بخشی از مقاله


انواع پوشش سقف :
سيستم نيمه جديد اجراي سقف هاي (سنگين) و سقف هاي سبک (پيش ساخته)
1) سقف چوبي (سقف هاي قديمي)
2) سقف طاق ضربي يا طاق آجري
3) سقف تيرچه بلوک

سيستم جديد اجراي سقف ها در صنعت ساختماني ايران
1) سقف کرميت
2) سقف سبک يونوليتي (فوم)
3) سقف کامپوزيت (مرکب)

1) سقف چوبي (Wood Of Ceiling)


علل رويکرد و روي آوري به سقف چوبي
امروزه اين نوع سقف کمتر جايي کاربرد دارد. هنوز هم، اين قبيل، سقف ها در مناطق کويري ايران و روستاها بر اساس يک سنت کاربرد دارد.
موضوعي که بيش از همه در خصوص مسکن به جغرافيا مربوط مي شود، تأثير مصالح ساختماني تأمين شده از محيط اطراف بر روي ساختمان مسکن و شکلي است که، جهت وفق با شرايط محيط به آن داده مي شود. به بيان ديگر، انسان براي ساختن خانه خود مصالحي را مورد استفاده قرار مي دهد که، از محيط اطراف خود تدارک مي بيند.


به طور مثال: اگر در بعضي از جنگل هاي پرباران منطاق مرطوب استوايي مسکن از شاخ، برگ و درختان ساخته مي شود اين، مسکن ها در قطبين از يخ و برف، در مناطق استپي از خاک، در مناطق سنگي از سنگ و در ني زارها از ني ساخته مي شوند و با توجه به شرايط جغرافيايي محيط به آن شکل داده مي شود. در مناطق خاص خشک و نيمه خشک ايران مساکن روستايي تحت تأثير عوامل فيزيکي (آب، هوا، خاک و ...) و انساني (آداب و رسوم، استطاعت مالي و ...) و از لحاظ مصالح به کار برده شده بسيار متفاوت هستند.


با فراواني و سهل الوصول بودن مصالح در ان ناحيه اهميت داردف بنابراين با توجه به اينکه در ساختمان هاي روستايي رابطه نزديکي يک يا چند نوع از اين مسکن ها در قسمت هاي معين از نظر تعداد و هم از نظر وسعت پراکندگي از ديگر اشکال مسکن از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشند.

 

به علت فقدان جنگل، در قسمت اعظمي از مناطق خشک و نيمه خشک ايران تعداد مسکن هاي چوبي بسيار اندک مي باشد (7/0% کل مسکن هاي روستايي) و تنها قسمت هاي جنوبي اين مناطق به علت حاکم بودن آب و هواي گرم و خشک و به خصوص وجود درختان خرما زمينه را براي ساختمان اين مسکن ها آماده مي سازند.

استعمال چوب در اغلب مسکن هاي گنبدي (به استثناء مسکن هاي خشتي و گلي) با سقف هاي گنبدي شکل چه در ساختن سقف و چه در استحکام بخشيدن به بنا، و در و پنجره به طور گسترده به کار برده مي شود. اگر چه، در مناطق خشک و نيمه خشک ايران به مسکن هاي ساخته شده، از ني نيز هر چند محدود برخورد مي شود.
وجود اين مسکن ها رابطه مستقيمي با شرايط آب و هواي گرم و خشک و موقعيت باتلاقي محيط دارد. اغلب، در مناطق جنوبي کشور در استان هاي کرمان، سيستان و بلوچستان، بوشهر، هرمزگان، فارس و خوزستان مشاهده مي شوند.


اين نوع مسکن ها با توجه به شرايط آب و هوايي، اقتصادي وفور مصالح ساختماني (ني) به صورت کلبه هاي ساده مورد استفاده افراد کم درآمد و همچنين کوچ نشينان قرار مي گيرد.
محيط روي مسکن (از نظر مصالح ساختماني) رابطه مستقيمي با .ضع اقتصادي و امکانات ارتباطي مناطق روستايي دارد. بنابراين، اتخاذ تدابيري از جمله: افزايش درآمد روستائيان و گسترش شبکه هاي ارتباطي، موجب جايگزيني بناهاي مقاوم (در مقابل بلاياي طبيعي از جمله سيل و زلزله) با استفاده از مصالح مرغوب و با دوام همچون آهن آلات، آجر، سيمان، بتن آرمه و ... به جاي بناهاي خشتي و گلي خواهند شد.


