بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
معرفی انواع باغ های ایرانی و دلایل ساخت و اصول بکار رفته در آنها ( تقارن ، سلسله مراتب ، ریتم ، تنوع در وحدت و وحدت در تنوع ، طبیعت گرایی و بهره گیری از طبیعت ، مرکزیت ، استقلال و تشخص فضاها ) و نشان دادن این اصول در دو نمونه باغ ایرانی ( باغ دولت آباد یزد و باغ فین کاشان ) از طریق تحلیل و مراجعه به منابع معتبر .
واژه های کلیدی :
باغ ، ایرانی ، اصول ، تقارن ، سلسله مراتب ، تنوع ، وحدت مرکزیت ، ریتم ، طبیعت گرایی
شیوه ارائه مطالب :
مطالعه کتب مختلف و سایت های اینترنتی مرتبط ، بررسی پلان ها و عکس ها و تحلیل این اصول بر روی دو نمونه باغ
اسلاید 2 :
تاریخچه باغ سازی در ایران
از افسانه های کهن چنین بر می آید که خاستگاه آریایی ها سرزمینی سرسبز و پوشیده ازجنگل بوده و برکه ها و چشمه سارهای پر آب داشته است. کم کم به دلیل ناشناخته خشکی و ویرانی بر آن سرزمین چیره شده وچشمه سارها خشکیده است. آریاییان در جستجوی سرزمین مناسب راهی دیگر جاها میشوند و به ایران میرسند و نام خود را بر آن میگذارند. این قوم از روزگار دور بر آن بوده اند که مرز و بوم تازه ای را چون خاستگاهشان سرسبز بارور کنند (صفحه 4-3 باغ های ایران، نوشته مهندس غلامرضا نعیما ، ناشر پیام ، تهران ، 1385 ) .
آیین و کیش قدیم ایرانیان به کشاورزی و باغسازی اهمیت خاصی داده ، آن را ستایش نموده است. چنانکه دروندیداد (فقره 33 می خوانیم که زرتشت به اهورا مزدا می گوید ای آفریننده جهان مادی ، ای یگانه پاک، چهارمین کسی که زمینه را به منتها درجه وجد آورد کیست؟ اهورا مزدا پاسخ می دهد ، آن کس که بیشترین مقدار گندم کشت کند و بیشترین سبزیها بکارد و بیشترین درخت ها بنشاند کسی که زمین خشک را آب دهد و زمین خیس (باتلاق ) را بخشکاند و زیر کشت ببرد ( علیرضا آریان پور،پژوهش در شناخت باغ های ایران و باغ های تاریخی شیراز ،ناشر فرهنگسرا ، بین تهران1365 ).
اسلاید 3 :
ساخت باغ در کشور ما سابقه ای طولانی داشته و در تمام دورانها بخصوص دوره اسلامی مورد توجه بوده است. در دوره اسلامی نیز ایجاد باغ مورد علاقه مردم ایران بوده و علاوه بر باغ های بیرون شهر باغ هایی در درون شهر نیز ساخته شده بود و در دین اسلام از بین بردن و قطع بی مورد درخت نکوهیده شمرده شده بود و کاشتن آن پسندیده و نیز احادیث و روایات زیادی در این مورد وجود دارد و نیز با توجه به توصیفی که قران کریم در مورد بهشت و درختان سرسبز که زیر آنها نهر هایی جاری است شده بود بعضی از حکمرانان را برای ایجاد باغ و ایجاد فضایی مانند توصیفات بهشت ترغیب می کرد مانند باغ شداد، ارم . و نیز در مناطق گرمسیری به دلایل اختلاف آب و هوایی باغ اهمیت ویژه ای پیدا کرده است . ( محمد پیر نیا ، آشنایی با معماری اسلامی ، سروش دانش ، چاپ دهم 1384 صفحه 285و286)
اسلاید 4 :
تقسیم بندی باغ های جهان
باغ های جهان بر 3 نوع ساخته شده اند :
الف) هندسی
ب) دور نمایی (غیر هندسی)
ج) هندسی – دورنمایی
باغ های ایرانی از نوع باغ های هندسی هستند که بر اساس چارچوب هندسی است و از خطوط راست ، گوشه راست و ... میباشد.
اسلاید 5 :
انواع باغ ها
الف) باغ میوه: که ساده ترین نوع از لحاظ طراحی و سودمندترین نوع آن از لحاظ اقتصادی باغ میوه است . برخی از باغ های میوه فاقد هر گونه فضای ساخته شده بودند ، در حالی که در بعضی از آنها یک یا چند عمارت کوچک یا متوسط برای اقامت باغبانان یا صاحب باغ و خانواده اش وجود داشت .
ب) باغ سکونتگاهی: بسیاری از اعیان و رجال عمارت مسکونی خود را درون یک باغ می ساختند تا به این ترتیب شرایط مساعدی برای سکونت خود فراهم آورده باشند . وسعت این گونه باغ ها از یک سو با ثروت و قدرت صاحب آن متناسب بود و از سوی دیگر تابع خصوصیات و امکانات محیطی شهر بود . غالبا این گونه باغ ها نیز در پیرامون یا بیرون شهر قرار داشتند .
ج) باغ سکونتگاهی – حکومتی : در شهر های کوچکی که تشکیلات و سازمان های اداری و نظامی آن محدود و کوچک و یا فاقد ارگ حکومتی و فضاهای اداری بود ، غالبا حاکم یا برخی از رجال مهم شهری در باغی سکونت می کردند که علاوه بر عمارت مسکونی آن ، عمارتی نیز ساخته و در نظر گرفته می شد تا در به کار حکومتی و اداری اشتغال داشته باشند. این بخش که به آن عمارت بیرونی یا حتی در مواردی دیوان خانه می گفتند ، به نحوی ساخته می شد که رفت و آمد افراد در زندگی خانوادگی صاحب باغ اختلالی پدید نیاورد . این باغ ها معمولا بودند و در داخل و کنار شهر قرار داشتند مثل باغ نوی طبس
اسلاید 6 :
د) باغ حکومتی : باغ حکومتی را به لحاظ برخورداری از فضای سبز می توان جزو باغ های کامل به شمار آورد . این نوع باغ در پایتخت ها و بیشتر صورتی با فضاهای باغ ترکیب می شد که استفاده از منظر و سایر کیفیت های فضایی باغ به بیشترین حد ممکن افزایش می یافت . نمونه هایی از این نوع ترکیب در طبس پدید آمده بود .
ه) باغ واقع در کنار رودخانه : بسیاری از شهر های قدیمی ایرا ن در کنار یا دو سوی رودخانه ای بزرگ یا متوسط شکل می گرفتند و توسعه می یافتند . در بعضی از مواردی که باغی در این گونه شهر ها در کنار رودخانه ساخته می شده در صورت امکان ترجیح می دادند که عمارت کوشک آن را به جای آن که در میان باغ بسازندد ، در کنار رودخانه بسازند و به بهترین نحو ممکن از آن استفاده کنند ( باغ های ایرانی ص24و 25)
اسلاید 7 :
خصوصیات جغرافیایی باغ ها
1 ) باغ های کم شیب و هموار
2 ) باغ تپه
3 ) باغ آبی
4 ) باغ خانه
اسلاید 8 :
اصول طراحی باغ های ایرانی
1 ) مرکزیت
2 ) سلسله مرتب
3 ) استقلال و تشخص فضا ها
4 ) طبیعت گرایی و بهره گیری از طبیعت
5 ) تنوع در وحدت ، وحدت در تنوع
6 ) ریتم
7 ) تقارن
اسلاید 9 :
مرکزیت در باغ فین کاشان
1 ) مرکزیت : هماطوری که در شیت طراحی از لحاظ بصری مهمترین قسمت شیت دو محور افقی و عمودی است و نقطه اوج تاثیر گذاری محل تقاطع دو محور است که مرکز شیت را نیز مشخص می کند در باغ فین کاشان ساختمان کوشک آن بر روی محور اصلی قرار دارد . محوری که باغ را به دو قسمت مساوی تقسیم کرده است و از لحاظ بصری به یک اندازه به سمت راست و چپ خود تسلط دارد و محوری هم در افق تعریف کرده است که از نوع یک سوم محور است و باغ را به چهار قسمت تقسیم کرده و محور دوم فرعی است چون ساختمان اصلی در این باغ کوشک آن است آن را در محور اصلی اجرا کرده و ساختمان های فرعی را در کنار دیوار جانبی اجرا کرده اند . و خود این کار تاکیید بر مهم بودن کوشک نسبت به دیگر ساختمان ها ( مدرسه ، حمام ، کتابخانه و ...) است و همه این ساختمان ها را در یک مجموعه بهم پیوسته اجرا نکرده اند تا نشان دهند که کوشک باعث ساخته شدن دیگر ساختمان ها شده است و تعبیه ساختمان ها وابسته به کوشک هستند و این وابستگی را هم از لحاظ بصری ( ختم شدن همه راه ها و محور ها به کوشک) نشان می دادند و هم از لحاظ عملکردی نیز بر همین مبنا باغ را می ساختند یعنی یک کوشک برای اقامت ساخته می شد و سایر فضاهای خدماتی در حاشیه آن و با توجه به نیاز کوشک ساخته می شدند .
اسلاید 10 :
مرکزیت در باغ دولت آباد یزد
1) مرکزیت : ساختار فضایی از دو بخش تشکیل گردیده بخش خصوصی و بخش عمومی
بخش عمومی به وسیله یک محور قوی به دو قسمت ( کرت ) تقسیم شده است . محوری که اقامتگاه تابستانی را به اقامتگاه زمستانی متصل می کند .
در باغ دولت آباد یزد طراح در ظاهر به نوع دیگری با مسئله برخورد کرده است به طوری که از تقاطع دو محور اصلی باغ است که یک چهار باغ شکل گرفته است اما نکته ای در اینجا حائز اهمیت می باشد این است که در باغ دولت آباد هم مانند باغ فین کاشان یک محور اصلی وجود دارد به این صورت که محور راستای ورودی ، محور اصلی و قویتر محسوب می گردد و محور دیگر نسب به آن محور فرعی می باشد ، در واقع در ابتدا یک دو باغ و به دنبال آن چهار باغ شکل گرفته است .
نکته قابل تامل دیگری که در ساختار فضایی باغ دولت آباد همانند سایر باغ های ایرانی همچون : فین کاشان ، تاج آباد نطنز ، باغ های شیراز ... با ......روبرو می شویم نحوه قرارگیری این محور قوی (شمالی- جنوبی) است.
