بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

دشت های فلات که بخش عمده ای از مساحت کشور ما محسوب می شوند، عمدتاً در نواحی مرکزی و شرقی مملکت قرار دارند. دو منطقه دشت کویر و کویر لوت، در مرکز ایران واقع شده اند که به طور کلی لم یزرع و یا با بارندگی بسیار اندک می باشند. این دو کویر، قریب یک هفتم مساحت ایران را شامل می شوند.

نواحی حاشیه کویری و کوهپایه ای، دارای آب و هوای معتدل تر با بارندگی بیشتر می باشند؛ ولی به هر تقدیر، اقلیم این نواحی نیز گرم و خشک است.

اسلاید 2 :

خصوصیات کلی شرایط اقلیمی دشت های فلات به قرار زیر است:

1- آب و هوای گرم وخشک در تابستان و سرد و خشک در زمستان
2- بارندگی بسیار اندک
3- رطوبت هوای بسیار کم
4- پوشش بسیار کم گیاهی
5- اختلاف زیاد درجه حرارت بین شب و روز
6- در نواحی کویری و حاشیه کویری، باد های توام با گرد و غبار

به دلیل رطوبت کم و دوری از دریا، اختلاف درجه حرارت هوا در طی شبانه روز، زیاد است. به تغییرات روزانه حرارت که در ستون نوسان روزانه دما در جدول 1 برای شهر های مناطق گرم و خشک آمده، توجه کنید.

اسلاید 3 :

باید اضافه نمود که کمبود آب جهت کشاورزی و مصرف روزانه اهالی، به علاوه، باد های شدید کویری که با شدت، شن و خاک کویر را در سطح مناطق زیستی پخش می کنند، محیط چندان مطلوبی را جهت سکونت انسان، ایجاد نمی کند. همچنین در منطقه، درخت و در نتیجه چوب کمیاب است و نمی توان به راحتی سقف و سرپناه ایجاد نمود‌‌، ولی با توجه به مشکلات اقلیمی فوق، معماری سنتی ما در اثر تجربه چند هزار ساله، راه حل های منطقی ای برای یک زندگی دلپذیر در این مناطق فراهم نموده است

اسلاید 4 :

2- بافت شهری

شکل پذیری بافت شهری و روستایی و تطبیق شرایط زندگی با عوامل طبیعی و همچنین استفاده از این عوامل در شرایط بسیار نامساعد آب و هوایی در این مناطق، قابل توجه است. به جرات می توان بیان نمود که یکی از دستآورد های بسیار مهم معماری سنتی ما در همین تطبیق و فراهم نمودن محیط مناسب زندگی در این مناطق خشک و بی آب و علف است.

اسلاید 5 :

کلیات بافت شهری و روستای به قرار ذیل است:

1- بافت شهری و روستایی بسیار متراکم
2- فضای شهری کاملاً محصور
3- کوچه های باریک و نامنظم و بعضاً پوشیده با طاق
4- ساختمان های متصل به هم
5- استقرار مجموعه های زیستی بر اساس جهت آفتاب و باد

روستا ها و شهر های سنتی مناطق گرم و خشک ایران را می توان به بوته های کاکتوس و یا گیاهان صحرایی تشبیه نمود. این گیاهان، پوسته ای ضخیم و بسیار مقاوم به دور خود دارند و در تحت این شرایط است که می توانند محیطی مناسب برای انتقال شیره گیاهی و رشد و نمو در درون گیاه به وجود آورند.

به طور کلی، تمامی فضا های زیستی این مناطق، اعم از فضا های شهری، معابر، حیاط ها و ساختمان ها، در مقابل عوامل جوی، خصوصاً باد نامطلوب، کاملاً محافظت شده اند و استفاده از باد مطلوب و تابش آفتاب با تمهیدات خاصی که در دنباله این مقاله توضیح داده خواهد شد، صورت می گیرد.

بافت شهری در این نواحی، به هم فشرده و ابنیه، متصل به هم هستند. کوچه ها، باریک و با دیوار های نسبتاً بلند و در مسیر یک خط شکسته امتداد دارند. اصولاً هیچ فضای شهری غیر محصور در این مناطق وجود ندارند؛ زیرا محافظت از فضای غیر محصور در مقابل شرایط نامساعد اقلیمی ممکن نیست. یکی از دلایل باریکی کوچه ها که گاه فقط برای عبور دو نفر از کنار هم کافی است، برای فراهم نمودن شرایط اقلیمی بهتر در فضای معابر است. وجود دیوار های بلند در کنار معابر، در ایجاد سایه در مقابل تابش آفتاب و همچنین حفاظت معابر در مقابل باد های کویری، تاثیر بسزایی دارند. باید متذکر شد که پیچ در پیچ بودن کوچه ها، از نظر زیست اقلیمی، یک مزیت در مناطق گرم و خشک و کویری محسوب می شود، زیرا در مسیر های مستقیم و عریض، باد های کویری می توانند به سرعت جریان داشته باشند و باعث اختلال در زندگی روزمره شوند.

اسلاید 6 :

متاسفانه در رابطه با مسایل اقلیمی، بسیاری از درس های معماری و شهرسازی گذشته ما جهت طراحی شهر ها و ساختمان های جدید فراموش شده و در فصول گرم، بجز در اطاق های بسته و زیر کولر های برقی، در سایر قسمت های این شهر های مدرن، شرایط آسایش برای انسان، فراهم نمی باشد.

اسلاید 7 :

3- فرم بنا

کلیات فرم بنا در این مناطق به قرار ذیل است:

1- کلیه بنا ها به صورت کاملاً درون گرا و محصور
2- کلیه بنا ها بجز حمام ها دارای حیاط مرکزی و اغلب آنها دارای زیرزمین، ایوان و بادگیر
3- کف ابنیه و خصوصاً حیاط، پایین تر از سطح معابر
4- ارتفاع اطاق ها نسبتاً زیاد
5- طاق ها غالبا قوسی و گنبدی
6- دیوار ها نسبتاً قطور

اسلاید 8 :

همانگونه که فضا های شهری، محصور و در مقابل شرایط نامساعد طبیعی کاملاً محافظت شده اند، ساختمان ها و حیاط آنها نیز دارای یک حصار بسته و یک محیط زیست اقلیمی کنترل شده می باشند. این مطلب در مورد کلیه ساختمان های در این مناطق، اعم از تجاری، مذهبی، خدماتی و مسکونی صدق می کند.

چنانچه ذکر شده، نوسان درجه حرارت در منطقه، بسیار زیاد و میزان رطوبت هوا، کمتر از حد آسایش انسان است. همچنین تابش آفتاب و حرارت آن در تابستان، محیطی گرم و سوزان ایجاد می کند و باد های پر گرد و غبار کویری که در بسیاری از روز های سال در جریان است، مخل آسایش می باشد. لذا، ایجاد یک حیاط مرکزی در وسط ساختمان و تعبیه حوض آب و احداث باغچه، باعث افزایش رطوبت در فضای زیستی شده و دیوار های خشتی و آجری ای که به لحاظ تحمل بار سنگین طاق های قوسی و گنبدی، با ضخامت نسبتاً زیاد ساخته می شوند، مانند یک خازن حرارتی، نوسان درجه حرارت در طی شبانه روز را کاهش می دهند. و بالاخره، با قرار دادن کلیه بازشو ها رو به فضای نسبتاً مرطوب و معتدل حیاط و مسدود نمودن جداره خارجی ساختمان، بجز در ورودی، ارتباط فضای زیست داخل با فضای خارج تا حد امکان قطع شده و یک اقلیم کوچک و مناسب برای آسایش انسان در اقلیم گرم و خشک منطقه احداث شده است.

اسلاید 9 :

3-1- خانه های چهارفصل

طبیق شیوه های زندگی با شرایط اقلیمی، از خصوصیات بسیار مهم این نواحی است. نمونه بارز آن را در خانه های درونگرای این مناطق که به خانه های چهار فصل موسوم است می توان مشاهده نمود. اطاق های اطراف حیاط این ساختمان ها بنا بر فصل معین سال، مورد استفاده قرار می گیرند. نحوه انجام این کار بدین طریق است که در سمت شمالی حیاط که آفتاب مایل زمستان به آن می تابد و از گرمای بیشتری برخوردار است، قسمت زمستان نشین می باشد که به «پناه» معروف است و اغلب فعالیت های روزمره اهل خانه در این سمت ساختمان انجام می شود. در تابستان، عکس این عمل صورت می گیرد و اطاق های سمت جنوب حیاط که در سایه قرار دارند و خنک تر هستند، محل سکونت افراد خانواده می باشد. این قسمت را «نسار» به معنی سایه گیر و خنک می گویند و غالباً سرداب یا زیرزمین در این قسمت می باشد. در فصول گرم، دمای سرداب به علت اینکه در زیر زمین است، از دمای سایر قسمت ها کمتر می باشد؛ به نحوی که در خانه بروجردی ها در ساعت 11:30 صبح روز سوم مهر ماه، درجه حرارت هوا در کوچه 36 درجه، در حیاط 32 درجه و در سرداب 24 درجه سانتی گراد بوده است

اسلاید 10 :

در مواقعی که دمای هوا بسیار زیاد بوده، اهل خانه به سرداب رفته و از هوای خنک تر آن استفاده می کردند. در بعضی از خانه ها که شاخه های مسیر قنات از زیر آن رد می شده، از سرداب راهی به قنات جهت دسترسی به آن وجود داشته و گاهی نیز آب قنات از یک طرف وارد حوض کوچکی می شده و از طرف دیگر آن خارج می شده که به محل آن اطاق، حوضخانه می گفته اند. وجود حوض آب و مجاری ورودی بادگیر، باعث افزایش رطوبت و برودت در این فضا می شده است.

در متن اصلی پاورپوینت به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر پاورپوینت آن را خریداری کنید