مقاله در مورد باکتری

بخشی از مقاله

باکتری

اکتریها گروهی از موجودات تک یاخته‌ای ذره بینی هستند که پوشش بیرونی نسبتاً ضخیمی آنها را احاطه کرده است. این موجودات ساختار ساده‌ای دارند و به گروه پروکاریوت‌ها تعلق دارند.
باکتری‌ها متنوع‌ترین و مهم‌ترین میکروارگانیسمها هستند. تعداد کمی از آنها در انسان و حیوانات و گیاهان بیماریزا است. بطور کلی بدون فعالیت آنها، حیات بر روی زمین مختل می‌گردد. بطور یقین

یوکاریوتها از موجودات زنده باکتری مانند بوجود آمده‌اند. نظر به اینکه باکتریها ساختمان ساده‌ای داشته و می‌توان به آسانی بسیاری از آنها را در شرایط آزمایشگاه کشت داد و تحت کنترل درآورد، میکروب شناسان مطالعه وسیعی درباره فرایندهای حیاتی آنها انجام داده‌اند.

باکتریها دارای هسته بدون غشا و هستک هستند و اجزای آن در سیتوپلاسم پراکنداند. کروموزمهای غیر مشابه و جداگانه در آنها وجود ندارد. در باکتریها، واکوئل دیده نمی‌شود. بیشتر آنها بدون کلروفیل هستند و دگرگشت (متابولیسم) خود را از راه شیمیوسنتز انجام می‌دهند. تولید مثل به دو صورت جنسی (آمیختگی) و غیر جسمی و جوانه زدن، قطعه قطعه شدن و تقسیم دوتایی صورت می‌گیرد.

تاریخچه
اینکه پروکاریوتها و یا یوکاریوتها کدام یک زودتر بر روی کره زمین ظاهر شده‌اند، کاملاً مشخص نیست. اما مطالعات تفاوتهای ژنتیکی بین یوباکتری ها، آرکی‌باکتری‌ها و یوکاریوت‌ها نشان می‌دهد که هر سه گروه از دنیای مشترکی مشتق شده‌اند. شکل باکتریها بر اساس شکل به 6 گروه تقسیم می‌شود. پنج گروه اول را باکتریهای پست و گروه ششم را باکتریهای عالی گویند.
باکتریهای پست

این باکتریها تک یاخته‌ای بوده و اگر کروی یا بیضوی باشند، کوکوس و اگر میله‌ای شکل یا دراز باشند، باسیل و اگر خمیده باشند ویبریون و چنانچه مارپیچی شکل و غیرقابل انعطاف باشند، اسپریل و اگر فنری و قابل انعطاف باشند، اسپيروکت نامیده می‌شوند.
باکتریهای عالی یا رشته‌ای

این باکتریها رشته مانند و اغلب غلاف دار هستند و اغلب اوقات شاخه‌های حقیقی ایجاد کرده، میسلیوم تشکیل می‌دهند و چون تشکیلات منشعب ایجاد می‌کنند، لذا اکتینومیست نامیده می‌شوند. بنابراین باکتریها از نظر شکل به 6 گروه گرد، دراز، خمیده، مارپیچی، فنری و منشعب تقسیم می‌شوند.
نحوه تقسیم و طرز قرار گرفتن باکتریها
دیپلوکوکوس تقسیم فقط در یک سطح انجام می‌گیرد و باکتریها دو به دو، به یکدیگر اتصال دارند.
استرپتوکوک تقسیمات یاخته‌ای در یک سطح انجام می‌شود و چند باکتری بدنبال هم قرار می‌گیرند.

تتراد اگر تقسیم در دو سطح عمود بر هم باشد اشکال چهارتایی بوجود می‌آید.
سارسین تقسیم یاخته در سه سطح عمود بر هم انجام می‌شود و توده‌های هشت تایی شبیه پاکت پستی بوجود می‌آید.
استا فیلوکوک تقسیمات یاخت

ه بطور نامنظم در سطوح مختلف انجام می‌گیرد و اشکالی شبیه به خوشه انگور بوجود می‌آید.
ساختار باکتریها
پوشینه در بعضی از باکتریها، غلاف ژلاتینی چسبناکی دیواره اسکلتی را احاطه کرده است که توسط باکتریها ساخته شده و به خارج ترشح می‌گردد و جنس پوشینه بیشتر از پلی ساکاریدها همراه با مواد دیگر است.
تاژک از واحدهای پروتئینی به نام فلاژین تشکیل شده و قابل ترمیم بوده و وسیله حرکت باکتری هستند. معمولاً طول آن چند برابر طول باکتری است. آرایش تاژک در باکتریهای تاژکدار بصورت تک تاژکی، دو تاژکی، چند تاژکی سطحی است.

تار به دو صورت جنسی و چسبنده وجود دارد و در عمل تحرک بی تأثیر است.
دیواره در بیرون غشای پلاسمایی بوده و سبب استحکام باکتری شده و به آن شکل می‌دهد. وجود دیواره برای رشد و تقسیم باکتریها لازم است.
غشای سیتوپلاسمی به صورت پرده نازکی در داخل دیواره باکتری قرار دارد و متشکل از مولکولهای چربی و پروتئینی است.

مزوزومها از فرورفتگی غشای سیتوپلاسمی به درون سیتوپلاسم حاصل می‌شود و اغلب در محل تقسیم دیواره وجود دارند و در عمل تقسیم DNA، تقسیم یاخته‌ای و تبدیل باکتری به هاگ دخالت می‌کنند.
اجزای سیتوپلاسم ریبوزمها مواد ذخیره‌ای ماده زمینه کروماتومور ماده ژنتیکی که DNA آنها غالبا به صورت یک کروموزوم تاخورده و بهم فشرده است.

تولیدمثل باکتری
باکتریها به روشهای تقسیم مستقیم، آمیختگی، قطعه قطعه شدن یا به‌وسیله کنیدی و همچنین جوانه زدن تکثیر می‌یابند. برخی باکتریها توانایی ایجاد هاگ درونی را دارند. هاگ سبب مقاومت باکتری در برابر عوامل نامساعد محیط می‌شود. هر باکتری فقط یک هاگ می‌سازد و از هر هاگ یک باکتری بوجود می‌آید.

بکارگیری باکتری های همزیست در درمان سرطان و ایدز
:: پرهام جبارزاده ::
محققان با استفاده از باکتری های موجود در اسفنج ها و سایر جانداران کوچک دریایی درمان تازه ای برای بیماری های لاعلاجی چون سرطان و ایدز کشف کردند.
به گزارش خبرگزاری مهر، در این مطالعه که در نشریه آن لاین Nature Chemical Biology به چاپ رسیده است، باکتری های همزیستی که در آبدزدک های دریایی و سایر موجودات دریازی دیگر زندگی می کنند، بررسی شدند.

باکتری های همزیست 46 گونه آبدزدک در نواحی گرمسیری اقیانوس آرام نزدیک به گینه نو بررسی شد. این باکتری ها با تولید مواد شیمیایی خاص به این جانداران کمک می کنند تا با شکارچیانشان بجنگند. بعضی از این ترکیبات شیمیایی خاصیت ضد سرطان دارند اگرچه تولید آنها در مقادیر زیاد عملا غیر ممکن است.

بر اساس گزارش sciencedaily آبدزدک دریایی با باکتری های مختلفی همزیست است. با شبیه سازی سازوکار تولید ترکیبات شیمیایی توسط این باکتری های همزیست در بدن آبدزدک دریایی می توان به درمان های تازه و طبیعی با حداقل عوارض جانبی برای بیماری های ژنتیکی دست یافت. یعنی با استخراج این باکتری ها از بدن حیوانات، گرفتن DNA آنها و القای تولید ترکیبات خواسته از طریق دستکاری های ژنتیکی می توان خوشبین بود که بسیاری از بیماری ها را درمان کرد.

دکتر Eric W. Schmidt استادیار شیمی پزشکی در دانشگاه یوتا اظهار امیدواری کرد با استفاده از دستکاری های ژنتیکی این باکتری ها برای تولید این ترکیبات شیمیایی معجزه گر، می توان با بیماری هایی مانند سرطان و ایدز مقابله کرد. به این تزتیب تنها با استفاده از القا یک جهش در مولکول DNA این باکتری ها می توان ترکیباتی کاملا طبیعی برای درمان بیماری های لاعلاج تولید کرد.

اين باکتری يا ويروس يا
اين باکتری يا ويروس يا هر موجود ديگری که اسمش را نمی دانم چنان سخت به ريه هايم چنگ انداخته که به گمانم حالاحالاها بايد ميزبانش باشم.در اين بين گاه گاهی در استراحت بين دو نيمه مسابقه (يا جنگ بين سلول های ايمنی و ميکروبها) که تبم اندکی کم شده باشد کمی کتاب خوانده ام ،فيلم هم ديده ايم.گل های معرفت اريک مانوئل اشميت با ترجمه سروش حبيبی ،آخرين مصاحبه با بکت و اندکی هم مجله سمرقند شماره هفت را تورق کردم که تازه از ايران به دستم رسيده.

موقع آمدن از ايران يک سری از کتاب هايمان را گذاشته بوديم که بعدا برايمان پست کنند.من يک رمان چند جلدی را هم بينشان جا داده بودم.مجموعه ای که دو جلد اولش را خوانده بودم در ايران

اما حالا که همه جلد هايش با رنگ های دل فريب کنج کتابخانه نشسته اند و با علم به اينکه نويسنده شان هم اغلب بيمار بوده و هوای سرد و مرطوب اذيتش می کرده و حال و روز خودم در دوران اين بيماری را هم بی شباهت به او نمی دانم، از اول شروع کرده ام به خواندن اين رمان:
دستیابی محققان به روشی نوین برای کنترل تجمع باکتری ها

محققان بین المللی از دستیابی به روشی نوین برای کنترل تجمع باکتری ها خبر دادند.
به گزارش خبرگزاری مهر، همکاری محققان آزمایشگاه ملی آرگون، انستیتو فناوری الینویز، دانشگاه آریزونای آمریکا و دانشگاه کمبریج انگلیس به ارایه تکنیک جدیدی برای تمرکز، افزایش مهارت در مهندسی پزشکی زیستی از جمله استفاده از کیت های تشخیصی درمانی با هدف کنترل تجمع باکتری ها منجر شده است.

این تکنیک منحصربفرد بر پایه انتقال جریان بسیار محدود الکتریکی در فیلم های نمونه های سلولی حاوی کلونی از باکتری ارایه شده است.
بر اساس گزارش اسپریت ایندیا، این جریان الکتریکی تجزیه الکتریکی تولید می کند که سطح pH را در مجاورت الکترودها تغییر می دهد. در این فرآیند باکتری که نسبت به تغییرات pH ناخوشایند است، در مخالف جهات الکترودها شناور شده و در نهایت در میانه سلول مورد آزمایش تجمع می کنند.

این بوی زننده از کجا می آید؟
بوی بدن از ترکیب عرق و باکتری حاصل می شود. البته عرق به نوبه ی خود کاملاً بی بوست. این باکتری است که با عرق بدن مخلوط شده و چنین بوی زننده ای را به وجود می آورد . بدن ما دو نوع عرق آپوکرین و اِکرین ترشح می کند. عرق اِکرین برای پایین آوردن درجه حرارت بدن ما، مثلاً هنگام ورزش یا زمانی که هوا خیلی گرم است، کاربرد دارد. این نوع عرق در همه ی قسمت های بدن به طور یکنواخت ترشح می شود و بی بوست . آپوکرین نوع ویژه ای از ترشحات بدن است که در محل

های مخصوصی مثل زیر بغل، کشاله های ران، دست ها، و پاها ایجاد می شود. این نوع عرق است که دلیل پیدایش آن بوی تند و زننده است ولی این هم مثل اِکرین کاملاً بی بوست و حاوی چربی و پروتئین است . باکتری هایی روی بدن ما وجود دارد که از عرق آپوکرین تغذیه می کنند. وقتی این عرق را مصرف کرد، همان کاری که سایر موجودات زنده پس از غذا خوردن انجام می دهند.
اهمیت

نفت یک فرآورده سمی برای سیستم های بیولوژیک است و آلوده کننده اصلی محیط زیست محسوب می‌‌شود. به علت ورود مستقیم نفت به اکوسیستم ها و به خاطر رهایی طبیعی آن از مخازن، فعالیتهای انجام شده جهت استخراج ان از مخازن و انتقال از مخازن به محل مصرف، فرآوری بیشتر در پالایشگاه و استعمال و مصرف آن به وسیله مصرف کننده نهایی، آلودگی ایجادمیشود.

در صورت وقوع آلودگی در خشکی مسئله قابل حل است وبه راحتی بر طرف می‌‌شود، امااز بین بردن آلودگی دریایی مشکل است. هر معیاری که فراوانی، سطح، مدت یا شدت آلودگی سیستم‌های دریایی به وسیله نفت خام را کاهش دهد، توانایی نگهداری و استخراج آن را به عنوان منبع اولیه انرژی و مواد خام افزایش می‌‌دهد.
باکتریهای نفت‌خوار
اخیرا باکتری های دریایی جدیدی که قادر به تجزیه آلودگیهای نفتی در محیطهای دریایی میباشند از ناحیه‌ای در نزدیکی جزیره بورکوم در دریای شمال، شناسایی شده اند. این باکتری های دریایی میله‌ای شکل، گرم منفی و هوازی اجباری بودند. این باکتری ها هیدروکربن های آلیفاتیک مختلفی مانند هیدروکربنهای آلیفاتیک خطی یا زنجیره‌ای شاخه دار و ترکیبات آروماتیک مانند تولوئن، نفتالین، فنانترن و آنتراسن (نه اسید آمینه، پروتئین ‌ها، کربوهیدرات ها یا پلی ساکاریدها) را به عنوان تنها

منبع کربن و انرژی مورد استفاده قرار می‌‌دهند. این باکتریها از نظر فیلوژنتیکی سابقه قبلی نداشته و در جنس جدیدی تحت عنوان Alcanivorax طبقه بندی شده اند. این باکتریها قادرند در NaCl با غلظت‌های ۰.۰۸-۳.۵M زندگی کنند .این میکروارگانیسم‌ها، فیزیولوژی و ترکیب سلولی غیر عادی دارند. کوچک بوده،حجم آنها۰.۲ میکرو متر مکعب است و سیتوپلاسم رقیقی دارند. این باکتریها فقط نصف تعدادپروتئینهای بیان شده به وسیله E.Coliرابیان می‌‌کنند. ژنوم آنهانسبتاً کوچک

است(mb۳-۴) و فقط۱-۲ اپرون rRNA را دربر می‌‌گیرد.
ویروس‌ها
ویروس‌ها هم یکی دیگر از دسته عوامل مسمومیت غذایی هستند. ویروس‌ها که موجوداتی بی‌جان هستند با قرار گرفتن در یک محیط زنده می‌توانند تکثیر شوند و از بدن میزبان به عنوان محلی برای رشد و نمو استفاده کنند. این رشد و نمو ممکن است برای میزبان به قیمت یک اسهال شدید تمام شود. سردسته ویروس‌هایی که عامل اسهال هستند. هپاتیت A است.
شناسایی باکتری با قابلیت احیای خودکار در آرسنیک
محققان فرانسوی از کشف گونه ای از باکتری ها خبردادند که قادر است خود را در محیط‌های طبیعی فوق العاده شدید نظیر آرسنیک احیا کند.
به گزارش خبرگزاری مهر، محققان مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه امیدوار هستند تا این کشف جدید به شکل گیری روشی نوین برای بررسی دقیق محیط های آلوده به چنین موادی منجر شود.
تا پیش از این یافتن راه هایی برای بررسی دقیق محیط های طبیعی آلوده به آرسنیک مخصوصا محیط های زیرآبی چالش اصلی محققان بوده است.
گروه محققان در مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه برای رسیدن به این منظور بر روی مطالعات مولکول ژنتیکی، میکروبیولوژی و ژنومیک تحقیق کرده و در عین حال ژنوم آرسنیک را در مورد مطالعه دقیق قرار دادند و دریافتند که این باکتری از قابلیت مهم احیای
خودکار در چنین محیط هایی برخوردار است.

است. عامل این بیماری ویروس HBV که به سلولـهـای کبد
آسـیب رسانده و باعث ناتوانی کبد، تخریب بافت های کبد
و یــا سرطان کبد می شود. این ویروس با تماس با خون یا
مایعات خونی بدن منتقل می شود.
در اکثر افراد توانایی مـقـابله بـا ویـروس هــپاتیت B و از بین
بردن این ویروسـها از خون وجود دارد که 6 ماه ممکن است
بـه طـول بینجامد. زمـانی که این ویروس در بدن افراد وجود

دارد، می توانند آن را به سایرین نیز منتقل کنند.
تقریبا %10-5 از افراد بزرگسال، %50-30 از کودکان و %90 از نوزادان نمی توانند از شر این ویروس خلاص شوند و بیماریشان پیشرفت می کند. بیمارانی که به طور مزمن مبتلا به این بیماری هستند می توانند باعث سرایت این بیماری به دیگران هم شوند و خطر مشکلات کبدی در اینگونه افراد بیشتر است.
ویروس هپاتیت B صد مرتبه بیش از ویروس ایدز واگیردار و مسری است. بااینحال میتوان با واکسیناسیون از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد. برای 400 میلیون انسانی که در سرتاسر جهان مبتلا به این بیماری هستند دیگر واکسیناسیون فایده ای ندارد. اما پزشکان در حال کار کردن روی راه های درمانی جدیدی برای درمان این بیماری میباشند.

در جهان:
• فقط امسال، 10 تا 30 میلیون انسان به این بیماری مبتلا خواهند شد.
• سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که 400 میلیون انسان در جهان به این بیماری مبتلا هستند.
• ویروس HBV هرساله بیش ار یک میلیون کشته در سراسر جهان می دهد.

در ایالات متحده امریکا:
• فقط امسال 5000 تا 6000 امریکایی به خاطر مشکلات مربوط به هپاتیت B جان خود را از دست دادند.
راه های انتقال
هپاتیت B معمولاً از راه خون و مایعات خونی بدن منتقل می شود. ممکن است با تماس مستقیم خون با خون، رابطه ی جنسی، استفاده از مواد مخدر غیرمجاز، و از طریق مادر مبتلا به این بیماری به نوزادش منتقل شود.

ایدز، طاعون قرن
________________________________________

براساس تحقیقات و بررسی‌های گسترده، بیماری ایدز که طاعون قرن نام گرفته از ویروس "‪ "HIV‬ناشی می‌شود، اما این ویروس از کجا آمده و پیدایش آن به چه زمانی باز می‌گردد، هنوز به صورت کامل مشخص نیست.
به گفته دانشمندان درصورتی که منشا ویروس ‪ HIV‬به طور قطعی مشخص شود، کشف واکسن و درمان آن نیز سریع‌تر و موثرتر خواهد بود.

طبق آخرین تحقیقات ژنتیکی، عامل انتقال ایدز از ترکیب دو ویروس مختلف در شامپانزه به وجود آمده، این ویروس‌ها از نوع ‪ SIV‬است که در میمون ایجاد بیماری می‌کند.
طبق یک سری تحقیقات و فرضیات، دانشمندان معتقدند ایدز طی قرن گذشته در جنگل‌های غرب آفریقا ظاهر شده است.
ویروس عامل ایدز ابتدا از طریق یکی از گونه‌های شامپانزه در آفریقا به انسان سرایت کرده است که به اعتقاد این پژوهشگران، انسان نیز در نتیجه شکار و تغذیه از گوشت شامپانزه به این ویروس آلوده شد.

ویروس ‪ HIV‬یکی از نمونه‌های جهشی ‪ SIV‬است که در میمون یا شامپانزه در آفریقا یافت می‌شود.
‪ SIV‬به این ترتیب وارد بدن انسان شد و پس از جهش ژنتیکی به ‪ HIV‬تبدیل شد.
به احتمال قوی "گینه بیسائو" در غرب آفریقا نخستین مکانی بوده که این ویروس در آن پدیدار شده است.
البته نظریه دیگری وجود دارد که یک آفریقایی اهل "کنگو" نارگیل نیمه خورده شده یک شامپانزه آلوده به ویروس ‪ SIV‬را خورده و این ویروس در بندش جهش یافته و به ‪ HIV‬تبدیل شده است.
بنابر این تحقیقات، ایدز باید از سال‌های ‪ ۱۸۶۰‬به بعد بروز کرده باشد.

براساس شواهد نخستین قربانی ایدز در آمریکا در سال ‪ ۱۹۶۹‬خود را نشان داد، در آن سال یک جوان سیاه پوست در شهر سنت لویی آمریکا دراثر ابتلا به ایدز که کاملا ناشناخته بود، درگذشت.
همچنین ویروس ‪ HIV‬در سال ‪ ۱۹۵۹‬در نمونه خون یک مرد از کشور کنگو دیده شد.
در سال ‪ ۱۹۸۱‬هشت مورد وخیم از ابتلا به یک بیماری عجیب در میان مردان همجنس باز نیویورک گزارش شد.

در آن زمان عامل شیوع ناگهانی این بیماری مشخص نشد اما کم‌کم‌این بیماری بدون نام گسترش یافت تا سرانجام در سال ‪ ۱۹۸۲‬آن را ایدز نامیدند.
به مرور تعداد این بیماران افزایش یافت و نه تنها همجنس گرایان بلکه برخی بیماران هموفیلی و معتادان تزریقی نیز علائمی مشابه ایدز داشتند.
با ظهور ایدز در آمریکا، پزشکان متوجه این پدیده مهلک و ناشناخته در فقیرترین قاره جهان، آفریقا، شدند.

در این زمان این بیماری را "اسلیم" یا مرگ دراثر تحلیل تدریجی بدن نام نهادند.
در سال ‪ ۱۹۸۴‬یک گروه تحقیقاتی آمریکایی اعلام کرد که آنها عامل بیماری ایدز را کشف کردند، یعنی همان ویروس که هم‌اکنون ‪ HIV‬نام دارد.
دراین میان آزمایش‌های خون بر روی بیماران نشان داد که این ویروس کشنده در جهان پراکنده شده و در مدت زمانی کم به تمام قاره‌ها گسترش یافته است.

تلاش‌های گسترده جهانی برای مبارزه با این بیماری با وجود شناخت وسیع از ابعاد مختلف آن مانند علت و سیر بیماری هنوز منجر به یافتن درمان قطعی آن نشده است.
عامل به وجود آورنده ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی، ویروسی است که به نام‌های "‪ "HIV_2" ،"HIV -1‬خوانده می‌شود که شایع‌ترین آن در جهان ‪HIV_1‬ است.

هشدارهای وسیع و پیاپی جوامع پزشکی سبب توجه به این بیماری شده، اما ترس زیاد انسان‌ها از آن عموما به دو علت است، یکی قابلیت سرایت و غیرقابل درمان بودن آن و دیگر اینکه درجامعه ما به‌خاطر ویژگی‌های فرهنگی و اعتقادی خاص خود پر رنگ‌تر از بسیاری جوامع دیگر است، بدنامی این بیماری است.

گروه دیگری از مبتلایان به این بیماری را معتادان تزریقی تشکیل می‌دهند که دانسته یا ندانسته در دام این بیماری گرفتار می‌شوند.
در برخی کشورها برای جلوگیری از شیوع بیماری ایدز در میان معتادان تزریقی پیشنهاداتی درخصوص بهره‌مندی این افراد از خدمات بهداشتی پیشگیری کننده ارائه شد که چندان جواب مثبت نداد.

در آمریکا به علت اینکه معتادان تزریقی دومین موج انتقال ‪ HIV‬را تشکیل می‌دهند، توجه مسوولان به در اختیار گذاردن خدمات بهداشتی و درمانی یا برنامه‌های تشخیص زودرس ‪ HIV‬و درمان سریع آنها معطوف شد.
اما معتادان تزریقی به این برنامه‌ها چندان راغب نبوده و ترجیح می‌دهند هنگام نیاز به مواد مخدر، تزریق را به صورت فردی و اورژانسی در هر مکان و با هر سرنگی انجام دهند.

همچنین در یک مطالعه اقدام به توزیع مواد ضد عفونی‌کننده برای پاکسازی سرنگ‌ها قبل از مصرف مجدد درمیان گروه‌های معتادانی که‌ازسوزن مشترک استفاده می‌کردند شد که در گروه‌های معتادانی که شیوع کم ‪ HIV‬را داشتند، در پیشگیری موثر بود.
آنچه تاکنون بیش از همه مورد توجه کشورها بوده، برنامه توزیع سوزن استریل بین معتادان است تا از سوزن‌های مشترک استفاده نکنند و این برنامه سبب کاهش انتقال ویروس شده است.
در ایران در سال ‪ ۱۳۸۰‬تفاهم‌نامه‌ای ازسوی وزارت بهداشت با سازمان زندان‌ها برای رسیدگی به سلامت زندانیان منعقد گردید که در آن قرار بر این شد که راه‌های انتقال این بیماری در زندان‌ها کنترل شود.
براساس نظر کارشناسان با انجام اقدامات کنترل‌کننده ، تا حدود بسیاری از شیوع بیماری ایدز در زندان‌ها کم شد.

کارشناسان معتقدند که گسترش تزریق مواد مخدر با سرنگ مشترک به عنوان یکی از راه‌های انتقال ویروس ایدز است که سبب جلب نظر متخصصان به پیشگیری از ایدز در میان معتادان تزریقی شد.
به عقیده آنان در ایران موارد آلودگی به بیماری ایدز در میان معتادان بسیار است و متاسفانه این روش انتقال افزایش چشمگیری درسال‌های ‪ ۷۵‬و ‪۷۶‬ داشته و موارد آلودگی از موارد ناچیز به بیش از ‪ ۹۰‬درصد رسید.
سطح دوم پیشگیری، پرداختن به آموزش گروه‌های پرخطر و آگاهی بیشتر مردم بالاخص جوانان از راه‌های انتقال بیماری ایدز است تا میزان انتقال کاهش یابد.

یک پژوهشگر هنجارهای اجتماعی در این خصوص گفت: باید در درجه اول از گسترش استفاده از سرنگ و سوزن مشترک میان معتادان تزریقی جلوگیری کرد.
فرهاد اسکندری افزود: عمده افراد درمعرض خطر بیماری ایدز همجنس بازها، افراد با شرکای جنسی متعدد، معتادان تزریقی، دریافت‌کنندگان خون و فرآورده‌های خونی آلوده، زندانیان، مهاجران، پناهندگان و نوزادان مادران مبتلا هستند.

وی اظهارداشت: با در نظر گرفتن راه‌های انتقال و افراد در معرض خطر به آسانی می‌توان دریافت که ننگین شمردن ایدز از پیش داوری‌های مردم درقبال این گروه‌های خاص ناشی می‌شود.
وی تصریح کرد: طرد از خانواده، میل به خودکشی و انتقام جویی، یاس، سرخوردگی و انزوا از عوارض روانی و عصبی است که هر یک از این عوامل شخص را از پایگاه اصلی ساقط کرده و سبب ایجاد شخصیتی ضعیف، سست و بدون اعتماد به نفس در بیمار می‌شود.

اسکندری خاطرنشان کرد: مبتلایان به ایدز به‌خاطر ننگی که متوجه آنها است یا به خاطر ترس از تبعیض، از مراجعه به مراکز خدمات بهداشتی و اجتماعی خودداری می‌کنند و به این ترتیب آسیب پذیری آنها تشدید می‌شود.
وی بیان داشت: یکی از بزرگترین مشکلاتی که معتادان تزریقی و جامعه چشم از آن برداشته‌اند، خود فروشی معتادان برای به دست آوردن هزینه اعتیادشان است.

سومین گروه مبتلایان به بیماری ایدز را کسانی تشکیل می‌دهند که به علل مختلف از خون‌های اهدایی استفاده کرده‌اند تابه خیال خود به زندگی بازگردند اما افسوس ...
به گفته کارشناسان، انتقال از طریق خون و فرآورده‌های آن، بیش از همه ناشی از مسایلی است که در گذشته براثر عدم غربالگری خون‌ها یا صدور فرآورده‌های آلوده به سایر کشورها اتفاق افتاده است.
در کشور ما کمیته فنی و اجرایی مبارزه با ایدز در سال ‪ ۱۳۶۵‬تشکیل و آزمایش خون‌های اهدایی را آغاز کرد که با این طرح تاحدود بسیاری از گسترش ایدز در کشور کاسته شد.
طبق گزارش تیر ماه ‪ ۸۴‬مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نزدیک به ‪ ۹۵‬درصد مبتلایان به ایدز

در ایران، مرد هستند و بیشترین درصد مبتلایان را افراد بین ‪ ۲۵‬تا ‪ ۳۴‬سال تشکیل می‌دهند.
‪ ۶۰/۹‬درصد از بیماران ایدزی از طریق تزریق، ‪ ۷/۳۰‬از طریق آمیزش جنسی و ‪ ۲‬درصد به خاطر مشکلات خونی، ‪ ۴‬دهم درصد براثر انتقال ازطریق مادر به کودک و ‪ ۲۹/۴‬درصد ابتلای نامشخص هستند.
در افراد مبتلا به ایدز ‪ ۳۶/۶‬درصد این افراد ‪ ۳۵‬تا ‪ ۴۴‬سال سن دارند که ‪ ۴۶/۷‬درصد این افراد تزریقی و ‪ ۲۲/۶‬درصد افراد از طریق آمیزش جنسی، ‪۲۱/۴‬ درصد ازطریق فرآورده‌های خونی مبتلا به ایدز شده و یک درصد از مادر به کودک مبتلا شده‌اند.
آمار دیگر این مرکز درمورد افراد فوت شده حاکی از آن است که تاکنون یک هزار و ‪ ۲۶۳‬نفر دراثر ابتلا به ایدز جان خود را از دست داده‌اند.

از این بین یک هزار و ‪ ۹۴‬نفر مرد و ‪ ۴۰‬نفر از درگذشتگان زن هستند.
این آمار تا اوایل تیرماه ثبت شده که ‪ ۱۱‬هزار و ‪ ۷۴۴‬نفر مبتلا به ایدز بودند و یک هزار و ‪ ۲۶۳‬نفر فوت شدند.
به نظر بسیاری از کارشناسان حدود نیمی از افرادی که با ویروس ایدز زندگی می‌کنند را زنان و دختران تشکیل می‌دهند.
تحقیقات نشان می‌دهد، احتمال ابتلای زنان حدود ‪ ۲/۵‬برابر بیشتر از مردان است.
براساس تحقیقات، ساختار بدنی زنان به گونه‌ای است که خطر انتقال از یک مرد آلوده به یک زن ‪ ۲/۵‬برابر مردان است.
یک پژوهشگر درخصوص بیماری ایدز و راه‌های پیشگیری از آن مهمترین راه‌کار را برای مهار این بیماری، آموزش ذکر کرد و گفت: روابط جنسی باید در چهار چوب خانواده شکل گیرد.
کیوان الچیان در گفت وگو با خبرنگار ایرنا مرکز تهران افزود: بهتر است جوانان را راهنمایی و آموزش‌های لازم را برای پیشگیری از ابتلا به آنان ارائه دهیم.
وی تاکید کرد: انتخاب راه کج مهم‌ترین دلیل برای رشد بیشتر ویروس ایدز است.
الچیان خاطرنشان کرد: وفاداری به خانواده، احترام به کرامت آن و پرهیز از بی‌بند وباری و انحراف جنسی از مهمترین راه‌های کنترل است.

وی آزمایش پیش از ازدواج برای جوانان را توصیه کرد و اظهار داشت: این آزمایش می‌تواند از توسعه بیماری ایدز در افراد وفرزندان متولدشده جلوگیری کند.
امروزه در ایران مطابق قانون مصوب ‪ ۱۳‬آذر ‪ ۱۳۱۷(‬ماده ‪" ،(۲‬تمام دفاتر ازدواج مکلف هستند قبل از ازدواج از نامزدها گواهینامه پزشک مبنی بر نداشتن امراض مسری مهم که نوع آنها از طرف وزارت دادگستری معین و اعلام می‌شود، مطالبه کرده و پس از بایگانی آنها به ثبت عقد با قید موجود بودن گواهی پزشک بر تندرستی نامزدها اقدام کنند."

"‪ "HIV_ ELISA‬تست استاندارد جهانی مورد استفاده بیمارستان‌ها، بانک‌های خونی و سازمان‌های انتقال خون است واین آزمایش خود ویروس را به‌صورت مستقیم جستجو نمی‌کند.
در این روش میزان پادتن (آنتی بادی) شخص آلوده علیه ویروس ‪ HIV‬اندازه -گیری می‌شود.
وقتی این ویروس وارد بدن می‌شود، یک ماده شیمیایی خاص ازسوی سیستم دفاعی تولید که پادتن (آنتی بادی) نامیده می‌شود.

پادتن‌ها دانش بدن نسبت به عفونت هستند، بنابراین اگر پادتن علیه ‪HIV‬ تولید کرده باشد، به معنای این است که شخص به این ویروس مبتلا شده است.
برپایه این تحقیقات، تولید پادتن در بدن به مدت زمان بین چند روز تا سه هفته نیاز دارد.
آزمایشی که بتوان به نتیجه آن استناد و براساس آن شخص را از سلامت خود مطلع کرد در برخی منابع بین ‪ ۶‬هفته تا ‪ ۶‬ماه و برخی دیگر بین ‪ ۸‬هفته تا ‪۶‬ ماه بعد از ارتباط خطرناک توصیه شده است.
اما "‪ "HIV _ PCR‬آزمایش دیگری است که به صورت مستقیم بیماری را در بدن جستجو می‌کند.
این تست ‪ DNA‬ویروس ‪ HIV‬را در خون ردیابی می‌کند و اگر شخص آلوده شده باشد، ‪ DNA‬ویروس ایدز در خون او وجود خواهد داشت.

براساس این تحقیقات، میزان اطمینان به دقت این تست ‪ ۹۵‬درصد است.
برخی منابع این آزمایش را دو هفته بعد از داشتن ارتباط خطرناک (تماس مشکوک با خون) و در برخی دیگر چهار هفته بعد توصیه می‌کنند.
جواب این آزمایش معمولا بین پنج روز تا یک هفته طول می‌کشد و هزینه این تست بسیار پر هزینه‌تر از ‪ HIV_ ELISA‬است.
بیش از ‪ ۲۰‬سال است که درمورد بیماری ‪ HIV‬سخن‌ها و هشدارهای بسیاری داده شده اما متاسفانه این بیماری تا به حال جان میلیون‌ها انسان را گرفته و در سراسر جهان میلیون‌ها انسان نیز آلوده شده‌اند.

البته تاکنون هیچ راهی برای درمان قطعی آن پیدا نشده و داروهای در دسترس تنها فاصله زمانی ورود ویروس ‪ HIV‬به بدن تا مبتلا شدن به بیماری را طولانی‌تر می‌کند.
بنابر آنچه گفته شد، بسیاری از مردم درباره ایدز چیزهایی می‌دانند اما متاسفانه کسانی هم هستند که ابتدایی‌ترین آگاهی‌های لازم را درباره این که ویروس ‪ HIV‬و ایدز واقعا چیست، ندارند.
آنچه مسلم است با توجه به خطر بزرگی که ایدز برای کشورها و مردم دارد مقابله و رفع این خطر باید جزو برنامه‌های مهم و مستمر سیاستگذاران باشد.