بخشی از مقاله

آزمایشگاه کشاورزی

جلسه اول
عنوان آزمايش : عمليات نمونه برداري خاك از مزرعه
وسايل مورد نياز : كيسه- پلاستيك – بيل يا بيلچه- اوگر- سيني – الك – قوطي پلاستيكي.
روش كار :
الف) نمونه برداري از خاك مزرعه


بطور كلي جهت پي بردن به ميزان مواد غذايي موجود در خاك و حاصلخيزي آن و تعيين نوع زراعت مناسب و مشخص نمودن روش صحيح كشت و آبياري و غيره بايستي خاك را در آزمايشگاه تجزيه نمود و اولين مرحله براي تجزيه خاك را در آزمايشگاه تجزيه نمود و اولين مرحله براي تجزيه خاك نمونه برداري از سطح مزرعه مي باشد.
نكاتي كه در نمونه برداري بايد رعايت شوند:
الف- اولاً بايد زمين را از قبل به قطعات يكنواخت تقسيم كرده باشيم . زيرا ممكن است مثلاً در جايي كه شيب زياد دارد در موقع آبياري يا بارندگي مواد غذايي و املاح از بين مي روند . يا قسمتي كه گود مي باشد املاح و مواد غذايي در آنجا تجمع مي يابند . در چنين شرايطي بايد با گرفتن نمونه هاي زياد و نزديك به هم مي توان نمونه ي مناسبي از آن مزرعه گرفت.
ب- هر نمونه برداري بايد از يك مساحت 15 هكتاري برداشت شود برا

ي مساحت هاي بيشتر تعداد زيادتري نمونه لازم است.
ج- قبل از نمونه برداري بايد مطمئن شويم كه خاك ما آغشته به كود دامي يا شيميايي يا گياهي نباشد چون مقدار ناچيزي از آن مي تواند آزمايش را مختل كند.
از اين زمين ها بايد به طور جداگانه نمونه برداري كرد حتي از نمونه برداري قسمت هايي مثل آبراهه ها و كنار پرچين بايد خودداري شود يا به طور جداگانه نمونه برداري شود.
د- در موقعي كه رطوبت زمين زياد است بايد از نمونه برداري خودداري كرد. بهترين موقع نمونه برداري موقعي است كه زمين ما گاو رو باشد.


شرح وسايل نمونه برداري :
1- بيل – ساده ترين و راحت ترين وسيله نمونه برداري خاك مي باشد . براي استفاده از بيل بايستي ابتدا به اندازه يك بيل از خاك مورد نظر را برداشته و سپس از اين گودال به اندازه يك كيلوگرم تا عمق مورد نظر بر داشت مي شود .
2- اوگر (مته) – با استفاده از آن مي توالت از خاك نمونه تهيه كرد كه از يك لوله تو خالي و نوك تيز است. براي نمونه برداري آن را روي خاك قرار داده با فشاري كه به دسته وار د مي شود و چرخاندن آن تا عمق مورد نظر خاك فرو مي رود . سپس اوگر را از خاك بيرون كشيده و خاكي كه بوسيله آن بيرون مي آيد به عنوان نمونه خاك محسوب مي شود.
روش كار :
ابتدا زمين را تقسيم بندي مي كنيم و بعد به برداشت نمونه اقدام مي كنيم به اين صورت كه در قطعه يكنواخت به صورت زيكزاك حركت نموده و از فاصله هاي مساوي 15 تا 20 نمونه هر كدام به وزن 1 كيلوگرم تهيه خواهد شد عمق نمونه برداري بسته به نوع محصول فرق مي كند پس از آنكه از هر قطعه نمونه تهيه شد نمونه هاي هر عمق يك قطعه را با هم مخلوط نموده و يك نمونه 1 كيلوگرمي از آن به عنوان نمونه خاك به آزمايشگاه انتقال مي دهيم.


قبل از فرستادن نمونه به آزمايشگاه بايستي نمونه را در هواي آزاد 24 تا 48 ساعت روي يك قطعه گوني يا روزنامه خشك كنيم براي خشك كردن خاك نبايد از حرارت استفاده كرد.
بعد آن را در آزمايشگاه در سيني قرار داده و خاك را خرد مي كنيم و آن را با الك 2 ميلي متر الك كرده و درون قوطي پلاستيكي قرار مي دهيم قوطي بايد كاملاً تميز باشد و از آن براي انجام آزمايشات استفاده مي كنيد.


جلسه دوم
عنوان آزمايش: تعيين بافت خاك با استفاده از مثل بافت خاك
روش كار :
پس از محاسبه ذرات رس- شن و سيلت بر حسب درصد مي توان با استفاده از مثلث بافت خاك نوع خاك مورد آزمايش را بدست آورد.
مثلث بافت خاك مثلثي ياست متساوي الاضلاع كه بر روي هر ضلع آن درصد يكي از ذرات معدني شن – سيلت و رس مشخص كرده است. داخل مثلث به محدوده هايي تقسيم شده كه هر محدوده مربوط به يكي از انواع 12 گانه بافت خاك مي باشد . در تعيين بافت خاك ابتدا در صد هر يك از ذرات را بر روي ضلع مربوط به خودش زده و محل آن را پيدا مي كنيم سپس از هر يك از نقاط مشخص شده امتدادي به موازات ضلع ماقبل آن البته اگر در جهت گردش موافق عقربه هاي ساعت در نظر گرفته شود به طرف داخل مثلث رسم مي كنيم. 3 امتداد حاصل يكديگر را در نقطه اي قطع خواهند كرد و محل تقاطع در داخل يكي از محدوده ها قرار خواهد گرفت كه بافت خاك آن محدوده در حقيقت خاك بافت مورد آزمايش را نشان مي دهد.


چنانچه محل تقاطع در حد فاصل بين دو محدوده بافت قرار گيرد بافت خاك حالت بينابيني خواهد داشت اگر محل تقاطع بين محدوده هاي لوم و لوم سيلت قرار گيرد بافت خاك عبارتند از لوم تا لوم سيلت و به همين ترتيب مي توان مواد ديگر را بيان كرد.

جلسه سوم
عنوان آزمايش: تهيه گل اشباع
مواد و وسايل مورد نياز :
خاك كوبيده شده و الك شده- كاردك يا اسپاطول – كاپ يا فنجان پلاستيكي- آب مقطر
گل اشباع : مخلوط خاك و آبي كه داراي خصوصيات زير باشد :
1- سطح گل براق باشد .2- زماني كه با كاردت شياري در آن ايجاد مي كنيم دو لبه شيار به آرامي به هم برسند. 3- سطح و زير گل آب جمع نشود . 4- زماني كه با نوك اسپاتر (كاردك) مقداري گل بر مي داريم مقدار مختصري به داخل كاپ سقوط كند.
روش كار :
ابتدا حدود gr 200 خاك را 3/2 كاپ در داخل كاپ پلاستيكي ريخته مقداري آب مقطر به آن اضافه مي كنيم با اسپاتر هم زده تا گل يكنواختي كه داراي ويژگي هاي فوق باشد .
سپس درب كاپ را بسته و به مدت 24 ساعت كنار مي گذاريم بعد از 24 ساعت درب آن را برداشته يكي از 3 حالت زير ممكن است بوجود آيد.
1- يكي اينكه سطح گل خشك شده و ترك برداشته كه در اين صورت مقدار آب آن كم بوده. كمي آب اضافه كرده و مجدد هم مي زنيم.
2- سطح گل آب جمع شده باشد كه در اين صورت مقداري خاك به گل اضافه كرده و مجدد هم مي زنيم.
3- در اين حالت گل هيچ تغيير ي نكرده باشد نه خشك شده نه خيس.


شماره آزمايش : 4
عنوان آزمايش : تعيين بافت خاك به روش هيدرومتري
مواد و وسايل مورد نياز آزمايش : خاك خرد شده والك شده – قوطي پلاستيكي- همزن يا شيكر برقي- همزن دستي هيدرومتر – ترمومتر- ترونومتر- كالكن 5%- مزون يا سيلندر مكانيكي
كار هيدرومتر : چگالي مخلوط خاك يا سوسپانسيون را نشان مي دهد.
روش كار:
200 گرم خاك خرد شده و الك شده را وزن كرده و در داخل قوطي پلاستيكي مي ريزيم حدود cc300 آب مقطر به آن اضافه كرده و cc50 به آن اضافه مي كنيم سپس درب قوطي را بسته و در روي شيكر برقي به مدت 6 ساعت شيكر مي كنيم. سپس محتويات قوطي را در داخل سيلندر 1 ليتري ريخته و كاملاً شستشو داده و به حجم 1 ليتر مي رسند سپس با همزن دستي به مدت 1 دقيقه كه حدوداً 10 مرتبه بالا و پايين برده است به محض خارج كردن همزن دستي هيدرومتر را به آرامي در داخل استوانه قرار داده كرنومتر را فعال كرده و بعد از 40 ثانيه اولين قرائت را انجام مي دهيم دماي مخلوط را نيز ياد داشت مي كنيم.


a  قرائت اول T  دماي اول
سپس مخلوط را به مدت 6 ساعت به حال خود قرار داده بعد از 6 ساعت بدون اينكه مخلوط را هم بزنيم هيدرومتر را در داخل مخلوط قرار داده و دومين قرائت را انجام مي دهيم.
b  قرائت دوم t'  دماي دوم
در 40 ثانيه اول شن شروع به رسوب نموده و عددي كه هيدرومتر قرائت مي كند مربوط به غلظت سيلت و رس مي باشد. بعد از 6 ساعت ذرات سيلت شروع رسوب نموده و عددي كه هيدرومتر نشان مي دهد مربوط به ذرات رس موجود مي باشد.
در تأيين بافت خاك 2 تصحيح داريم :
1) يكي مربوط به دما
2) يكي مربوط به غلظت كالكن
1- به ازاي هر درجه بيشتر از 20 (3/0) به عدد قرائت شده اضافه مي كنيم.
2- به ازاي هر در جه كمتر از 20 (3/0) از عدد قرائت شده كم مي كنيم.

مقدار رس و سيلت در 50 گرم

(Silt+Clay) = مقداري سيلت (gr 100)



مقدار رس در gr 50  عدد تصحيح شده در قرائت دوم

29= قرائت اول
5/26= 5/2- 29 22= دما
1/27= 6/0 +5/26 مقدار سيلت و رس
9/22= 1/27- 50 مقدار شن
8/45= 2 × 9/23 درصد شن
6= قرائت دوم
22= دما
1/4= 6/0+5/3 = 5/2- 6 مقدار رس
2/8 = 2 × 1/4 درصد رس
23= 1/4- 1/27 مقدار سيلت
46= 2 × 23 درصد سيلت

آزمايش شماره 5 :
عنوان آزمايش : اندازه گيري PH خاك
مواد و وسايل مورد نياز : گل اشباع- نوار تخمين PH و PH متر
PH  غلظت يون هاي هيدروژن آزاد موجود در محلول
رابطه 
كه اگر در آب مقايسه كنيد چون PH آن خنثي است
غلظت مولكول آب


غلظت H+ و H- برابر است.

هدف از تهيه گل اشباع براي اندازه گيري PH خاك :
براي اندازه گيري PH در خاك 2 روش داريم :
1- روش صحرايي 2- روش آزمايشگاهي
روش صحرايي: استفاده از نوار تخمين PH مي باشد كه بر ر وي آن يكسري اسيد ها و بازهاي آلي وجود دارند كه رنگ فرم يوني آنها با رنگ فرم مولكولي آنها متفاوت است زماني كه در محيط آبي قرار مي گيرند يونيزه شده و بسته به اينكه به چه فرمي تبديل شوند (يوني يا مولكولي و يا مخلوطي از هر دو) رنگ آنها متفاوت است. سپس از روي رنگ ايجاد شده روي نوار و مقايسه آن با رنگهاي روي برچسب قوطي نوار PH به صورت تخمين تأيين مي كنيم كه اين نوع روش تعيين PH تخمين است و بيشتر در صحرا استفاده مي شود.
روش دوم آزمايشگاهي است : در اين روش استفاده از PH متري مي باشد كه شامل:

در هر كدام از اينها مي توانيم PH خاك را قرائت كنيم :
مخلوط 1:10 خاك و آب (گل اشباع – مخلوط 1:25 خاك و كلر در پتاسيم)
مخلوط 1:5 "
مخلوط 5/2 :1 "
مخلوط 1:1 "

بين 9- 8 PH تخميني نمونه ها
تغيير رنگ

51/7 PH دقيق از طريق PH متر

آزمايش شماره 6
عنوان آزمايش :
اندازه گيري وزن مخصوص ظاهري خاك : (b)
Ms = وزن خشك خاك


Vt = خاك دست نخورده
دو روش : 1) استفاده از پارافين 2) سيلندر با حجم مشخص
حجم استوانه 
مواد و وسايل مورد نياز :
كلوخه طبيعي و خشك ، مزور، پارافين ، نخ ، ترازوي دقيق
روش كار : ابتدا كلوخه را وزن كرده سپس نخ خياطي به طول نيم متر دور آن مي بنديم كلوخه را در داخل پارافين مذاب قرار داده تا تمام محيط كلوخه با پارافين آغشته شود سپس كلوخه را از داخل پارافين مذاب خار ج كرده پس از سرد شدن مجدداً وزن مي كنيم.
وزن كلوخه + پارافين = B وزن كلوخه = A
سپس كلوخه را در داخل مزور محتوي مقدار مشخص آب مي باشد قوطه ور مي كنيم. طبق قانون ارش ميدوس :

وزن كلوخه = A
حجم پارافين وزن كلوخه + پارافين = B
حجم پارافين- (حجم كلوخه+ پارافين) = حجم كلوخه حجم كلوخه + پارافين=V
پارافين

روش دوم : استفاده از سيلندر با حجم مشخص
مواد و وسايل مورد نياز : سيلندر با حجم مشخص – بيلچه- چكش- تخته مسطح- ترازوي دقيق – كاردك
روش كار :
براي تهيه نمونه دست نخورده سيلندر يا استوانه فلزي با حجم مشخص را در سطح خاك قرار داده بر روي آن تخته مسطح چوبي بنابراين با چكش سيلندر را كاملاً در داخل خاك قرار مي دهيم سپس با بيلچه خاك اطراف سيلندر را خارج كرده سطح كاردك را در زير سيلندر به آرامي كاردك را در زير سيلندر قرار داده و سيلندر را از داخل خاك خارج مي كنيم . سيلندر محتوي خاك را به آزمايشگاه منتقل كرده و آن را وزن مي كنيم.
روش اول :
649/30 = وزن كلوخه خشك
411/32 = وزن كلوخه با پارافين
900 = حجم آب
920 = حجم آب با كلوخه
20 = حجم پارافين و ظرف
حجم پارافين
حجم كلوخه
________________________________________
روش دوم :
gr370 = وزن سيلندر و خاك مرطوب


356 = وزن خاك خشك و سيلندر
99/139 = M وزن سيلندر
2/7 = قطر سيلندر
4 = ارتفاع


آزمايش شماره 7
عنوان آزمايش : اندازه گيري وزن مخصوص حقيقي
وسايل مورد نياز : خاك كوبيده و الك شده خشك- ترازوي دقيق- پيكومتر- آب مقطر- دستگاه تخليه هوا (ديسكاتور)


روش كار:
در وزن مخصوص حقيقي خاك تنها حجم ذرات جامد آن مورد نظر بوده و حجم حفرات توده خاك مد نظر نمي باشد اندازه گيري وزن مخصوص حقيقي خاك در آزمايشگاه با استفاده از پيكومتر انجام مي شود.
براي اين كار پيكومتر را تا خط نشانه از آب مقطر پر كرده آن را وزن مي كنيم . سپس قسمتي از آب را تخليه نموده مقدار 10 گرم خاك كوبيده و الك شده خشك را به داخل پيكومتر تخليه مكي كنيم پيكومتر را در دستگاه ديسكاتور يا تخليه هوا قرار داده و پمپ تخليه را روشن مي كنيم تا كليه حبابهاي هوا از بين ذرات جامد محبوس شده اند از آن خارج گردد. پس از اطمينان از تخليه كامل حبابهاي هوا مجدداً پيكومتر را تا خط نشانه از آب مقطر پر مي كنيم و آن را وزن مي كنيم B.
براي آنكه 10 گرم خاك در پيكومتر پر از آب تخليه شود بايستي قسمتي از آب داخل آن بيرون ريخته شود تا فضاي كافي بوجود آيد بنابراين مقدار وزن اندازه گيري شده در مرحله دوم مساوي خواهد بود با وزن پيكومتر + آب مقطر + 10 گرم خاك – وزن آب بيرون ريخته شده از پيكومتر كه 10 گرم خاك جايگزين آن گرديده است وزن آب خارج شده برابر حجم آن و اين حجم از آب دقيقاً برابر حجم ذرات جامد 10 گرم خاك اضافه شده به پيكومتر خواهد بود.
Pd=Ws/Vs
Pd = وزن مخصوص خاك
Ws = گرم وزن خاك خشك
Vs = حجم ذرات جامد خاك
حجم آب = سانتيمتر مربع

وزن آب مقطر و پيكومتر 32/71 = M1
3/71 = آب مقطر + وزن پيكومتر = A
وزن آب خارج شده – gr 10 + A = B
5/77 = Ww
Ww- 10+ 33/71 = B
3/81 = Ww – 5/77
8/33= Ww
8/3= حجم 10 گرم خاك
63/2= 318/10= Ww/Vs= Pd

آزمايش شماره 8
عنوان آزمايش : اندازه گيري رطوبت خاك
وسايل مورد نياز : كلوخ مرطوب – ترازوي دقيق- دستگاه اتوو
روش كار :
رطوبت خاك را به روش وزني و حجمي اندازه گيري مي كنند.
الف- رطوبت وزني خاك : براي اندازه گيري رطوبت وزني ابتدا مقداري از خاك مرطوب مورد نظر را وزن نموده سپس در حرارت 115 درجه سانتيگراد در دستگاه اتوو قرار مي دهيم و خاك خشك شده را خارج مي كنيم و آن را وزن كرده و در حالت خشك بدست مي آيد و از رابطه زيد درصد رطوبت وزني خاك مورد آزمايش بدست مي آيد.
68/72= A
95/78= B
Ww – 10+ 72 = 95/78
73/3= 95/78- 68/82 = Ww
68/2= 73/3/10 = Pd
ب- رطوبت حجمي : براي محاسبه رطوبت حجمي خاك كافيست درصد رطوبت آن را كه قبلاً اندازه گيري نموده ايم در عدد وزن مخصوص ظاهري همان خاك را ضرب نماييم.
Bd × % M = % C
عنوان آزمايش : اندازه گيري درصد اشباع آب در خاك
درصد اشباع  مقدار رطوبتي كه 100 گرم خاك خشك شده در آون بايستي جذب كند تا به حالت اشباع درآيد.
مواد و لوازم مورد نياز : ظرف فلزي كوچك (تين) + گل اشباع + آون + دسي كاتور + ترازو
روش كار :
براي اندازه گيري درصد اشباع دو روش موجود است :
1- استفاده از آون 2- استفاده از گل با حجم مشخص
روش اول :
ابتدا تين را وزن كرده (وزن تين = a) سپس مقدار 10 تا 15 گرم گل اشباع در داخل تين قرار داده مجدد وزن مي كنيم. سپس تين مخصوص گل را در داخل آون در دماي 105 درجه به مدت حداقل 3 ساعت قرار مي دهيم.
وزن تين + گل اشباع = b
وزن تين + گل خشك = c
وزن رطوبت يا آب = f = b – c  بنابراين
وزن گل خشك = c – a

روش دوم : اين روش در صحرا استفاده مي شود و جايي استفاده مي شود كه آون و دسي كاتور در دسترس نباشد.
ابتدا ظرفي با حجم و جرم مشخص انتخاب كرده (M.V) آن را لبالب با گل اشباع پر
مي كنيم.
وزن گل اشباع
64.85 وزن تين و خاك خشك = C
64.85 - 19.142 = 45.708 وزن خاك خشك
روش اول
A = 19.142 وزن تين
B = 84.98  bگل اشباع با تين
F = b – c = 84.98 – 64.85 = 20.13

 

آزمايش شماره 10
عنوان آزمايش : اندازه گيري هدايت الكتريكي عصاره اشباع (ECe)
مواد و وسايل مورد نياز : عصاره اشباع خاك – EC متر
هدايت الكتريكي عكس مقاومت الكتريكي مي باشد با موس Mohs نشان مي دهد . موس يك واحد ابداعي عكس اهم Ohm كه واحد مقاومت است.
هدايت الكتريك عصاره اشباع هدايت ستوني از خاك است كه سطح مقطع 1 سانتي متر مربع و طول 1 سانتي متر واحد هدايت الكتريكي دسي زيمنس بر متر يا ميكرو موس بر سانتي متر است.

زيمنس واحد هدايت الكتريكي مي باشد.
براي اندازه گيري هدايت الكتريكي از دستگاهي به نام EC متر استفاده مي شود اين دستگاه از دو قسمت تشكيل شده است.
EC متر : 1) سل دستگاه 2) واحد اندازه گيري
سل دستگاه : در داخل سل 2 الكترود تعبيه شده است كه فاصله الكترودها و سطح آنها طوري تنظيم شده است كه هدايت الكتريكي از خاك به سطح مقطع cm/m21 و طول cm 1 را اندازه گيري مي كند. مقدار اندازه گيري شده توسط نمايشگر دستگاه نشان داده مي شود از آنجائيكه كه هدايت الكتريك مقدار املاح موجود در محلول خاك را نشان مي دهد لذا با درجه حرارت نسبت مستقيم دارد يعني هر چه دما بيشتر غلظت املاح در عصاره بالاتر. در نتيجه EC عصاره اشباع بيشتر مي شود به همين دليل دستگاه براي مقايسه بهتر و استاندارد بودن عدد قرائت شده در دماي 25 درجه كاليبره مي شود در دماهاي 15 تا 35 درجه به ازاي هر درجه افزايش دما 02/0 به مقدار EC افزوده مي شود.

روش كار :
ابتدا سل دستگاه را 1 بار با عصاره مورد نظر شستشو داده بيرون مي ريزيم و بعد مجدداً عصاره را در داخل سل مي ريزيم دستگاه را روشن مي كنيم و EC را قرائت مي كنيم.
غير شد اگر
كم شور
شوري متوسط
شوري زياد


شوري خيلي زياد

آزمايش شماره 11
عنوان آزمايش : اندازه گيري كربن آلي به روش متد سرد يا (والكي بلاك)
مواد آلي موجود در خاك به رقم اندازه كمشان داراي اهميت زيادي در خ

اك مي باشند مواد آلي باعث تغيير در خصوصيات شيميايي و فيزيكي و همچنين جذب و نگهداري آب و مواد غذايي در خاك خواهند شد براي اندازه گيري كربن آلي خاك از روش والكي بلاك يا متد سرد استفاده مي شود اساس اين روش بدينگونه است كه با استفاده از يك محلول اكسيد كننده قوي مانند دي كرومات پتاسيم كربن آلي خاك اكسيد مي شود . زيادي دي كرومات يا مازاد دي كرومات توسط محلول فرو آلومينيوم سولفات خنثي مي شود از تفاضل مقدار كرومات مصرفي و مقدار فرو آلومينيوم سولفات ميزان كربن آلي محاسبه مي شود.
در روش بلاك تنها 75 % كربن از آن استفاده مي شود . به همين دليل براي محاسبه مقدار كربن آلي با بيش ضريب در فرمول قرار داده شود با توجه به اينكه 1 ميلي اكي والانت دي كرومات معادل 1 ميلي اكي والانت كربن مي باشد و 1 ميلي اكي والانت كربن 2 ميلي گرم كربن است.
مواد وسايل مورد نياز : خاك خرد شده و الك شده- محلول دي كرومات پتاسيم 1 نرمال اسيد سولفوريك غليظ محلول فرو آمونيوم سولفات نيم نرمال- آب مقطر- ارلن ماير- شيكر – معرف فنيل آمين (ارتوفنانترولين) .
روش كار :


ابتدا يك گرم خاك خرد شده و الك شده را در داخل ارلن ماير مي ريزيم سپس cc10 دي كرومات پتاسيم نرمال به آن افزوده و cc20 اسيد سولفوريك غليظ هم به آن اضافه مي كنيم سپس به مدت 5 دقيقه كنار مي گذاريم تا سرد شود سپس به مدت نيم ساعت نمونه ها را شيكر مي كنيم. cc150 آب مقطر به آن افزوده و cc1 معرف دي فنيل آمين به آن مي افزاييم سپس مخلوط فوق را با فرو آمونيوم سولفات نيم نرمال تيتر مي كنيم تا تغيير رنگ كامل دهد رنگ ابتدا به سبز كدر و سپس به قرمز تغيير رنگ مي دهد تمام اين مراحل براي نمونه بلانك (بدون خاك)

M  نرماليته فرو آمونيوم سولفات
V2  حجم فرو آمونيوم سولفات معرفي براي نمونه
V1  حجم فرو آمونيوم سولفات معرفي بلانك
S  وزن خاك خشك استفاده شده در آزمايشگاه
مقدار ماده آلي موجود در خاك حدوداً دو برابر مقدار كربن مي باشد بنابراين درصد اورگانيت متر برابر است با درصد ارگانيت كربن.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید