بخشی از مقاله

اصول برنامه ريزي و ساخت مجتمع هاي فرهنگي

- برنامه ريزي فيزيكي :
مي توان گفت كه برنامه ريزي دانشكده تنها نشان دهنده استخوان بندي اطلاعات است كه براي جايگزين كردن فضاها در دانشكده لازم مي باشد. به اين ترتيب طرح با استفاده از گزارش توجيهي و برنامه ريزي فيزيكي فادر به شناخت و درك كامل از فضا و در نتيجه جايگزيني آن مي باشد.
- نحوه تشكل فضايي يك دانشكده معماري و شهرسازي :
بخش آموزشي
بخش كمك آموزشي


بخش خدماتي
4- بخش اداري
بخش آموزشي به دو قسمت آموزش نظري و عملي تقسيم مي گردد كه دانشجويان در آنها اصول مربوط به دروس مورد نظر را فرا مي گيرند.
مكانهاي آموزشي چند طبقه طرح با نقشه كشي گوشه‌ها و كرويدها آغاز مي گردد.
هيچ نقطه اي از كلاسهاي درس نبايد بيشتر از 30 متر از نزديكترين پلكان فرار يا از دربهاي پلكانهاي داخلي فاصله داشته باشد.
لذا طول حداكثر يك بلوك با پلكان مركزي تقريباً 50 متر با سه پلكان 120 متر بوده و فاصله بين پلكانها 50 تا تقريباً كمتر از 55 متر باشد.
پا پله‌هاي معمولي 152ميليمتركف پله297 ميليمترحداكثر تعداد پاپله در هر رشته پله16 عدد مي باشد.
ارتفاع طبقه مساوي يا بيش از 35/3 متر است.


طول رشته پله بدون پاگرد 47/4 متر مي باشد. پلكان بايد كمتر يا مساوي 60 متر دورتر مثلاً در مركز بلوك (1) ساختمان در گوشه (6) در توسعه به طرف بال ساختمان (4) در گوشه بداخل آمده (5) بلافاصله مجاور توالت و غيره قرار گيرد.كريدورهاي يك جهتي (3تا5) بهتر بوده ولي گرانتر از كريدورهاي دو جهتي است.
اينها را مي توان از انتها با مزيت آنكه اگر از 18 تا كمتر از 25 متر عمق داشت. با حداكثر مساحت پنجره بدون ديده شدن تير سر درگاه رنگ روشن نمودن ديوار و

سقف و كف ها روشن نمود.
- اتاق هاي كنفرانس و آمفي تاترها:
سالن سخنراني بايستي طوري طراحي شود كه دانشجويان از پشت وارد شوند . (با صندليهاي برجسته در آخرين رديف يا در صورت خيلي بزرگ بودن تاتر در ارتفاع مياني) سخنرانان مستقيماً از آپارتمان يا قسمت خود به سمت ميز خود مي روند.
(1-4) براي اتاق سخنراني كوچك با درب‌هاي به بيرون باز شو (12) اندازه‌هاي زير كافي است :
گذرگاه ديوار پنجره 6/0 تا 75/0 متر
گذرگاه ديوار داخلي 85 تا 00/1 متر
گذرگاه عقبي 75/0 تا 85/0 متر
در تاترهاي سخنراني طويل گذرگاه بين صندليهاي قدري پهن تر بوده و تاترهاي سخنراني پهن تر ترجيحا بايد يك گذرگاه مركزي به پهناي 75/0 تا 00/1 متر داشته باشد كه به سمت جلو نيز باريكتر شود. فاصله رديف جلو از تخته سياه 5/2 تا 3 متر است.فضاهاي لازم براي هر دانشجو در شرايط بسيار راحت 700*850 ميليمتر است با اندازه معمول 610*850 و مساوي يا بين 550*750 ميليمتر است. مساحت توصيه شده براي هر دانشجو با فضاي سيركلاسيون 6/0 متر مربع براي هالهاي سخنراني كوچك با نشيمن معمولي مي باشد.
ارتفاع طبقه بايد تقريباً 50/3 متر براي اطاق سخنراني كوچك قدري بيشتر براي نوع بزرگتر آن (مخصوصاً با نشيمن هاي پاپله عميق) مي باشد.
با روشنايي از طرف زاويه روشنايي روز اندازه گذاري شده در سطح بالاترين و دورترين ميز از پنجره بايد 25 سانتيمتر باشد. ارتفاع سكو معمولاً 200 تا 600 ميليمتر است.
- آتليه‌هاي طراحي :
آتليه ها بايد مناظر شمال به شرق را داشته و پنجره ها با پرده كه بتوان آن را عمدا حركت داده مجهز باشند . ديوارها و سقف بايد رنگ سفيد داشته باشند. وسائل لازم است ساده ولي راحت و قابل شستشو (از پلي اتيلن) بوده و با دقت ترتيب يابند. ميزها در امتداد ديوار خارجي روشنايي را از پنجره هاي بلند و آنها كه در وسط قرار دارند از پنجره سقفي دريافت مي دارند. (اين حالت جابجايي محوطه كار را فراهم مي سازد)


