بخشی از مقاله
پوکی استخوان
شیوه درمان
در صورت مشخص بودن علت استئوپروز باید آن را درمان کرد. هدف از درمان ، جلوگیری از پیشرفت بیماری و کمک به بهبود آن می‌باشد. تغییر در رژیم غذایی ، مواد پروتئینی ، کلسیم مکمل ، املاح و ویتامین‌ها و مخصوصا ویتامین D باید، مقدار کافی از راه غذایی و دارویی به این بیماران داده شود. کلسی تونین ،
از دست دادن استخوان را مهار می‌کند. تجویز استروژن یا استروژن همراه با پروژسترون و اندروژن و املاح فلوئور در درمان این بیماران موثر است. اگر چه از علایم هشدار دهنده مهم در شما بروز نکرده باشد، ممکن است مبتلا به پوکی استخوان شده باشید. گرچه پوکی استخوان را نمی‌توان بطور قطعی درمان کرد، ولی درمان نسبی آن امکانپذیرست.
مباحث مرتبط با عنوان
• استخوان
• استخوان جمحمه
اسکلت بدن زن شناسی
پوكي استخوان، Osteoporosis، چيست؟
در خبر ها خواندم كه : ”هشتاد درصد زنان ايرانی مستعد پوکی استخوان هستند. قد كودكان ايراني به دليل زياد روي در مصرف نوشابه هاي گازي، چيپس و پفك، 6 سانتي متر كوتاهتر شده است.“
از همينرو تصميم به نوشتن مطلبي راجع به «پوكي استخوان» و روشهاي جلوگيري از آن گرفتم تا بلكه احساس تأسّف و درماندگي خود را، آنهم بعد از خواندن اين مطلب،بكاهم.
پوكي استخوان بيماري است كه باعث نازك و شكننده شدن استخوانها مي شود. كلمه "Osteoporosis" اصلاً به معناي ”استخوان سوراخ شده“ است. پوكي استخوان به ” درد خاموش“ معروف است؛ چون قدرت و استحكام استخوانها را تدريجي و خيلي آرام، بدون هيچ نشانه اي، از بين ميبرد. همين امر باعث آسان ترك خوردن و دردهاي شديد استخواني ميشود. هنگاميكه استخوانها توسط اين بيماري ضعيف و نازك مي شوند،
حركات بسيار ساده، مانند خم شدن براي برداشتن خريدهاي روزانه و يا عطسه هاي محكم و حتي راه رفتن باعث روند ترك و شكستگي هرچه بيشتر مي شود. مچهاي دست، پا، ستون فقرات و لگن خاصره رايج ترين نقاط در بدن هستند كه در معرض اين بيماري قرار ميگيرند. پوكي استخوان به عنوان يك بيماري در بين افراد مسن بسيار رايج است ولي تخريب تدريجي استخوانها هم ميتواند از سنين جواني و در اثر غفلت ما نيز آغاز شود.
منتها، هنگامي ما متوجه غفلتهاي پيش پا ا فتاده خويش ميشويم كه بسيار دير شده است. زنان مخصوصا بيشتر در معرض ابتلا به پوكي استخوان هستند و علت آن هم در نقش مهمي است كه هورمون استروژن، Estrogen، در سلامت و استقامت استخوانها بازي ميكند. در زمان يائسگي، ميزان هورمونهاي استروژن و پروستروژن ناگهان كاهش مي يابند و معمولاً در اين زمان است كه استخوانها خيلي سريعتر پوك و نازك مي شوند و دردهاي استخواني خود نمائي ميكنند.
فاكتورهاي ريسك اين بيماري را بشناسيم؛
در بوجود آمدن پوكي استخوان يك عامل، فاكتور، مشخص كشف نشده است ولي عوامل متعددي در پديد آمدن اين بيماري نقش بسزائي دارند كه آنها را «عوامل ريسك» ميخوانيم. شناخت اين فاكتورها براي درك بهتر اين بيماري و مبارزه با آن بسيار مهم است. مسلّم است كه بعضي از اين عوامل موثّرتر از ديگر عواملند؛ آنها را با * درفهرست زير مشخص كرده ام؛
• جنسيّت
• سن (50 سالگي يا بيشتر)
• يائسگي كمبود هورمونهاي جنسي براي دراز مدت *
• برداشتن تخمدانها توسط جراحي و يا يائسگي قبل از 45 سالگي*
• كمبود كلسيم در رژيم غذائي
• بطور محدود در معرض آفتاب بودن و يا مقدار ناچيز ويتامين D در غذا
• كمبود فعاليتهاي جسماني
• وجود ترك و شكستگي در گذشته*
• سابقه پوكي استخوان در خانواده*
• افراد با استخوانهاي باريك و نازك
• سيگار كشيدن
• كافئين (ماده تحريك كننده موجود در چاي، پپسي و قهوه)الكل
• مراحل اوليه كم كاري غده تيروئيد*
ولي بايد اضافه كنم كه فقدان اين عوامل، به خودي خود نشان مصونيت ما از اين بيماري نيست.
استخوانها متعلق به شما هستند، از آنها مراقبت كنيد؛
بهترين روش براي جلوگيري از بوجود آمدن و پيشرفت پوكي استخوان، پرورش استخوانهائي با چگالي وزني بالا در دوران طفوليت و نوجواني و مستحكم نگهداشتن آنها درطول بزرگسالي ميباشد. بعلاوه شما مي توانيد ريسك ابتلا به اين بيماري را با عوض كردن عاداتي كه تحت كنترل شماست، كاهش دهيد. بطور مثال: ترك سيگار، كم كردن تعداد چاي و مواد حاوي كافئين (بيش از 3 ليوان چاي، قهوه و يا پپسي در طول روز ننوشيد)، اطمينان از مقدار كافي كلسيم و ويتامين D در رژيم غذائي و ورزش؛ ورزشهائي كه مخصوصا تحمل وزن در آنها دخالت دارد. در اينگونه فعاليتها تمام وزن بدن بر روي پاها متمركز مي شود، مثلا: راه رفتن، دويدن، رقصيدن، aerobics، كوهنوردي، تنيس، بدمينتون و غيره...
كلسيم؛
يك رژيم غذائي مناسب و متعادل، شامل كلسيم كافي، براي داشتن استخوانهائي محكم بسيار ضروري است. در واقع تمام سلولهاي بدن شما براي عملكرد بهينه خود به وظايف خود محتاج به كلسيم هستند.
استخوانهاي شما به منزله انبار و يا بانك كلسيم در بدنتان عمل مي كنند كه اگر كلسيم لازم را از غذاي مصرفي بدست نياورد، كلسيم مورد نياز را از استخوانها قرض ميگيرد. در سنين جواني، كلسيم موجود در غذا، به بالا بردن جرم استخوانهايتان كمك ميكند ولي وقتيكه پا به سن مي گذاريد، متاسفانه بدن شما ديگر قادر به جذب بالاي كلسيم نيست و به همين جهت نياز بدنتان به غذاهايي با ميزان فراوان كلسيم، افزايش مي يابد. در جدول زير، مقدارروزانه لازم كلسيم در سنين مختلف مشخص شده است؛
سن مقدار نياز روزانه به كلسيم
4 تا 8 800 ميلي گرم
9 تا 18 1300 ميلي گرم
19 تا 50 1000 ميلي گرم
بالاي پنجاه سالگي 1500 ميلي گرم
زنان باردار و يا شيرده 1000ميلي گرم
كلسيم را ميتوانيد در: لبنيات (شير، ماست، پنير، كره، سرشير، بستني، دوغ و ...)، انواع ماهيها، آب پرتقال، بادام، دانه كنجد، لوبيا، موز و انجير و ...بيابيد.
مادران عزيز، اميدوارم به سلامتي خود و فرزندانمان بيشتر اهميت دهيم. آيا حيف نيست كه سلامتي، شادابي و رشادت قد خود و عزيزانمان را با خوردن چيپس و پپسي به خطر افكنيم . . .؟!
شاد و تندرست باشيد.
هليا
ك لكول جلوگيري از پوكي استخوان توسط محققان ايتاليايي شف مو
رم، خبرگزاري جمهوري اسلامي ۸۵/۱۱/۰۵ بـر اسـاس بـرآوردهـــای اخیر تقریبا 1 نفر از هر 4 خانم و 1
نفر از هر 8 مرد بالای 50 ســال مبـتــــلا بــه بیماری پوكي استخوان هستند.
پـوکی استـخـوان در مـراحـــل اولــيـه به نوعی یک بیماری خـاموش مـحـسوب مـی شـود و هــیچ نــشانه مشخصی ندارد. این بیماری ریسک شکستگی استخوان ها به ویژه استخوان لگن، ستون مهره ها و مچ را افزایش می دهد و تاثیر بسیار ویرانگری بر روی زندگی افراد می گذارد.
عـده بسـیار کـمـی متـوجـــه پوکی استخوان می شوند و سایرین تا زمانیکه مشکلی برایشان به وجود نیاید و دچار شـکستـگی استخـوان نشـوند، متـوجـه وجود این بیماری نخـواهند شد. آگاهی از روش های محافظت از استخوانها و تغییر عادات زندگی می تواند در جلوگیری از پوکی استخوان نقش مهمی را ایفا کند.
به منظور حفظ سلامت استخوان ها باید از فاکتورهای خطر ابتلا به بیماری آگاه شویم و همچنین تغییرات مهمی را نیز در شیوه های زندگی خود قائل شویم، شاید از این طریق بتوانیم از آسیبهای مکرر وارد بر استخوان ها جلوگیری کنیم.
روشهای جلوگیری از پوکی استخوان برای خانم ها
راههای متفاوتی وجود دارد که به وسیله آن می توانید از پوکی استخوان جلوگیری کنید
• مواد غذایی
• فعالیت بدنی
• عادات زندگی
مواد غذایی
خانم ها می توانند از طریق 5 ماده اولیه که از طرف سازمان مواد غذایی آمريكا به اطلاع عمومی رسیده است، از خود در مقابل پوکی استخوان محافظت کنند.
راهنمای تغذیه اعلام کرده است که خانم ها باید از:
• غداهای مختلف استفاده کنند
• برای حبوبات، نان و سایر فراورده های غلات، گیاهان و میوه ها اهمیت بیشتری قائل شوند.
• مواد لبنی کم چرب، گوشت کمتر، و غذاهایی که دارای چربی پایین و یا بدون چربی هستند را انتخاب کنند.
• وزن بدنشان را همیشه ثابت و پایین نگه دارند و حرکات ورزشی انجام دهند و با شیوه صحیح تغذیه آشنا شوند.
• مصرف الکل را قطع نمايند و نمک، هـمچنین کافئیـن و نـوشـابــه هـــای گازدار (روی هــم رفته فقط 3 مرتبه نوشیدن چای، قـهـوه، کـوکـا و سایر نوشیدنی های کربـوهیـدرات دار مجاز می باشند) را در رژیم غــذایـــی خود محدود کنند.
پیشنهادات اخیر انجمن غذایی بین المللی
سازمان بهداشت و سلامت آمريكا برای اولین بار مدیران مواد غذایی آمریکا را مجبور کرد که لیستی از مواد غذایی سالم تهیه کنند. در این جلسه بیش از 30 محقق کانادایی و آمریکایی حضور داشتند. در این نشست هم بر روی فواید و هم بر روی مضرات غذاهای مختلف تحقیق به عمل آمد. در پیرو این تحقیق پیشنهادات آنها از این دست بود که می خوانید
مرجع رژیم غذایی: نامی نوین، معنایی جدید
سازمان بهداشت و سلامت کانادا به همراه سازمان مجاز مواد غذایی امریکا، مجمعی به نام مرجع رژیم غذایی را تشکیل دادند. پژوهش های این انجمن بر روی مصرف مواد غذایی دیرینه و بیماری های ایجاد شده از طریق این نوع عادات غذایی مثل بیماری های مزمن نظیر پوکی استخوان بود.
اولین گزارش این کنگره در آگوست سال 1997 ایراد شد. آنها 5 ماده اولیه را تحت آزمایش قرار داده بودند و به این نتیجه رسیده بودند که مصرف این 5 ماده سلامت استخوان ها و سایر بافت ها را تضمین می کنند که عبارتند از:
• کلسیم
• فسفر
• منیزیم
• ویتامین D
• فلوراید
فعالیت بدنی
خانمها بخش اعظمی از تراکم استخوانی خود را در سنین نوجوانی بدست می آورند. هر چه در سنین پایین، تراکم استخوانی بیشتری پیدا کنید، در آینده می توانید استخوان های سالم تر و نیرومند تری داشته باشید. اما متاسفانه آمار حاکی از این مطلب است که تنها 11 درصد دختران در سن 16 سالگی به فعالیت های مداوم ورزشی می پردازند. تحقیقات نشان داده است که این احتمال وجود دارد که والدین فعال دارای فرزندان فعال شوند.
کاهش وزن
فعالیت های کاهش وزن به آن دسته از حرکات اطلاق می شود که طی انجام آنها وزن بدنتان تنها بر روی پاهایتان قرار داشته باشد. در طول روز فعالیت های بسیاری وجود دارد که شما به وسیله آنها می توانید وزن خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهید. در این قسمت چند مورد ذکر شده:
• به جای آسانسور از پله استفاده کنید
• تای چی
• کلاس های رقص
• راهپیمایی فصلی
• کلاس های ایروبیک و حرکات موزون
• کوهپیمایی آرام و آهسته
• ورزشهای با راکت مثل تنیس
افزایش تراکم ماهیچه ای
داشتن ماهیچه های قوی به شما در داشتن استخوانهایی نیرومند ومتعادل کمک می کند. این فعالیت ها را می توانید در خانه با کمک گرفتن از قوز بند و مچ بند و در باشگاه ورزشی از طریق دستگاه های مخصوص انجام دهید. همچنین برای کسب اطلاع بیشتر در این زمینه می توانید با مربی ورزشی خود مشورت کنید. او تشخیص می دهد که کدامیک از تمرینات و حرکات برای شما مناسب تر هستند.
عادات زندگی
3 عادت روزمره : سیگار، کافئین و الکل رفته رفته تاثیر منفی را بر روی سلامت استخوان ها
می گذارند.
سیگار
• باعث بروز یائسگی زود هنگام در خانم ها می شود (که تاثیر مستقیم بر روی استخوان ها می گذارد)
• بر روی سوخت و ساز کلیه تاثیر منفی می گذارد.
• قابلیت جذب مواد غذایی را کاهش می داده، بدن لاغر می شود و به کمبود کلسیم مبتلا می شوید.
کافئین
• ادرار آور است؛ به این معنا که اگر از چای، قهوه و نوشابه های گاز دار استفاده کنید، تعداد دفعات بیشتری باید به دستشویی مراجعه کنید و در نتیجه از طریق ادرار کلسیم دفع می کنید.
• نباید بیش از 3 مرتبه در طول روز از نوشیدنی های کافئین دار استفاده نمود به جای آن می بایست از نوشیدنی های کلسیم دار مانند شیر استفاده کرد.
الکل
• هنوز ارتباط دقیق بین پوکی استخوان و الکل مشخص نشده است.
• این ماده تاثیر منفی بر روی عملکرد کلیه ها می گذارد و به همین دلیل فرایند جذب کلسیم را مختل می کند.
• الکل نیز به عنوان یکی از مواد ادرار آور به شمار می رود و از این رو میزان کلسيم دفع شده را افزایش می دهد.
كليات
از آنجا که برروی ورزشکاران زن تحقیقات دقیق و گسترده ای صورت نگرفته است،یک اتفاق نظر کلی در مورد سطح عملکرد آنها وجود ندارد.وجود اختلافات فیزیولوژیک و نیز ساختاری بین جنس زن و مرد هم مزید بر علت شده است.اما با توجه به آنچه که تا به امروز میدانیم،به تعدادب از خصوصیات و ویژگی های جنس مونث در ارتباط با ورزش و فعالیت بدنی اشاره میکنیم.
اگر چه بر اساس نظر سنجی ها،اکثر ورزشکاران زن معتقد به افت عملکرد بدنی در جریان دوران قاعدگی هستند،اما از لحاظ فیزیکی زنان بوده اند که در طی زمان قاعدگی قادر به شکستن رکورد های جهانی شده اند.
فعالیت ورزشی شدید باعث کاستن سطح استروژن خون میشود،اما لزوماً روی سطح عملکرد بدنی اثری نمی گذارد.
در تمرینات با شدت برابر،اختلافی در میزان بروز آسیبهای ناشی از ورزش در زن ومرد دیده نمیشود.
قرص های ضد بارداری احتمالاً سبب تغییرات چشمگیر فیزیولوژیک در بدن زن می شوند،اما تاثیر عمده ای روی عملکرد فرد نخواهند گذاشت.
حاملگی در 2 تا 3 ماه اول،اثر منفی روی عملکرد نمی گذارد.لابد میدانید در المپیک سال 1956 ملبورن،3 تن از برندگان مدال طلا حامله بودند.حتی بعد از طی حاملگی اگر وضعیت جسمی و شکل پیش از حاملگی زن بازگردد،مشکلی در رقابتهای ورزشی نخواهد داشت.
ورزش سبب بهبود دانسیته(تراکم)استخوانی زنان نمیشود بلکه فقط سبب حفظ آن میگردد.در صورت مصرف مقادیر کافی کلسیم،ورزش احتمالاً در شکل گیری استخوانهای قویتر کمک خواهد کرد.هیچ محدودیت سنی برای شرکت در ورزشهای استقامتی وجود ندارد.حتی زنان80 ساله هم توانایی شرکت منظم در دوهای ماراتن را دارند،گرچه که مدت زمان طی شده بیشتر خواهد بود.
