بخشی از مقاله
ج- بيان مسأله اساسي تحقيق:
در کل هیچ جانشینی برای تجربه عملی وجود ندارد. کارورزی ابزاری برای تبدیل تئوری به عمل و همچنین تلاشی برای ایجاد پیوند‌هایی بین محیط عملی و مراکز آموزشی است. برای انجام کنکاش شغلی نیز کارورزی از بقیه گزینه‌ها مناسب‌تر است. واضح است که هرگز نمی‌توان از طریق مطالعه یا گفت‌وگو با افراد مطلع به اطلاعات کافی و مورد نیاز برای کنکاش شغلی دست یافت. کارورزی یک تجربه دست اول و عملی است که به فرد اجازه می‌دهد بهترین نتیجه‌گیری‌ها را درباره ارتباط احتمالی خود و یک زمینه شغلی، انجام دهید. در ضمن کارورزی ممکن است به کارورز
مهارتهایی را بیاموزد که ممکن است دارای آنها نباشد. کنکاش شغلی در طول یک ترم یا در طول فصل تابستان، روش نسبتاً سریع و کم خطری برای کسب اطلاعات درباره یک زمینه شغلی است. این روش به کارورزان فرصت می‌دهد تا میزان علاقه خود را قبل از آنکه برای چند سال متعهد
به انجام آن شوند، بسنجند و یا اینکه بدانند برای وارد شدن به یک زمینه شغلی به چه مهارتها یا ملزومات آموزشی نیاز دارند. کارورزی حتی باید به کارورزان کمک کند تا بفهمند از چه بخش‌هایی در یک زمینه شغلی خوششان نمی‌آید.
د- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق :
پروژه كارآموزي با اينكه وقت گير بوده زحمات زيادي را بر دانشجو تحميل ميكند ولي باعث كار عملي و پژوهش مي شود . از آنجايي كه اهميت و ضرورت پژوهش و تحقيق بر هيچ كس پوشيده نيست پس مي توان گفت كارآموزي يكي از مهمترين واحد هايي است كه دانشگاه براي دانشجو در
نظر گرفته است. با انجام پروژه با يك موضوع خاص دانشجو ملزم مي شود تا همه تلاش خود را به كار گيرد تا همه زواياي موضوع مورد بررسي كند و تقريبا در آن موضوع مهارت لازم را به دست آورد.
ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه :
آموزش عالي هر کشور، هر اندازه از نظر آموزش هاي تئوريک (هم کلاسيک و هم مدرن) قو
ي باشد، باز هم در تهيه زمينه رشد اقتصادي و صنعتي نمي¬تواند به تنهايي موفق باشد. همين امر، گسترش دامنه آموزش و کسب تجربه از محيط واقعي کار را توجيه مي¬نمايد.
در حال حاضر که دوره مدرک گرايي سپري شده است و جامعه، صنعت و دانشگاه بايد زمينه هاي لازم براي کسب تجربه مفيد را براي دانشجويان فراهم سازد. پذيرش کارآمـوزان از دانشگاهها، به عنوان کوششـي جهت التـيام شکاف بين نظام آموزش رسـمي با آنچه در صنعت مي گذرد "عرصه عمل" صورت گرفته است تا بخشي از خلا آموزشي، آشنايي با حرف و مشاغل در صنعت را ترميم نموده، به توسعه نگرش دانشجويان نسبت به نظام صنعتي بيانجامد.
وقوف بيشتر دانشگاهها و مراکز آموزش عالي به آنچه که در صنعت مي¬گذرد، آن ها را قادر خواهد نمود، تا دامنه گسترش اطلاعات و مهارت ها و شناسايي حرف را توسعه مي¬دهد. علاوه بر اين، تماس از نزديک کارآموزان با صنعت، فرصت¬هاي مناسب را براي بهره گيري از يافته ها و دانسته هاي آکادميک در موقعيت¬هاي عملي، فراهم مي¬نمايد و فرصت¬هاي مناسبي را جهت استعداد سنجي و به محک نهادن علاقه کارآموزان، از پي خواهد داشت.
کارآموزي دانشجويان، با توجه به متداول ترين اسلوب کارآموزي يعني آموزش در محيط حرفه و آموزش در محيط مادي صورت گرفته تا با انتقال آموزش به محيط حرفه و بهره گيري از دانش ناشي از محيط کار، بتوان حلقه هاي مفقوده را در نظام آموزش دانشگاهي تکميل نمود.
آشنایی با منابع مرجع به خاطر نیازهای فوری و سرعت عمل داشتن در امر اطلاع‌رسانی همه از مزایای حضور در کتابخانه محسوب می‌شوند.کارآمد شدن‌دانشجویان‌در هر زم
ینه‌ای و همچنین مهیا کردن آنها برای اشتغال ، چیزی‌فراتر از آموخته‌های‌نظری‌کلاس‌درس‌را می‌طلبد و نتایج‌مثبتی‌که‌ازهمپاشدن‌علم‌با عمل‌حاصل‌می‌شود بر هیچ‌کس‌پوشیده‌نیست. کارورزی به دانشجویان فرصت می‌دهد تا به بهترین نحو از یک محیط کاری عینی تجربه کسب کنند. امروزه در جهان، کارورزی‌بهترین گزینه برای انجام کنکاش شغلی به شمار می‌رود. در واقع کارورزی یک تجربه دست اول و عملی است که به دانشجویان اجازه می‌دهد بهترین نتیجه‌گیری‌ها را درباره ارتباط احتمالی خود و یک زمینه شغلی، انجام دهند. از همه مهمتر اینکه کارورزی می‌تواند به دانشجویان مهارت های شغلی مهمی را همانند برقراری ارتباط، تعهد کا
ری، وقت شناسی، حل مسا
له، کارگروهی، خودمدیریتی، برنامه‌ریزی و سازماندهی و آشنایی با فن‌آوری بیاموزد که امروزه برای شاغل شدن بسیار واجب و ضروری هستند. اما متأسفانه کارورزی در سیستم آموزش عالی کشور ما چندان از سوی دانشجویان جدی گرفته نمی‌شود
. به نظر می‌رسد دلیل این امر عدم آ
شنایی دانشجویان با ضرورت آمادگی شغلی در دوران دانشجویی و عدم اطلاع از نقش حیاتی کارورزی در آمادگی شغلی باشد. همچنین به نظر می‌رسد در حال حاضر دفاتر ارتباط با صنعت دانشگاهها که مسوول تسهیل امر کارورزی هستن
د، هنوز درک صحیح و کاملی از مفهوم کارورزی ندارند. به همین دلیل است که اکثر کارورزان ما ابتدایی‌ترین اصول و مقررات محیط کار نظیر نحوه برخورد با مجموعه کارمندی و کارگری را نمی‌دانند و در نتیجه قادر به استفاده بهینه از این دوره حیاتی نمی‌باشند. بطور کلی احساس نیاز عامل مهمی برای به حرکت درآمدن و به حرکت درآوردن است. اگر دانشگاه از طریق دفاتر ارتباط با صنعت این احساس نیاز را در دانشجو بوجود بیاورد که برای ورود به بازار کار باید آنچه را که در اینجا بصورت تئوری می‌آموزد،اجرا کند، آنوقت دانشجو قدر هر ثانیه دوره کارورزی خود را خواهد دانست، زیرا او نیاز را حس کرده است. چنین دانشجویی وقت و انرژی زیادی صرف می‌کند و مصمم است تا گوی سبقت را از دیگران برباید تا شغل شایسته‌ای پیدا کند و در آن موفق شود. درحقیقت دانشجویانی که از یک سو بنیه علمی خود را تقویت می‌کنند و از سوی دیگر خود را از نظر عملی و کاربردی آماده می‌کنند، براحتی وارد بازار کار می‌شوند و حتی حاضر به کار کردن با حقوق‌ها و دستمزدهای پایین نیستند. با بررسی‌های‌انجام‌شده‌توسط‌محققان، به‌نظر می‌رسد که‌برای‌انجام‌یک‌کارورزی‌صحیح‌و مؤثر عواملی‌همچون‌مدیریت، برنامه‌ریزی‌صحیح، نوع‌کارارائه‌شده‌به‌کارورز،میزان‌اعتبار دورهِ‌کارورزی‌و حمایت‌های‌جانبی‌از کارورز دخیل‌هستند. در ضمن لازم است دانشگاهها از طریق برگزاری کلاسها و جلساتی دانشجویان را با اهمیت و ضرورت استفاده بهینه از دوره کارورزی آشنا سازند. به طور ایده‌آل، امید می‌رود کارورزی به شغل نهایی
دانشجویان در آینده تسری یابد. تجربه کارور
زی و تجربه‌های مشابه می‌توانند ابزار
ارزشمندی برای کنکاش شغلی باشند به شرط آنکه دانشجویان با تعهد و صداقت به آنها بپردازند. اگر کارورزی، فرایند تفکر بر روی عملکرد و خودسنجی را به دانشجویان بیاموزد، بسیار مفید واقع شده است.رسالت مراكز آموزش عالی در تولید علم و گسترش دانش بر اساس ارزشها و فرهنگ جامعه ، خود مبتنی بر ارزشها و فرهنگ بومی جامعه ، خود مبتنی بر گام های ابتدایی در آشنا سازی كودكان و نوجوانان در مقاطع پائینتر تحصیلی با روش های گروهی ،اكتشاف ، حل مساله و رشد تفكر انتقادی و در ادامه پیگیری تخ
صصی آنها در مقاطع مختلف آموزش عالی است. در این راستا مدیران مراكز آموزشی كه با انسان و تربیت او سر و كار دارند باید به اهمیت نقش و وظیفه خود آگاه باشند.توسعه و اثر بخشی سازمان های آموزشی (بویژه مدرسه) از طریق خلق و تعلیم معارف و در سایه ی تجربه امكان پذیر است .اگر عمل بدون اندیشه موجد فساد و دوری از اهداف می شود، علم بدون عمل نیز موجب انباشته شدن نظریات نامربوط در مغز شده و آنگونه می شود كه كارآیی مدیران و اثر بخشی سازمانی مدیران مدارسی كه در رشته ی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی تحصیل كرده اند تفاوت معناداری با مدیرانی كه در سایر رشته ها درس خوانده اند و بر مبنی تجربه و منش مدیریتی به این پست رسیده اند و این احتمالا بهانه و حتی دلیلی موجه برای تردید مسئولان آموزش و پرورش در كارآیی دروس و فارغ التحصیلان رشته های دانشگاهی بویژه علوم تربیتی باشد. در پی جویی علت این امر آنچه بیش از همه جلب نظر می كند فقدان تجربه ی كاری فارغ التحصیلان در مدارس است آن سان كه حتی بعضی از اساتید این رشته نیز محصول فرآیند تدریس و تحصیل در این رشته را تربیت متخصصان پژوهشگر در عرصه ی مدیریت و نه پرورش مدیر آموزشی می دانند. ارائه دو یا حداكثر چهار واحد كار عملی مدیریت نیز اگر چه تاثیر گذار خواهد بود اما برای حل این مساله كافی نخواهد بود. در راستای پاسخ به این مسئله چند پیشنهاد مطرح می شود: اول اینكه دانشجویان متقاضی ورود به رشته ی مدیریت آموزشی در بدو ورود مورد مصاحبه ی تخصصی و بررسی شخصیت قرار گیرند تا از وجود كاراكترها ی مدیریتی در آنها اطمینان حاصل شود، چه اینكه مدیریت غیر از علم بودن هنر نیز هست. دوم: دانشجویان این رشته از همان ترم های آغازین (همانند دوره های انترنی دانشجویان پزشكی ) دوره های عملی را در مدارس و سایر مراكز آموزشی گذرانده و بازدید های جمعی از مدارس (بویژه آنهایی كه
به لحاظ مدیریتی ، موفق شناخته می شوند) داشته باشند.سوم : از مدیران مدارس خواسته شود تا كار ورز را نه بعنوان مزاحم و یا كارگر رایگان محكوم به بیگاری در مدرسه – آنگونه كه برخی دانشجویان تعریف می كنند- بلكه به عنوان مدیر فردای فرایند تعلیم و تربیت بنگرند.در مدیریت م
درسه بعنوان یك سازمان اجتماعی باز از علوم مختلفی از جمله روانشناسی ، فرهنگ و رفتار سازمانی، آمار و روش های تحقیق و نیز نظریه های مدیریت ، روابط انسانی و نظارت و راهنمایی تعلیماتی و ... بصورت گسترده ای استفاده می شود . اموری چون كار گروهی و تیمی ،ایجاد انگیزه و روابط اجتماعی مورد توجه است و روانشناسی سازمانی نیز فرآیندهایی مانند مدیریت كلاس ،ایجاد انگیزه در معلمان ،توجه به نیازها و خواسته های افراد و مشاركت دهی آنها در تصمیم گیری را با هدف ایجاد تعهد بیشتر به پیگیری تصمیمات سازمانی دنبال می كند. تمام این دانشهاباید با تجربه جمع شوند تا بتوانند موجب اثر بخشی مدرسه شوند. اثر بخشی(به معنای حركت صحیح در راستای اهداف سازمانی ) خود به كارآیی افرا
د سازمان بستگی تام داشته و مدیر در این میان بدلیل اثر گذاری بر كل سازمان مورد عنایت ویژه ای است. كارورزي و كارآموزي مي‌تواند ابزار بسيار مهمي در راستاي آمادگي شغلي دانشجويان و فارغ‌التحصيلان باشد اما بنا به دلائل مختلفي به تدريج در فرهنگ دانشگاه‌هاي ايران رو به اضمحلال است. دوره كارورزي امكان و فرصتي براي آشنايي
دانشجويان با محيط كار محسوب مي‌شود كه نه تنها باعث افزايش قابليتهاي آنان براي اشتغال در آينده مي‌شود بلكه به كارورزان قدرت انتخاب بيشتري در انجام وظايف ارائه شده مي‌دهد تا بتوانند بهتر به علاقمندي‌ها و گرايش‌هاي خود در زمينه‌هاي مختلف پي برده و نقاط ضعف و قوت كار خود را ارزيابي كنند.
و– جنبه جديد بودن و نوآوري در تحقيق:
امروزه به مدد تکنولوژی رشته های زیادی در دانشگاه بوجود آمده است و از آنجایی که تعداد قابل توجهی از این رشته ها در آینده با کارهای عملی سروکار دارند این نیاز احساس می شود که برای آشنایی دانشجویان با این رشته ها و فعالیت های شغلی آینده شان درسی به نام کارآموزی شکل بگیرد.
و موارد دیگری که می توانند با برنامه ریزی دقیق در ارتباط با برنامه ی کارآموزی حاصل شوند.
البته شیوه ی برگزاری درست کاراموزی و اینکه چگد
ز- اهداف مشخص تحقيق:
با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و فناوری ارتباطات و تغییر و تحول های سریعی که در اکثر رشته های تحصیلی شکل می گیرد و با توجه به اینکه اکثر درس های ارائه شده در دانشگاههای ما درسهایی تئوری هستند ارائه درسهایی با عنوان کارآموزی ضرورت بیشتری پیدا می کند.
آشنايي دانشجويان با كارهاي عملي و اجرايي و مسائل كارگاهي از نزديك به طوري كه فرصت تطبيق آموخته را با عمل، درک کنند و در رفع کمبودها و نواقص احتمالي بکوشند.
برخورد با مسائل كارگاهي، كارگري، اجتماعي و روبرو شدن با واقعيت هاي عيني.
واقف شدن به اهميت مهارت هاي علمي و رابطه بين آنها و نحوه همكاري صاحبان مهارت ها و تخصص هاي مختلف و نقش هر کدام در پيشبرد کارها.
آگاهي يافتن به نحوه اداره کارگاه و لزوم تسلط کافي به کارهاي عملي و اجرايي.
ايجاد فرصتي مناسب براي شکوفايي خلاقيت هاي دانشجويان و ارائه روش هاي بهتر در ايجاد عمليات.
انتقال يافته هاي دانشگاهي و پژوهشي، از دانشگاه به صنعت و به تعبير ديگر کارآموزي دانشجويان، پلي است بين دانشگاه و صنعت به شرط آن که، دانشجويان از نظر مباني علمي قوي و حرف جديدي براي کارگران بخش صنعت داشته باشند.
ح –هدف كاربردي:
افراد و گروههای مختلفی قادر به استفاده از این پژوهش خواهند بود که مهمترین آنها عبارتند:
دانشجويان و مربيان و سرپرستان كارآموزي
نهادها و سازمان های ناظر بر دانشگاه ها
سازمان هایی که کار آنها مطالعات علمي است.
ص –مدل مفهومي تحقیق
نگاره 1-1. مدل مفهومی تحقیق
ط- فرضيههاي تحقیق:
باتوجه به مباني نظري مطروحه در ارتباط با كارآموز فرضيه هايي بشرح زير طراحي مي گردد:
• آشنا شدن دانشجویان با رشته ی تحصیلی خود نياز به دوره كارآموزي دارد.
• آشنا شدن دانشجویان با زمینه ی شغلی خود که در آینده با آن سرو کار دارند نياز به دوره كارآموزي دارد.
• آشنا شدن دانشجویان با کاربران آینده ی خود و نحوه ی برخورد با آنها نياز به دوره كارآموزي دارد.
• همگام شدن با برنامه های و تکنولوژی های روز در ارتباط با رشته ی تحصیلی خود نياز به دوره كارآموزي دارد.
• مواجه شدن با مشکلات سر راه خود در ارتباط شغل آینده ی خود نياز به دوره كارآموزي دارد.
• ارتباط با محیط بیرون و آشنا شدن با افراد درگیر در کار نياز به دوره كارآموزي دارد.
ي- تعريف واژهها و اصطلاحات فني و تخصصی:
كارورز يا كارآموز:
كارورز يا كارآموز داوطلبي است كه بر حسب توانمنديهاي خود و با برخورداري از دانش مقدماتي براي كسب علم (يا يك مهارت) به واحد كارورزي مراجعه مي‌نمايد. اين فرد داوطلبي است كه بطور پايه‌اي اقدام به كسب مهارتي مي‌نمايد. همچنين كارورز يا كارآموز داوطلبي است كه با داشتن دانش تئوريك در رابطه با يك شغل يا مهارت اقدام به كسب معلومات به صورت عملي يا كاربردي ميكند.
• دانشجوي مشغول به تحصيل كه به دنبال محلي براي گذراندن دوره
كارآموزي خود مي گردد.
• دانشجويي كه تمايل دارد در دوران تعطيلات تابستان در يك محيط كه مرتبط با زمينه درسي خود است ضمن كار به كسب تجربه بپردازد.
• فارغ التحصيل جوياي كار كه به علت نداشتن آشنايي با محيط كاري رشته خود قادر به پيدا كردن كار مناسب خود نيست.
• فارغ التحصيل جوياي كاري كه نداشتن سابقه كاري مانع از آن مي شود كه بتواند در محل دلخواه خود مشغول به كار گردد.
امروزه و به خاطر آنکه واژه کارورزی کاربردهای فراوانی دارد، گاهی اوقات به سختی می‌توان منظور گوینده را از واژه کارورزی استنباط کرد. در حقیقت می‌توان هر تجربه آموزشی را که با شغل ترکیب شود، کارورزی نامید و همین ترکیب است که کارورزی را به ابزاری منحصر به فرد برای کنکاش شغلی تبدیل می‌کند.
اصل کلمه کارورزی به واژه کارورز برمی‌گردد و به فردی گفته می‌شود که در حین تحصیل در آموزش عالی و یا بلافاصله بعد از پایان دوران تحصیل و تنها با هدف کسب تجربه و مهارت کاری و عملی در مؤسسه‌ای مشغول بکار می‌شود کارورزی می‌تواند برای افراد حالت اجباری یا اختیاری داشته باشد. یعنی کارورز گاهی اوقات باید برای گذراندن دو یا سه واحد درسی در دانشگاه به دوره کارورزی روی بیاورد و یا اینکه خودش به طور داوطلبانه در یک واحد صنعتی یا اداری مشغول کاربدون دستمزد شود. دوره کارورزی امکان و فرصتی برای آشنایی دانشجویان با محیط کار محسوب می‌شود که نه تنها باعث افزایش قابلیت‌های آنان برای اشتغال در آینده می‌شود بلکه به کارورزان قدرت انتخاب بیشتری در انجام وظایف ارائه شده می‌دهد تا بتوانند بهتر به علاقمندی‌ها و گرایش‌های خود در زمینه‌های مختلف پی برده و نقاط ضعف و قوت کار خود را ارزیابی کنند. مثلاً حضور در کتابخانه برای کارورز، برخورد با واقعیت‌ها را به دنبال دارد. در واقع می‌توان اصول نظری که اساس یک مصاحبه خوب در بخش مرجع را تشکیل می‌دهند به بهترین شکل در کلاس درس تدریس کرد اما روش‌های ارتباطی واقعی را فقط از طریق تمرین و برخورد با مراجعه‌کننده می‌توان کسب کرد و در مرحله عمل است که کارورز قادر به برقراری ارتباط گفتاری یا کلامی و افزایش مهارت‌های ارتباطی گفتاری و غیر گفتاری خواهد شد.
محل كارورزي و كارآموزي
محل كارورزي و كارآموزي محلي است كه با توجه به تعريف قانون كار و مبحث حمايت‌هاي شغلي از تمامي شرايط لازم برخوردار باشد. محل كارورزي و ك
ارآموزي براي كارورز يا داوطلب، محلي است كه مديريت آن از دانش فني و به روز برخوردار بوده و به مهارت يا مهارتهاي لازم مسلط باشد. در اين مكان امكانات آموزشي (تئوريك) و عملي از حد نصاب آموزشي بالاتر است تا مانعي براي يادگيري ايجاد نگردد.
5-روش شناسی تحقیق:
الف- شرح كامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجرا:
از لحاظ طبقه¬بندي تحقيق بر مبناي هدف، اين تحقيق از نوع تحقيقات کاربردي است. تحقيق حاضر از لحاظ طبقه¬بندي برحسب روش، از نوع تحق
يقات توصيفي است. تحقيق توصيفي شامل مجموعه روش¬هايي است که هدف آن¬ها توصيف کردن شرايط يا پديده¬هاي مورد بررسي است. از بين تحقيقات توصيفي با توجه به اينکه در تحقيق حاضر هردوي متغيرهاي مستقل و وابسته در گذشته رخ داده است، از نوع تحقيقات پس رويدادي مي¬باشد.
ازطرفی دیگر اين تحقيق ازلحاظ تئوريک از نوع تحقيقات اثباتي و از لحاظ استدلال ازنوع استقرايي مي¬باشد. همچنين اين تحقيق ازنوع تحقيقات شبه‌تجربي در حوزه تحقيقات پژوهشي مي‌باشد. در واقع تحقيقات شبه‌تجربي به منظور نزديک ساختن تحقيق به شرايط تجربيات حقيقي، در مواردي به¬کار گرفته مي‌شودکه امکان کنترل يا به‌کارگيري تمام متغيرهاي مربوط وجود ندارد. در اين نوع از تحقيقات، محقق بايد پژوهش خود را با توجه به همه محدوديت‌ها به انجام برساند. کليه تحقيقات مشهور به تحقيقات ميداني، تحقيقات عملي و اجرايي و نيز اشکال پيچيده‌تر تحقيق کاربردي که کنترل متغيرها به طور نسبي امکان دارد جزء تحقيقات شبه تجربي قرار مي¬گيرند.
ج – شرح کامل روش و ابزارگردآوري دادهها :
اطلاعات موردنياز بخش ادبيات تحقيق از کتب، مجلات تخصصي فارسي و لاتين و مقالات استخراج شده از اينترنت، گردآوري شده است (روش کتابخانهاي). دادههاي موردنياز براي آزمون فرضيههاي تحقيق از طريق مراجعه به دانشگاه ها انجام مي گيرد.
د – جامعه آماري، روش نمونهگيري و حجم ن
مونه :
جامعه آماري اين تحقيق مي تواند شامل تمامي دانشجويان مقطع كارداني تبريز ¬باشد.
هـ - روش‌ها و ابزار تجزيه و تحليل دادهها:هيم نظري مي توانيم از روش کتابخانه¬اي استفاده نمائيم.
شماره پرسشنامه .........