- اصول طراحي شهركهاي صنعتي:
شهركهاي صنعتي اجتماع سازمان يافته واحدهاي صنعتي مي باشد كه متناسب با استعداد مناطق محل استقرار موجبات هم افزايي و بهره‌وري مطلوب از منابع را فراهم مي سازد و علاوه بر ايجاد اشتغال مولد به رشد توليد داخلي و ارتقاء سطح فناوري مي انجامد.
فرآيند طراحي و احداث يك شهرك صنعتي تفاوت‌هاي اساسي با طراحي و احداث يك شهرك مسكوني دارد كه تنها به شيوه معماري آن محدود نمي شود، بلكه در مباني شكل‌گيري آنان اين تفاوت آشكار مي گردد.
پس از انجام مراحل امكان سنجي مكان يابي

و تصويب مراجع ذيصلاح طراحي استقرار شهرك صنعتي در زمين مورد نظر به شرح زير انجام مي پذيرد :
- مراحل طراحي شهرك‌هاي صنعتي :
1-تهيه نقشه‌هاي توپوگرافي
2-مطالعات و طراحي فاز يك
3-مطالعات و طراحي فاز دو
-تهيه نقشه توپوگرافي نقشه‌برداري و تهيه نقشه‌هاي توپوگرافي در انجام پروژه‌هاي مطالعاتي شهرك‌هاي صنعتي نقش زيربنايي داردكه پايه واساس مراحل متعددمطالعاتي وطراحي واجرايي هرشهرك مي باشد كه شامل:
1)استقرار ايستگاه‌هاي نقشه برداري و
2)ميخكوبي و تثبيت مرز زمين باربرهاي بتني
در نقشه‌برداري زمين مورد نظر در صورت وجود جاده- خطوط انتقال نيرو- منبع آب و ساير عوارض پيرامون زمين كه در طراحي و اجراء تأثيرگذار مي باشد و نيز شيب‌بندي شهرك جهت دفع آب‌هاي سطحي و هدايت فاضلاب لازم است.
#مطالعات و طراحي فاز يك:در طراحي شهرك صنعتي، آشنايي با ساختارهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي منطقه اجرايي طرح لازم مي باشد.
- قسمت اول (مطالعات مقدماتي) :
1) شناخت عوامل تاثيرگذار بر شهرك
الف ـ بررسي وضعيت تأسيسات زير بنايي در منطقه مورد مطالعه
ب ـ مطالعات هواشناسي و بررسي هاي اقليمي
موقعيت جغرافيايي محل طرح و ايستگاه هواشناسي
مشخصات اقليمي محل طرح
ج ـ بررسي و برآورد هزينه هاي انتقال تأسيسات زيربنايي
د ـ بررسي هاي زمين شناسي
ه ـ بررسي هيدرولوژي منطقه مورد نظر
و ـ مطالعات ارزيابي و زيست محيطي از شهرك هاي بيش از 100 هكتار
ز ـ كسب اطلاع از طرح هاي آينده مربوط به گسترش شبكه هاي برق ، آب ، راه آهن ، گاز ، مخابرات و …
2- مطالعه و شناخت جهت گيري صنعتي در منطقه
الف ـ مطالعه وضعيت موجود صنايع در منطقه
ب ـ مطالعه سياست هاي توسعه صنعتي در منطقه
ج ـ جمع بندي
3 – مطالعه و بررسي برنامه ريزي صنعتي در شهرك


برنامه ريزي صنعتي براي يك شهرك صنعتي مستلزم داشتن اطلاعات كافي از وضعيت موجود منابع در منطقه ، استراتژي توسعه صنعتي منطقه ، آمايش سرزمين و برنامه ريزي كلي كشور مي باشد.
4 ـ شناخت پتانسيل هاي منطقه احداث شهرك
الف- خصوصيات جغرافيايي منطقه
ب- خصوصيات جمعيت


ج- پتانسيل‌هاي اقتصادي
5) شناخت خصوصيات زمين
الف- موقعيت استراتژيك شهرك در منطقه
ب- بررسي عوارض اطراف زمين و منطقه‌أي
ج- بررسي عوارض طبيعي ومصنوعي در زمين
د- ابعاد و مشخصات فيزيكي زمين
ه – شناخت امكانات و جهات توسعه شهرك
و- مطالعه مكانيك خاك اراضي شهرك
6) شناخت ضوابط طراحي شهرك
الف- ضوابط طراحي شبكه معابر
ب- ضوابط توزيع زمين
كليه اجزايي كه در شهرك صنعتي وجود دارند، عناصر طرح هستند. اين اجزا عبارتند از : شبكه معابر
زون هاي صنعتي - ساختمان‌هاي خدماتي تأسيسات زيربنايي و تجهيزات شهري- فضاي سبز
به طور كلي زمين به دو نوع تقسيم مي شود :
1 ـ زمين هاي ساخته شده
2- زمين هاي باز
ج- ضوابط تعيين كاربري زمين
د- ضوابط تفكيك زمين
ه- ضوابط استقرار و همجواري صنايع


قسمت دوم (تهيه طرح مقدماتي)
الف- خلاصه نتايج برنامه‌ريزي صنعتي
ب- خلاصه نتايج پتانسيل هاي منطقه
ج- استفاده از نتايج مطالعات ارزيابي زيست محيطي در شهرك‌هاي بيش از 100 هكتار و بررسي و اثرات آن در طراحي شهرك .


د- جمع بندي مطالعات زهكشي اراضي (در صورت لزوم)
مطالعات طراحي سيويل :
الف- مطالعات طراحي
ب- مطالعات سيويل، كه شامل‌موارد ذيل مي شود :
مطالعات مربوط به توپوگرافي زمين
تعيين سلسله مراتب شبكه معابراز نظر وظيفه واهميت :خيابان اصلي(درجه 1)–خيابان جمع وپخش كننده(درجه 2)–خيابان دسترسي يامحلي(درجه 3)– خيابان كمربندي(درجه 4).
عوامل موثر در طراحي شبكه معابر :
نوع وسيله نقليه – سرعت طرح (سرعت وسايط نقليه)- حجم ترافيك – ايمني طرح
بررسي و مطالعه جمع‌آوري و هدايت آب‌هاي سطحي و غير سطحي
ج- تعيين عناصر هادي طرح
د- ارائه طرح‌هاي پيشنهادي فاز 1
ه- ارائه نقشه‌هاي مقدماتي و گزارش فاز 1
و – بررسي طرح فاز يك
# مطالعات و طراحي فاز دو (تهيه طرح اجرايي)
مطالعات اين مرحله بر اساس مدارك و گزارش مصوب فاز يك به شرح زير انجام خواهد شد :
انجام محاسبات كلي و تهيه نقشه‌هاي اجرايي
2 - برآورد هزينه و برنامه زمان بندي طرح
ارائه مدارك و گزارش مرحله دوم (فاز 2)
4- بررسي طراح فاز دو (مرحله دوم)
اصول برنامه ريزي و ساخت در مراكز تجاري:
- معرفي سايت مركز تجاري و گردشگري خيام


موقعيت اقتصادي- اجتماعي شهر مشهد و حوزه نفوذ آن به عنوان مركز استان خراسان توانايي هاي توسعه اقتصادي-اجتماعي بسياري را فرا راه آينده اين شهر قرار ميدهد.همين امر باعث شده
است كه در طرح جامع شهر مشهد نيز روند توسعه فيزيكي شهر نه و جايگاه ويژه اي را براي استان خراسان خصوصا شهر مشهد فراهم نموده تا بتواند تاثير و نقش منحصر به فردي را در اقتصاد و بازرگاني كشور داشته باشد.
شركت سپاد خراسان با توجه به اهميت و ويژگيهاي استان خراسان و شهر مشهد پس از بررسي هاي كارشناسي به اين نتيجه رسيد كه شهر مشهد نياز به پايانه مبادلات بازرگاني بين المللي در خور و مناسب دارد لذا به همين منظور نسبت به تهيه طرح تفضيلي مركز تجاري و گردشگري خيام در زميني به مساحت حدود 200 هكتار در حاشيه شمالي شهر مشهد و در محلي با دسترسي هاي شهري بسيار مناسب اقدام كرد.

- دلايل توجيهي انتخاب سايت:
با توجه به برنامه فيزيكي و پتانسيل هاي پيش بيني شده در اين برنامه و با توجه به پتانسيل هاي موجود براي سايت مركز تجاري و گردشگري خيام (سايت سپاد) اين سايت نسبت به گزينه هاي ديگر در اولويت خواهد بود بنابراين در نقاط ديگرمحدوده مصوب شهر مشهد نيز زمين هاي ديگري براي كاربري هاي تجاري در مقياس شهري واحدهاي صنعتي در مقياس منطقه و انبارهاي كالاهاي تجاري پيش بيني شده است و با توجه به اين كه اهم نارسايي هاي اظهار شده توسط صاحبان واحدهاي فوق الذكر مشكل تخليه و بارگيري در شهر و بالا بودن اجاره انبارها در شهر و مشكل دسترسي به كارگر به هنگام شب مي باشد. اولويت زمين مورد مطالعه را نسبت به ساير نقاط (سايت اطراف حرم و مسكن سازان و سايت اطراف ميدان غدير و فرودگاه مشهدو…)به ويژه تا سال 80 به شهر زيرمي توان بر شمرد :
-استقرار زمين مورد مطالعه در شمال كمربندي 100 متري و ارتباط مستقيم آن به مركز شهر از طريق خيابان دردست احداث خيام
-دسترسي به واحدهاي صنعتي مستقر در حاشيه جاده هاي كلات و سيمان و شهرك هاي صنعتي چرم شهر- طوس و شهرك كلات
- مجاورت زمين با ميدان ميوه و تره بار به ويژه از نقطه نظر اختصاص آن به انبارها
- استقرار در حاشيه شمالي شهر و آزاد از محدوديت هاي ورود و خروج وسايل نقليه سنگين
به منظور تخليه و بارگيري كالا در انبارها و واحدهاي تجاري عمده
-مناسب بودن نرخ انبارها و اجاره آنها
- كاربري زمين مورد مطالعه در وضع موجود:
زمين مورد مطالعه در حاشيه شمال شهر مشهد و در محدوده مصوب شهر واقع شده است اين زمين در تقسيم بندي جديد شهر كه در طرح توسعه و عمران شهر مشهد به عمل آمده است.بخشي از ناحيه 15 از جمع46 ناحيه شهري مي باشد.مساحت زمين 160 هكتار است و از شمال به ده اسماعيل آباد از جنوب و جنوب غربي به خيابان صد

متري كمر بندي شهر مشهد از غرب و جنوب غربي به خيابان صد متري كمربندي شهر مشهد از غرب به ميدان جديد ميوه و تره بار و از شرق و جنوب شرقي به گلاته بقعه محدود ميشود.
علاوه بر جاده كمر بندي فوق الذكر كه زمين مورد مطالعه را به كليه خطوط ارتباطي ورودي و خروجي شهر مشهد و در نتيجه به كليه قسمت هاي شهر نيز متصل مي سازد. خيابان در دست اقدام خيام كه در قسمت غربي زمين به جاده كمر بندي مي پيوندد جاده ار