در اين ميان اين نکته را نبايد فراموش نمود که، در ساختمان مسکن هاي روستايي تبعيت کورکورانه از معماري شهري و بدون در نظر گرفتن شرايط جغرافيايي و استانداردهاي معماري سنتي هر منطقه نتايج نامطلوبي برجاي خواهد گذارد.
متأسفانه اين سقف ها در برابر خطرات ناشي از زلزله هيچ گونه مقاومتي از خود نشان نداده و فرو مي ريزند.
مصالح به کار رفته در سقف هاي چوبي از لايه بالا به لايه پايين به ترتيب شامل:
1) توفال
2) سقط يا حصير
3) گل رس
4) شفته آهكي
5) خاك رس كوبيده
6) كاه گل
7) شيره انگور


روش اجراء سقف هاي چوبي
اگر زير سقف چوبي اندود شود (مرحله نازک کاري) از چوب هاي کوچکي استفاده مي گردد. چون چوب هاي کوچکي که با اره بريده نشده اند و به وسيله تيشه به چوب هاي نازک تر تبديل شده اند داراي سطوح ناصاف مي باشند اندود، به خوبي به آن گيرش مي يابد.
طول چوب ها تقريباً 30 cm الي 40 cm مي باشد. فاصله چوب ها از يکديگر براي نگاهداري اندود حائز اهميت است. اندود اين فاصله ها نفوذ نموده و سبب گيرايي اندود به توفال مي گردد.


به منظور عدم ترک خوردگي اندود، چند تير چوبي از وسط بريده شده و پايين تر از تيرهاي اصلي نصب مي شوند. زيرا اين تيرهاي چوبي تيرهاي نازک کاري که از وسط بريده شده اند نصب مي شوند.
در اين حالت توفال ها به لايه هاي مزبور ميخ مي شوند. در اين روش، اندود ترک نخورده و فضاي خالي بين سقف و اندود از نقطه نظر عايق حرارتي، عايق بسيار خوبي براي جلوگيري از سرما و گرما مي باشد و سطح اندودکاري صاف اجرا مي شود.
البته لازم به ذکر است، چون اين سقف تابع اصول خاصي از طرف سازنده نبوده و بيشتر تابع سليقه است ممکن است در نوع مصالح اجراء سقف، مصالح ديگري به کار گرفته شود. در مواردي به منظور عدم ترک خوردگي اندود به آن موي بز نيز اضافه مي شود.


مواردي در مورد استفاده از تيرهاي چوبي
الف) چوب مورد استفاده کاملاً خشک باشد
ب) تيرهاي چوبي هم قطر باشند
پ) حداکثر فاصله دو تير پوشش 50 cm سانتي متر بوده و با قير يا روغن ايزوله مي شوند. (مازوت) در طرفين ديوار ابتدا و انتهاي تيز قرار داده شده و پس از کشيدن ريسمان در زير تير به موازات ديوار حمال عمل تيرريزي راشروع مي نمايند.

 

سقط گذاري بر روي تيرها (پروازکوبي)، شفته ريزي
کليه ديوارها به موازات ديوار حمال شروع به پروازکوبي مي گردند. پس از سقط گذاري حصير بافته شده را چند ساعت جهت نرمي در داخل آب قرار مي دهند.
هر حصير حداقل 10 cm روي حصير بعدي را پوشش مي دهد. به منظور آن که، حصيرها جابه جا نشوند مقدار کمي شفته روي حصيرها پهن و آنگاه شيب بندي از روي اين مبناء تا پايان کار ادامه مي يابد. شيب بندي به صورت کرم بندي شده به سمت ناوداني با مقدار شيب لازم که مورد نياز است زير ريسمان با کمک شمشه پر مي شود.
توضيح: در بعضي مواقع، روي پوشش نهايي به هنگام ورز دادن به کاه گل نمک اضافه شده و همزمان غلطک زده مي شود تا از رشد گياهان جلوگيري به عمل آيد. اگر اين مهم صورت نگيرد تخم يا بذر موجود در شفته به مرور زمان سبب رشد گياهان شده و ريشه گياه به صورت شکاف از زير سقف نمايان مي گردد.

2) سقف طاق ضربي يا طاق آجري (Jack Arc of Ceiling)


