بخشی از مقاله


چکیده

کنترل فیزیکی مرزهاي جغرافیایی کشور با توجه به پهناور بودن و تنوع در واحد هاي مورفولوژي همچون کوهستان،بیابان،دریاو... یک امر مشکل و ضروري است. مرتفع نمودن این مشکل نیازمند مدیریت و برنامه ریزي همه جانبه

جهت حفظ امنیت فیزیکی مرزها و مقابله با خطرهاي متفاوت موجود در مرزهاي کشور با کشورهاي همجوار از جمله عراق و افغانستان است. امنیت پایدار مرزها، به کلیه اقدامات عملی نظامی و غیرنظامی در فراهم نمودن زمینه و بسترهاي لازم امنیت در سطوح مختلف جامعه، به ویژه براي مناطق مرزي و مرزنشینان در جهت ایجاد محیطی امن براي مردم محلی و دولتها، ضمن ارتقاي کیفیت زندگی و ایجاد رضایتمندي مردم محلی زندگی تمامی افراد جامعه را از هرگونه تعدي و تعرض از ناحیه مرز مصون می دارد. سیستم اطلاعات جغرافیا به دلیل نگاه یکپارچه به ماهیت فضایی- مکانی و تلفیق داده هاي کمی- کیفی اهمیت خاصی دارد. هدف پژوهش حاضر پایش امنیت مرزهاي جغرافیایی غرب کشور از طریق فرایند تحلیل هاي فضایی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی((GIS و بصورت موردي در شهرستان پاوه از استان کرمانشاه است. در پژوهش جهت مکان یابی نقاط پرخطر مرزي از لحاظ عبور و مرور کاروان هاي قاچاق و اشرار تاکید اصلی بر روي مولفه هاي مورفولوژي منطقه از جمله توپوگرافی، شیب زمین و جهت شیب ها بوده است. با استفاده از نقشه ارتفاعی دیجیتالی((DEM با تفکیک زمینی90 متر اقدام به تولید لایه هاي رستري شیب، جهت شیب، توپوگرافی، مدل ارتفاعی مثلثی((TIN و همچنین سکونتگاههاي شهري و روستایی شهرستان گردید. جهت مکان گزینی مناطق پرخطر ابتدا یک باند مرزي براي شهرستان به پهناي 5 کیلومتر جدا گردید و لایه هاي دخیل در مکان گزینی براي باند مورد نظر تولید گردید. با استفاده از کاربرگ تحلیل فضایی در GIS پس از تعریف شروط منطقی و ریاضی براي هر لایه اقدام به طبقه بندي و تولید نقشه هاي خطر براي هرلایه بر اساس روش وزنی گردید. در نهایت با ترکیب لایه ها در محاسبه گر رستري نقشه خطر عبور و مرور کاروانهاي قاچاق و اشرار براي شهرستان استخراج گردید.

واژگان کلیدي: امنیت، مرز، تحلیل فضایی،غرب،GIS


مقدمه

کنترل فیزیکی مرزهاي جغرافیایی کشور با توجه به پهناور بودن و تنوع در واحد هاي مورفولوژي همچون کوهستان،بیابان،دریاو... یک امر مشکل و ضروري است. مرتفع نمودن این مشکل نیازمند مدیریت و برنامه ریزي همه جانبه جهت حفظ امنیت فیزیکی مرزها و مقابله با خطرهاي متفاوت موجود در مرزهاي کشور با کشورهاي همجوار از جمله عراق و افغانستان است. امنیت پایدار مرزها، به کلیه اقدامات عملی نظامی و غیرنظامی در فراهم نمودن زمینه و بسترهاي لازم امنیت در سطوح مختلف جامعه، به ویژه براي مناطق مرزي و مرزنشینان در جهت ایجاد محیطی امن براي مردم محلی و دولتها،

٥٣٥

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
30 و 31 فروردین - 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

ضمن ارتقاي کیفیت زندگی و ایجاد رضایتمندي مردم محلی زندگی تمامی افراد جامعه را از هرگونه تعدي و تعرض از ناحیه مرز مصون می دارد. یکی از مسائل مهم و کلیدي که در کنار برنامه ریزي هاي کلان و بخشی باید به طور مستقل به آن پرداخته شود، برنامه ریزي آمایش سرزمین و برنامه ریزي منطقه اي است. برنامه ریزي آمایش سرزمین چون با دیدي وسیع و همه جانبه به فضاي ملی نگاه می کند، کلیه مناطق کشور را با حوصله و دقت از جهات مختلف مورد مطالعه و شناسایی قرار می دهد و براساس توانمندیها، قابلیتها و استعدادهاي هر منطقه باتوجه به یکنواختی و هماهنگی اثرات نتایج عملکردهاي ملی آن ها در سطح ملی، نقش و مسئولیت خاص به مناطق مختلف کشور محول می کند. مهمترین خصوصیات آمایش سرزمین، جامع نگري، دوراندیشی، کل گرایی، کیفیت گرایی و سازماندهی فضاي کشور است. هدف آمایش سرزمین، توزیع بهینه جمعیت و فعالیت در سرزمین است، به گونه اي که هر منطقه متناسب با قابلیت ها، نیازها و موقعیت خود از طیف مناسبی از فعالیت هاي اقتصادي و اجتماعی برخوردار باشد و جمعیتی متناسب با توان و ظرفیت اقتصادي خود بپذیرد. به عبارت دیگر، هدف کلی آمایش سرزمین، سازماندهی فضا به منظور بهره وري مطلوب از سرزمین در چارچوب منافع ملی است.مفهوم امنیت مرزي به معنی جلوگیري از هر گونه اعمال منافی قانون در طول مرزهاي یک کشور و قانونی کردن تردد اشخاص و حمل و نقل کالا و حیوانات اهلی با رعایت ضوابط قانونی از طریق دروازه هاي مجازي مرزي است بدیهی است امنیت مرزها پشتوانهاي محکم براي امنیت انسانی با ابعاد متنوعش در داخل کشور است و هر گونه ناامنی در مرز قادر است در سیستم هاي اقتصادي، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و نظامی داخل کشور اخلال ایجاد نماید و در مقابل امنیت مطلوب قادر است در حد خود در امنیت مرزي و داخلی کشور سهم بسیار برجستهاي را به خود اختصاص دهد (اعتماد:1375،.(23در این راستا، کشورهایی که درگیر ناامنی در مناطق مرزي خود بوده اند، دریافته اند که عمده ترین مسایل مربوط به این ناامنی ها، ناشی از شرایط توسعه نیافتگی و پی آمدهاي تبعی آن بوده است. به عبارت دیگر شرایط فقر و تنگدستی در این مناطق می تواند محیط مناسبی جهت ناامنی و تحریک دشمنان در بهره برداري از سر پل هاي به وجود آمده در این مناطق گردد. در واقع توسعه نیافتگی مناطق مرزي، ارتباط مستقیمی با عدم تعادل بین مناطق مرزي و مرکزي یک کشور دارد. همچنین با گسترش ناامنی و توسعه نیافتگی در مناطق مرزي، نتایج آن به طور مستقیم و بلافاصله به کل کشور منتقل می شود(عندلیب،.(3:1380

ضرورت بیان مسئله

کشور ایران با 15 کشور مستقل مرز مشترك خشکی و آبی دارد(کریمی پور،.(23:1379 طول مرزهاي کشور بالغ بر 8731

کیلومتر است که حدود6031 کیلومتر از آن را رودخانه ها، مرداب ها و باتلاقها، جنگل ها، استپ ها، کویرها، کوهپایه ها و کوهستان ها که در شمار مرزهاي خشکی محسوب می شوند، تشکیل می دهند و طول مرزهاي دریایی ایران در سه ساحل خلیج فارس، دریاي عمان و دریاي مازندران نیز2700 کیلومتر است(کریمی پور،.(221:1379 قسمت هایی از مناطق مرزي کشور از دیرباز به عنوان یکی از ناامن ترین مناطق به شمار می رفته است(زرقانی،.(168:1385 وجود تهدیدات دائمی نظامی علیه تمامیت ارضی کشور، ترددهاي غیرقانونی، گروههاي اشرار، قاچاقچیان، توسعه نیافتگی مناطق مرزي و عواملی از این نوع، بخش هایی از مناطق مرزي ایران را به صورت یکی از نقاط بحران خیز و آسیب پذیر این کشور مبدل ساخته است. در نتیجه به دلیل نفوذپذیري این مرزها امنیت در مناطق مرزي و به تبع آن در داخل کشور در جنبه هاي مختلف اقتصادي، سیاسی، نظامی، اجتماعی و فرهنگی مورد تهدید واقع شده است. با توجه به موارد ذکر شده در این بین استفاده از فناوریهاي نوین از جمله یک سیستم اطلاعات و پردازش اطلاعاتی جهت پایش امنیت در مناطق مرزي کشور ضروري می نماید. هدف پژوهش حاضر پایش امنیت مرزهاي جغرافیایی غرب کشور از طریق فرایند تحلیل هاي فضایی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی((GIS جهت کنترل ترددات غیرقانونی مرزي،بصورت موردي در شهرستان پاوه از استان کرمانشاه است.

مواد و روش


٥٣٦

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
30 و 31 فروردین - 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

شهرستان پاوه در شمال غربی استان کرمانشاه بین 34 درجه و 53 دقیقه تا 35 درجه و 18 دقیقه عرض شمالی و 45 درجه و

56 دقیقه تا 46 درجه و 33 دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این شهرستان از شمال و شمال شرقی به شهرستان مریوان در استان کردستان، از شرق و جنوب به شهرستان جوانرود و از غرب به کشور عراق محدود شده است(استانداري کرمانشاه،.(1390 پستی و بلندي شهرستان پاوه بخشی از کوهستان عظیم زاگرس است که ارتفاع برخی از آنها 3000 متر بیشتر است، از نظر ساختار زمین شناسی معروفترین آنها، کوه شاهو، کوه ماکوان، کوه آتشگاه میباشد.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید