بخشی از مقاله
كمبودهاي ايمني مادرزادي و اكتسابي
يكپارچگي سيستم ايمني براي دفاع بر ضد ارگانيسم هاي عفوني و فرآورده هاي سمي آن ضروري بوده و در نتيجه ضامن بقاي فرد است .
بيماريهاي نقص ايمني عموماً در دو دسته طبقه بندي مي گردند :
1ـ بيماريهاي كمبود ايمني اوليه يا مادرزادي : 1ـ نقص در لنفوسيت B
2ـ نقص‌درلنفوسيت T
نقص در لنفوسيت B : 1ـ آگاماگلوبولينمي وابسته به x ( بروتون )
2 ـ كمبود انتخابي يك ايزوتايپ ايمونوگلوبولين مثلاً IgA deficiency
3ـ كمبود ايمني شايع متغير (CVID)
نقص در لنفوسيت T : سندرم دي جورج
2ـ بيماري هاي كمبود ايمني ثانويه يا اكتسابي :
1ـ سوءتغذيه
2ـ شيمي درماني
3ـ ويروس نقص ايمني HIV
كريپتوسپوريديوم براي اولين با
ر در سال 1907 بوسيله تايزر از غدد معدي يك موش آزمايشگاهي جدا شد .
تعريف باليني اولين مورد درمانگاهي كريپتوسپوريديوز گاوي بوسيله پانسيرا در سال 1971 صورت گرفت و اولين مورد آلودگي انسان توسط نايم و همكاران در سال 1976 در يك كودك سه ساله با ايمني كامل مبتلا به آنتروكوليت حاد تشخيص داده شد .
در همان سال ميسل و همكاران نيز از مردي 39
ساله مبتلا به نقص ايمني در واشنگتن توسط بيوپسي مخاط روده مشاهده شد .
سومين مورد آلودگي در يك پسر بچه 9 ساله مبتلا به هيپوگاما گلوبولينمي مادرزادي گزارش شد .
بين سالهاي 1980 و 1983 بيش از 80 مورد گاستروآنتريت با عامل كريپتوسپوريديوم در انسان در افراد سالم از نظر سيستم ايمني و افراد دچار نقص ايمني به خصوص ايدز گزارش گرديد .
از سال 1983 به بعد كريپتوسپوريديوزيس در افراد با ايمني كامل و نيز در افراد داراي نقص ايمني و هم چنين در حيوانات مختلف در اكثر كشورهاي جهان گزارش گرديده است .
تنوع گونه هاي كريپتوسپوريديوم :
در خانواده كريپتوسپوريدئيده تنها جنس كريپتوسپوريديوم مشاهده
مي شود اما در مورد گونه هاي مختلف اين جنس نظرات مختلفي مطرح شده است. گونه اي كه بيشتر انسان و پستانداران را آلوده ميكند ، كريپتوسپوريديوم پاروم مي باشد . به علت عدم وجود شواهد كافي درمورد اختصاصي بودن اين انگل ها از نظر ميزبان مي توان آن ها را بعنوان يك گونه واحد در نظر گرفت .
پيوستگي گونه ها توسط لواين بررسي شد و چها گونه را مشخص كرد :
ـ كريپتوسپوريديوم موريس در پستانداران
ـ كريپتوسپوريديوم مله آگرديس در پرندگان
ـ كريپتوسپوريديوم كروتالي در مارها
ـ كريپتوسپوريديوم نازوروم در ماهي ها
علاوه بر گونه هاي مذكور كريپتوسپوريديوم با يله اي در پرندگان ، كريپتوسپوريديوم رايري در خوكچه هندي ، كريپتوسپوريديوم بويس در گاو، كريپتوسپوريديوم فليس در گربه ، كريپتوسپوريديوم پاروم در انسان و اكثر پستانداران .
كريپتوسپوريديوم :
كريپتوسپوريديوم در حال حاضر به عنوان يكي از عوامل شايع در ايجاد اسهال در انسان و حيوانات سراسر نقاط دنيا شناخته شده است .
كريپتوسپوريديوم يك تك ياخته كوكسيديائي است كه قادر است علاوه بر اپي تليوم دستگاه گوارش و تنفس به ساير نقاط بدن از جمله غدد ضميمه دستگاه گوارش و برخي از قسمت هاي دستگاه ادراري و تناسلي دست يابد . ضمناً وجود انگل در حلق ، ناي ، معده
، دوازدهه ، كيسه صفرا ، آپانديس ، ايلئوم ، كولون و ركتوم افراد داراي نقص ايمني بارها گزارش داده شده است .البته به نظر مي رسد كه راه اصلي انتقال انگل از طريق (Fecal – oral ) باشد . شيوع عفونت در مهد كودك ها ، مسافران ، افرادي كه با حيوان سروكار دارند، در افراد هم جنس باز و كساني كه با افراد مبتلا به اين انگل ارتباط دارند و همينطور افراد مبتلا به ايدز گزارش شده است .
آلودگي به اين انگل را به دلايل زيربايد جدي گرفت :
1ـ هنوز درمان كاملاً موثري براي آن شناخته نشده است .
2ـ به دليل كوچكي ومقاوم بودن اووسيست ها راه قطعي براي از بين بردن آن ها توصيه نشده است .
3ـ مرگ و مير ناشي از اسهال هاي كريپتوسپوريديائي در مبتلايان به نقص ايمني به خصوص ايدز در چند سال اخير قابل توجه بوده است .
4ـ اهميت اقتصادي بيماري در دامپزشكي به علت درصد بالاي آلودگي در حيوانات خصوصاً در نشخواركنندگان .
ـ نقش ايمني در ابتلا به كريپتوسپوريديوم :
به نظر مي رسد كه به هم خوردن تعادل سيستم ايمني هومورال و يا سلولار در كريپتوسپوريديوزيس سبب ايجاد عفونت هاي طولاني و خطرناك مي شود . در بيماران مبتلا به ايدز و كساني كه از داروهاي تضعيف سيستم ايمني استفاده مي كنند و همينطور در افراد دچار هيپوگاما گلوبولينمي اين انگل سبب عفونت جدي و طولاني مدت مي شود .
پاسخ هاي ايمني در برابر انگل با واسطه سلولي است و شواهد آن وجود بيماري در افراد مبتلا به ايدز مي باشد كه دچار نقص در اين سيستم مي باشند و يا مربوط به ايمني هومورال مي باشد كه شواهد آن وجود بيماري به صورت حادتر در افراد مبتلا به هيپوگاما گلوبولينمي مي باشد .
راههاي انتقال كريپتوسپوريديوم :
اصلي ترين راه انتقال انگل به انسان و ساير حيوانات از راه خوردن اووسيست مي باشد . انتقال به دو طريق شهري و روستائي مي باشد .
انتقال شهري يا مستقيم :
در ابتدا تصور مي شد كه حيوانات منشأ عفونت براي انسان هستند . ولي گزارشات بعدي درافراد مبتلا به انگل هيچگونه شواهدي دال بر تماس با حيوانات اهلي يا حيوانات مزرعه را نشان نميداد و سرانجام مشخص شد كه در جوامع شهري انتقال از راه فرد بيمار به فرد سالم صورت مي گيرد .
آب به عنوان عامل مهمي در انتقال انگل مطرح مي شود . انتقال از راه غذا ، ميوه وسبزي جات هم گزارش شده است .
انتقال روستائي يا زئونوتيك :
انتقال روستائي ابتدا به عنوان عامل اصلي عفونت براي انسان مطرح بود زيرا در دو مورد بيماري در انسان تماس با حيوانات وجود داشت و ضمناً مشخص شد كه دامداران داراي علائم و فاقد علائم و همچنين خانواده هاي آنها به ميزان زيادي اووسيست هاي اين انگل را دفع مي كنند .
سيكلوسپورا :
در ابتدا چنين تصور مي شد كه اين ارگانيسم از خانوادة جلبك هاي سبز ـ آبي مي باشد و به همين علت آن را سيانوباكتريوم نامگذاري كرده بودند ، ولي بعداً متوجه شدند كه اين ارگانيسم تك ياخته اي از زير ردة كوكسيديا و از جنس سيكلوسپورا مي باشد .
موارد گزارش شده آلودگي با اين انگل تا سال 1979 ميلادي ناچيز بوده ولي با افزايش اطلاعات و آگاهي در مورد اين انگل ، شناخت اسهال هاي ناشي از آن از سال 1989 به بعد افزايش يافته است .
بيماري زائي :
از نظر كلينيكي يك اسهال طولاني مدت در فصل تابستان و يا در كساني
كه از نواحي گرمسيري باز مي گردند راهنماي تشخيص خوبي براي انگل محسوب مي شود . به طور كلي علائم باليني در سيكلوسپورا بسيار شبيه به كريپتوسپوريديوزيس مي باشد.
بيشتر مبتلايان به سيكلوسپوريازيس را مبتلايان به نقص سيستم ايمني خصوصاً نقص ايمني سلولي و مسافراني شامل مي شوند كه به كشورهاي در حال توسعه مسافرت نموده اند
.
اولين مورد سيكلوسپوريازيس در ايران بوسيلة دكتر رضائيان و همكاران در سال 1375 در يك بيمار مبتلا به ايدز شناسايي گرديد .
ژيارديا لامبليا :
اين انگل انتشار جهاني دارد .
انتقال انگل با بلع كيست هاي چهار هسته اي همراه آب و مواد غذايي آلوده صورت مي گيرد . البته تماس مستقيم با افراد آلوده هم مي تواند يكي از راههاي مهم انتقال باشد .
ژيارديا لامبليا در بين كودكان شايع تر است به خصوص دركودكاني كه در مدارس و پرورشگاهها به صورت دسته جمعي زندگي مي كنند ، آلودگي به اين انگل بسيار شايع است .
تحقيقات نشان
داده كه كمبود ايمونوگلوبولين IgA سبب مي شود ژيارديوز به صورت شديدتري بروز نمايد .
سيتوتوكسي سيتي براي ژيارديا لامبليا در سلول هاي فعال effector ديده شده است پس هم ايمني هومورال و هم سلولار در محدود كردن عفونت نقش مهمي ايفا مي كنند .
ايزوسپورابلي:
اين انگل يك تك ياخته كوكسيديائي از شاخه آپي كمپلكسا و از جنس ايزوسپورا مي باشد كه درافراد مبتلا به نواقص سيستم ايمني سبب ايجاد اسهال هاي طولاني مدت مي شود . اين انگل درافراد سالم از نظر سيستم ايمني يك گاستروآنتريت ملايم ايجاد مي كند.
