدشناسی ظاهری بر پایهٔ توصیفات در: پرندگان ایران
• DK multi media