بخشی از مقاله
پيشگفتار
راهسازان از زمانهاي قديم برلزوم و اهميت روسازي راهها واقف بودند و برحسب مورد از انواع آن استفاده مي‌كردند. طرح، اجرا و نگهداري روسازي راهها از مهمترين و درعين حال از مشكل ترين قسمتهاي راهسازي است و غالب اشكالات بعدي زائيده طرح، اجرا ويا نگهداري غير اصولي اين قسمت پر اهميت راه ميباشد.
اگر روسازي راهي بطوراصولي و صحيح طرح، اجرا و نگهداري نشود، راه در برابر عوامل جوي و اثر فرساينده آمد و شد خود روها مقاومت نكرده و بسرعت خراب شده ودرنتيجه موجب ازدست رفتن سرمايه گذاري اوليه ميشود. علاوه براين، خرابي روسازي باعث افزايش سايرهزينه‌ها از قبيل هزينه مرمت و بهسازي و همچنين افزايش هزينه‌هاي غيرمستقيمي كه بعلت بدي روسازي به استفاده كنندگان از راه تحميل ميشود خواهد شد.
درچند دهه اخير بدنبال پيشرفت‌هاي قابل ملاحظه اي كه درعلم مكانيك خاك، مصالح روسازي، انجام آزمايشات آزمايشگاهي و كارگاهي، مقاومت مصالح و تحليل سيستم‌هاي پيچيده روسازي با استفاده ازماشين‌هاي حسابگر الكتروني بوقوع پيوسته است، لازم است كه مهندسين راهساز ضمن اطلاع از شرايط خاص ايران ازآنچه كه دراين زمينه‌ها درسايركشورهاي ديگر رخ مي‌دهد آگاهي داشته باشد.
مقدمه
دراين مبحث انواع خرابيهاي متداول روسازيهاي آسفالتي و شني شرح داده شده،و علل بوجود آمدن اين خرابي‌ها و نحوه مرمت آنها ذكرگرديده است. بطوركلي انواع مختلف خرابي‌هاراميتوان به دوگروه تقسيم كرد:
الف_ خرابيهاي بنيادي (سازمان)
ب_ خرابيهاي سطحي (وظيفه اي)
خرابيهاي بنيادي وقتي به وقوع مي‌پيوندندكه سيستم روسازي بعلت ندانستن قدرت باربري كافي دراثربارهاي وارد صدمه ديده وديگرنتواند بدون افزايش بيشتر خرابي‌ها، بارگذاري بيشتري را تحمل نمايد. خرابيهاي سطحي وقتي اتفاق مي‌افتندكه بدون آنكه الزاماً سيستم روسازي از نظر سازه اي قدرت باربري خود را از دست داده باشد، بعلت ناهموار شدن بيش ازحد سطح روسازي، بهره برداري ازآن با اشكال صورت گيرد.
تشخيص نوع خرابي (بنيادي _ سطحي) ازنظرانتخاب نوع و نحوة مرمت و بهسازي روسازي داراي اهميت زيادي ميباشد. براي مرمت خرابيهاي بنيادي، سيستم روسازي بايدازنقطه نظرسازه اي تقويت گردد. درحالي كه براي مرمت خرابيهاي سطحي، بايد با انجام اقدامات لازم سطح رويه صاف و هموارشود.
تركها
تركهاي موزائيكي (پوست ماري _ سوسماري):
اين تركها بعلت داشتن شباهت به پوست بدن سوسمار،تركهاي سوسماري يا پوست ماري نيز ناميده ميشوند. اين نوع خرابي با ترك خوردن تمام و يا قسمتي از سطح رويه آسفالتي به شكل تكه‌هاي نسبتاً كوچك چند ضلعي ظاهر شده و معمولاً با تكراربارگذاري بر وسعت خرابي افزوده ميشود.
علت بوجود آمدن تركهاي موزائيكي تغييرشكل بيش ازحد لايه‌هاي روسازي دراثربارگذاري، ويا خستگي بيش ازحد لايه رويه دراثربارهاي وارد به آن است. روسازيهائي كه برروي خاكهاي با مقاومت كم و با قابليت تغييرشكل زياد ساخته ميشوند، معمولاً به اين صورت ترك مي‌خورند. همچنين اگرلايه‌هاي اساس و زيراساس هم بعلت عدم تراكم كافي مقاومت لازم را نداشته باشد، ممكن است باعث بوجود آمدن تراكهاي موزائيكي شود. در مواردي كه تراكهاي موزائيكي تمام ويا قسمت بزرگي از روسازي را فراگرفته باشد، معمولاً علت آن خستگي بيش ازحد رويه آسفالتي تحت اثر عبور وسائل نقليه سنگين است.
براي مرمت تركهاي موزائيكي، اگرخرابي موضعي بوده و درسطح به وسعت نسبتاً كمي بوجود آمده باشد، بايدبا استفاده از وصله عميق اقدام به مرمت قسمت خراب شده روسازي شود. درصورتي كه خرابي دروسعت وطول زيادي ازسطح رويه مشاهده شود، علت خرابي كافي نبودن قدرت باربري روسازي است وبراي تقويت آن بايدازي
ك لايه روكش آسفالتي با ضخامت كافي استفاده شود.
تركهاي برشي (كناري):
تركهاي برشي ياكناري به تركهائي اطلاق ميشودكه به موازات محور طولي راه و به فاصله كمي از لبه روسازي قرارگرفته باشد. تركهاي برشي ممكن است علاوه برتركهاي طولي داراي تركهاي عرضي نيز باشند. تركهاي عرضي معمولاً يك ياچند طولي را قطع كرده و به لبه روسازي منتهي ميشود.
علت بوجودآمدن تركهاي برشي فقدان پايداري واستقامت برشي خاك يامصالح كناره‌ها روسازي است. يك نمونه ازاين خرابي نشان داده شده است. دراين حالت عدم تراكم كافي خاك محل كنده كاري شده و عبور وسايل نقليه در فاصله كمي ازمحل كنده شده، سبب بوجود آمدن تراكهاي برشي گرديده شده است. زيرا خاك محل كنده كاري شده در برابر تغيير شكل جانبي خاك و
مصالح كنار روسازي مقاومت نكرده ودرنتيجه تغيير شكل بيش ازحد روسازي سبب ترك خوردن و شكست رويه آسفالتي شده است.
نمونه‌هاي ديگر اين خرابي در مواردي كه راه برروي خاكريزهاي با شيب شيرواني زياد و ناپايدار ساخته ميشود مشاهده ميگردد. تركهاي برشي همچنين در مواردي كه شانه‌هاي راه به طرز صحيح طرح و ساخته نشده اند، و يا روسازي اساساً فاقد شانه باشد نيز بوجود مي‌آيد.
براي مرمت خرابي ناشي از تركهاي برشي بايد قبل از اقدام به تعمير رويه ترك خورده، مبادرت به رفع علت خرابي يعني تحكيم خاك و مصالح ناپايدار كناره‌هاي روسازي شود. اگر علت خرابي عدم تراكم كافي خاك كناره‌هاي روسازي باشد، بايد با متراكم كردن خاك وزن مخصوص آن را به حد لازم رساند. در مواردي كه تركهاي برشي در اثر عدم وجود شانه‌هاي راه بوجود آمده باشد، بايد با بكار بردن مصالح مناسب اقدام به ساختن شانه‌ها شود تا كناره‌هاي روسازي تقويت شوند. پس از رفع علت خرابي آنگاه بايد با برداشتن قسمتهاي ناپايدار روسازي و پركردن آن با بتن آسفالتي گرم، سطح قسمتهاي خراب شده و احتمالاً نشست كرده روسازي مجدداً به سطح اوليه قبل از خرابي آورده شود. اين عمل معمولاً با انجام وصله امكان پذير است.
تركهاي انقباضي:
تركهائي كه در اثر تغيير حجم وجمع شدن رويه آسفالتي در اثر افت دماي محيط بوجود مي‌آيند، تركهاي انقباضي ناميده ميشوند. تركهاي انقباضي معمولاً عرضي بوده و گاهي هم به شكل مجموعه اي ازتركهاي به هم پيوسته كه تشكيل قطعات بزرگي را ميدهند ظاهر ميشوند. در حالت اخير، تفاوت ظاهري اين تركها با تركهاي موزائيكي در آن است كه تركهاي انقباضي سطح رويه را به قطعات بزرگتري تقسيم كرد و به علاوه گوشه‌هاي اين قطعات نيز تيزتر است.
علت بوجود آمدن تركهاي انقباضي بكاربردن قيري است كه براي آب و هواي منطقه مورد مصرف سفت ميباشد. براي مرمت اين نوع خرابي بايد ابتدا تركها باقير ياقيرحاوي ماسه ريز دانه وگردسنگ (بسته به گشادي تركها) پرشود وسپس در صورت لزوم با استفاده ازيك لايه نازك روسازي روكش شود.
تركهاي بين دوخط:
اين نوع تركها در حقيقت همان درزهاي طولي بين خطوط راه هستندكه به علت اجراي نادرست رويه آسفالتي، درزهاي آن باز شده اند. ورود آب دراين تركها باعث تشديد خرابي و بازترشدن آنها ميشود.
علت بوجود آمدن تركهاي بين دوخط اجراي غيرهم زمان رويه آسفالتي خطوط مجاور يكديگر است. زيراپس ازپخش و كوبيدن آسفالت خط اول وسپس خط مجاورآن درزي بين اين دوخط بوجود مي‌آيدكه هرقدر هم درپيوند دوخط كوشش شود، نقطه ضعفي در محل اتصال بوجود مي‌آيدكه درآينده باعث خرابي ميشود.
اين نوع خرابي همچنين بين خط كناري وشانه آسفالتي راه نيز ممكن است بوجود آيد. علت وقوع آن نظير آنچه كه درموردترك بين دوخط بيان شد، اجراي غير هم زمان آسفالت خط كناري و شانه راه است.
براي اجتناب ازاين خرابي بايد حتي الا مكان سعي شودكه با بكاربردن تعدادكافي ماشينهاي پخش آسفالت مصالح تمام عرض راه بطورهم زمان پخش و كوبيده شود.
براي مرمت ترك بين دوخط بايد اين تركها با استفاده ازقيرياقيرحاوي ماسه ريزدانه وگرد سنگ پرشودتاجلوي ورودآب به داخل ترك ودر نتيجه به داخل روسازي گرفته شود.
تركهاي انعكاسي:
تركهاي انعكاسي به تركهائي اطلاق ميشودكه درسطح روكش آسفالتي ودرمحل‌هائي كه تركهائي در سطح روسازي قديمي وجود داشته، پديدآمده باشد. اين تركها در حقيقت انعكاس تركهاي لايه زيرين درلايه روكش آسفالتي است.
تركهاي انعكاسي اغلب درسطح روكش آسفالتي كه برروي روسازيهاي بتني يامصالح تحكيم شده باسيمان ساخته شده اندبوجودمي آيد. اين تركها همچنين درسطح روكش آسفالتي كه برروي روسازي آسفالتي با تركهاي عريض و مرمت نشده ساخته ميشوند نيزپديدمي آيد.
علت بوجودآمدن تركهاي انعكاسي حركات افقي وقائم لايه واقع درزيرروكش آسفالتي است. اين حركات دراثرتغييرات رطوبت و درجه حرارت در مصالح روسازي، وهمچنين دراثرعبور وسائل نقليه سنگين بوقوع مي‌پيوندد.
براي مرمت تركهاي انعكاسي بايد اين تركها با استفاده ازقيرياقيرحاوي ماسه ريزدانه وگرد سنگ پرشوند.
تركهاي هلالي (لغزشي):
تركهاي هلالي معمولاً درمسيرحركت چرخهاي وسائل نقليه بعلت وارد شدن نيروهاي شديد افقي (ترمزكردن) درسطح رويه آسفالتي بوجودمي آيد. علت تشكيل شدن اين تركها فقدان چسبندگي كافي بين لايه رويه آسفالتي و لايه زيرآن است. وجود موادي ازقبيل گرد و خاك، روغنهاي نفتي يا آب، كه ممكن است به علت عدم دقت درروي سطح راه قبل ازاجراي رويه آسفالتي وجود داشته باشد، ميتواند منجربه بوجودآمدن اين تركها شود. عدم بكاربردن اندود سطحي
بين لايه آسترولايه رويه آسفالتي نيزميتواند سبب بوجود آمدن تركهاي هلالي شكل شود.
مناسب ترين نحوه مرمت اين نوع خرابي،كندن قسمت خراب شده و استفاده ازبتن آسفالتي گرم براي انجاموصله سطحي است.
تغييرشكل‌هاي سطح رويه
نشست محل كنده كاري شده:
اين خرابي به نشستي كه درمحل كنده كاري شده روسازي بمنظورعبورلوله‌هاي آب وگاز ياكابل تلفن وامثال آن بوجودآمده اطلاق ميشود. علت اين خرابي فقدان تراكم كافي مصالح بكاررفته براي پركردن مجدد محل كنده شده است.
براي جلوگيري از بوجود آمدن اين خرابي بايدابتدا محل كنده كاري شده بلافاصله پس ازاتمام عمليات بامصالح مناسب پرشده وبه خوبي متراكم شود وسپس روسازي آن بااستفاده ازبتن آسفالتي گرم انجام شود. بايد توجه داشت كه ضخامت رويه آسفالتي محل مرمت شده نبايد به هيچ وجه ازضخامت رويه قسمتهاي مجاورآن كمترباشد.
براي مرمت محل نشست كرده بايدقسمت خراب شده بااستفاده ازبتن آسفالتي گرم پرشده وبه خوبي متراكم شود. ضخامت لايه بتن آسفالتي بكاررفته بايد به اندازه اي باشدكه پس ازمتراكم كردن آن سطحش قدري از سطح بقيه روسازي بالاتر باشد. رعايت اين نكته باعث ميشودكه سطح نها ئي قسمت مرمت شده پس ازآنكه تحت آمد و شد خوروها قرار گرفت هم سطح بقيه روسازي شود. ليكن بايددقت شودكه اين اختلاف سطح نبايدطوري باشدكه نهايتاً ازبين نرفته و به صورت برآمده (گرده ماهي) باقي بماند، زيرا درآنصورت اين برآمدگي خودسبب ناهمواري سطح روسازي خواهدشد.
موج:
اين خرابي كه نمونه اي ازآن نشان داده شده است بصورت موجي درجهت حركت وسائل نقليه درسطح رويه آسفالتي بوجودمي آيد. روسازيهاي آسفالتي كه مصالح لايه رويه آنها بطرزصحيح طرح و انتخاب نشده اند و درنتيجه داراي استقامت برشي كافي نيستد، به اين صورت خراب
ميشود. موج‌ها درمحل‌هائي كه نيروهاي برشي شديدي به روسازي واردميشود بوجودمي آيند. نيروهاي برشي شديدمعمولاً درنزديكي تقاطع‌هاكه وسائل نقليه متوقف ميشود وياازحالت سكون به حركت درمي آيند، ويادرساير محل‌هاي تغييرسرعت، توسط چرخهاي وسائل نقليه به روسازي واردميشود.
علت بوجودآمدن موج معمولاً يكي ويا تركيبي ازعوامل زير است:
الف- مصرف بيش ازحدلازم قيردرمخلوط آسفالتي،
ب- بكاربردن قيري كه بيش ازحدلازم براي آب و هواي منطقه مورد مصرف نرم است،
ج- مصرف بيش ازحد مصالح ريزدانه درمخلوط آسفالتي،
د- وجود مقدارزياد مصالح گردگوشه درمخلوط آسفالتي،
ه- هوا ندادن مخلوطهاي آسفالتي كه در ساختن آنها ازقيرهاي محلول استفاده شده است.
براي مرمت اين نوع خرابي، درمواردي كه وسعت خرابي كم بوده وشدت موج‌ها زياداست بايد اقدام به كندن و برداشت كامل قسمت خراب شده رويه شود. دراين حالت محل كنده شده بايد بااستفاده ازبتن آسفالتي گرم پرشود. درمواردي كه وسعت خرابي نسبتاً زياد بوده و شدت موج‌هاكم است بايد با استفاده ازيك لايه نازك روكش آسفالتي اقدام به رفع خرابي شود.
گودي مسيرچرخها (شيارشدن):
گودي مسيرچرخها به موجي عرضي كه درسطح رويه آسفالتي بوجود مي‌آيد اطلاق ميشود. نقاط گود اين موج‌ها در مسيرهاي حركت چرخهاي وسائل نقليه سنگين قرار دارند.
علت بوجودآمدن گودي مسيرچرخها تحكيم لايه‌هاي وسازي ويا خاك بستر راه ميباشد. ميزان گودي مسيرچرخها بستگي به شدت آمد و رشد دارد، و هرچه تعداد و وزن وسائل نقليه سنگين بيشتر باشد، شدت اين خرابي نيز بيشتر خواهد بود. ميزان گودي مسيرچرخها را ميتوان با قرار دادن يك شمشه فلزي ياچوبي بلند در عرض راه مشاهده كرده وآنرا اندازه گيري نمود. اين خرابي همچنين دراثرحركت جانبي مصالح آسفالتي درجهت عمود برحركت وسائل نقليه نيز ممكن است بوقوع بپيوندد.
براي اجتناب از اين نوع خرابي بايد مشخصات فني مصالح روسازي طوري انتخاب شود كه استقامت و پايداري كافي را داشته باشد. مصالح سنگي مخلوطهاي آسفالتي بايد شكسته بوده واز بكار بردن مصالح سنگي گردگوشه اجتناب شود. همچنين بايد از مصرف ميزان بيش ازحدقير و مصالح ريزدانه كه باعث كاهش استقامت مخاوط ميشودخوداري گردد.
براي مرمت گودي مسيرچرخها بايد با استفاده از بتن آسفالتي گرم محل‌هاي گود شده پرشده و درصورت لزوم بايك لايه نازك آسفالتي روسازي روكش شود.
نشست موضعي:
نشست وضعي به خرابي اطلاق ميشودكه درآن قسمت نستاً محدودي از روسازي دراثرنشست، سطحش ازبقيه قسمتهاي ديگر روسازي پائين تر باشد. اين خرابي ممكن است با، يا بدون ظاهرشدن تركهائي بوجودآيد.
نشست موضعي توسط سرنشينان وسائل نقليه اي كه از روي آن عبورميكنند احساس شده، و محل آن توسط آبي كه بلافاصله پس از بارندگي معمولاً درآن جمع ميشود مشخص ميشود. درسايرمواقع، محل نشست موضعي به كمك تفاوتي كه دررنگ بين قسمت نشست كرده و سايرقسمتهاي روسازي به علت اثرآب بوجودمي آيد قابل تشخيص است.
علت بوجودآمدن نشست موضعي، نشست خاك بستر يا مصالح روسازي كه به صورت غير يكنواخت متراكم شده اند ميباشد.
براي مرمت اين نوع خرابي بايد محل نشست كرده با استفاده از بتن اسفالتي گرم پر شده و متراكم شود.
تورم:
تورم عبارت است ازبالا آمدن قسمتي از سطح روسازي آسفالتي دراثرافزايش حجم خاك بستر روسازي ويا مصالح آن. افزايش حجم خاك معمولاً به دو علت صورت ميگيرد:
الف- تورم دراثر يخبندان
ب- تورم دراثر رطوبت
علل و روشهاي جلوگيري از اين نوعي خرابي در بخش هفتم شرح داده شده است. براي مرمت اين نوع خرابي بايد پس ازكندن وبرداشت كامل مصالح قسمت متورم شده و تعويض خاك قابل تورم با مصالح مناسب. سطح روسازي وصله شود.
خرد وكنده شدنها
چاله‌ها:
اين خرابي به گودي‌هائي كهدراثر خرد وكنده شدن قسمتي از مصالح رويه واساس روسازي بوجود مي‌آيد اطلاق ميشود. معمولاً چاله‌ها در اواخر فصل زمستان و اوايل فصل بهار بوجود مي‌آيند. علت اين امر بالا بودن ميزان رطوبت خاك در اين زمان ازسال ودر نتيجه كم بودن مقاومت خاك است. اين ساله بخصوص در مورد رويه‌هاي نازك آسفالتي كه قسمت اعظم قدرت باربري سيستم روسازي توسط لايه‌هاي اساس و زير خاك بستر تامين ميشود شديدتر است. ساير عواملي كهدربوجود آمدن چاله‌ها مؤثر هستند، عبارتنداز:
الف - كافي نبودن مقدار قير مصرفي در مخلوط آسفالتي
ب - مصرف مقدار خيلي زياد يا خيلي كم مواد ريزدانه در مخلوط آسفالتي
ج - عدم وجود سيستم زهكشي مناسب
نحوه اصولي مرمت اين نوع خرابي به اين ترتيب است كه پس از پاك كردن چاله‌ها از مواد خارجي، آب، و دانه‌هاي شل مصالح، بايد سطوح داخلي و كف چاله قيرپاشي شده و سپس اين چاله‌ها با بتن آسفاتي گرم پر شده و متراكم شود.
جداشدن دانه‌ها:
اين خرابي كه معمولاً از كناره‌هاي روسازي شروع شده وبه طرف نقاط داخلي روي آسفالتي پيشروي ميكند، علل مختلفي دارد كه عبارتند از:
الف - اجراي رويه آسفالتي در هواي سرد يا يا مرطوب
ب - تراكم غيركافي مصالح آسفاتي
ج - بكار بردن مصالح سنگي آلوده و يا كم دوام در لايه رويه آسفاتي
د - كمبود ميزان قيرمصرفي درمخلوط آسفالتي
ه - گرم كردن بيش ازحد بتن آسفالتي موقع پخت آن
براي مرمت اين نوع خرابي بايد سطح قسمت خراب شده روسازي قيرپاشي شده، ودرمواردي كه وسعت خرابي زياد است با استفاده ازيك لايةآسفالتي نازك روسازي روكش شود.
لغزنده شدن، سطح روسازي
رو زدن قير:
رو زدن قيربه بالاآمدن وخارج شدن قسمتي ازقيرمصرفي دررويه آسفالتي كه دراثروشدخودروهاصورت ميگرد، اطلاق ميشود. قيري كه به اين نحوازمصالح آسفالتي روميزند توسط چرخهاي وسائل نقليه به صورت لايه نازكي درسطح راه وسبب صيقلي شدن آن ميشود.
علت اصلي روزدن قيركه همواره درهواي گرم وتحت اثر وسائل نقليه سنگين به وجودمقداربيش ازحدقيردرمخلوط آسفالتي است. روزدن قيردرمخلوط‌هائي كه داراي فضاي خالي كمترازحدلازم هستندنيزبوجودمي آيد.
قيرروزده سبب كاهش اصطكاك بين سطح راه وچرخهاي وسائل نقليه شده وبه خصوص درمواقع بارندگي ممكن است منجربه تصادفات شود. درفصل تابستان قير روزده بعلت بالا بودن درجهحرارت هوابصورت شل وخميري درآمده وتحت اثر حركت وسائل نقليه درسطح راه فتيله ميشود. روزدن قيرمعمولاً با خرابيهاي دگير از جمله موج وگودي مسيرچرخهاكه علل مشابهي دارند همراه است.
براي مرمت اين نوع خرابي اگروسعت قسمت خراب شده كم باشد، برروي سطح راه ماسه و يا شن ريزدانه پاشيده شده وكوبيده ميشود. روكش كردن راه با استفاده ازيك لايه نازك و كم قيرراه حل مناسب ديگري براي مرمت اين نوع خرابي است.
صيقلي شدن د انه‌ها:
دانه‌هاي مصالح سنگي بكار رفته در تهيه مخلوطهاي آسفالتي در صورتي كه داراي سختي كافي نباشد ممكن است كه تحت اثر ساينده آمد و شد سطحشان صيقلي شود. اين امر بخصوص درمواقع
بارندگي بسبب كافي نبودن اصطكاك كافي بين سطح راه و چرخهاي وسائل نقليه ممكن است منجر به تصدفات شود.
علت بوجود آمدن اين خرابي بكاربردن مصالح سنگي گرد گوشه ويا مصالح شكسته شده كم دوام نظيربرخي ازانواع سنگهاي آهكي در مخلوط آسفالتي است. نحوه مرمت سطح راهي كه دانه‌هاي لايه رويه آن صاف و صيقلي شده است، استفاده از يك لايه نازك روكش آسفالتي تهيه ازمصالح سنگي شكسته شده است.
خرابي شانه‌ها:
خرابي شانه‌ها معمولاً بسبب طرح واجراي نادرست روسازي شانه‌ها بوجود مي‌آيد. براي جلوگيري ازاين خرابي بايد روسازي شانه‌ها نظير روسازي راه با در نظر گرفتن مقاومت خاك بستر، شرايط جوي منطقه، و ترافيك احتمالي شانه‌ها طرح شده و مصالح آن نيز با دقت زياد انتخاب شود.
براي مرمت شانه‌هاي خراب شده بايد ابتدا به ترتيبي كه ذكر گرديد روسازي شانه‌ها طرح شده سپس شانه‌هاي جديد با تعويض مصالح نامناسب موجود با مصالح مناسب ساخته شود. اگر خرابي شانه‌ها بعلت شرايط نامناسب زهكشي بوجود آمده باشد، بايد اشكالات موجود در وضع زهكشي (سطحي يا عمقي) تصحيح شود.
خرابي رويه‌هاي آسفالت سطحي:
رويه‌هاي آسفالت سطحي معمولا ًبسبب روش مخصوص كه دراجراي آنهابكارميرود داراي خرابيهاي
مختص به خود است كه در مورد ساير انوا ع رويه‌هاي آسفالتي مشاهده نميشود. اين خرابي‌ها عبارتند از: گرشدن، شيار‌هاي طولي و شيار‌هاي عرضي.
مرمت و بهسازي
مرمت و بازسازي روسازيهاي انعطاف پذير(آسفالتي و شني) شامل لكه گيري، پركردن چاله‌ها، پركردن تركها و روكش كردن است. قبل از اينكه تصميم گرفته شودكه چه نوع مرمتي براي رفع خرابي يك روسازي لازم است ابتدا بايد علت يا علل خرابي‌ها مشخص شود. اگر علت خرابي كافي نبودن قدرت باربري روسازي باشد لكه گيري روسازي يك راه حل اصولي نبوده و در اينگونه موارد بايد با روكش كردن ظرفيت باربري روسازي افزايش داده شود. از طرف ديگر اگر علت خرابي روسازي وجود قسمتهاي ضعيف موضعي باشد در اين صورت بايد اينگونه نقاط اصلاح شوند و معمولاً احتياجي به تقويت تمام روسازي نيست.
در اين بخش نحوه مرمت و تقويت روسازيهاي انعطاف پذير شرح داده شده است. ليكن بايد توجه داشت كه پيشنهادهاي ارائه شده فقط بعنوان راه حل‌هاي كلي است و بايد هرخرابي بطور جداگانه درمحل مورد بررسي و مطالعه قرارگيرد تا بهترين راه حل مرمت و تقويت روسازي تعيين شود.
مرمت خرابيهاي روسازي:
روشهاي مختلف مرمت خرابيهاي روسازي را ميتوان به 4 گروه تقسيم كردكه عبارتند از: پركردن چاله‌ها، وصله سطحي، وصله عمقي و روكش كردن.
پركردن چاله‌ها:
پركردن چاله‌ها شامل مراحل زير است:
الف- تميزكردن چاله‌ها از هرگونه مواد خارجي، آب، دانه‌ها مصالح سنگي كنده شده.
ب- قيرپاشي سطحي داخلي چاله شامل كف و ديواره‌ها.
ج- پركردن چاه با مخلوط بتن آسفالتي.
د- كوبيدن و متراكم كردن مخلوط تا اينكه سطح نهائي بدست آمده هم سطح روسازي قسمتهاي مجاور شود.
وصله سطحي:
انجام وصله سطحي شامل مراحل زير است: الف- خط كشي و بريدن قسمت خراب شده روسازي بصورت شكل‌هاي منظم هندسي بطوري كه،خطوط برش حداقل حدود 30 سانتي متر در تمام نقاط از خرابي‌ها فاصله داشته و ضمناً سطح برش بصورت قلئم و عمود بر سطح روسازي باشد.
ب- تميزكردن قسمت بريده شده ازآب و مواد شل وكنده شده با استفاده از جارو و يا هواي فشرده.
ج- قيرپاشي سطح داخلي قسمت بريده شده شامل كف و ديواره‌ها.
د- پركردن محل گودي با مخلوط بتن آسفالتي.
ه- كوبيدن و متراكم كردن مخلوط بطوري كه سطح نهائي بدست آمده هم سطح روسازي قسمتهاي مجاور شود.
وصله عمقي:
مراحل اين روش نظيرآنچه كه در مورد وصله سطحي شرح داده شده است با اين تفاوت كه علاوه بر بريدن و برداشتن سطح رويه آسفالتي قسمتي و يا تمام مصالح لايه اساس و زير اساس هم برداشته ميشود. ضمناً در اين حالت قيرپاشي تنها به سطح ديواره‌ها محدود ميشود.
روكش آسفالتي:
روكش كردن بطوركلي براي دو منظور مختلف انجام ميشود:
الف- رفع ناهمواري‌هاي سطح روسازي كه بعلت ترك خوردن، تغيير شكل دادن، خرد شدن و غيره بوجود مي‌آيد.
ب- افزايش قدرت باربري روسازي.
معمولاً مساله اي كه در طرح روكش ه مطرح است تعيين مشخصات فني مصالح روكش و تعيين ضخامت آن است. درمواردي كه روكش فقط به منظور رفع ناهمواي‌هاي سطح يك روسازي انجام ميشود ضخامت روكش كم است و حتي ممكن است به نازكي 5/1 تا 2 سانتي متر نيز برسد. از طرف ديگر در مواردي كه هدف از انجام روكش افزايش قدرت باربري روسازي است، ضخامت روكش بايد با در نظرگرفتن عوامل مؤثر از قبيل شرايط سيستم روسازي موجود، ميزان آمد وشد وسائل نقليه، شرايط جوي منطقه و مقاومت خاك بستر بطور صحيح و اصولي طرح شود.
روشهاي مختلفي براي طرح روكش وجود داردكه اين روشها را ميتوان به دوگروه كلي تقسيم كرد. در موردگروه اول ابتدا ضخامت روسازي لازم بدون در نظر گرفتن سيستم موجود تعيين شده و سپس با مقايسه سيستم موجود با سيستم مورد لزوم ضخامت روكش بدست مي‌آيد. اين روش در اين كتاب روش غير مستقيم ناميده شده است. در موردگروه دوم (روش مستقيم) ضخامت روكش بر اساس آمد و شد وسائل نقليه موجود و افزايش احتمالي آن در آينده و قدرت باربري روسازي موجود تعيين ميشود.
تاثير عوامل جوي
دراين بخش تاثير يخبندان و رطوبت در طرح روسازي، شرح داده شده، و علل و روشهاي جلوگيري از صدمات آنها بحث گرديده است.
يخبندان دواثر منفي بر روسازي‌ها دارد كه عبارتند از:
الف- تورم سازي در اثر يخبندان. كه ممكن است منجر به شكست و خرابي روسازي شود،
ب- كاهش باربري روسازي در موقع ذوب يخ‌ها،
افزايش رطوبت مصالح روسازي وبخصوص خاك بستر آن نيز ممكن است منجر به خرابي روسازي شود.