تباطي مستقيم زمين با بخش هاي مركزي شهر به شمار مي آيد.
كاربري هاي پيشنهادي طرح توسعه و عمران در زمين مورد مطالعه به طور عمده كاربري هاي مقياس شهري ميباشد چنان كه اشاره شد كاربري هاي مقياس شهري عبارتند از :
تجاري شهري-فرهنگي-جهانگردي و پذيرايي-اردوگاههاي زايران-استاديوم ورزشي-نمايشگاه دائمي-مراكزاداري و انتظامي-پارك هاي شهري-فضاهاي سبز حفاظتي و جنگلي- ميادين ميوه و تره بار- ترمينال مسافر بري- ترمينال وسائل نقليه سنگين و انبارها
با توجه به وضع مالكيت زمين مورد مطالعه در بررسي كاربري آن تنها آن دسته مد نظر قرار گرفته كه علاوه بر ضرورت اقتصادي-اجتماعي شهر در احداث آنها جنبه انتفاعي نيز داشته و سرمايه گذاريهايي را كه در آن خصوص به عمل مي آيد به نحوي مناسب بازگرداند كه اين دسته ها عبارتند از :
كاربري هاي تجاري در مقياس شهري –جهانگردي و پذيرايي (هتل و مسافر خانه و اردوگاههاي زائرين)- ترمينال وسائل نقليه سنگين- ترمينال مسافربري- پارك تفريحي- ميدان ميوه و تره بار- انبارها و نمايشگاه در جدول سطح توسعه اين از كاربري ها طي برنامه توسعه به ترتيب 500 هكتار (75-1370 )- 421 هكتار (95-1375)- 990 هكتار (65-1380) و روي هم 1912 هكتار تا افق توسعه 1395 پيش بيني شده است.
انتخاب كاربري هاي زمين مورد مطالعه:
با توجه به نكات فوق الذكر انواع كاربري هاي مناسب زمين مورد مطالعه كه هم منطبق بر كاربري هاي پيشنهادي طرح جامع ميباشد و هم با هدف هاي اقتصادي استفاده از زمين منطبق است عبارتند از :
كاربري تجاري در مقياس شهري
انبارهاي مواد غذايي و كالاهاي تجاري
واحد هاي صنعتي در مقياس منطقه و منطبق با ضوابط سازمان محيط زيست
عوامل مؤثر بر طرح:
از مجموع مطالعات فوق ميتوان از نقطه نظر شهرسازي- معماري عوامل مؤثربرطرح را به ترتيب زير دسته بندي نمود:
اقليم
توپوگرافي
3- عوامل مصنوع (الف: خطوط تاسيساتي- ب:ارتباطات )


الگوي شكل گيري طرح:
طرح مؤثر بررسي شده در قسمت پيشين هر يك ميتوانند به نوعي در چگونگي خطوط اصلي طرح مجموعه و به ترتيب ذيل تاثيرگذارميباشند
الف- نظام دسترسي و اتصال مجموعه به شهر
ب- استقرار ستون فقرات شهري
ج- مكان يابي عناصر مورد نياز


از ديگر مطالعات و بررسي هاي انجام شده عبارتند از:
بررسي خصوصيات و ويژگيهاي زمين پروژه
موقعيت زمين پروژه
درجه بندي معابر و دسترسيهاي همجوار با زمين
ارتباطات و نحوه دسترسي مراجعين از پاركينگ عموم

ي
5- درجه بندي ورودي هاي مجموعه
جمع بندي نتيجه گيري ازمطالعه شرايط اقليمي
عرض جغرافيايي 36.16 طول جغرافيايي 59.38 ارتفاع از سطح دريا 985 متر
الف- در نظر گرفتن شرايط آب و هواي محيط در طراحي ساختمان بخصوص پوسته خارجي آن.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید