بخشی از مقاله
کنترل و کسری بودجه
كليات
ارتباط بين خواستها و نيازها با امكانات و مقررات:
هر سازماني براي تنظيم و كنترل امور اقتصادي در كشورهاي جهان، مختلف است. به نحوي كه مسائلي در هندوستان، روسيه يا كشورهاي اروپايي و امريكاي شمالي، به ظاهر متفاوت به نظر ميرسد، معذالك شكي نيست كه بسياري از مسائل در كشورها با هم ارتباط و همبستگي دارد.
مطالعه در مباني نيازها و انگيزههاي انسان سابقهاي بس طولاني دارد. بيش از 200 سال قبل، فلاسفه يونان اين نظريه را مطرح كردند كه انسان به دنبال كسب راحتي و خوشي و پرهيز از سختي و درد و رنج است. تا اوائل قرن هشتم ميلادي، تقريباً اين نظريه كه انسان آگاهانه به دنبال به حداكثر رساندن خوشيها و رفاه و به حداقل رساندن درد و رنج است، مورد قبول دانشمندان مغرب زمين قرار داشت و به نظريههاي عرفاني و معنوي مشرقزمين هم توجهي نشده بود. شناخت نيازهاي انسان از ديدگاه مذاهب مختلف كه بيارزش معنوي انسان در كنار ارزشهاي مادي و دنيوي توجه قرار دارد، به بوته فراموشي سپرده شوه بود.
نكته بحثانگيز، نوع نيازها، طبقهبندي و تعيين اولويت آنهاست. يكي از طبقهبنديهاي رايج تقسيم آنها، به نيازهاي غريزي و اكتسابي است و در همين رابطه نيز رابطه نيز نيازها را به واقعي و مصنوعي تقسمبندي نمودهاند. در مورد نيازهاي اكتسابي نظر اين است كه خواستها متاثر از توقعات و توقعات تابعي از ارزش و ارزشها، زائيده شرايط اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي محيط ميباشد.
به اقتضاي شرايط و كيفيت محيطي و در پاسخ به آن، شرايط و كيفيات تركيبي از نيازهاي بشري كه از نعمت داشتن نيروي آفريننده خلاقي برخوردار است، بروز ميكند. انسان در تلاش جاوداني خود براي زيستن و حفظ حيات و ادامه زندگي با استفاده از نيروي اعجابانگيز عقل و انديشه خود، حلقه تنگ زمان حال را شكسته و چشم به آينده دارد. انسان سعي دارد به سبب توانايي انديشيدن و قدرت آيندهنگري خود، خويش را از نعمت زندگي، در طول حيايت محدود، خود هرچه بيشتر از خوان گسترده طبيعت سهمي فزونتر گيرد و هرچه بيشتر از بودن و زندهماندن برخوردار گرديده و از نعمات آن فراوانتر بهره برد.
نيازمنديهاي متنوع و متعدد مردم در كشورهاي مختلف نامحدود است. در حالي كه مانع اقتصادي آنها (نيروي انساني، سرمايه، ثروت طبيعي
و ...) نامحدود است. چو هيچ كشوري نميتواند هرنوع كالا و خدماتي را به هر تعداد كه بخواهد ارائه نمايد. بدين جهت مساله انتخاب بين كالاها و خدمات مختلف اهميت خاصي پيدا ميكند. زماني كه انسان دريافت كه نميتواند نيازهاي نامحدود را با مانع محدود خود به صورت حداكثر ارضاء نمايد، ناگزير چارهاي انديشيد و آن ارضاء نيازها در حد مطلوب است و اين مفهومي ار بودجه است.
واژهشناسي بودجه
كلمه بودجه ابتدا در زبان عاميانه فرانسويان عهد ميانه (بين قرون چهاردهم تا شانزدهم ميلادي) با شكل Bouyette و با تلفظ «بوژت» با معني كيسه و كمربندهايي كه از چرم ساخته شده بودند، بكار ميرفت و به ويژه به كيسههاي چرمي و كوچك كه در آن پول نهاده و به كمر ميبستند، اطلاق ميشده است. اين كلمه با كمي تغييرات به شكل «بوچت» و با تلفظ وارد زبان انگليسي در عهد ميانه (بين قرون دوازدهم تا پانزدهم ميلادي) شده و به همان معاني در انگلستان رايج بوده است.
در انگلستان طي سال هاي قرن هفدهم و اوايل قرن هجدهم ميلادي واژه فوق به شكل Budyet به تلفظ «باجت» تغيير شكل داده و به كيف چرمي كوچك حاوي پول، چك و يا سفته و مهر وزارت دارايي آن كشور اطلاق ميشد. بعدها نام كيفي گرديد كه صورت دريافتها و پرداختهاي كشور را در آن مينهادند. بعد از انقلابات داخلي و بورژوازي در زمان چارلز دوم و تشكيل حكومتهاي پارلماني واژه «باجت» براي اولين بار به كيف دستي وزير دارايي انگلستان كه در آن صورتحساب دريافتها و پرداختهاي دولت را به پارلمان ميبرد.
اين واژه از آن زمان به بعد با همان شكل و تلفظ رايج گرديده و در اواخر قرن هجدهم، بعد از جنگهاي استقلال آمريكا، به امريكا و بعد از انقلاب فرانسه با آن كشور صادر گرديده و تلفظ فرانسوي بودجه تداول يافت و با تدريج با به وجود آمدن حكومتهاي پارلماني در ساير كشورهاي جهان نيز رايج شده و اينك يكي از واژههاي رايج مالي و بينالمللي است.
تعريف بودجه:
از بودجه تعاريف مختلفي شده است كه هيچ يك از اين تعاريف را شايد نتوان تعريف كاملي دانست. با توجه به كاربردي كه بودجه در زمان مختلف داشته، برداشتهاي متفاوت و خاصي از آن به عمل آمده است.
1. بودجه برنامه مالي است براي عمليات آتي.
2. بودجه عبارت از طرحي جامع در قالب اصطلاحات مالي، به دليل آنكه يك برنامه جاري براي مدت معيني اجرا ميگردد.
3. بودجه ... يك سند مالي است كه مربوط به درآمدها و هزينهها دولت
4. بودجه يك برنامه كار است، يك پيشبيني است و ميتواند يك معيار هزينه و يك ضابطه شنجش كارايي دستگاهها باشد.
5. بودجه ابزاري است براي بهبود و تصويب برنامههاي توسعه.
فرآيند بودجهريزي
بودجهريزي شامل چهارمرحله ذيل ميباشد:
1. مرحله تهيه و تنظيم و پيشنهادات لايحه بودجه
2. مرحله تصويب بودجه
3. اجراء بودجه
4. مرحله نظارت بر بودجه
به منظور ايجاد هماهنگي در تهيه و تنظيم موافقتنامه هزينهاي (جاري) سال 1381 سازمان آموزش و پرورش استانها، ضمن تاكيد بر رعايت خطمشيهاي اساسي، سياستهاي اجرايي برنامه سوم توسعه، مفاد تبصرههاي قانون بودجه سال 1381 كل كشور و ضوابط اجرايي بودجه سال 1381، ضوابط مالي ناظر بر تهيه و تنظيم بودجه بخشي از مقررات مالي دولت مصوب 27/11/1380 مجلس شوراي اسلامي و ساير قوانين مرتبط، موارد ذيل به عنوان دستورالعمل ابلاغ ميشود.
ضروري است ضمن تنظيم موافقتنامههاي هزينهاي، دقت لازم در رعايت مفاد اين دستورالعمل بعمل آيد.
الف: اصول و خط مشيهاي راهبردي
1. تكميل و تثبيت نظام مديريتي و اجرايي غيرمترمتمركز.
2. توسعه مشاركتهاي مردمي و استفاده از ظرفيتهاي بخش غيردولتي در تصدي فعاليتهاي آموزشي، پرورشي و پشتيباني.
3. قراردادن امر تربيت دانشآموزان در متن برنامهها و فعاليتهاي آموزشي و تعميم آن به كليهي عوامل دستاندركار در مدارس.
4. تقويت امور پرورشي، فرهنگي، ورزشي و فوقبرنامه دانشآموزان و غنيسازي اوقات فراغت آنها در مدرسه و خارج از مدرسه.
5. بهبود كيفيت امور بهداشتي و تغذيهاي دانشآموزان.
6. تعميق معرفت و بصيرت ديني و قرآني و تحكيم مباني فكري و عملي ارزشهاي انقلاب اسلامي و تعميم فرهنگ ايثار و شهادت.
7. اهتمام همه جانبه نسبت به اعتلاء و گسترش ورزش و سلامت دانشآموزان.
8. افزايش كيفيت تحصيلي و تربيتي دوره آموزش عمومي به ويژه ابتداي.
9. تكميل پوشش تحصيلي دوره ابتدايي به نحوي كه كودكان واقع در سنين واجبالتعليم به دليل عدم دسترسي به مدرسه از تحصيل محروم نشوند.
10. افزايش پوشش تحصيلي دورههاي راهنمايي تحصيلي و متوسطه به ويژه در مناطق روستايي و عشايري.
11. كاهش نابرابريهاي موجود در آموزش و پرورش دختران در مقايسه با پسران در بخشهاي آموزشي، پرورشي و بهداشتي.
12. اصلاح و تنظيم تركيب دانشآموزي دوره متوسطه متناسب با نيازهاي بازار كار و ايجاد ظرفيتهاي لازم در شاخههاي كاردانش و فني و حرفهاي بر اساس امكانات و منابع تعيين شده براي استان.
13. تعيين سقف منابع مالي قابل تامين از محل درآمدهاي عمومي و اختصاصي براي هر منطقه به منظور ايجاد امكان برنامهريزي و تصميمگيري در حوزههاي مختلف.
14. بهبود كيفيت تحصيلي دانشآموزان استثنايي و استعدادهاي درخشان
15. توسعه فعاليتهاي سوادآموزي به ويژه در گروه سني زير 40 سال و زنان و دختران.
16. تقويت نقش شوراهاي آموزش و پرورش در سياستگذاري و برنامهريزي و ساير وظايف قانوني.
17. افزايش نقش اولياء و معلمان در اداره مدرسه.
18. اصلاح ساختار و تغيير سمت و سوي جريان نيروي انساني به مناطق توسعه نيافته و كمتر توسعهيافته.
19. محروميتزدايي و ايجاد امكانات تحصيلي مناسب براي استانها و مناطق توسعه نيافته و كمتر توسعهيافته بر اساس نتايح ارزيابي ظرفيتهاي اقتصادي و اجتماعي در استاهاي مختلف.
20. ارتقاء كيفيت نيروي انساني از طريق افزايش ميانگين سنوات تحصيلات معلمان.
ب: سياستهاي اجرايي
1. با توجه به تشكيل سازمانهاي استانها به استناد مصوبهي شوراي عالي اداري و ابلاغيهي شماره 432/13ط. مورخ 15/12/79 سازمان مديريت و برنامهريزي كشور، سازمانهاي آموزش پرورش از كليهي اختيارات قانوني براي سياستگذاري، برنامهريزي و اجراي فعاليتهاي
خود ـ به استثناء مواردي كه در قوانين و مقررات جاري كشور به صراحت جزء اختيارات وزير يا روساي سازمانهاي وابسته بيان شده استـ برخوردار ميباشند و ضروري است روساي سازمانهاي استانها با تشكيل كميسيونهاي تخصصي در بخشهاي مختلف امور آموزشي و تربيتي، امور حقوقي، امور اداري، امور مالي، امور تشكيلاتي و ... نسبت به احصاء اينگونه موارد اقدام و برنامهريزي لازم جهت استفاده از اختيارات قانوني به عمل آورند. بر اين اساس اقدامات زير نيز به عمل خواهد آمد:
• سازمانها پس از تشكيل كميسيونهاي تخصصي وظايف و اختيارات خود را در بخشهاي مختلف احصاء و اين موارد را به همراه ابهامات موجود جهت بررسي و تعيين تكليف حداكثر تا نيمهي تيرماه به كميسيون مركزي اعلام خواهند نمود و كميسيون مركزي ابهامات را رفع و تا پايان مردادماه در قالب دستورالعمل جامع تفويض اختيار به سازمانهاي استاني اعلام خواهد نمود.
• كميسيون مركزي تفويض اختيار با مسئوليت مشاور اجرايي و دبير كل شوراي عالي آموزش و پرورش حداكثر تا پايان مردادماه دستورالعمل جامع تفويض اختيار را تهيه و با امضاء وزير آموزش و پرورش به استانها ابلاغ خواهد نمود.
• كميته بررسي بخشنامهها و دستورالعملهاي اداري از ابتداي سال 81 از صدور هرگونه دستورالعمل يا بخشنامه كه تصميمگيري در خصوص موضوع آن در حيطه وظايف و اختيارات روساي سازمانهاست، خودداري نمايند و صرفاً براي دستورالعملها و بخشنامههايي كه بر اساس قوانين و مقررات مربوط ضرورت صدور آن محرز شناخته شود، مجوز صادر نمايد.
2. با توجه به بند «2» مصوبه شماره 432/13ط. مورخ 15/12/76 شوراي عالي اداري، تشكيلات مركزي سازمانهاي نهضت سوادآموزي، آموزش و پرورش استثنايي و استعدادهاي درخشان درچارچوب سياستها و برنامههاي كلان و متناسب با شرايط جديد، وظيفهي برنامهريزي و هماهنگي و نظارت بر امور تخصصي واحدهاي استاني خود را كمافيالسابق در سقف اعتبارات مصوب برنامههاي مربوط در موافقتنامههاي شرح عمليات و همچنين اعتبارات ابلاغي بر عهده خواهند داشت.
3. با توجه به تغيرات ساختار تشكيلاتي حوزه مركزي و سازمانهاي استانها و مناطق آموزشي و تشكيل معاونتهاي: «آمورش عمومي و امور تربيتي» و «آموزش و پرورش نظر و مهارتي» و «تربيت بدني و تندرستي» كه به منظور قراردادن امر «تربيت» در متن برنامههاي آموزشي و «تعميم» وظيفه تربيت دانشآموزان به كليه عوامل و عناصر دستاندركار برنامهريزي و اجراي برنامههاي آموزشي صورت گرفته است، اقدامات زير توسط آموزش و پرورش به اجراء درخواهد آمد:
• سازمان پژوهش و برنامهريزي آموزشي كتابهاي درسي را با رويكرد تلفيق آموزش و پرورش مورد بازنگري قرار ميدهد.
• معاونت برنامهريزي و منابع انساني با همكاري معاونين آموزشي، پرورشي، تربيت بدني و تندرستي و سازمان پژوهش و برنامهريزي آموزشي در اولين مرحله، اصول و روشهاي عمومي تربيتي و اهداف و روشهاي تلفيق آموزش و پرورش را در كليه برنامههاي آموزشي كوتاهمدت و بلندمدت معلمان و مديران وارد مينمايد.
• معاونت پشتيباني، ترتيبي اتخاذ خواهد نمود كه سرجمع منابع مالي برنامههاي تربيتي و پرورشي با اعمال رشد اعتبارات نسبت به سال 1380 كاهش نيابد. اين اعتبارات به فعاليتهاي پرورشي و فوقبرنامه دانشآموزان كه توسط مدارس و سازمان دانشآموزي (متناسب با ارائه خدمات و پذيرش دانشآموزان) به اجراء گذاشته ميشود، اختصاص خواهد يافت.
4. شوراهاي آموزش و پرورش كه به منظور تحقق مشاركت و نظارت مردم در امر آموزش و پرورش و بهرهگيري از كليهي منابع و امكانات جهت تاسيس، توسعه و تجهيز فضاهاي آموزشي و پرورشي و تسهيل در فعاليتهاي اجراي آموزش و پرورش تشكيل شدهاند. به استناد ماده «4» قانون تشكيل شوراها و ماده «26» آييننامه اجراي ماده «70» قانون برنامه در سطح استان وظايف و اختياراتي دارند. لذا ضروري است سازمانهاي استانها، زمينهها و تسهيلات لازم را جهت انجام هرچه بهتر وظايف شوراها فراهم نمايند و به ويژه از نقش دوگانهي شوراها (شوراي آموزش و پرورش و كارگروه شوراي برنامهريزي و توسعه استان) جهت تحقق اهداف آموزش و پرورش استفاده كنند و از درگيركردن شوراها در امور جزئي و اجرايي خودداري نمايند تا شوراها بتوانند نقش سياستگذاري و برنامهريزي خود را جهت توسعه و تجهيز مدارس و بهبود وضعيت آموزش و پرورش استان در موارد ذيل ايفاء كنند.
4-1- تصويب ضوابط مربوط به تعيين هزينه سرانه دانشآموزي هر يك از مناطق تابعه از بودجه دولتي.
4-2- تصميمگيري در مورد توزيع عوارض آموزشي وصول بين مناطق در شهر يا شهرستانهايي كه بيش از يك منطقه آموزشي وجود دارد.
4-3- بررسي و پيشنهاد واگذاري بخشي از فعاليتهاي آموزشي و پرورشي به بخش غيردولتي با توجه به شرايط منطقهاي به مراجع ذيربط براي تصويب.
4-4- ساماندهي كمكها و جذب منابع غيردولتي و ارايه راهكارهاي در چارچوب سياستهاي بخشي به منظور توسعه مشاركتهاي مردمي و تقويت بخش خصوصي در فعاليتهاي آموزشي و پرورشي.
4-5- ارايه برنامه و فراهمكردن شرايط و امكانات لازم براي تقويت و پشتيباني سوادآموزي و ارتقاي سطح نوسوادان.
4-6- تعيين سهم هر منطقه از اعتبارات هزينهاي دولت كه در قانون بودجه براي آموزش و پرورش عمومي و فني و حرفهاي هر سالتن پيشبيني ميشود، با توجه به توسعه آموزش و پرورش در هر يك از مناطق تابع و امكانات درآمدي از مناطق و استان.
5. دريافت كمك و خودياري از اولياء دانشآموزان و ساير اشخاص حقوقي و حقيقي كه فرمهاي قبوض آن در هر شهرستان و منطقه بر اساس مقتضيات اقتصادي و اجتماعي تهيه و به تصويب شوراي آموزش و پرورش همان شهرستان يا منطقه خواهد رسيد. در صورتي كه مجز است كه داوطلبانه پرداخت شود و نحوهي مصرف اين وجوه را شوراء تعيين مينمايد و توسط اداره آموزش و پرورش به مدارس اعلام ميشود.
دستورالعمل تنظيم و مبادله موافقنامههاي هزينهاي سازمانهاي آموزش و پرورش استانها
1. اعتبارات واحدهاي استان نهضت سوادآموزي، آموزش و پرورش استثنايي و استعدادهاي درخشان در اعتبارات فصل آموزش و پرورش عمويم سال 1381 سازمان استان به تصويب رسيده است و در تنظيم موافقتنامههاي شرح عمليات اعتبارات اين واحدها حداقل برابر ارقام مندرج در جدول شماره «1» پيوست اين دستورالعمل به تفكيك و به شرح زير پيشبيني شود.
- اعتبار واحدهاي نهضت سوادآموزي در قالب برنامه «سوادآموزي» با شماره طبقهبندي «30103»
- اعتبار واحدهاي سازمان آموزش و پرورش استثنايي در قالب برنامه «آموزش كودكان استثنايي» با شماره طبقهبندي «30106»
- اعتبار واحدهاي آموزش و پرورش استعدادهاي درخشان در قالب برنامه «آموزش استعدادهاي درخشان» با شماره طبقهبندي «30114»
اعتبارات برنامههاي مذكور بر اساس عملكرد سال 80 و اطلاعات ارائه شده از سوي سازمانهاي مركزي مربوطه، به سازمان مديريت و برنامهريزي كشور تعيين شده است و سازمانهاي استاني ميتوانند در صورت لزوم اعتبارات اين برنامهها را در فصل اول و ساير فصول متناسب با نيازها و اولويتهاي منطقهاي افزايش دهند، منوط به اينكه به ساير برنامهها و فعاليتهاي اصلي لطمهاي وارد نشود.
تبصره: اين دستورالعمل شامل كليه واحدهاي سازمان آموزش و پرورش استان از جمله واحدهاي استاني سازمانهاي تجميع شده مشمول تسهيلات و مزاياي خاصي ميباشند. اينگونه مزايا و تسهيلات كماكان به قوت خود باقيست و عدم ذكر و درج كليه موارد به معناي حذف آنها نميباشد.
2. اعتبارات مربوط به برنامهها و فعاليتهاي ملي سوادآموزي، آموزش كودكان استثنايي و استعدادهاي درخشان در رديف ملي سازمانهاي مركزي پيشبيني شده است و پس از تنظيم و مبادله موافقتنامهها توسط سازمانهاي مركزي، سهم استانها مشخص خواهد شد.
3. ظرفيتها و سهميههاي استخدامي متعهدين خدمت و آزاد در نظر گرفته شده براي استان با اولويت تامين نيروي انساني مناطق توسعه نيافته و كمترتوسعه يافته انجام شود.
4. در برنامهريزي آموزشهاي ضمن خدمت و دورههاي ادامه تحصيل معلمان دورههاي مختلف تحصيلي، آموزش معلمان شاغل در مناطق توسعه نيافته و كمترتوسعه يافته در اولويت قرار گيرد. معاونت برنامهريزي و منابع انساني وزارت آموزش و پرورش در برنامهريزي و اجراي دورههاي آموزشي متمركز و برقراري سهيمهي ادامه تحصيل معلمان، نيز اين موضوع را مورد توجه قرار خواهد داد.
5. به استناد ماده «9» آييننامه اجرايي ماده «143» قانون برنامه و به منظور افزايش پوشش تحصيلي، سازمانهاي استانها موظفند صرفهجويي لازم را در هزينههاي آموزشي از طريق ايجاد يا تجميع مدارس راهنمايي تحصيلي و متوسطه روستايي، برقراري سرويس اياب و ذهاب هر هفته يكبار دانشآموزان به روستا و همچنين اياب و ذهاب دانشآموزان از روستاهاي فاقد مدرسه به روستاهاي داراي مدرسه در قالب اعتبارات مصوب با رعايت قوانين و مقررات مربوط و در صورت امكان با استفاده از مشاركتهاي مردمي به عمل آورند.
6. به استناد ماده «5» قانون تنظيم، وزارتخانهها و موسسات و شركتهاي دولتي مجاز به كمك آموزش و پرورش شدهاند، لذا ضروري است سازمانهاي استانها اقدامات لازم را در جهت جلب كمكهاي مزبور در راستاي اقداماتي كه در سال قبل جهت اجراي بند «ب» تبصره «8» قانون بودجه انجام دادهاند، به عمل آورند.
7. از آنجا كه به استناد بند «ب» تبصره «8» قانون بودجه به شركتها و موسسات دولتي كه بابت دو درصد سود ناخالص بند «د» تبصره «8» قانون بودجه سالهاي 73-71 بدهكار ميباشند، اجازه داده شده است پرداخت بدهي خود را به صورت احداث فضاهاي آموزشي با اولويت احداث مراكز شبانهروزي در مناطق مورد نياز آموزش و پرورش تاديه نمايند. لذا ادارت آموزش و پرورش ضمن بررسي و شناسايي شركتها و موسسات بدهكار ترتيبي اتخاذ نمايند تا با همكاري اداره كل نوسازي مدارس استان كليهي مطالبات مذكور در سال 1381 به حساب مربوط در خزنه واريز يا به ترتيب فوق وصول و براي موارد مذكور در بند «ب» تبصره «8» قانون بودجه به مصرف برسد.
8. به استناد ماده «13» قانون تنظيم، اعتبارات غيرپرسنلي برنامههاي آموزشي و پرورشي بدون الزام به رعايت قانون محاسبات عمومي كشور مصوب 1/6/66 و ديگر مقررات عمومي دولت و با رعايت ضوابط تبصره «2» ماده «14» قانون تشكيل شوراهاي آموزش و پرورش قابل مصرف ميباشد. بدين ترتيب اعتبارات ساير فصول كليهي برنامههاي آموزشي و پرورش قابل مصرف ميباشند. بدين ترتيب اعتبارات ساير فصول كليهي برنامههاي آموزشي و پرورشي به استثناء برنامههاي پشتيباني فعاليتهاي آموزشي و خدمات رفاهي مشمول اين بند ميباشند و سازمانهاي استانها سعي نمايند از تسهيلات قانوني ايجاد شده در جهت تحقق اهداف سازمان و افزايش بهرهوري منابع استفاده نميايند.
9. اعتبارات مربوط به طرحهاي مشاركت ملي، بينالمللي و آزمايشي و خاص سوادآموزي در سال 1381 از محل اعتبارات ملي سازمان نهضت سوادآموزي تامين و ابلاغ خواهد شد.
10. ضروريست در اجراي فعاليتهاي محلي و منطقهاي و خاص سوادآموزي مورد نظر سازمانهاي استاني كه براي اولين بار به اجراء درخواهند آمد، قبلاً با سازمان نهضت سوادآموزي هماهنگ شود.
11. جهت پشتيباني از مدارس دانشآموزان استثنايي و اجراي برخي فعاليتهاي ملي مربوط به كمك به تامين آتيهي آنها اعتباراتي در بودجه مصوب سازمان آموزش و پرورش استثنايي به تصويب رسيده است كه همراه با دستورالعمل اجرايي مربوط از سوي سازمان آموزش و پرورش استثنايي ابلاغ خواهد شد.
12. ضروري است كه پوشش تحصيلي كامل در دورهي ابتدايي به نحوي كه هيچيك از كودكان واقع در سنين واجبالتعليم به دليل عدم دسترسي به مدرسه و امكانات آموزشي از تحصيل محروم نشوند، در سال 1381 مورد توجه قرار گيرد و در مناطق دوردست روستايي با تلفيق امكانات و استفاده از تجربيات مديريت و كاركنان نهضت سوادآموزي ترتيبي اتخاذ گردد تا ضمن تحت پوشش قراردادن كودكان واجبالتعليم دورهي ابتدايي حتيالامكان از تشكيل كلاسهاي كمجمعيت خودداري شود. همچنين به منظور ارتقاء كيفيت دوره ابتدايي در توزيع اعتبارات فصل آموزش و پرورش عمومي بين برنامهها، سهم برنامه آموزش ابتدايي ـ بدون در نظر گرفتن كاهش آمار دانشآموزان ـ بر مبناي عملكرد سال 1380 و اعمال درصدرشد اعتبارات فصل آموزش و پرورش عمومي در موافقتنامههاي ظرح عمليات درج گردد.
13. در سال 1381 جهت پوشش تحصيلي دختران در دورههاي آموزش ابتدايي در مناطق روستايي و عشايري در اعتبارات ملي و رديف بهبود كيفي اعتباري منظور شده است. سهميهي اعتباري هر استان در موافقتنامه شرح عمليات مشخص خواهد شد و در صورتي كه سازمانهاي استاني هزينههاي پرسنلي مربوط به اين برنامه را از محل اعتبارات خود تامين و برنامه را اجراء نمايد. سهميه اعتباري آنها كه جهت هزينههاي غيرپرسنلي و پشتيباني از اين برنامه منظور شده است، ابلاغ اعتبار خواهد شد.
14. باتوجه به اينكه مجوز بهرهبرداري از اردگاهها و كانونهاي فرهنگي ـ تربيتي به سازمان دانشآموزي داده شده است و مسئوليت ارائه خدمات فرهنگي وپرورشي به دانشآموزان در خارج از مدرسه و اوقات فراغت به عهدهي سازمان مذكور گذاشته شده است. ضروري است با رعايت دستورالعمل ساماندهي نيروي انساني سازمانهاي استانها، اقدامات مشروحهي ذيل را به عمل آورند:
• نيروهاي اداري و آموزشي مورد نياز جهت خدمت در كانونهاي فرهنگي ـ تربيتي و اردوگاهها را با حفظ پستهاي سازماني بر اساس درخواست سازمان با پرداخت حقوق و مزايا به سازمان يادشده مامور نمايند.
• اعتبار لازم جهت كمك به سازمان دانشآموزي استان به منظور ارائه فعاليتهاي امور تربيتي و پرورشي خارج از مدرسه در موافقتنامههاي شرح عمليات به نحوي كه به ساير فعاليتهاي امور تربيتي و پرورشي لطمهاي وارد نشود، پيشبيني شود.
• سازمان دانشآموزي استان از محل منابع در اختيار برابر موافقتنامهاي كه با سازمان استان مبادله خواهد كرد، نسبت به انجام برنامهها و فعاليتهاي پرورشي و اردوئي اقدام خواهد نمود.
15. اعتبار مربوط به تغذيه و پوشاك رايگان دانشآموزان مناطق محروم بطور كامل توزيع استاني و ابلاغ خواهد شد و ستاد مركزي تغذيه پشتيباني از اجراي اين برنامه را برعهده خواهد شد. در استانهايي كه امكان تهيه مواد غذايي با كيفيت و قيمت مناسب وجود ندارد، مراتب را جهت تدارك و ارسال مواد غذايي به ستاد مركزي اعلام نمايند.
16. افزايش پوشش تحصيلي دانشآموزاني استثنايي و فراهم نمودن وسيله اياب و ذهاب آنها بر اساس برنامه توسعه سازمان مركزي آموزش و پرورش استثنايي و بر اساس اعتبارات و امكانات موجود مورد توجه قرار گيرد.
17. در سال 1381 اختصاص فضاهاي آموزشي مربوط به نهضت سوادآموزي، آموزش استثنايي و استعدادهاي درخشان به ساير فعاليتهاي مجاز نميباشد. در صورت ضرورت با تاييد واحدهاي ستادي سازمانهاي يادشده بلامانع خواهد بود.
18. نظر به اهميت نيروي انساني در فرآيند تعليم و تربيت و سهم قابل توجه آن در هزينههاي جاري، ضروري است سازمانهاي استانها هرگونه تصميمگيري در خصوص جريان نيروي انساني را از طريق شوراي برنامهريزي نيروي انساني آموزش و پرورش مناسب با تغييرات تركيب جمعيت دانشآموزي از نظر دورههاي تحصيلي و توزيع جغرافيايي آن در سطح استان به نحوي اتخاذ نمايند كه حداكثر بهرهوري از اوقات موظف نيروي انساني به عمل آيد و استفاده از نيروي حقالتدريس به حداقل كاهش يابد. بدين منظور ضروري است استخدام، بازنشستگي، بازخريد، انتقال، ماموريت و ماموريت تحصيلي را بطور جامع مورد بررسي و تصميمگيري قرار دهند.
19. تعيين ضوابط سازماندهي نيروي انساني مدارس در مناطق آموزشي در چارچوب اعتبارات مصوب به عهدهي سازمانهاي استانها خواهد بود. سازمانهاي استانها ميتوانند اين امر را به مناطق تفويض اختيار نمايند.
بنابراين دستورالعملي در اين خصوص از سوي وزارت آموزش و پرورش صادر نخواهد شد.
20. با توجه به لزوم بهبود كيفيت و ارتقاء تحصيلي دانشآموزان عزيز شاهد و ايثارگر، ضروري است هزينههاي مربوط به اين مدارس با اولويت تامين و پرداخت گردد.
21. بمنظور ايجاد تعادل در مهارتهاي فني و حرفهاي، استفاده از مراكز شبانهروزي كاردانش و فنيو حرفهاي و بكارگيري ساير روشهاي مناسب در مناطق كمتر توسعهيافته در محدودهي اعتبارات توسط شوراهاي آموزش و پرورش استان مورد بررسي و توجه قرار گيرد.
22. به استناد ماده «44» قانون تنظيم، توزيع اعتبارات هزينهاي فصول چهارگانه (آموزش و پرورش عمومي، آموزش فني و حرفهاي، تامين اجتماعي و تحقيقات)، بين برنامهها و فصول هزينه (در سقف اعتبارات فصول هزينه مندرج در قانون) براي درج در موافقتنامه شرح عمليات بايد به تاييد شوراي برنامهريزي و توسعه استان برسد. لذا ضروري است سازمانهاي استاني بر اساس منابع مالي درنظر گرفته شده و با رعايت مفاد اين دستورالعمل نسبت به توزيع اعتبارات اقدام و پس از تائيد شوراي آموزش و پرورش استان (كار گروه شوراي برنامهريزي و توسعه) به «دبيرخانه شوراي برنامهريزي و توسعه استان» ارايه نمايد.
23. هزينههاي مربوط به تشكيل كلاسهاي آمادگي كوتاه مدت براي ورود دانشآموزان مناطق دوزبانه و مناطقي كه گويشي غير از فارسي دارند، در حد عملكرد اعتباري سال 80 در برنامه آموزش و پرورش ابتدايي پيشبيني شود.
24. هزينههاي برگزاري كلاسهاي بزرگسالان در مناطق برخوردار از محل دريافتي وجود مربوط از دانشآموزان و در مناطق غير برخوردار به روش مشاركتي با تائيد شوراي آموزش و پرورش تامين خواهد شد.
ضوابط توزيع اعتبارات هزينهاي از محل درآمد عمومي
1. اعتبارات ابلاغي سازمان آموزش و پرورش استان، با توجه به ادغام واحدهاي استاني نهضت سوادآموزي، سازمان آموزش كودكان استثنايي و سازمان ملي پرورش استعدادهاي درخشان به شرح برنامههاي زير توزيع گردد.
- فصل آموزش و پرورش عمومي
30102- برنامه آموزش ابتدايي
30103- برنامه سوادآموزي
30104- برنامه آموزش راهنمايي تحصيلي
30105- برنامه آموزش متوسطه نظري
30106- برنامه آموزش كودكان استثنايي
30107- برنامه امور تربيتي و پرورشي
30109- برنامه آموزش پيشدانشگاهي
30111- برنامه آموزش معلمان
30112- برنامه پشتيباني فعاليتهاي آموزشي
30114- برنامه استعدادهاي درخشان
تبصره:
• برنامه 30199 «خدمات اداري» به برنامه شماره 30112 با عنوان «پشتيباني فعاليتهاي آموزشي» تبديل شود.
• برنامه شماره 30111 «آموزش معلمان» مربوط به پيشبيني اعتبارات آموزشهاي تربيت معلم و متعهدين خدمت ميباشد.
• اعتبار مربوط به آموزش پيشدانشگاهي از اعتبار برنامه آموزش متوسطه نظري تفكيك و ذيل برنامه شماره 30109 با عنوان «آموزش پيشدانشگاهي» منظور گردد.
- فصل آموزش فني و حرفهاي
31104- برنامه آموزش غيررسمي كاركنان دولت
31105- برنامه آموزش متوسطه كاردانش
31107- برنامه آموزش متوسطه فني و حرفهاي
تبصره:
• اعتبارات مربوط به آموزشهاي ضمن خدمت ذيل برنامه شماره 31104 آموزش غير رسمي كاركنان دولت منظورگردد.
- فصل تامين اجتماعي و بهزيستي
30404- برنامه خدمت رفاهي
- فصل تحقيقات
31302- برنامه تحقيقات فرهنگي و آموزشي
2. براي استخدام جديد اعتباري ضمن موافقتنامه پيشبيني نگردد. در صورت صدور مجوز استخدامي جديد در سال 1381 با رعايت ماده «3» قانون برنامه سوم توسعه پس از تاييد مراجع ذيصلاح قانوني صادر خواهد شد و در صورت اخذ مجوز، تعداد و اعتبار لازم از محل اعتبار مربوط به حقوق و مزاياي خروجيهاي سازمان آموزش و پروش استانها تامين شود.
3. ضروري است در موافقتنامههاي شرح فعاليتهاي هزينهاي سهم اعتبارات هر منطقه به صورت جداگانه در فرم شماره 2-الف موافقنامه درج گردد.
4. در اجراي مواد 13.8 و 14 قانون تشكيل شوراهاي آموزش و پرورش و به منظور فراهم نمودن امكان برنامهريزي يكساله توسط ادارت آموزش و پرورش شهرستانها و مناطق بر اساس منابع مالي مشخص، بهبود مديريت منابع، محروميتزدايي و ايجاد فرصتهاي آموزشي عادلانه در سال 1381، سهم شهرستانها و مناطق هر استان از مجموع منابع مالي اختصاص يافته به استان از محل اعتبارات استاني و ملي، بر اساس تعداد دانشآموزان، نيروي انساني، ضرايب محروميت و ساير عوامل موثر در هزينههاي آموزشي تعيين و در موافقتنامههاي متبادله بين سازمانهاي آموزش و پرورش استانها و مناطق آموزشي درج خواهد شد و ادارات موظفند در قالب منابع معين شده، كليه فعاليتهاي جاري خود را سازماندهي و اجرا نمايد.
5. اعتبار حاصل از صرفهجوئي در هزينهها در سقف منابع مالي مشخص شده در اختيار ادارات مربوط قرار خواهد گرفت و سازمانهاي آموزش و پرورش استانها نميتوانند صرفهجوييهاي حاصله را از منابع مالي تعيين شده، كسر نمايند.
6. اعتبار كسورات بازنشستگي سهم كارفرما (دولت) در سال 1381 در قالب رديف ملي با شماره طبقهبندي 127507 تحت عنوان «وزارت آموزش و پرورش ـ كسورات بازنشستگي سهم دولت ـ ملي و استاني» تصويب شده است. بنابراين اعتباري ضمن اعتبارات مصوب آموزش و پرورش استانها بدين منظور پيشبيني نشود.