مقدمه (نکات عمومي)
در يک پروسه زماني، کاربرد اين سقف بسيار بالا بود و به دلايل ذيل از آن استقبال مي شد:
الف) سرعت عمل بالا
ب) در دسترس بودن مصالح مورد نياز
پ) نياز به تخصص اجراي خاص نبود
تيرآهن و طاق ضربي بيش از ساير سقف ها در ايران ساخته مي شد و هوز نيز، در برخي نقاط از اين سقف استفاده مي گردد. خيز داخلي طاق هاي ضربي بين تيرآهن ها، با اندود آستر پر مي شود. پس از خشک شدن اندود آستر نازک کاري در دو قشر گچ زنده و گچ کشته انجام مي گيرد.
بايد توجه داشت که تيرآهن ها، قبل از پوشش با تور سيمي پوشيده شده و قبلاً با ضدزنگ عمل سرنج زني روي آنها صورت پذيرد.
اين مهم در اکثر آئين نامه ها تأکيد فراوان شده است. در طاق ضربي قوس نيم آجره مي باشد. در قديم، به منظور ساخت پل ها از قوس هاي يک آجره، يک و نيم آجره، دو آجره، سه آجره و بيشتر استفاده مي شد. بهترين فاصله بين دو تيرآهن 90 cm مي باشد. بهتر است قسمت زيرين تيرآهن ها توري گالوانيزه با چشمه هاي ريز پوشيده شوند.
بعد از اتمام طاق زني، روي طاق از گچ پرمايه (غليظ) استفاده مي گردد تا، تمامي درزهاي بندها گرفته و مسدود شوند. بهترين خيز مورد قبول طاق، 3cm است. اگر اين مقدار خيز از حد معمول کمتر گردد احتمال ريزش طاق افزايش خواهد يافت. خود، اين خيز سبب اتصالات رج به رج طاق آجري خواهد بود. اگر مقدار اين خيز زياد شود اولاً، ملات زيادي به منظور اندودکاري نياز خواهد بود و اين امر غيراقتصادي است و احتمال خطر ريزش اندود را در آينده به همراه خواهد داشت.
روش اجراي سقف طاق ضربي
الف) استفاده از آجرهاي جوش و يا خام باعث ريزش طاق خواهد شد. آجرهاي مطلوب، آجرهاي پخت متعادل وسط کوره مي باشند.
معمولاً، همان لحظه که کارگر تصميم دارد آجر را، به محل کار برده، همان لحظه آجر را بلافاصله در آب غوطه ور نموده و از زنجاب نمودن آجر خودداري مي نمايد و اين مهم غيراصولي است. (در نشريه شماره 55 اين ميزان 60 دقيقه ذکر شده است)
ب) حتي الامکان تمام دهانه ها يک جا و به طور مساوي شروع مي شوند تا، در اثر پر شدن يک يا دو دهانه فشار نامطلوبي به قسمت هاي پر نشده وارد نشود.
پ) ميزان و مقدار قوس مناسب در تمام طول دهانه ها رعايت مي گردد چون، قوس زياد باعث هدر رفتن اندود زياد به منظور پر نمودن خواهد شد.
ت) ملات مصرفي در اجراي طاق ضربي ملات، گچ و خاک به نسبت 2/1 مي باشد


ث) مطابق آئين نامه 2800 ايران، تيرآهن ها به وسيله ميلگرد و يا تسمه فولادي به صورت ضربدري به يکديگر بسته مي شوند. به صورتي که، اولاً طول مستطيل ضربدري شده بيش از 5/1 برابر عرض آن نباشد و ثانياً مساحت تحت پوشش هر ضربدري از 25 m2 مترمربع تجاوز ننمايد.
حداقل سطح مقطع ميلگرد و يا ستمه که براي مهاربندي ضربدري تيرآهن سقف آخرين دهانه به کار مي رود ميلگرد 14 ميلي متر مي باشد

مصالح اجراي سقف طاق ضربي
مصالح اجرايي در سقف طاق ضربي از لايه پايين به بالا در طبقات ساختمان (به جز سقف بام) عبارت است از:
1) اندود رويه (سفيدکاري)
2) اندود گچ و خاک 1cm تا 2cm سانتي متر
3) سقف طاق ضربي


4) پوکه معدني 10cm
5) ملات ماسه سيمان 2cm
6) موزائيک يا سنگ 2cm


روش اجراي سقف طبقه آخر، شيب بندي و قيرگوني بام
به منظور اجراي گام به گام سقف (طاق ضربي) در سقف طبقه آخر مراحل ذيل انجام مي گيرد:
الف) پس از اتمام طاق ضربي، اگر هوا ابري باشد، يعني احتمال اين که شب بارندگي خواهد شد، روي طاق دوغاب غليظ گچ ريخته نخواهد شد.
اما اگر، هوا مناسب بود سر تا سر سقف طاق ضربي دوغاب غليظ گچ پخش خواهد شد تا، تمام روزنه ها و درزها پر شوند. اگر احتمال بارندگي داده شود اکيداً دوغاب ريزي انجام نخواهد شد زيرا، در اثر حجم آب جذب شده طاق خيس و پايين خواهد آمد.


ب) اقدام به دور چيني بام، به ضخامت 10cm و ارتفاع حدود 40cm مي گردد.
اين مقدار ازتفاع به دليل آن است که، در زمستان به علت بارش برف و زماني که برف آب مي شود در اکثر نماهاي آجر سه سانتي خسارت وارد شده، و در سطح نما، سبب ايجاد سفيده و شوره خواهد شد. اگر ارتفاع دورچيني بام کمتر از مقدار فوق باسد به نما آسيب رسانده و ضرر و زيان مالي فراوان به نماي ساختمان تحميل مي گردد.


پ) پس از دور چيني بام، اقدام به کرم بندي مي گردد. شيب کرم بندي بسته به نوع شهر محل اجرا، متغير است ولي اصولاً اين شيب بين 1% تا 5/1% اجرا مي گردد.
نکته: محل آبرو جايي انتخاب مي گردد که، در صورت گرفتگي کمترين خسارات مالي به ساختمان وارد شود. محل آبرو در بهينه ترين حالت محلي است که، آب باران در کمترين زمان ممکن به ابرو هدايت شود. اگر طول زياد باشد، فاصله تا محل آبرو، زياد و طبعاً اگر شيب زياد گردد ميزان مصرف پوکه بالاتر رفته و سقف سنگين مي شود. ميزان شيب 5/1% در نظر گرفته شده در آنجا غيرمنطقي و توجيه اقتصادي ندارد. در آنجا بهتر است همان شيب 1% اجرا شود. اما اگر فاصله تا محل آبرو کوتاه بود شيب 5/1% اجرايي و منطقي است.
نتيجه: اگر فاصله بلندترين نقطه شيب، تا محل آبرو زياد باشد، بهترين شيب 1% و اگر فاصله کم باشد بهترين شيب 5/1% است.

 

اين فواصل بستگي به تعداد آبروهاي بام دارند هر چه، تعداد آبرو بيشتر باشد فواصل کمتر انتخاب مي گردد.
ت) داخل کرم بندي ها از مخلوط پوکه معدني و سيمان پر مي شود. اين مخلوط همزمان، آب پاشي شده و غلطک کوبي صورت مي گيرد، تا پوکه ها در محل مورد نظر فشرده شده و جاسازي شوند.
ث) روي کرم بندي به ضخامت 2cm الي 3cm سانتي متر ملات پر سيمان يا ماسه شسته، تخت اجرا مي گردد.
ج) پشت ديوارهاي جان پناه ماهيچه سيماني اجرا مي گردد.
چ) دور تا دور جان پناه بام اندود ماسه سيمان ليسه اي اجرا مي گردد (پلاستر سيماني)


ح) در محل آبرو عمل عايق کاري رطوبتي از نکات مهم اجرايي تلقي ميشود. يعني، ابتدا يک لايه زير نشيمن کف خواب عمل عايق صورت مي گيرد.
روش عمل بدين صورت است که، زرکار قير مذاب روان ريخته شده، گوني به ابعاد 70 * 70cm با کاتر برش داده شده (به اندازه قطر آبرو) و گوني روي قير قرار داده مي شود. کف خواب روي اين گوني نصب مي شود. سپس در ادامه عمل، گوني ها از محل کف خواب به سمت بالا پهن شده و به بالا حرکت داده مي شوند.
مرحله بعد گوني ها 10cm روي گوني قبلي را پوشش مي دهند، و هنگام يکه، اين مرحله به پايان مي رسد اين بار به حالت عمود به حالت قبلي گوني ها پهن مي شوند.
خ) بعد از، اتمام عمل قير و گوني، به منظور تست و امتحان، روي بام به مدت 24 تا 48 ساعت آب بسته مي شود يعني، عمل آبن بندي صورت مي گيرد و زير سقف
بازبيني و کنترل مي گردد. اگر از زير سقف


نم و رطوبت نمايان شد بلافاصله، مجدداً همان محل مورد نظر ترميم مي گردد. در بيشتر مواقع پيمانکاران حاضر به انجام اين عمل نيستند اما، يک مهندس ناظر ماهر و آگاه در تعيين کنترل قصور نمي ورزد.
د) روي دست انداز دور بام دو تا سه رج اضافه، اجرا گرديده و ديوار محافظ 10cm جلو عايق کاري اجراء و سپس درپوش سنگ به ضخامت 4cm کار گذارده مي شود.
ذ) بهترين کف سازي روي قير و گوني، موزائيک فرش است يعني، يک لايه ماسه بادي به ضخامت 1cm پهن و سپس موزائيک فرش اجرا مي گردد.


علت استفاده از ماسه بادي در زيرکار به اين دليل است که، اگر احياناً عايق نم داد بلافاصله، همان محل مورد نظر را ترميم مي نمايند. ماسه باعث عدم چسبندگي موزائيک به قير و گوني مي گردد. اگر موزائيک فرش، مستقيم روي قير و گوني اجرا شود موقع، مرمت و بلند نمودن موزائيک عايق قير و گوني سبب از هم گسيختگي مي شود.

3) سقف تيرچه بلوک (Joists And Filler Block Ceiling)
اين نوع سقف، امروزه يکي از متداول ترين، سقف هاي اجرايي در کارگاه هاي ساختماني مي باشد. سقف تيرچه بلوک عايق بسيار خوبي در برابر صدا و حرارت مي باشد. سبک بودن يکي از ويژگي هاي اين سقف بوده و به دليل توخالي بودن بلوک ها بار مرده سقف کاهش مي يباد، در عين حال، مقاوم تر از سقف طاق ضربي بوده و از نقطه نظر اجراء حائز اهميت مي باشد.

اجزاي تشکيل دهنده سقف تيرچه بلوک
Joists And Filler Block Ceiling Consist of Elements
يک سقف تيرچه بلوک از اجزاي ذيل تشکيل مي گردد:
الف) تيرچه
ب) بلوک
پ) ميلگردهاي حرارتي
ت) ميلگردهاي ممان منفي
ث) بيم عرضي يا ريپ توزيعي (Tie Beam)

الف) تيرچه (Joist)
کفشک زير تيرچه (فوندوله) نامدارد. فوندوله صفالي است که به شکل (U) يو مانند که به صورت پيش ساخته در بازار موجود است. تيرچه ها بر اساس طول دهانه ها و مقدار بارهاي مرده و زنده طراحي مي شوند که، مهندس محاسب سازه معمولاً در جدولي در نقشه هاي استراکچر قطر و ميلگرد داخل تيرچه ها شامل: ميلگردهاي کششي، زيگزاگي و تقويتي را محاسبه مي نمايد.
سقف هاي تيرچه بلوک داريا فضاي خالي طولي است. اين فضاهاي خالي توسط بلوک مجوف پر مي شوند. ميلگردگذاري به صورت خر پا بوده که، در پايين ميلگردهاي ناحيه کششي با قطر بزرگ تر و در بالا ميلگردهاي فشاري مونتاژ مي شود.
خاموت زيگزاگي تشکيل شبکه مثلث شکلي را مي دهد که، ميلگردهاي بالا و پايين را در برگرفته و مهار مي نمايد. تيرچه ها به وسيله کارخانه سازنده که نام کارخانه روي تيرچه ها حک شده است تهيهو به بازار عرضه مي گردند.
به منظور مقاومت بيشتر و رسيدن به مقاومت نهايي، تيرچه ها داخل حوضچه هايي از آب به مدت معين نگهداري مي شوند. قطعات سقف تيرچه بلوک را مي توان، در کارگاه هاي صحرايي خيلي کوچک هم تهيه نمود بنابراين، سقف تيرچه بلوک در هر نقطه اي به خصوص در شهرستان ها و روستاها نيز قابل اجراء است. فاصله تيرچه ها از آکس تا آکس 45cm است.
ساخت تيرچه ها به دو روش صورت مي گيرد:
1) کفشک سفالي (فوندوله)
2) قالب فلزي

1) کفشک سفالي (فوندوله)
در تيرچه هاي سفالي قالب نگهدارنده، از جنس آجرهاي ناوداني (فوندوله) است. ميلگردها که، قبلاً بافته و جوش شده اند داخل قالب فوندوله قرار مي گيرند و داخل قالب با بتن پر مي شود. عمل بتن ريزي با ملاقه مخصوص، داخل قالب سفالي انجام مي شود. اين عمل تا پر شدن کامل فوندوله ادامه مي يابد.
2) قالب فلزي
در تيرچه با قالب فلزي يا همان تيرچه هاي سيماني ميلگردها داخل قالب هاي فلزي به شکل ناوداني جاي مي گيرند و دالخ قالب با بتن آماده شده با عيار لازم پر مي شود. تيرچه هاي سفالي بهتر از نوع تيرچه هاي بتني است در هر صورت، جنس تيرچه با بلوک از يک نوع جنس انتخاب مي شوند.


در عكس زير ميلگردهاي داخل تيرچه ( زيگزاكي – كششي و فشاري ) ارايه شده است

ب) بلوک (Block)
بلوک، قطعه اي است که جنس آن معمولاً از سيمان يا سفال بوده و ابعاد آن 45 * 25 * 25 . 40 * 20 * 20cm سانتي متر، 45 * 25 * 20 سانتي متر مي باشد. وزن يک قطعه بلوک کامل تقريباً هفت کيلوگرم است. اين بلوک ها توخالي و اهميت آن عايق بودن در مقابل حرارت و صوت است. وظيفه بلوک در به وجود آوردن سطحي جدا کننده و پر نمودن فضاي خالي بين تيرچه ها مي باشد.

پ) ميلگردهاي حرارتي (Temperaturing Steel)
به علت يکپارپگي سقف تيرچه بلوک با تيرهاي تکيه گاهي (پوترها يا پل ها) و در نتيجه وجود مانع در مقابل کاهش طول اين پديده، باعث تنش هاي کششي مي گردد. علاوه بر ميلگردهاي داخلي تيرچه، يکسري ميلگردهاي شبکه اي تحت عنوان ميلگردهاي حرارتي که عمود بر تيرچه هاي سقف ارجا مي شوند، روي سقف طراحي مي گردد.
با تعبيه ميلگردهاي کافي اين ترک ها در سقف توزيع مي شود. با شروع جمع شدگي در بتن اين ميلگردها مانع شده و در نتيجه تحت نيروي کششي قرار مي گيرند. در سقف هاي تيرچه بلوک ميلگردهاي حرارتي به خوبي با پديده جمع شدگي مقابله مي نمايند. فاصله ميلگردها 25cm از يکديگر مي باشند که اين ميلگردها، به ميلگردهاي فوقاني تيرچه ها با سيم پنس اتصال مي يابند.


قطر اين ميلگردها معمولاً از 8 ميلي متر تجاوز نمي نمايد و معمولا از 6 ميلي مترنيز كمتر انتخاب نمي گردد

ت) ميلگردهاي ممان منفي (Negative Shear Stress Steel)
در روي تکيه گاه ها از ميلگردهاي تقويتي، ممان منفي (برشي) استفاده مي ود. زيرا، بيشترين برش ماکزيمم در روي تکيه گاه ها به اوج خود مي رسد و استفاده از، ميلگردهاي ممان منفي توصيه مي گردد. قطر و طول اين ميلگردها توسط مهندس محاسب (سازه) تعيين مي گردد. لازم به ذکر است که، سر ميلگردهاي تحتاني تيرچه ها، روي تکيه گاه ها خم 90 درجه ايجاد مي شود.
قبل از ساخت تيرچه طول دهانه، اندازه گيري و قبلاً سر ميلگردهاي تحتاني در دو سر ابتدا و انتهاء خم شده سپس، داخل کفشک فوندوله جاي گرفته و بتن ريزي صورت مي پذيرد.

ث) بيم عرضي يا ريپ توزيعي (Tie Beam)
در دهانه هاي بزرگ تر از 4m به سبب افزايش طول دهانه به منظور انجام و يکپارچگي سقف، درست در وسط دهانه به فاصله حداقل 10cm يک ريپ توزيعي کلاف کننده کل سقف را در برمي گيرد طراحي مي شود. يکي از، موارد حائز اهميت به سبب پر شدن بتن داخل بلوک ها در هنگام بتن ريزي، کليه بلوک ها در دو سر ريپ توزيعي و روي تکيه گاه ها قبل از بالا آوردن بلوک ها روي سقف با مصالح سبک وزن مانند: يونوليت پر مي گردد. اين عمل در جهت کاهش وزن بار مرده سقف مي باشد.
حداقل دو عدد ميلگرد طولي در ناحيه تحتاني و فوقاني در داخل کلاف تعبيه و اجراء مي شود. اين ميلگردها از داخل شبکه لانه زنبوري (کش ها) عبور مي نمايند و به وسيله سنجاقي حداکثر به فواصل 50cm بسته مي شوند.


در هنگام بتن ريزي، بتن به صورت کاملاً يکپارچه داخل اين چاله را پر نموده و کل سقف را به صورت يکپارچه در برمي گيرد. بيم عرضي يا (Tie Beam) در سقف هاي تيرچه بلوک از اهميت فوق العاده اي برخوردار مي باشد.
مطابق آئين نامه طراحي ساختمان ها در برابر زلزله اين کلاف بايد داراي حداقل دو ميلگرد آجدار سراسري به قطر 10 mm يکي در بالا و يکي در پايين مقطع کلاف باشد. اصولاً با بالا رفتن اندازه دهانه به منظور مهار سقف و جلوگيري از حرکت هاي احتمالي در برابر نيروهاي جانبي وجود کلاف فوق از موارد ضروري اجراء سقف تيرچه بلوک مي باشد.

روش اجراي سقف تيرچه بلوک
ابتدا، تيرچه هاي هر دهانه تفکيک شده و در همان محل دهانه موقت جاي مي گيرند. سپس به وسيله دو عدد طناب تيرچه ها بالا کشيده شده و روي تکيه گاه ها قرار مي گيرند. ما بين دو تيرچه يک بلوک در ابتدا جاي گذاري و يک بلوک در انتها دهانه جاي مي گيرد. پس از جاي گذاري تيرچه ها و قرار دادن بلوک ها در ابتدا و انتهاء دهانه اجراء مي شود زيرا، ماکزيمم خمش سقف در وسط دهانه به حداکثر خود مي رسد.


در اين راستان نيز، خيزه منفي (Negative Deflection) با توجه به دهانه اجراء مي گردد. معمولاً اين خيز در جهت ضريب اطمينان به سمت بالا هدايت مي شود تا در اثر وزن بتن ريزي سقف و بار مرده به وضعيت طبيعي خود سوق پيدا نمايد. شمع ها به فواصل معين در طول دهانه اجراء مي شوند. به منظور کنترل تنظيم ارتفاع شمع هاي چوبي از گوه استفاده مي گردد.

پس از اتمام عمل بتن ريزي و ازدياد بار مرده سقف در اثر فشارهاي ناشي از وزن بتن، ويبره شدن و لغزش امکان خرد شدن و ترک برداشتن بلوک ها پيش مي آيد و امکان متلاشي شدن و در رفتن شمع ها در اين حالن وجود دارد. حتي در مواردي، از گچ دستي آماده به منظور تثبيت زير پايه روي بلوک ها استفاده مي گردد که اين مورد تأثيري در شريب اطمينان پايه شمع ها نخواهد داشت.


قبل از بتن ريزي، از ميلگردهايي که عمود بر تيرچه ها مي باشند به شبکه بالاي تيرچه ها بسته مي شود، فواصل اين ميلگردها معمولاً 25cm مي باشد. مقدار ميلگرد در جهت عمود بر تيرچه ها ميلگردهاي حرارتي از 1cm2 در هر متر کمتر نبوده و ميلگردها طوري قرار داده مي شوند که، فاصله آنها از يکديگر از 30cm سانتي متر تجاوز ننمايد.
در محل نشيمن تيرچه ها روي پوترها، تکيه گاه ها در سازه هاي بتن آرمه يا محل نشيمن تيرچه ها روي تيرهاي اصلي پل هاي لانه زنبوري در سازه هاي فولادي و محل کنسول ها ميلگردهاي تقويتي (ممان منفي) اجرا مي گردد.


وظيفه اصلي اين ميلگردها تحمل ماکزيمم برش در سر تکيه گاه ها مي باشد. علت شمع کوبي اين است که، تيرچه ها از تراز افقي خارج نشوند. شمع ها طبق اصول، به يکديگر اتصال مي يابند به شکلي که نيروهاي خارجي را به زمين منتقل نمايند. داربست زير تيرچه ها، کمي بلندتر از ارتفاع لازم قرار داده مي شود. تا، پس از برداشتن قالب ها، بتن ريخته شده در ارتفاعي که طبق نقشه مشخص شده قرار گيرد. داربست توسط تخته هاي طولي و عرضي مهار و محکم مي شوند. پايه هاي چوبي به طور متناسب زير تاوه ها يا تيرها قرار مي گيرند.
بعد از شمع بندي و آماده شدن داربست زير تيرچه ها هر دهانه را که قبلاً ابتدا به عنوان الگو و فضاي بين دو بلوک مشخص گرديده بود اکنون، چيدن بلوک ها در بين تيرچه ها آغاز مي شود.

بتن ريزي روي سقف
پس از تصويب و كنترل تمام موارد فوق، روي شبكه ميلگرد سقف به ضخامت 5cm بتن به عيار350 kg/m3 ريخته مي‌شود. اين بتن به طور همزمان در كل سقف طبقه پخش و ريخته مي‌شود، همزمان با ريختن بتن آن را ويبره مي‌نمايند. (ويبراتور به دو صورت برقي و بنزيني موجود است)
وظيفه ويبراتور اين است كه، هوا را از بتن خارج نموده و منافذ خلل و فرج را در بتن از بين مي‌برد. قبل از بتن ريزي، بايد محل‌هايي كه، براي عبور لوله‌هاي تأسيسات شامل: لوله‌هاي آب باران، لوله‌هاي فاضلاب، لوله‌هاي برق و كليه كانال‌ها كه از قبل پيش بيني شده‌اند آن محل را خالي نگاه مي‌دارند.
در بسياري از مواقع، طراح سازه از قبل محل‌هايي را به منظور عبور لوله‌هاي تأسيساتي در نظر مي‌گيرد. نورگيرها، داكتت‌ها و ويدها (void) بهترين محل مورد نظر عبور لوله‌هاي تأسيساتي رايرز مي‌باشند.


نكات مهم بتن ريزي
نكته 1:
مدت نگاه داري ويبره در داخل بتن نبايد بيش از اندازه صورت گيرد، در اين صورت، جدايي بين دانه بندي بتن و عدم به هم پيوستگي در بتن اتفاق مي/ افتد.
نكته 2:
سر خرطوم ويبره به علت تكان و لرزش فراوان توسط شخص ماهر در محل‌هاي قالب قرار مي‌گيرد. اگر سر خرطوم ويبره به آرماتورها برخورد نمايد احتمال، جدا شدن در ناحيه اتصال بديهي مي‌ّاشد.

نكته 3:


به علت حركت‌هاي مداوم لرزشي و تكان‌هاي شديد خرطوم ويبره در موقع اتمام هر مرحله از ويبره و عمل قرار گيري در محل ديگر، اين عمل نبايد با سرعت انجام شود زيرا، احتمال خالي شدن و ايجاد سوراخ در همان نقطه وجود دارد.
خرطوم ويبره بايد به ارامي از محل بتن جا به جا و به محل ديگر منتقل شود.
نكته 4:
متأسفانه در سيستم اجراي سقف تيرچه بلوك ابتدا، سقف اجراء و پس از اتمام سقف، كارگر با پتك و قلم شروع به تخريب محل‌هاي در نظر گرفته شده عبور لوله‌هاي تأسيسات مي‌نمايد. در اثر ضربه‌هاي متوالي و مداوم، بلوك‌خت خرد مي‌شوند انجام اين عمل، علاوه بر ضرر و زيان مالي به سازه سبب ايجاد ترك‌هايي در كل سطح سقف مي‌گردد. اين عمل غيراصولي است.

برداشت داربست‌ها و زمان جمع آوري جك‌ها در سقف‌هاي تيرچه بلوك
برداشتن قالب‌ها بايد با نظر رئيس كارگاه و دستگاه نظارت صورت پذيرد. مدت زمان برداشتن و جمع آوري و باز نمودن قالب‌ها به پارامترهاي گوناگوني بستگي دارد از آن جمله: نوع بتن، عيار مورد مصرف و مقاومت نمونه‌هاي مكعبي شكل، عمل آوري بتن (Curing)، درجه حرارت محيط و ...
حداقل مدت زمان باز نمودن داربست در هواي مناسب (حداقل 5 درجه سانتي گراد) برابر جدول ذيل تعيين مي‌شود:

نوع بتن kg/m3 قالب تير و ديوار و ستون داربست سقف تيرها و سقف با دهانه زياد
275 3 روز 8 روز 21 روز
375 2 روز 4 روز 8 روز
475 1 روز 3 روز 6 روز

موارد خلاصه شده در اجراء سقف تيرچه بلوک
1) اگر دهانه بالاي 7/4 باشد از بلوک 25 استفاده مي گردد
2) اگر دهانه زير 7/4 متر باشد از بلوک 20 استفاده مي گردد


3) در زير تيرچه ها مي توان از شمع فلزي يا چوبي استفاده نمود که ترجيحاً شمع فلزي بهتر است .
4) در هر فاصله 2/1 تا 50/1 عمل شمع کوبي زير سقف صورت مي گيرد
5) قبل از بتن ريزي ابتداء محل ميلگردهاي ممان منفي و ميلگردهاي حرارتي و اندازه تيرچه ها مطابق با نقشه هاي سازه کنترل مي گردد .
6) عمل بتن ريزي روي سقف از بتن با عيار 350 استفاده مي گردد


7) روزي سه بار به مدت يک هفته بتن مرطوب نگهداري مي شود

مزاياي سقف تيرچه بلوک (Features of Block And Joist Ceiling)
1) با سقف هاي تيرچه بلوک دهانه هاي بزرگ به راحتي پوشش داده مي شوند اما در سقف هاي طاق ضربي اگر دهانه از 5 بيشتر باشد از تيرهاي مرکب يا حتي خرپا استفاده مي شود .
فواصل حداکثر پوشش دو تير آهن در طاق ضربي به 1 مي رسد . اگر دهانه تير ريزي از 5 تجاوز نمايد ناچار ، به استفاده از پل هاي باربر بوده و در مکان هايي که ، نتوان از پل هاي باربر استفاده نمود به ناچار ، بايد ترکيب ديوارهاي بنايي را به هم زد و طرح معماري را تغيير داد و فواصل ديوارهاي باربر را به يکديگر نزديک تر نمود .
در صورتي که ، در سقف تيرچه بلوک محدوديتي مطرح نمي گردد و ماکزيمم دهانه 5/5 متر به راحتي قابل پوشش است .


2) در سقف هاي تيرچه بلوک احتياج زيادي به تير آهن به منظور پوشش نمي باشد. در حالي که، در سقف هاي طاق ضربي در صد زيادي از فولاد را به خود اختصاص مي دهد .
3) سقف تيرچه بلوک در برابر صوت و حرارت، عايق آگو ستيک و عايق حرارتي به شمار مي رود. ( عدم انتقال حرارت و صدا بين طبقات )
4) سقف تيرچه بلوک در مقابل آتش سوزي ، مقاوم تر از سقف هاي طاق ضربي مي باشد . در سقف هاي طاق ضربي در حقيقت يک ضعف عمده آهن ( ضعف در برابر آتش سوزي ) محسوب مي گردد و در اثر آتش سوزي ، حرارت به وجود تير آهن را به حالت خميري در مي آورد .


در صورتي که ، در سقف تيرچه بلوک ميلگردها در پوشش از بتن محفوظ مي مانند و مدت زمان طولاني تري نياز است تا ميلگردها تغيير شکل داده و از هم گسيخته شوند (Steel Deformation)
5) سبک بودن سقف به دليل استفاده از بلوک تو خالي و يا مجوف 6) عدم لرزش سقف سقف حتي در دهانه هاي بزرگ
6) تا 50% صرفه جويي در مصرف آهن آلات نسبت به ساير سقف ها

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید