بخشی از مقاله

مديريت تحول سازماني و رويكردهاي ترويج كشاورزي

چكيده:
بطور كلي همه چيز در حال تغيير است و اين تغييرات در اشكال مختلف اقتصادي، اجمتاعي، سياسي و فني به ناچار بر سازمان هاي مختلف از جمله سازمان ترويج تاثير گذارده است و بر آن فشار وارد مي آورد تا متحول گردد. علاوه بر آن، مزرعه داري و كشاورزي در روستاها با تغييرات شتاباني روبرو است، كه به نوبه خود بر ترويج كشاورزي اثر مي گذارد زيرا ترويج با

جمعيت متنوع و نامتجانس تري روبرو خواهد بود. بنابراين، ترويج كشاورزي روندهاي متنوعي را در دنياي متحول در پيش خواهد گرفت. هدف از اين نوشته ترسيم روندهاي ترويج كشاورزي و تبيين و تدوين آنها با كمك نظريه مديريت تحول سازماني است. به منظور ترسيم روندهاي مذكور اركان اساسي ترويج مورد توجه قرار گرفته است كه عبارتند از: اهداف، سازماندهي، روش ها، گروه هاي ارباب رجوع و تمهيدات ترويج كشاورزي. لذا در آينده هر يك از اركان پنج گانه مذكور تحولاتي را تجربه خواهند كرد. براي پايداري و پويايي مديريت ترويج كشاورزي براي

رويارويي با روندهاي تغيير كشور لازم است مديريت تحول سازمان ترويج با تاكيد بر توسعه سازماني تدوين و طراحي گردد تا بتواند همگام با تحولات عناصر و نظام ترويج، موجبات پيشرفت سازمان ترويج كشاورزي را فراهم نمايد. از طرفي، مديريت تحول شامل استراتژي هاي گونانگون سازماني، فناوري، وظيفه اي و رفتاري است كه به طور عمده، سازماندهي ترويج در

استراتژي ساختاري، اهداف، روش ها و گروه هاي هدف در استراتژي رفتاري و تمهيدات ترويج در استراتژي تكنولوژيكي مديريت تحول تبلور مي يابد. براي تحقق هر يك از استراتژي هاي مورد نظر راهكارهايي در نظر گرفته شده كه به طور مبسوط ارائه شده است. اين مقاله فرصتي را براي مديران سازمان ترويج فراهم مي آورد تا سازمان را براي مواجهه با تغييرات مهيا سازند.
واژه هاي كليدي : مديريت تحول، سازمان، ترويج كشاورزي، روندهاي تغيير، پويايي مديريت ترويج.


مقدمه :
تكنولوژي، علم، كشاورزي، دولت ها و به طور كلي همه چيز در حال تغيير است. اين تغييرات در اشكال مختلف اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فني به ناچار بر موسسات ترويجي نيز تاثير گذاشته و بر آنها فشار وارد مي آورند تا متحول گردند (Rivera, 1997)، علاوه بر آن، مزرعه داري و كشاورزي در روستاها نيز دچار تغييرات شتاباني گرديده اند، كه اين نيز به نوبه خود بر ترويج كشاورزي تاثير مي گذارد زيرا كه ترويج با جمعيت متنوع و نامتجانس تري روبرو است. همزمان كه به سوي آينده حركت مي كنيم، مزارع، روستائيان و مروجان نيز بايد براي رشد و ترقي و بقا، در فرايند كار، تلاش بيشتري را از خود نشان دهند. كشوري كه بتواند سريع تر و موثرتر توليد كنندگان را به فناوري هاي كم هزينه و مهارت هاي مفيد مجهز سازد،

بيشتر به طرف موفقيت و پيروزي گام بر مي دارد. بدين منظور، عواملي نظير وجود ارتباطات مناسب، موثر بودن هزينه ها و كارايي بيشتر، مسئوليت پذيري، پاسخگويي ترويج كشاورزي به شكل استراتژيك اهميت پيدا مي كنند. براي كسب چنين موقعيتي، مدل هاي پيشين ترويج به دليل يك طرفه بودن و تمركز گرايي شديد بايد كنار گذاشته شوند، همچنين نظام هاي و رهيافت هايي نظير نظام آموزش و ديدار كه سعي در افزايش توليد دارند، از لحاظ مفيد بودن و كارايي در حال حاضر چندان موفق نمي باشند و لذا به نعمق در معضلات پيش روي ترويج در قالبي سيستماتيك نياز بيشتري مي باشد (شاه ولي و يوسفي نژاد، 1379).


پرسش هايي كه در اينجا مطرح مي شود اين است كه ترويج بايد چگونه باشد؟ چه فعاليتي را بايد سرلوحه كار خود قرار دهد؟ و چگونه بايد عمل نمايد؟
مقاله حاضر به هدف پاسخگويي به اين پرسش ها و تبيين نظام ترويج كشاورزي كشور با توجه به نظريه مديريت تحول سازماني كه يكي از شيوه هاي نوين مديريتي در جهان امروز است، نگارش شده است.


اين مقاله در سه بخش تدوين شده است كه؛ در بخش نخست روندهاي ترويج در قرن بيست و يكم ترسيم شده اند، در بخش دوم، نظريه مديريت توسعه سازماني تشريح شده است و در بخش سوم نحوه بكارگيري نظريه مديريت تحول سازماني براي تحقق روندهاي ترسيم شده ترويج در بخش اول مورد توجه قرار خواهد گرفت. براي ترسيم روندهاي ترويج كشاورزي از سه افق: نگاه عميق به درون سازمان، نگاهي وسيع به اطراف سازمان و نگاهي طولاني به آينده استفاده شده است. براي اين منظور، در بدو امر شناسايي عناصر و اركان اصلي ترويج ضروري مي نمايد، چرا كه شناخت كامل اركان ترويج به ترسيم روندهاي آتي ترويج و در نتيجه تبيين موقعيت هاي متحول آن مفيد خواهد بود. لذا، ابتدا اركان اصلي ترويج و آموزش كشاورزي مورد بررسي قرار مي گيرند.


اركان اصلي نظام ترويج كشاورزي :
مطالعات گسترده نظام هاي ترويجي نشان داده است، در هر نظام ترويج كشاورزي اركاني اساسي وجود دارند كه شكل زير فرايند و روابط بين آنها را به شكل سيستماتيك نشان مي دهد (Roling , 1982)
مدل 1- اركان اصلي نظام ترويج كشاورزي

اهداف ترويج كشاورزي :
ترويج چه اهدافي را بايد در پيش بگيرد تا بتواند در پويايي توسعه كشاورزي موثر باشد؟
مطالعات گسترده ترويجي نشان مي دهد، افزايش توليدات كشاورزي در كشوراي توسعه يافته، به عنوان اساسي ترين هدف سازمان هاي ترويج انتخاب شده است. پس از جنگ جهاني دوم نيز ايجاد سازمان هاي ترويج كشاورزي در كشورهاي در حال توسعه در قالب الگوي سنتي ترويج گسترده يافت، «انتقال دانش و فناوري جهت افزايش توليد محصولات كشاورزي» هدف اين گونه سازمان هاي ترويجي قرار گرفت. با وجود اينكه اهداف ترويج به مرور با جزئيات و دقت بيشتري بيان شده، اما تا زماني كه انگاره تعادل ديدگاه غالب توسعه را تشكيل مي داد، در اهداف ترويج نيز تغيير بنياديني انجام نگرفت (كرمي و كلانتري، 1375).


گروه هاي هدف ترويج كشاورزي :
انتظار مي رود كه سازمان هاي ترويج كشاورزي در كشورهاي جهان سوم نيازهاي تمام گروهاي كشاورزي را برآورده كنند. علاوه بر آن، نياز به فراهم آوردن يك پايگاه وسيع و محكم براي توسعه كشاورزي در بسياري از كشورهاي جهان سوم مستلزم تخصيص مجدد منابع ترويج و گسترش طيف برنامه هاي آموزشي مي باشد به طوري كه بتواند به طور عادلانه فناوري مناسب و مهارت هاي فني و مديريتي لازم را به تمام كشاورزان از هر گروه برساند (زماني پور، 1379). در همين رابطه، ترويج با يك مشكل ديرينه روبه روستو آن، خدمت رساني به توده وسيعي از مخاطبين ناهمگون است. كشاورزان مخاطب ترويج، عملكرد متفاوتي دارند و گروه هاي ديرپذيران، زودپذيران، نوآوران، و رهبران را شامل مي شود. اين تلاش هاي توسعه كشاورزي انجام شده غالباً به افزايش اختلاف بين اين گروه ها دامن مي زند. اگر هدف، توليد مواد غذايي براي كشور يا صادرات باشد، اين راهبرد مشكلي ايجاد نمي كند. اما اگر ساير اهداف نظير افزايش درآمد براي گروهي از توليد كنندگان كشاورزي باشد، در اين صورت استراتژي سنتي ترويج يعني انتقال دانش و فن آوري كفايت نمي كند، زيرا بيشتر مديران و مروجين ترويج بر اساس نظريه رسانش نوآوري تربيت شده اند و عقيده دارند كه كشاورزي بزرگ براي پيام هاي ترويجي مناسب تر مي باشند. امروزه، تلاش براي تحقق اين استراتژي بي معنا است. در عمل نوآوري ها در بين گروهي از افراد نشر مي يابد كه در دسترسي به امكانات شبيه هم باشند. بحث راجع به گروه هاي هدف بدو توجه به نيازهاي مختلف آنها در راستاي توسعه كشاورزي ناكافي است . (Roling , 1982).


تمهيدات ترويج كشاورزي :
تمهيدات شامل اطلاعات، كالا و خدمات مي باشد. غالباً ترويج به ارائه مشاوره، توصيه ها و آموزش محدود مي شود. به عبارت ديگر، در ارتباطات ترويجي توزيع كالا و خدمات به ديگر ادارات و به شركت هاي تجاري واگار شده است.


روش هاي ترويجي در ترويج كشاورزي :
واحد ارتباطات ترويج مي بايست در تهيه و توليد وسايل كمك آموزشي، انتشارات ترويج و ساير مواد ارتباط جمعي كمك كند كه به نوبه خود اين وسايل در افزايش تاثير كارايي مروجان در امر آموزش بسيار مفيد و موثر است. توسعه دادن و تقويت كردن واحدهاي ارتباط جمعي ترويج در سطوح ملي و استاني بايد به عنوان جزء اصلي سيستم ترويج كشاورزي مورد توجه و عنايت خاص قرار گيرد.

سازماندهي ترويج كشاورزي :
خط مشي مناسب ترويج بايد پاسخگوي تمام گروه هاي كشاورزي بوده و تمام سازمان هاي خصوصي و عمومي و موسسات غير دولتي را در جهت نيل به اهداف توسعه كشاورزي ملي تشويق و ترغيب نمايد. با دنبال كردن يك خط مشي مناسب و همه جانبه، كشورها مي توانند انتظار داشته باشند كه سيستم ترويج با افزايش بهره وري كشاورزي و بالا بردن سطح درآمد كشاورزان و اصلاح كيفيت زندگي اكثريت خانواده هاي كشاورزي روستايي كمك كند و به هدف رشد عمومي همراه با برابري برسد. به علاوه، دنبال كردن چنين خط مشي هايي بايد البته با صيانت و نگهداري منابع طبيعي به منظور ايجاد توسعه پايدار كشاورزي و تقويت امنيت غذايي نيز كمك كند.


لذا سازمان ترويج نيازمند توجه به موارد ذيل است :
1- قادر به شناسايي گروه هاي هدف همگن مناسب باشد.


2- قادر به ارزيابي درست نيازمندي ها و ظرفيت هاي گروه هدف باشد.
3- اجازه مشاركت و يا كنترل به گروه هاي هدف محلي دهد .
4- قادر به كمك به گروه هاي هدف براي توسعه سازماني اجتماعات محلي باشد.


5- قادر به اتخاذ تصميم سريع تحت شرايط عدم وجود دستورات هماهنگ در مورد عناصر نظام كاربرد دانش كشاورزي باشد.
6- به منبعي از ظرفيت هاي مناسب حل مساله دسترسي داشته باشد تا بتواند بر انواع مختلفي از مشكلات بزرگ فائق آيد.
7- قادر به رسيدگي گروه هاي هدف فراموش شده (مانند زنان روستايي) باشد.


قسمت نخست : ترسيم روندهاي ترويج كشاورزي در قرن بيست و يكم :
به منظور ترسيم روندهاي ترويج كشاورزي در آينده مي بايست سه كار صورت بگيرد؛
الف) نگاهي عميق به درون ترويج كشاورزي در داخل كشور.
ب) نگاهي گسترده به اطراف و پيرامون ترويج در كشور و جهان.
ج) نگاهي طولاني به آينده كه تلفيقي از نگاه درون و برون سازمان است. در ذيل موارد مذكور به طور مبسوط آورده شده است.
الف) نگاهي جستجو گر به درون :


در ترسيم آينده نگري در ترويج و آموزش كشاورزي مي بايست نگاهي جستجوگر به درون سازمان ترويج داشته باشيم. در نگاهي جستجوگر به درون سازمان مروري بر ساختار و وضعيت قانوني، روش هاي ترويجي، گروه هاي ارباب رجوع و دارايي سازمان، شامل منابع انساني، امكانات و تجهيزات، فضا و سرمايه مي باشد.

اهداف ترويج كشور :
براي دستيابي به اهداف توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور وجود عامل عديده اي ضروري به نظر مي رسد كه اساتيد و صاحب نظران، نيل به كشاورزي پيشرفته و پايدار را در كشورمان محور توسعه تشخيص داده اند و لازمه رسيدن به اين مهم در وهله نخست ارتقاء سطح آگاهي و تفكر فعالان بخش كشاورزي با تكيه بر يافته هاي جديد و استفاده از روش هاي موثر و متنوع آموزشي است. در اين راستا ترويج به عنوان فرآيندي آموزشي ارتباطي و عامل بسط و گسترش نوآوري ها و دستاوردهاي جديد علمي جايگاه ويژه و ارزنده اي را دارا مي باشد. از آنجايي كه توسعه منابع انساني بدون دخالت و مشاركت مردمي امري نا ممكن و محال به نظر مي رسد حوزه ترويج و نظام بهره برداري نيز به نوبه خود و همسو با سياست ها و اهداف وزارتي (حفظ منابع طبيعي و توسعه كشاورزي پايدار، خودكفايي در زمينه محصولات كشاورزي، افزايش بهره وري و ....) حركت مي كند.
گروه هدف ترويج كشاورزي كشور :


در طي ساليان متمادي گروه هدف ترويج كشاورزي متنوع و متغير بوده است كه از كشاورزان پيشرو تا گروه هاي همگن از كشاورزان اين طيف گسترده مي باشند. علاوه بر موارد مذكور در اينجا به دو مقوله؛ تخصيص وقت به گروه هاي مختلف ارباب رجوع و توجه به مقوله جنس پرداخته مي شود.
تخصيص وقت به گروه هاي مختلف ارباب رجوع :


بعضي اوقات سيستم هاي ترويج كشاورزي مورد انتقال قرار مي گيرند، به علت اينكه تمركز اصلي كار خود را براي برآوردن نيازهاي كشاورزان تجاري كه منابع زيادي هم در اختيار دارند، قرار مي دهند و اين كار به قيمت ناديده گرفتن نيازهاي تعداد كثيري از كشاورزان معيشتي با منابع ضعيف تمام مي شود. كشاورزان معيشتي، زنان و كشاورزان جوان و توليدكنددگان فاقد زمين كمتر از 34 درصد تمام منابع ترويجي را دريافت مي كنند لذا ترويج بايد به فراموش شدگان نيز توجه نمايد (Roling , 1982).
توجه به زنان در برنامه هاي ترويجي :


بخش ترويج كشور همچنين بايد تلاش نمايد تا زمينه لازم را براي برنامه ريزي، گسترش، سازماندهي و هماهنگي فعاليت هاي جهاد كشاورزي در خصوص زنان توليد كننده و بهره بردار روستايي فراهم آورد كه اعم وظايف آن شامل :


1- ارتقاء منزلت اجتماعي زنان روستايي و تبيين جايگاه آنان در خانواده و جامعه ؛
2- توانمند ساختن زنان روستايي جهت بالا بردن سطح زندگي خانوار، كاهش فقر و رفع محروميت از آنان ؛
3- مشارك دادن زنان روستايي در مسايل اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي؛
4- ارتقاء سطح بينش و دانش زنان روستايي و آگاه تر ساختن آنان در زمينه مسايل فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي ؛
5- تغيير نگرش مردم نسبت ه جايگاه زنان روستايي در توسعه كشور.


سازماندهي ترويج كشاورزي كشور :
بعد سازمادهي ترويج كشاورزي يكي از گسترده ترين ابعاد نرويج است كه موارد مختلف و متنوعي را در برميگيرد. از مهم ترين زمينه هاي بعد سازماندهي مي توان به وضعيت قانوني ترويج كشاورزي كشور، مشاركت كشاورزان در برنامه هاي ترويجي و منابع انساني در ترويج و آموزش كشاورزي كشور اشاره كرد.


وضعيت قانوني ترويج كشاورزي كشور :
ترويج كشاورزي در كشور، وابسته به وزارتخانه جهاد كشاورزي مي باشد. بسياري از سازمان هاي ترويج كشاورزي تعداد زيادي از كاركنان حرفه اي ترويج يا كاركنان فني را در اختيار ندارند و انتقال تكنولوژي تنها يكي از اهداف عمده است و هدف هايي نظير عرضه نهاده هاي كشاورزي، اعتبارات و خدمات بازاريابي را نيز در دستور كار خود دارد. رهيافت ترويج كه در كشور امروزه انجام مي گيرد، رهيانت متعارف ترويج مي باشد. (زماني پور، 1373).


مشاركت كشاورزان در برنامه هاي ترويجي :
شركت ارباب رجوع در برنامه ريزي و توسعه فعاليت هاي ترويجي در اغلب سازمان هاي ترويج يك كار معمول و متداول نيست. به طور كلي، فقط 40 درصد سازمان هاي ترويج در سطح جهان شركت رسمي ارباب رجوع را در فرايند برنامه ريزي خود دارند و بعضي از همين تعداد هم به صورت منظم در فرايند برنامه ريزي در تمام سطوح اداري شركت نمي كنند. نظام ترويج كشور ما وضعيت اداري از بالا به پايين دارد و نيازمند باز خورد منظم تر ارباب رجوع خود بوده تا بتواند پيوسته برنامه هاي خود را در رابطه با نيازهاي اكثريت گروه هاي كشاورز و خانواده هاي روستايي كشور خود نگهدارد. اين ارگان بايد به جلب مشاركت روستاييان و نيروهاي داوطلب بسيجي پرداخته و با انجام فعاليت هايي كه در ذيل مي آيد در جهت انجام وظايف و مسئوليت هاي محوله از طريق دفتر برنامه ريزي و توسعه تشكل هاي بخش كشاورزي (يكي از دفاتر معاونت ترويج و نظام بهره برداري) گام بردارد كه اهم وظايف اين بخش به شرح زير مي باشد :


1- زمينه يابي، مطالعه، شناسايي و معرفي الگوهاي سنتي و جديد مشاركتي؛
2- توسعه شيوه هاي مشاركت مردمي موفق در سطح كشور ؛
3- انجام فعاليت ها و طرح هاي مشاركت پذير در حوزه وظايف و عملكرد وزارتخانه؛
4- تلاش در جهت گسترش عمران اجتماعي و استفاده از نيرو و توان مردم در اجراي طرح ها؛


5- اجراي طرح بسيج سازندگي به منظور پر كردن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان در زمينه هاي مختلف اعم از منابع طبيعي، آبخيزداري، اموردام، زراعت، باغباني، دامپزشكي، ترويج، صنايع روستايي، آب و خاك ؛


6- زمينه يابي، شكل و حمايت از گروه هاي سازندگي و نيروهاي داوطلب مردمي و رهبران محلي؛
7- زمينه يابي، تشكيل و حمايت از تعاوني هاي روستايي در زمينه هاي مختلف اعم از امور دام، منابع طبيعي، جنگداريي، صنايع توليدي روستايي و ....
منابع انساني براي ترويج :


بدون وجود كاركنان تعليم يافته و به تعداد كافي، ترويج محدوديت جدي در توانايي خود براي برنامه ريزي و اجراي موثر برنامه هاي آموزشي و فعاليت هاي مربوط به انتقال تكنولوژي خواهد داشت. اغلب مروجان در كشورهاي در حال توسعه (40 درصد) داراي تحصيلات زير ديپلم مي باشند و كشور ما نيز از اين امر مستثني نيست و بسياري از مروجان كشاورزي كشور تحصيلات دانشگاهي ندارند و فاقد مهارت هاي حرفه اي لازم مي باشند. لذا ترويج و نظام بهره برداري در راستاي تامين نيروي انساني مورد نياز خود بايد به شرح زير عمل نمايد:
1- جذب و بكارگيري فارغ التحصيلان دانشگاهي (مشمول) در رشته هاي كشاورزي، دامي، جنگل و مرتع به عنوان سرباز سازندگي پس از گذارندن آموزش هاي نظامي، تخصصي و توجيهي و اعزام آنان به مراكز ترويج و خدمات جهاد كشاورزي در دهستان ها؛


2- شناسايي، تربيت و انتخاب كشاورزان و دامداران پيشرو به عنوان مددكاران ترويج در روستاهاي حوزه مراكز ترويجي دهستان ها؛
3- تشخيص نيازهاي آموزشي ضمن خدمت و اعلام نياز و پي گيري برگزاري دوره هاي آموزشي و تخصصي و عمومي كاركنان؛
4- تهيه و توزيع كتاب ونشريات و مجلات تخصصي و ارسال به مراكز ترويجي و كارشناسان.
روش هاي ترويجي در ترويج كشاورزي كشور :


يكي از مسائلي كه پيوسته مورد توجه برنامه ريزان ترويج مي باشد، عبارت از چگونگي تركب وقت و فعاليت هايي است كه بايد به اجراي روش هاي آموزش فردي، گروهي و انبوهي ترويجي اختصاص يابد. روش آموزش انبوهي مي تواند به منظور آگاه كردن كشاوران از تكنولوژي جديد و همچنين ارتباط سريع و كارآمد براي رسانيدن نوع خاصي از اطلاعات به كشاورزان مورد استفاده قرار گيرد. روش هاي گروهي وسيله موثري براي آموزش كشاورزي درباره تكنولوژي هاي ويژه و فعاليت هاي مديريتي مي باشد. آموزش انفرادي و ارائه كمك و توسعه به كشاورزان در خلال ملاقات هاي فردي گاهي اوقات براي آزمون تكنيك هاي جديد و يا عمليات ويژه در فرايند پذيرش ضروري به نظر مي رسد (زماني پور، 1379). تفكرات ذيل بايذ بر نحوه انتقال پيام و ارتباطات در ترويج و نظام هاي بهره برداري حاكم شود:


1- پذيرندگان اوليه مي توانند به عنوان الگو براي ساير كشاورزان كه تحت شرايط مشابه عمل مي كنند، مورد استفاده قرار گيرند و اين كار يا از طريق انتشار طبيعي ايده ها و تكنولوژي در ميان كشاورزان و يا از راه فعاليت هاي رگوهي ترويج به انجام مي رسد ؛
2- اتكاء به ايده انتشار طبيعي تكنولوژي از كشاورزان تجاري به كشاورزان معيشتي با منابع محدود مي تواند تاثير كمي بر مشكلات وسيع انساني و توسعه روستايي كه فراروي كشورهاي در حال توسعه است، داشته باشد؛


3- متناسب با شرايط و امكانات موجود مي بايست برنامه ها و روش هاي ترويجي و مشاركتي متنوعي را مورد استفاده قرار داد كه آموزش هاي بلند مدت فني حرفه اي، دوره هاي ترويجي كوتاه مدت، بازديدهاي آموزشي، مطالعات ترويجي، چاپ نشريات و فصلنامه هاي آموزشي ترويجي، تشكيل گروه هاي سازندگي و سازماندهي نيروهاي مردمي، بسيج جوانان در سازندگي، احداث مزارع و باغات نمايشي و تحقيقي ترويجي و تشكيل و تجهيز تعاوني هاي توليد روستايي و نظارت بر فعاليت آنها از مهم ترين اين روش ها مي باشد؛
4- اتخاذ شيوه هاي مناسب ترويجي به منظور اصلاح بينش و افزايش توانايي هاي بهره برداران ضروري است.


بعد تمهيدات در كشاورزي كشور :
در بعد تمهيدات ترويج كشاورزي نيز فعاليت هاي گسترده اي در حال حاضر در ترويج كشاورزي كشور صورت مي پذيرد و ترويج كشاورزي در كشور ماموريت دارد تا نسبت به برنامه ريزي براي توليد مواد آموزشي و رسانه اي اقدامات لازم را به عمل آورد. براي اين منظور برگزاري سالانه جشنواره روستا از سوي اين موسسه اجرا مي شود كه وظايف آن عبارتند از :
تهيه فصلنامه هاي ترويجي و آموزشي، تهيه فيلم هاي آموزشي اعم از تصويربرداري، مونتاژ، صداگذاري و ميكس، برگزاري جشنواره هاي روستايي و استاني، تهيه عكس هاي آموزشي و ترويجي و اسلايد، تهيه وسترهاي آموزشي و ترويجي، تشكيل گروههاي نمايشي، تهيه برنامه هاي راديويي، تهيه فيلم هاي تلويزيوني آموزشي ترويجي و اجراي مدرسه راديويي در يك جمع بندي از نگاهي به درون مي توان اهم ويژگي هاي عناصر اساسي ترويج كشاورزي كشور را در جدول (1) خلاصه نمود.

جدول 1- اركان ترويج كشاورزي و وضعيت آنها در كشور :
عناصر اصلي ترويج كشاورزي وضعيت در نگاه جستجوگر به درون
بعد اهداف ترويج كشاورزي - افزايش سطح درك و فهم و توان مردم به منظور عمق و تفكر نسبت به مسايل خويش و يافتن راهكارهاي اساسي جهت اين مسايل هميشه مطرح بوده است.
- حفظ منابع طبيعي
- توسعه كشاورزي پايدار
- خودكفايي در زمينه محصولات كشاورزي
- افزايش بهره وري در فعاليت هاي كشاورزي


بعد گروه هدف ترويج كشاورزي - توجه به كشاورزان يشرو و بزرگ مالك
- توجه پراكنده به كشاورزان معيشتي
- توجه محدود و پراكنده به زنان و جوانان روستايي


بعد سازماندهي ترويج كشاورزي - تشكيلات در حد معاونت ترويج در وزارت جهاد كشاورزي
- سازماندهي متمركز و از بالا به پايين
- استفاده محدود از مشاركت كشاورزان و بهره بردارن در برنامه هاي ترويجي


- جلب پراكنده مشاركت روستاييان و نيروهاي داوطلب بسيجي در برنامه هاي ترويجي
بعد روش هاي ترويجي - تاكيد زياد به آموزش يك طرفه
- يك سويه بودن فرآيند ارتباطي و اطلاعاتي ترويج


- استفاده از روش هاي سنتي آموزشي (سخنراني، بازديد و.....)
- اتكاء به ايده انتشار طبيعي تكنولوژي
بعد تمهيدات ترويج كشاورزي تهيه وسايل سمعي و بصري مناسب با مناطق مختلف كشور نظير، فصلنامه هاي ترويجي، عكس، فيلم، پوستر و اجراي مدارس راديويي.

(منبع: يافته هاي حاصل از تحقيق، 1385) .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید