مقاله در مورد پیوند ورزش ومعماری

بخشی از مقاله

پیوند ورزش ومعماري

پیش گفتار
بی تردید بزرگترین نعمتی که پروردگار بر بندگان ارزانی داشته است، نعمت حیات است و "زیست " هدیه خالقاست بر مخلوق، وپس از آن ، آن نعمتی که طعم این زیستن را بر بشر گوارا می سازد، نعمت سلامتی است 1، سلامتی جسم و روح، که به حقیقت درك لذات هستی و بهره هاي مادي و معنوي این دنیا بدان وابسته است و سلامتی همان نعمتی است که بشر از سر بی خبري تا فقدان ان حاصل نگردد، به ارزش آن پی نبرده وچه بسا که در شکرگذاري وحفظ آن کوتاهی کند.

ما در این مقاله سعی بر آن داریم که در نگاهی هر چند کوتاه، به نقش و اهمیت ورزش در زندگی فردي و اجتماعی انسان پرداخته ونظري نیز به ارنباط این مهم با هنر معماري داشته باشیم و پس از تبیین نقش ورزش در سلامت جسمی و روحی افراد جامعه، از هنر معماري به عنوان بستري براي فعالیت هاي ورزشی و ترغیب افراد جامعه به این امر، یادخواهیم کرد، و در ادامه خواهیم گفت که مساله ورزش، چیزي نیست که امروزه مطرح شده باشد، بلکه با تاریخ وفرهنگ هر ملت گره خورده است، وهمانطور که معماري بسترساز فعالیت هاي ورزشی است، رقابت هاي ورزشی نیز از کذشته تا امروز زمینه اي را براي رقابت وهنرنمایی معماران فراهم آورده است.

نقش ورزش در زندگی فردي واجتماعی مطمئناً در بحث تندرستی و سلامت ،دو عنوان تغذیه وورزش به عنوان عوامل تعیین کننده وتاثیرگذار مطرح خواهند شد، که در اینجا صحبت وتوجه ما پیرامون مساله ورزش و نقش وتاثیر آن در سلامت و نشاط روحی وج سمی درزندگی فردي واجتماعی می باشد 2، و در ادامه خواهیم گفت که نقش ورزش در زندگی اجتماعی به سلامت افرادجامعه محدود نشده و امروز ورزش می تواند به عنوان یک علم یا حتی فرصت اقتصادي مطر

ح باشد . رابطه اي که میان ورزش ومعماري بر قرار می شود، وبر پایی مسابفات و تو رنمت هاي متعدد که بسترساز هنرمندي معماران شده واز سوي دیگر خلق آثار در خور توجهی در این زمینه که می تواند سبب ترغیب بیش از پیش افراد واستقبال آنان ازاماکن ورزشی نظیر استادیوم ها گردد، وورزش را از حد یک حرکت فردي در آ ورده وبه صورت فرهنگی در جامعه
مطرح سازد.
صحبت از اهمیت ورزش در زندگی فردي واجتماعی است که دستورات اسلامی نیز متض من

این موضوع می باشد . دراسلام براي انسان به عنوا ن اشرف مخلوقات، شأن و ارزش ویژه اي در نظر گرفته شده و باید همت ورزید تا در جهان هستی با بهره مندي از نعمات الهی به پرورش جسم از یک طر ف و ارتفاء معنوي روح از سوي دیگر پرداخت و بابرخورداري از سلامت کامل زندگی نمود.
ورزش از نظر لغوي به معناي اجراي مرتب تمرین هاي بدنی به منظور تکمیل قواي جسمی وروحی است وبه صورتی دیگر می توان گفت از ورزش تنها ورزیدگی جسمی حاصل نمی آید، بلکه روح و روان آدمی نیز مورد نظر است .
ورزش در جنبه فردي آن، داراي نقش اساسی وغیر ق ابل انکار در زندگی آدمیان بوده که همه احاد مردم از فقیروغنی، کوچک وبزرگ، پیر وجوان، عامی ودانشمند و ... در طول زندگی خود با ان سرو کار دارند؛ و در این قسمت،حداقل امکانات وهزینه نیز پاسخگو بوده ، وحتی بدون صرف هزینه نیز می توان به نرمش هاي بدنی وورزش هاي فردي پرداخت.
اما هم زمان با روند رو به رشد جمعیت، و گسترش جوامع و تغییر نیازها و خواسته هاي جامعه بشري نهاد تفریح وورزش نیز از خانواده، متوجه مسئولان و برنامه ریزان جامعه شده است و تربیت بدنی به صورت یک علم و نهاداجتماعی در آمده است . تربیت بدنی در حقیقت علمی است که به وسیله یک سري ابزار و وسایل فیزیکی به پرورش قواي جسمانی، عقلانی، روحانی، اجتماعی، عاطفی افراد پرداخته و پیشرفت و تعالی انسان در تمام ابعاد وجودي کمک میکند.
وجود سازمان یافته تر بیتبدنی و حمایت دو لت از ان ، علاوه بر سلامت جامعه، تا حد زیادي در مبارزه با مفاسداجتماعی، و تهاجم فرهنگی مؤثر است . یادمان باشد که امروزه سن اعتیاد به 16 سال تقلیل پیدا کرده و به گفته یک کارشناس مسائل اعتیاد ، طول زمان دسترس به مواد مخدر فقط 10 دقیقه است . افسردگی و بیماري هاي روانی شایع شده و آمار خودکشی به میزان قابل توجهی افزایش یافته است، هر چند کلام خوشایندي نیست، ولی واقعیتی است که امروز با ان دست به گریبانیم و شاید توجه به امر ورزش، مرهمی باشد به این درد اجتماعی و فرصتی براي پرورش روحی و بدنی نسل جوان و زمینهساز موفقیتهاي و پیشرفتهاي آموزشی، فرهنگی،

اقتصادي و ...
در این زمینه، گام ابتدایی، ایجاد فرهنگ شناخت ورزش در میان همه اقشار و ترغیب افراد براي روي آوردن به برنامههاي ورزشی و تسهیل دسترسی ایشان از این امکانات است و قدم بعدي توسعه و گسترش ورزش در جامعه است که نیاز به ابزاري دارد که مهم ترین ان تخ صیص بودجه و اعت بار کافی میباشد که اساساً تأمین این امکانات، اهرمهایی ابتدایی براي جذب بیشتر از افرادي است که تمایل به پرورش جسمانی و فراغت روحی دارند.
نیم نگاهی به رابطه ورزش ومعماري ورزش جمعی برخلاف ورزش فردي کاملاً وابسته به "مکان" است، که البته در معماري ، کلمه "فضا" واژه

مناسبتري براي این مفهوم است و معماران در مقایسهاي خرد و کلان این مهم را به عهده دارند.
تا اینجا به اهمیت نقش ورزش در جامعه اشاره کرده و اینک وقت آن است که نظري به رابطه این مهم با معماري داشته باشیم، دو مفهومی که شاید در نگاه اول، هیچ ارتباطی میان آنها یافت نشود، ولی با کمی نگاه موشکافانه تر ودقیقتر از تأثیر به سزا و مهم این دو به یکدیگر، اگاه خواهیم شد.
در ابتدا، نه به سراغ استادیوم ها و دهکده هاي ورزشی و ...که در مقیاس بسیار خردتر به این قضیه نظر کنیم، و مساله ورزش را در خانه، مدرسه و پارك ها مورد برسی قرار می دهیم . از خانه که بگذریم، باید گفت که متأسفانه درمدارس ما، فضاي ورزشی ، معماري نشده است و مسا له ورزش در مدارس با قرار دادن چند میز پینگ پنگ یا یک زمین والیب ال و بسکتبال و فوتبال که معمولا در هم تداخل دارند ( تازه آن هم اگر زیر بنا ي مدرسه اجازه دهد ) حل شده است، که البته این حل شدن تنها در پوشی بر مسأله است، شاید با توجه به بودجه تخص ی صی مدارس (صحبت از مدارس دولتی است ) نتوان انتظاري جز این داشت، ودر مورد اندك مدارس غی رانتفاعی نیز ، گر چه گاه سالنی مجهز ویک استخر سرپوشیده یا روباز و ... براي این امر در نظر گرفته شده، ولی باید گفت که هم تعداد این مدارس انگشت شمار است وهم شهریه بالاي این مدارس، امکان استفاده را براي عموم نمی دهد . در مورد ورزشگاه ها نیز وضعیت تقریبا مشابهی را شاهد هستیم . در آماري که مرکز مطالعات وبرنامه ریزي شهر تهران،در سال 1372 ارائه کرده است به تفصیل به این مطلب پرداخته شده ودر ضمن آن تصریح شده است که امکانات و تأسیسات ورزشی موجود در شهر تهران به هیچ وجه پاسخگوي نیاز واقعی این شهر بزرگ نیست ومدت زمان زیادي لازم است تا به سطح استانداردهاي بین المللی در امر ایجاد اماکن ورزشی برسیم. 3

شاید کم هزینه ترین ودم دست ترین فضاهاي ورزشی پارك ها هستند، که فضاهاي ورزشی در این پارك ها نیز به هیچ وجه طراحی شده نمی باشد . در یک پارك، اگر دوچرخه یا پیاده اي نبینید، تفاوتی میان جاده هاي تندرستی (که مخصوص پیاده روي می باشند ) ومسیرهاي دوچرخه سواري وجود ندارد . ظاهر مسأله بسیار ساده است، ولی اگر قراربر طراحی این مسیر ها باشد، باید به نکات ظریفی توجه کرد . دیگر عرض مسیر پیاده ودوچرخه سواري، جنس مصالح کف و ... تفاوت دارد . در مسیر مخص وص پیاده روي، لبه ها حائز اهمیت هستند، در حالی که توجه

وپرداخت زیاد به لبه ها در مسیر حرکت دوچرخه می تواند خطرآفرین با شد. در هر دو حالت گرچه حرکت در جهت مسیر است، ولی در حرکت با دوچرخه، نگاه لازم است فقط به سمت جلو باشد و در اینجا نقاط گریز هستند که مهم می شوندو لازم است داراي جاذبه بصري باشند، تا از نظر روانی در طول حرکت ، کشش ایجاد کنند . اما در مسیر پیاده، گرچه باز هم حرکت رو به جلو داریم، ولی طراحی لبه هاي زیبا ( که بهتر است از عناصر طبیعی نظیر درختان استفاده شود ) می تواند فضایی دل نشین تر، جهت این حرکت و رزشی بیافریند. در اینجا نقش طراحی، در یک موضوع ساده وشاید پیش پا افتاده توضیح داده شد، ودیدیم که علی رغم ظاهر ساده وکم اهمیت آن، یک طراحی ساده چگونه می تواندنقش مطلوبی ایفا نماید . حال اگر این امر را در سطحی کلان تر بررسی کنیم، اهمیت بیش از پیش آن را در خو اهیم یافت.
وقتی که به مسأله ورزش از این بعد (بعد اجتماعی) نگاه کنیم، مسائل دیگري نیز صورت خود را نشان می دهند.
ومسئله ورزش هاي جمعی ورقابت هاي ورزشی که در ابتدا سبب تعامل افراد با یکدیگر شده، در نگاهی کلان تر میتواند سبب تحکیم روابط بین المللی جوامع شود، و شاید همین مسابقات ورزشی که در سطح قاره اي وجهانی برگزارمیشود، بی ش از هر عامل دیگري، در جهت تباد ل فرهنگها و اندیشهها مؤثر افتد . در مسابقات المپیک، جامجهانی و ... هر دوره چندین هزار انسان از سراسر نقاط جهان گردهم میآیند و با هم به تماشا می نشینند و چه بهانه اي از این قوي تر براي گردهمایی هزاران فرد از اقصی نقاط دنیا ... آیا میدانید به طور متوسط ، روزانه بیش از 15000 نفر
در باشگاههاي ورزشی و استادیومها حاضر میشوند؟!
پیوند ورزش، فرهنگ وتاریخ
در بسیاري از کشورهاي جهان ورزش نه به عنوان یک تفری ح که جز ئی از زندگی مردم است وچه بسیار اشک هاولبخندهایی که همین مسابقات بر چهره مردم نشانده است.
براي نمونه ورزشگاه هاي فوتبال در انگلستا ن کاملا متاثر ازنوع فرهنگ و نوع نگرش به این رزش در این کشورهستند. اولین چیزي که در مورد ورزشگاه هاي انگلستان به نظر هر کس ی می رسد،فاصله کم تماشاگران تا زمین بازي است .تماشاگران انگلیسی فوتبال را جزیی از زندگی خود م یدانند. بسیاري از جهانگردان دنیا درسفر به لندن در کناردیدار از کلیسا ي سنت پل یاتماشاي نشنال گالري به دیدار معبد ویمبلی می شتابند و مجسم می کنند چه کسانی ، ک ی وچگونه در ویمبل ی حضور یافته اند و چ ه لحظ ههاي غم و شادي ، گری ه و خند ه روي سکوهایش رقم خورده .برج هاي دو قلو ي ویمبلی بخش تفکیک ناپذیري از معماري قرن بیستمی لندن رامی ساختند .
چنان چه میبینیم ورزش و مسابقات ورزشی و هم چنین اماکن ورزشی، برگی از تاریخ شده اس

ت ، شاید قدیمی ترین فضایی که محل برگزاري مسابقات ورزشی بوده است، کولوسئوم (آمفی تئاتر فلاویوس) باشد، ساختمانی که از نظرمعماري ویژگی هاي معماري ساختمانهاي رومی را داشته و از باشکوهترین و عظیمترین آمفی تئاترهاي رومی، واقع در این شهر است، ساختمانی که به سال 80 میلادي تعلق داشته و بنایی سرگشاده براي انجام ورزشها و مسابقات بوده است مجموعه اي که شاهد فجیع ترین جنایات به شکل نمایش کشتار بردگان و مسیحیان بوده است و داستان نبردهايخونین گلادیاتورها را در پس خود را دارد.
یک نمایش خانه با گنجایش بیش از 50 هزار نفر و پلان بیضوي شکل و نماي سنگی، که شاید سرآغازي بود براي استادیومهاي ورزشی. 4
از دیگر سالن هاي ورزشی که بیش ترین قدمت را دارند، می توان از استادیوم یونان نام برد که از اولین فضاهاي که امروزه رایج است، ریشه یونانی داشته stadium سرباز ساخته شده است که فرمی کشیده دارد و میگویند کلمه وواحد طول است که معادل 185 متر می باشد.
صحبت از پیوند ورزش و تاریخ است و ورزشگاه هاي که برگی از تاریخ شده اند . بازي فوتبال ایران و مکزیک درجام جهانی 2006 آلمان را به خاطر بی اورید، این بازي در ورزشگاه نورنبرگ آلمان انجام شد، ورزشگاهی که در دهه1930 ، هیتلر در آن به سخنرانی پرداخت و برنامه هاي خود اعلام کرد، استادیومی که در آن رژه طرفداران او به ویژه سربازان موسوم به " جوانان هیتلر" صورت گرفت.
در مورد این استادیوم که توسط سویسیها احداث شد، باید گفت که این ورزشگاه نه تنها براي فوتبال که براي

دومیدانی نیز ساخته شد و هم چنین استخر شنا نیز در آن تعبیه شده، این استادیوم در سال 1928 ، مدال طلاي بهترین معماري را از آن خود کرد و ظرفیت آن از 5500 اولیه پس از بازسازي در سال 1961 ، به 50000 افزایش یافت . ازدیگر ویژگی هاي این ورزشگاه، در نظر گرفتن شاخص هاي مدیریت محیط زیست و جلوگیري از ایجاد آلودگی صوتی میباشد.
شاید نا مربوط نباشد که در این زمینه، نگاهی نیزبه گذشته ورزش در کشور خودمان داشته باشیم و اهمیتی که

گذشتگان ما براي این امر قائل بوده وورزش را نه تنها یک سري حرکات بدنیف که بستر پهلوان پروري می دانسته اند.
نمونه دیگري از این فضاهاي ورزشی که با تاریخ گره خورده است، میدان نقش جهان اصفهان است که محل
برگزاري بازي چوگان بوده است ، یا نمونه دیگر ونزدیک تر آ ن زورخانه شعبان جعفري (که امر وزه شهید فهمیده نامیده می شود ) است. فضاي این زورخانه علاوه بر معماري منحصر به فرد ان داراي آلبومی از خاطرات عصر پهلوي است. پس از کودتاي 28 مرداد، شعبان جعفري از رسته لات هاي عصر پهلوي این زورخانه را می سازند که بیش تربه درباریان اختصاص داشته است . در قیام 15 خرداد 1342 مردم این زورخانه را به آتش می کشند، که در نتیجه مدتی

این مکان کارایی خود را از دست می دهدو پس از انقلاب مجدداً بازسازي می شود. 5
حال که صحبت از زورخانه شعبان جعفري شد، به جاست تا چند کلامی در مورد معماري زورخانه ها سخن بگوییم،
که به راستی زورخانه ها از اماکن ورزشی هستند که تجلی گاه هنر معماري نیز می باشد.
در زورخانه ها معمولاً کوتاه است، که براي دخول لازم است سر را خم کنند تا بدانند نخستین شرط پهلوانی فروتنی است (همان درسی که از پوریاي ولی به یادگار مانده است ). گود زورخانه نیز معمولا به صورت هشت گوش میباشد که این طرح از ستاره هشت پر معماري اسلامی الهام گرفته است . آینهکاري وکاشیکاري در زورخانهها، همانند

مساجد است وروبروي در ورودي جایگاه مرشد قرار دارد که مرتفعتر از سطح عادي زورخانه است.
زورخانهها در قدیم نه تنها محل ورزش، بلکه جایگاه پهل وانی بوده است واجراي برنامه هایی نظیر گل
ریزان(جمعآوري صدقه و ... براي مستحقین ونیازمندان ) ارزش ویژهاي به این مکان بخشیده است وتمام این زورخانه ها کم وزیاد برگی از دفتر خاطرات دلاوري ها هستند، چون زورخانه محله خانی آباد که ان را "زورخانه گردان "گویند، که همان جایی است که تختی در آن رسم پهلوانی آموخت.
صحبت از رابطه ورزش وتاریخ به میان آمد واین که اماکن ورزشی چه در شرق یا غرب، یادآور خاطرات تلخ
وشیرین روزهاست.
رقابت هاي ورزشی بستري براي هنرنمایی معماران اما امروزه صحبت از یک رق ابت ورزشی به صورت مطلق نمی باشد، و هر رقابت ورزشی، در مقدمه اش رقابتی است بین معماران براي هنرنمایی بیش تر،و فرصتی براي ارائه ایدهها وطرح ها...
میکائیل انگورانی، اصول ومبانی طراحی ورزشگاه را دراین موارد خلاصه میکند:
-1 محتوا وعملکرد 2- تقارن وتعارض 3- پرسپکتیو سه بعدي
-4 همخوانی ورزشگاه 5- بیان سازهاي 6 – استفاده خلاق از فضا
-7 یکی شدن ورزشگاه با شهر ومنظر
اگرچه طراحی ورزشگاه ها و استادیومها در مرحله اول پاسخگویی به عملکرد است، اما این ایده هاي فرمال معماران است که سبب تمایز این بناها میشود و گاه آنها را به صورت یک شاخصه شهري در میآورد.

به عنوان مثال می توان از استادیوم آفونودي ، هنریک در پرتغال نام برد که در جولاي 2003 افتتاح شد که به صورت غیر رسمی به یک اثر برجسته ملی تبدیل شده است. این استادیوم در یک شهر تاریخی که به "زادگاه مردم جهان "
مشهور است در شمال پرتغال واقع شده که به خاطر داشتن کلیساهاي فراوان مشهور است و امروزه زائران مذهبی این شهر، علاقه وافري به بازدید از این اثر زیبا از خود نشان می دهند. این استادیوم که با ظرفیت 30 هزارنفر کوچک ترین استادیوم جدید ساخته شده است، در تغییر کاربري یک معدن سابق به یک اثر تاریخی م بدل شد . این ورزشگاه در نزدیک مشهورترین قلعه پرتغال واقع شده و داراي دو سکوي نشستن موازي براي تماشاچیان و دو انتهاي باز است که از خلال آنها در یک سمت ناهمواريها ي کوهستان و در بخش دیگر منظره بخش مرکزي شهر به چشم میخورد.
این پروژه یقینا نقطه اوج تاریخچه ک اري "سوتومورا" محسوب شده و دولت پرتغال امیدوار است، این استادیوم همان نقشی را ایفا کند که گوگنهایم بیلبائو در اسپانیا... 6
به هر حال باید گفت که امروزه ساخت ورزشگاه ها و استادیومها ، رو به فزونی است و این مسابقات عرصه مناسبی رابراي هنرمندي معماران از یک سو و سرمایه گذاريهاي کلان از سوي دیگر فراهم آورده است، امروز بیش از 9000استادیوم در سر تاسر جهان وجود دارد که بیشترین تعداد مربوط به قاره اروپا با 3803 باشگاه ورزشی است که دراین میان اسپانیا با 471 ، آلمان با 462 و فرانسه با 282 استادیوم، رتبه هاي اول تا سوم را دارند البته در سطح جهان،
برزیل با 580 باشگاه ورزشی در صدر است.و تعداد باشگاههاي ورزشی در کشور ما 27 عدد میباشد که شاخص ترین آن استادیوم 100 هزار نفري آزادي است، که این تعداد ورزشگاه در مقابل دیگر کشورهاي آسیایی، نظیر کره جنوبی با 207 ورزشگاه و ژاپن با 116 استادیوم رقم بسیار ناچیزي است. 7

چنانچه گفته شد، امروزه جشن هاي ورزشی به عنوان انگیزهاي قوي براي توسعه اقتصاد شهري است، که می توانداثرات مثبتی داشته باشد، به عنوان مثال المپیک 1992 بارسلون بود که شروع آن باعث حرکت شهر در جهت مرمت ونوسازي شد و هنوز نیز ادامه دارد، اما در مقابل، جام جهانی 2002 در ژاپن و کره جنوبی منجر به ایجاد زیاده روي درساخت استادیومهاي گرانقیمت شد.
در المپیک سیدنی 2000 پول بسیار زیادي صرف این بازي ها می شود، که چهره شهر میزبان را دگرگون می کندوشهر زندگی جدید خود را از ت جدید حیات اوقات فراغت وورزش به دست می

آورد . مرکز اصلی بازي ها در ساحل در 15 کیلومتري تالار اپراي سیدنی است، ویکی از ویزگی هاي حائز اهمیت طرح HOME BUSH معروف ممانعت از ورود وسایل نقلیه شخ صی، وپیش بینی اتوبوس هاي سریع السیر می باشد . سازمان دهی کل مجموعه وجزئیات، نورپردازي چراغ هاي میادین به وسیله انرژي خورشیدي، وسازمان دهی آب در طرح، از دیگر خصوصیاتمنحصر به فرد این پروژه می باشد. 8
در المپیک آتن 2004 نیز هزینه زیادي صرف ساخت دهکده المپیک شد، اثري عظیم که توسط معماري نامدار چون سانتیاگوکالاتراوا طراحی شده بود. او در این بنا ایده "عناصر متحرك معماري " را مطرح کرده و موضوع مورد توجه او در این بنا (بخشهاي مختلف المپیک به ویژه مشعل المپیک ) نور و حرکت بوده است که این عناصر که این عناصرمنبع الهام وي قرار گرفته است . طرح تفضیلی کالاوتروا متشکل از یک ورودي رسمی و تش ریفاتی و نیز صحنی عمومی است که داراي یک آگوارا با سازه طاقی مدولار از جنس استیل سبک است . این آگو را در پلان و در طول باندي متشکل از آبو درخت به صورت یک قوس حرکت می کند و براي افرادي پیاده، تفرجگاهی سایهدار میآفریند .
9
برپایی جام جهانی 2006 آلمان، در برلی ن و مونیخ، ساختار این شهرها را دگرگون کرد، تا جایی که تغییر هتل ها،مسیرهاي حرکتی، بزرگراه ها و ... به رابطه برپایی مسابقات ورزشی صورت گرفت . مسابقات جام جهانی 2006 درآلمان، تحولات متنوع زیادي را در عرصه معماري مرتبط با میادین ورزشی به دنبال داشت و فرصتی براي نمایش آثارمعمارانه فراهم آورد . 12 ورزشگاه از سوي فدراسیون بین المللی فوتبال براي این مسابقات انتخاب شد، که هر یکحرف تازه اي در معماري استادیوم داشتند، ورزشگاه فرانفورت مبتنی بر سازه مینی مالیستی در ترکیب با جریان نورطبیعی از سقف شفاف در سال 2005 افتا ح شد، استادیوم مرکزي لایپزیک، در سال 2003 با یک معماري متشخص وتکنیک پیش رفته شکل گرفته و استادیوم فرانکن اشتادیون نورنبرگ به صورت سازگار با محیط زیست ساخته شد که جمع آوري آب باران، تمام نیازهاي آبیاري و آب فنی ورزشگاه را پاسخگو خواهد بود، تمام این 12 استادیوم، نه تنهامجموعهاي براي برزگراري مسابقات ورزشی که یک اثر شاخص معماري بودند.ما نزدیکترین واقعه ورزشی که در پیش رو داریم مربوط به المپیک 2008 پکن است.براي طراحی این ورزشگاه مسابقه اي در اوایل سال 2003 برگزار گردید که طراحان زیادي از اقصی نقاط دنیا در آنشرکت کردند، که از میان 13 طرح راه یافته به مرحله نهایی، شرکت سوئیسی هرزوگ ودوموره به عنوان برنده این رقابت انتخاب شد. 10
فرم پیشنهادي که امروزمراحل ساخت را می گذراند شبیه به لانه پرندگان است که سازه خارجی آن به صورت
مجموعهاي از رگ هاي بزرگ طراحی شد ه که توسط مجموعه اي از دیوارهاي توري مانند که از

جنس فلز می باشند،
محصور شده است . این دیوارهاي توري مانندامکان نفوذ نور به قلب ساختمان را می دهد وبا برنامه ریزي هاي نورمن فاستر سعی در ایجاد یک فضاي شاعرانه همراه با برجسته سازي وفایع ورزشی می باشد.
PTW اما در ک نار این ورزشگاه، طراحی مرکز شناي پکن نیز به مسابقه گذاشنه شد، که برنده این مسابقه، معماران وگروه آواآروپ بودند که با همکاري دولت چین طرح خود را ارائه کردند . این مجموعه که به اصطلاح آن رامکعب آبی نامیده اند داراي سازه اي شبیه به خانه هاي اساطیري وسنتی چین می باشد، که از لحاظ سبکی وزن بی نظیر بوده واز تجمع حباب هاي ریز تشکیل شده استف این طرح با بازي هندسی حباب هاي آب وبلورهاي شگفت
انگیز، به صورت فرم بزرگ مکعبی در آمده است.
این ساختمان در کنار ورزشگاه المپیک هرزوگ ودوموره ساخته می شود که نوعی دوگانگی میا ن آب وآتش راپدید می آورد که جذابیت هاي آن را دو چندان می کند. 11
چنان چه دیدیم عرصه ورزش فرصت مناسبی براي معماران پدید آورده است ومعماران نامداري چون لوییجی ندول،که PTW کنزو تانگه،کالاتراوا، ضاها حدیدو رنزوپیانو و ...دراین زمینه فعالیت کرد ه اند، و چه بسا شرکت هایی چون شهرت خود را مدیون همین فعالیت ها هستند و طراحی بناهایی چون مرکز شناي المپیک 2008 پکن ومرکز آبی بازيهاي 2000 سیدنی اعتبار ویژه اي به نام آنها بخشیده است.
سخن کوتاه، که اگر بخواهیم نمونه هایی از این دست را بیان کنیم، کلام به درازا خواهد کشید، وقصد ما از عنوانکردن این مثال ها، نه معرفی آنها، که هدف روشن کردن ارتباط تنگاتنگ ورزش و معماري بود.
حرف آخر نگاهی به زندگی بشر در طول تاریخ، مسیر حرکت او از زندگی کشاورزي به سمت زندگی صنعتی وفراصنعتی رانشان می دهد، وفعالیت بشر که زمانی مبتنی بر فعالیت هاي یدي بود، کم کم به سمت فعالیت هاي ذهنی رفت، واین مساله اگرچه پیشرفت هاي بسزایی را در عرصه هاي مختلف به بار آورد، ولی انسانی را که روزانه، چندین ساعت فعالیت بدنی انجام می داد، به درد پشت میزنشینی دچار کرد . مساله اي که سلامت جسمی وحتی روحی آدمی راتهدید می

کند وامروزه نیاز است براي فعالیت هاي جسمی نیز، به یک برنامه ریزي دقیق دست یابیم.و ما در مروري کوتاه به این مهم دست یافتیم که امروزه ورزش دیگر تنها یک تفریح نیست و زندگی مردم وبرنامه ریزي دولت ها را تحت تأثیر خود قرار داده است وبه عرصه اي جهت رفابت هاي داخلی وبین المللی تبدیل گشته که از طرف دیگر بسترساز فضایی براي هنرنمایی معماران شده است تا در خلق آثاري در خور توجه اهتمام ورزند...
بی تردید بزرگترین نعمتی که پروردگار بر بندگان ارزانی داشته است، نعمت حیات است و "زیست" هدیه خالق است بر مخلوق، وپس از آن ،آن نعمتی که طعم این زیستن را بر بشر گوارا می سازد، نعمت سلامتی است1، سلامتی جسم وروح، که به حقیقت درک لذات هستی و بهره های مادی و معنوی این دنیا بدان وابسته است و سلامتی همان نعمتی است که بشر از سر بی خبری تا فقدان ان حاصل نگردد، به ارزش آن پی نبرده وچه بسا که در شکرگذاری وحفظ آن کوتاهی کند.
مطمئناً در بحث تندرستی و سلامت ،دو عنوان تغذیه وورزش به عنوان عوامل تعیین کننده وتاثیرگذار مطرح خواهند شد، که در اینجا صحبت وتوجه ما پیرامون مساله ورزش و نقش وتاثیر آن در سلامت و نشاط روحی وجسمی در زندگی فردی واجتماعی می باشد2، و در ادامه خواهیم گفت که نقش ورزش در زندگی اجتماعی به سلامت افراد جامعه محدود نشده و امروز ورزش می تواند به عنوان یک علم یا حتی فرصت اقتصادی مطرح باشد. رابطه ای که میان ورزش ومعماری بر قرار می شود، وبر پایی مسابفات و تورنمت های متعدد که بسترساز هنرمندی معماران شده واز سوی دیگر خلق آثار در خور توجهی در این زمینه که می تواند سبب ترغیب بیش از پیش افراد واستقبال آنان از اماکن ورزشی نظیر استادیوم ها گردد، وورزش را از حد یک حرکت فردی در آورده وبه صورت فرهنگی در جامعه مطرح سازد.

صحبت از اهمیت ورزش در زندگی فردی واجتماعی است که دستورات اسلامی نیز متضمن این موضوع می باشد. در اسلام برای انسان به عنوا ن اشرف مخلوقات، شأن و ارزش ویژه ای در نظر گرفته شده و باید همت ورزید تا در جهان هستی با بهره مندی از نعمات الهی به پرورش جسم از یک طرف و ارتفاء معنوی روح از سوی دیگر پرداخت و با برخورداری از سلامت کامل زندگی نمود.
ورزش از نظر لغوی به معنای اجرای مرتب تمرین های بدنی به منظور تکمیل قوای جسمی وروحی است وبه صورتی دیگر می توان گفت از ورزش تنها ورزیدگی جسمی حاصل نمی آید، بلکه روح و روان آدمی نیز مورد نظر است. ورزش در جنبه فردی آن، دارای نقش اساسی وغیر فابل انکار در

زندگی آدمیان بوده که همه احاد مردم از فقیر وغنی، کوچک وبزرگ، پیر وجوان، عامی ودانشمند و... در طول زندگی خود با ان سرو کار دارند؛ و در این قسمت، حداقل امکانات وهزینه نیز پاسخگو بوده، وحتی بدون صرف هزینه نیز می توان به نرمش های بدنی وورزش های فردی پرداخت.
اما هم زمان با روند رو به رشد جمعیت، و گسترش جوامع و تغییر نیازها و خواسته‍های جامعه بشری نهاد تفریح و ورزش نیز از خانواده، متوجه مسئولان و برنامه‍ریزان جامعه شده است و تربیت بدنی به صورت یک علم و نهاد اجتماعی در آمده است. تربیت بدنی در حقیقت علمی است که به وسیله یک سری ابزار و وسایل فیزیکی به پرورش قوای جسمانی، عقلانی، روحانی، اجتماعی، عاطفی افراد پرداخته و پیشرفت و تعالی انسان در تمام ابعاد وجودی کمک می‍کند.
وجود سازمان یافته تربیت‍بدنی و حمایت دوست از ان ، علاوه بر سلامت جامعه، تا حد زیادی در مبارزه با مفاسد اجتماعی، و تهاجم فرهنگی مؤثر است. یادمان باشد که امروزه سن اعتیاد به 16 سال تقلیل پیدا کرده و به گفته یک کارشناس مسائل اعتیاد ، طول زمان دسترس به مواد مخدر فقط 10 دقیقه است. افسردگی و بیماری‍های روانی شایع شده و آمار خودکشی به میزان قابل

توجهی افزایش یافته است، هر چند کلام خوشایندی نیست، ولی وافعیتی است که امروز با ان دست بگریبانیم و شاید توجه به امر ورزش، مرهمی باشد به این درد اجتماعی و فرصتی برای پرورش روحی و بدنی نسل جوان و زمینه‍ساز موفقیت‍های و پیش‍رفت‍های آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و ...
در این زمینه، گام ابتدایی، ایجاد فرهنگ شناخت ورزش در میان همه اقشار و ترغیب افراد برای روی آوردن به برنامه‍های ورزشی وتسهیل دسترسی ایشان از این امکانات است و قدم بعدی توسعه و گسترش ورزش در جامعه است که نیاز به ابزاری دارد که مهم‍ترین ان تخصیص بودجه و اعتبار کافی می‍باشد که اساساً تأمین این امکانات، اهرم‍هایی ابتدایی برای جذب بیش‍تر از افرادی است که

تمایل به پرورش جسمانی و فراغت روحی دارند.
ورزش جمعی برخلاف ورزش فردی کاملاً وابسته به "مکان" است، که البته در معماری ، کلمه "فضا" واژه مناسب‍تری برای این مفهوم است و معماران در مقایس‍های خرد و کلان این مهم را به عهده دارند.
تا اینجا به اهمیت نقش ورزش در جامعه اشاره کرده و اینک وقت آن است که نظری به رابطه این مهم با معماری داشته باشیم، دو مفهومی که شاید در نگاه اول، هیچ ارتباطی میان آن‍ها یافت نشود، ولی با کمی نگاه موشکافانه‍تر و دقیق‍تر از تأثیر به سزا و مهم این رو به یکدیگر، اگاه خواهیم شد.
در ابتدا، نه به سراغ استادیوم‍ها و دهکده‍های ورزشی و ...که در مقیاس بسیار خردتر به این قضیه نظر کنیم، و مساله ورزش را در خانه، مدرسه و پارک‍ها مورد برسی قرار می‍دهیم. از خانه که بگذریم، باید گفت که متأسفانه در مدارس ما، فضای ورزشی ، معماری نشده است و مسا له ورزش در مدارس با قرار دادن چند میز پینگ پنگ یا یک زمین والیبال و بسکتبال و فوتبال که معمولا در هم تداخل دارند ( تازه آن هم اگر زیر بنای مدرسه اجازه دهد) حل شده است، که البته این حل شدن تنها در پوشی بر مسأله است، شاید با توجه به بودجه تخصیصی مدارس (صحبت از مدارس دولتی است) نتوان انتظاری جز این داشت، ودر مورد اندک مدارس غیرانتفاعی نیز ، گر چه گاه سالنی مجهز ویک استخر سرپوشیده یا روباز و... برای این امر در نظر گرفته شده، ولی باید گفت که هم تعداد این مدارس انگشت شمار است وهم شهریه بالای این مدارس، امکان استفاده را برای عموم نمی دهد. در مورد ورزشگاه ها نیز وضعیت تقریبا مشابهی را شاهد هستیم. در آماری که مرکز مطالعات وبرنامه ریزی شهر تهران،در سال 1372ارائه کرده است به تفصیل به این مطلب پرداخته شده ودر ضمن آن تصریح شده است که امکانات و تأسیسات ورزشی موجود در شهر تهران به هیچ وجه پاسخگوی نیاز واقعی این شهر بزرگ نیست ومدت زمان زیادی لازم است تا به سطح استانداردهای بین المللی در امر ایجاد اماکن ورزشی برسیم.
شاید کم هزینه ترین ودم دست ترین فضاهای ورزشی پارک ها هستند، که فضاهای ورزشی در این پارک ها نیز به هیچ وجه طراحی شده نمی باشد. در یک پارک، اگر دوچرخه یا پیاده ای نبینید، تفاوتی میان جاده های تندرستی (که مخصوص پیاده روی می باشند) ومسیرهای دوچرخه سواری وجود ندارد. ظاهر مسأله بسیار ساده است، ولی اگر قرار بر طراحی این مسیر ها باشد، باید بهارد. در مسیر مخصوص پیاده روی، لبه ها حائز اهمیت هستند، در حالی که توجه وپرداخت زیاد به لبه ها در مسیر حرکت دوچرخه می تواند خطرآفرین باشد. در هر دو حالت گرچه حرکت در جهت مسیر است، ولی در حرکت با دوچرخه، نگاه لازم است فقط به سمت جلو باشد و در اینجا نقاط گریز هستند که مهم می شوندو لازم است دارای جاذبه بصری باشند، تا از نظر روانی در طول حرکت، کشش ایجاد کنند. اما در مسیر پیاده، گرچه باز هم حرکت رو به جلو داریم، ولی طراحی لبه های زیبا ( که بهتر است از عناصر طبیعی نظیر درختان استفاده شود) می تواند فضایی دل نشین تر، جهت این حرکت ورزشی بیافریند. در اینجا نقش طراحی، در یک موضوع ساده وشاید

پیش پا افتاده توضیح داده شد، ودیدیم که علی رغم ظاهر ساده وکم اهمیت آن، یک طراحی ساده چگونه می‍تواند نقش مطلوبی ایفا نماید. حال اگر این امر را در سطحی کلان تر بررسی کنیم، اهمیت بیش از پیش آن را در خواهیم یافت.
وقتی که به مسأله ورزش از این بعد (بعد اجتماعی) نگاه کنیم، مسائل دیگری نیز صورت خود را نشان می دهند ومسئله ورزش های جمعی ورقابت های ورزشی که در ابتدا سبب تعامل افراد با یکدیگر شده، در نگاهی کلان تر می تواند سبب تحکیم روابط بین المللی جوامع شود، وشاید همین مسابقات ورزشی که در سطح قاره ای وجهانی برگزارمی‍شود، بیش از هر عامل دیگری، در جهت تبادل فرهنگ‍ها و اندیشه‍ها مؤثر افتد. در مسابقات المپیک، جام جهانی و ... هر دوره چندین هزار انسان از سراسر نقاط جهان گردهم می‍آیند و با هم به تماشا می‍ نشینند و چه بهانه‍ای از این قوی‍تر برای گردهمایی هزاران فرد از اقصی نقاط دنیا ... آیا می‍دانید به طور متوسط ، روزانه بیش از 15000 نفر در باشگاه‍های ورزشی و استادیوم‍ها حاضر می‍شوند؟!
در بسیاری از کشورهای جهان ورزش نه به عنوان یک تفریح که جزئی از زندگی مردم است وچه بسیار اشک ها ولبخندهایی که همین مسابقات بر چهره مردم نشانده است.
برای نمونه ورزشگاه‌هاي‌ فوتبال‌ در انگلستان‌ كاملا متاثر ازنوع‌ فرهنگ‌ و نوع‌ نگرش‌ به‌ اين‌ ورزش‌ در اين‌كشور هستند. اولين‌ چيزي‌ كه‌ در مورد ورزشگاه‌هاي‌ انگلستان‌ به‌ نظر هر كسي‌ مي‌رسد،فاصله‌ كم‌ تماشاگران‌ تا زمين‌ بازي‌ است‌.تماشاگران‌ انگليسي‌ فوتبال‌ را جزيي‌ از زندگي‌خود مي‌دانند. بسياري‌ از جهانگردان‌ دنيا درسفر به‌ لندن‌ در كنار ديدار از كليساي‌ سنت‌ پل‌ ياتماشاي‌ نشنال‌ گالري‌ به‌ ديدار معبد ويمبلي‌مي‌شتابند و مجسم‌ مي‌كنند چه‌كساني‌، كي‌ وچگونه‌ در ويمبلي‌ حضور يافته‌اند و چه‌ لحظه‌هاي‌غم‌ و شادي‌، گريه‌ و خنده‌ روي‌ سكوهايش‌ رقم‌خورده‌. برج‌هاي‌ دو قلوي‌ ويمبلي‌ بخش‌ تفكيك‌ناپذيري‌ از معماري‌ قرن‌ بيستمي‌ لندن‌ رامي‌ساختند.
چنان چه میبینیم ورزش و مسابقات ورزشی و هم چنین اماکن ورزشی، برگی از تاریخ شده است ، شاید قدیمی‍ترین فضایی که محل برگزاری مسابقات ورزشی بوده است، کولوسئوم (آمفی تئاتر فلاویوس) باشد، ساختمانی که از نظر معماری ویژگی‍های معماری ساختمان‍های رومی را داشته و از باشکوه‍ترین و عظیم‍ترین آمفی‍ تئاترهای رومی، واقع در این شهر است، ساختمانی که به سال 80 میلادی تعلق داشته و بنایی سرگشاده برای انجام ورزش‍ها و مسابقات بوده است مجموعه‍ای که شاهد فجیع‍ترین جنایات به شکل نمایش کشتار بردگان و مسیحیان بوده است و داستان نبردهای خونین گلادیاتورها را در پس خود را دارد.

یک نمایش‍خانه با گنجایش بیش از 50 هزار نفر و پلان بیضوی شکل و نمای سنگی، که شاید سرآغازی بود برای استادیوم‍های ورزشی. 4
از دیگر سالن های ورزشی که بیش ترین قدمت را دارند، می توان از استادیوم یونان نام برد که از اولین فضاهای سرباز ساخته شده است که فرمی کشیده دارد و میگویند کلمه stadium که امروزه رایج است، ریشه یونانی داشته وواحد طول است که معادل 185 متر می باشد.
صحبت از پیوند ورزش و تاریخ است و ورزشگاه‍های که برگی از تاریخ شده‍اند. بازی فوتبال ایران و مکزیک در جام جهانی 2006 آلمان را به خاطر بیاورید، این بازی در ورزشگاه نورنبرگ آلمان انجام شد، ورزشگاهی که در دهه 1930، هیتلر در آن به سخنرانی پرداخت و برنامه‍های خود اعلام کرد، استادیومی که در آن رژه طرفداران او به ویژه سربازان موسوم به " جوانان هیتلر" صورت گرفت.

در مورد این استادیوم که توسط سویسی‍ها احداث شد، باید گفت که این ورزشگاه نه تنها برای فوتبال که برای دومیدانی نیز ساخته شد و هم چنین استخر شنا نیز در آن تعبیه شده، این استادیوم در سال1928، مدال طلای بهترین معماری را از آن خود کرد و ظرفیت آن از 5500 اولیه پس از بازسازی در سال 1961 ، به 50000 افزایش یافت.
از دیگر ویژگی‍های این ورزشگاه، در نظر گرفتن شاخص‍های مدیریت محیط زیست و جلوگیری از ایجاد آلودگی صوتی می‍باشد.
نمونه دیگری از این فضاهای ورزشی که با تاریخ گره خورده است، میدان نقش جهان اصفهان است که محل برگزاری بازی چوگان بوده است، یا نمونه دیگر ونزدیک تر آن زورخانه شعبان جعفری (که امروزه شهید فهمیده نامیده می شود) است. فضای این زورخانه علاوه بر معماری منحصر به فرد ان دارای آلبومی از خاطرات عصر پهلوی است. پس از کودتای 28 مرداد، شعبان جعفری از رسته لات های عصر پهلوی این زورخانه را می سازند که بیش تر به درباریان اختصاص داشته است. در قیام 15 خرداد 1342 مردم این زورخانه را به آتش می کشند، که در نتیجه مدتی این مکان کارایی خود را از دست می دهدو پس از انقلاب مجدداً بازسازی می شود.
حال که صحبت از زورخانه شعبان جعفری شد، به جاست تا چند کلامی در مورد معماری زورخانه ها سخن بگوییم، که به راستی زورخانه ها از اماکن ورزشی هستند که تجلی گاه هنر معماری نیز می باشد.
در زورخانه ها معمولاً کوتاه است، که برای دخول لازم است سر را خم کنند تا بدانند نخستین شرط پهلوانی فروتنی است (همان درسی که از پوریای ولی به یادگار مانده است). گود زورخانه نیز معمولاً به صورت هشت گوش می باشد که این طرح از ستاره هشت پر معماری اسلامی الهام گرفته است. آینه‍‍کاری وکاشی‍کاری در زورخانه‍ها، همانند مساجد است وروبروی در ورودی جایگاه مرشد قرار دارد که مرتفع‍تر از سطح عادی زورخانه است.

زورخانه‍ها در قدیم نه تنها محل ورزش، بلکه جایگاه پهلوانی بوده است واجرای برنامه‍هایی نظیر گل ریزان(جمع‍آوری صدقه و... برای مستحقین ونیازمندان) ارزش ویژه‍ای به این مکان بخشیده است وتمام این زورخانه ها کم وزیاد برگی از دفتر خاطرات دلاوری ها هستند، چون زورخانه محله خانی‍آباد که ان را "زورخانه گردان" گویند، که همان جایی است که تختی در آن رسم پهلوانی آموخت.
صحبت از رابطه ورزش وتاریخ به میان آمد واین که اماکن ورزشی چه در شرق یا غرب، یادآور خاطرات تلخ وشیرین روزهاست.
اما امروزه صحبت از یک رقابت ورزشی به صورت مطلق نمی باشد، و هر رقابت ورزشی، در مقدمه‍اش رقابتی است بین معماران برای هنرنمایی بیش تر،و فرصتی برای ارائه ایده‍ها وطرح ها...
میکائیل انگورانی، اصول ومبانی طراحی ورزشگاه را دراین موارد خلاصه می‍کند:
1- محتوا وعملکرد 2- تقارن وتعارض 3- پرسپکتیو سه بعدی
4- هم‍خوانی ورزشگاه 5- بیان سازه‍ای 6 – استفاده خلاق از فضا
7- یکی شدن ورزشگاه با شهر ومنظر
اگرچه طراحی ورزشگاه‍ها و استادیوم‍ها در مرحله اول پاسخگویی به عملکرد است، اما این ایده‍های فرمال معماران است که سبب تمایز این بناها می‍شود و گاه آن‍ها را به صورت یک شاخصه شهری در می‍آورد.
به عنوان مثال می‍توان از استادیوم آفونودی ، هنریک در پرتغال نام برد که در جولای 2003 افتتاح شد که به صورت غیر رسمی به یک اثر برجسته ملی تبدیل شده است. این استادیوم در یک شهر تاریخی که به "زادگاه مردم جهان" مشهور است در شمال پرتغال واقع شده که به خاطر داشتن کلیساهای فراوان مشهور است و امروزه زائران مذهبی این شهر، علاقه وافری به بازدید از این اثر زیبا از خود نشان می‍دهند. این استادیوم که با ظرفیت 30 هزارنفر کوچک‍ترین استادیوم جدید ساخته شده است، در تغییر کاربری یک معدن سابق به یک اثر تاریخی مبدل شد. این ورزشگاه در نزدیک مشهورترین قلعه پرتغال واقع شده و دارای دو سکوی نشستن موازی برای تماشاچیان و دو انتهای باز است که از خلال آن‍ها در یک سمت ناهمواری‍ها ی کوهستان و در بخش دیگر منظره بخش مرکزی شهر به چشم می‍خورد.

این پروژه یقیناًنقطه اوج تاریخچه کاری "سوتومورا" محسوب شده و دولت پرتغال امیدوار است، این استادیوم همان نقشی را ایفا کند که گوگنهایم بیلبائو در اسپانیا... 6
به هر حال باید گفت که امروزه ساخت ورزشگاه‍ها و استادیوم‍ها ، رو به فزونی است و این مسابقات عرصه مناسبی را برای هنرمندی معماران از یک سو و سرمایه‍گذاری‍های کلان از سوی دیگر فراهم آورده است، امروز بیش از 9000 استادیوم در سر تاسر جهان وجود دارد که بیش‍ترین تعداد مربوط به قاره اروپا با 3803 باشگاه ورزشی است که در این میان اسپانیا با 471، آلمان با 462 و فرانسه با 282 استادیوم، رتبه‍های اول تا سوم را دارند البته در سطح جهان، برزیل با 580 باشگاه ورزشی در صدر است.و تعداد باشگاه‍های ورزشی در کشور ما 27 عدد می‍باشد که شاخص‍ترین آن استادیوم 100هزار نفری آزادی است، که این تعداد ورزشگاه در مقابل دیگر کشورهای آسیایی، نظیر کره‍جنوبی با 207 ورزشگاه و ژاپن با 116 استادیوم رقم بسیار ناچیزی است. 7
چنان‍چه گفته شد، امروزه جشن‍های ورزشی به عنوان انگیزه‍ای قوی برای توسعه اقتصاد شهری است، که می‍‍تواند اثرات مثبتی داشته باشد، به عنوان مثال المپیک 1992 بارسلون بود که شروع آن باعث حرکت شهر در جهت مرمت و نوسازی شد و هنوز نیز ادامه دارد، اما در مقابل، جام جهانی 2002 در ژاپن و کره جنوبی منجر به ایجاد زیاده‍روی در ساخت استادیوم‍های گران‍قیمت شد.
در المپیک سیدنی 2000 پول بسیار زیادی صرف این بازی ها می شود، که چهره شهر میزبان را دگرگون می کند وشهر زندگی جدید خود را از تجدید حیات اوقات فراغت وورزش به دست می آورد. مرکز اصلی بازی ها در ساحل معروف HOME BUSH در 15 کیلومتری تالار اپرای سیدنی است، ویکی از ویزگی های حائز اهمیت طرح ممانعت از ورود وسایل نقلیه شخصی، وپیش بینی اتوبوس های سریع السیر می باشد. سازمان دهی کل مجموعه وجزئیات، نورپردازی چراغ های میادین به وسیله انرژی خورشیدی، وسازمان دهی آب در طرح، از دیگر خصوصیات منحصر به فرد این پروژه می باشد.
در المپیک آتن 2004 نیز هزینه زیادی صرف ساخت دهکده المپیک شد، اثری عظیم که توسط معماری نامدار چون سانتیاگوکالاتراوا طراحی شده بود. او در این بنا ایده "عتاصر متحرک معماری" را مطرح کرده و موضوع مورد توجه او در این بنا (بخش‍های مختلف المپیک به ویژه مشعل المپیک) نور و حرکت بوده است که این عناصر که این عناصر منبع الهام وی قرار گرفته است. طرح تفضیلی کالاوتروا متشکل از یک ورودی رسمی و تشریفاتی و نیز صحنی عمومی است که دارای یک آگوارا با سازه طاقی مدولار از جنس اتیل سبک است. این آگوترا در پلان و در طول باندی متشکل از آبو درخت به صورت یک قوس حرکت می‍کند و برای افرادی پیاده، تفرج‍گاهی سایه‍دار می‍آفریند. 9

برپایی جام جهانی 2006 آلمان، در برلین و مونیخ، ساختار این شهرها را دگرگون کرد، تا جایی که تغییر هتل‍ها، مسیرهای حرکتی، بزرگراه‍ها و ... به رابطه برپایی مسابقات ورزشی صورت گرفت. مسابقات جام جهانی 2006 در آلمان، تحولات متنوع زیادی را در عرصه معماری مرتبط با میادین ورزشی به دنبال داشت و فرصتی برای نمایش آثار معمارانه فراهم آورد. 12ورزشگاه از سوی فدراسیون بین‍المللی فوتبال برای این مسابقات انتخاب شد، که هر یک حرف تازه‍ای در معماری استادیوم داشتند، ورزشگاه فرانفورت مبتنی بر سازه مینی مالیستی در ترکیب با جریان نور طبیعی از سقف شفاف در سال 2005 افتاح شد، استادیوم مرکزی لایپزیک، در سال 2003 با یک معماری متشخص و تکنیک پیش‍رفته شکل گرفته و استادیوم فرانکن اشتادیون نورنبرگ به صورت سازگار با محیط زیست ساخته شد که جمع آوری آب باران، تمام نیازهای آبیاری و آب فنی ورزشگاه را پاسخگو خواهد بود، تمام این 12 استادیوم، نه تنها مجموعه‍ای برای برزگراری مسابقات ورزشی که یک اثر شاخص معماری بودند.
اما نزدیک‍ترین واقعه ورزشی که در پیش رو داریم مربوط به المپیک 2008 پکن است.
برای طراحی این ورزشگاه مسابقه ای در اوایل سال 2003 برگزار گردید که طراحان زیادی از اقصی نقاط دنیا در آن شرکت کردند، که از میان 13 طرح راه یافته به مرحله نهایی، شرکت سوئیسی هرزوگ ودوموره به عنوان برنده این رقابت انتخاب شد. 10
فرم پیشنهادی که امروزمراحل ساخت را می گذراند شبیه به لانه پرندگان است که سازه خارجی آن به صورت مجموعه‍ای از رگ‍های بزرگ طراحی شده که توسط مجموعه‍ای از دیوارهای توری مانند که از جنس فلز می باشند، محصور شده است. این دیوارهای توری مانندامکان نفوذ نور به قلب ساختمان را می دهد وبا برنامه ریزی‍های نورمن فاستر سعی در ایجاد یک فضای شاعرانه همراه با برجسته سازی وفایع ورزشی می باشد.
اما در کنار این ورزشگاه، طراحی مرکز شنای پکن نیز به مسابقه گذاشنه شد، که برنده این مسابقه، معماران PTW وگروه آواآروپ بودند که با همکاری دولت چین طرح خود را ارائه کردند. این مجموعه که به اصطلاح آن را مکعب آبی نامیده اند دارای سازه ای شبیه به خانه های اساطیری وسنتی چین می باشد، که از لحاظ سبکی وزن بی نظیر بوده واز تجمع حباب های ریز تشکیل شده استف این طرح با بازی هندسی حباب های آب وبلورهای شگفت انگیز، به صورت فرم بزرگ مکعبی در آمده است.

این ساختمان در کنار ورزشگاه المپیک هرزوگ ودوموره ساخته می شود که نوعی دوگانگی میان آب وآتش را پدید می آورد که جذابیت های آن را دو چندان می کند. 11
چنان چه دیدیم عرصه ورزش فرصت مناسبی برای معماران پدید آورده است ومعماران نامداری چون لوییجی ندول، کنزو تانگه،کالاتراوا، ضاها حدیدو رنزوپیانو و...دراین زمینه فعالیت کرده‍‍‍اند، و چه بسا شرکت هایی چون PTW که شهرت خود را مدیون همین فعالیت ها هستند و طراحی بناهایی چون مرکز شنای المپیک2008 پکن ومرکز آبی بازی های 2000 سیدنی اعتبار ویژه ای به نام آنها بخشیده است.

و ما در مروری کوتاه به این مهم دست یافتیم که امروزه ورزش دیگر تنها یک تفریح نیست و زندگی مردم وبرنامه ریزی دولت ها را تحت تأثیر خود قرار داده است وبه عرصه ای جهت رفابت های داخلی وبین المللی تبدیل گشته که از طرف دیگر بسترساز فضایی برای هنرنمایی معماران شده است تا در خلق آثاری در خور توجه اهتمام ورزند...
انسان‌ها از زمانی كه زندگی اجتماعی خویش را آغاز نمودند، به دلایل گوناگون، خواه در قالب مراسم آیینی و خواه در قالب بازی یا حركات هنری، گردهم می‌آمدند. این گردهم‌آیی‌ها، كه بخش مهمی از فعالیت‌های اجتماعی بشر از روزگار باستان تاكنون به شمار رفته و می‌رود، در روند تكاملی تاریخ، با گذشت زمان و پیشرفت و دگرگونی شیوه‌های زندگی آدمی و شروع زندگی شهرنشینی، شكل‌های متفاوتی به خود گرفته و همواره خود را با شرایط اجتماعی دوران مختلف وفق داده است.

آمفی‌تئاتر ورونا، ايتاليا، 1900
رویدادهای ورزشی نیز از زمان پیدایش تاكنون به عنوان بخش مهمی از این فعالیت‌های اجتماعی به شمار می‌روند. در این میان، مكان‌های برگزاری این رویدادها یا همان میدان‌های ورزشی (Sport Arenas) همراه با نمایش پیشرفت‌های تكنولوژیكی و معمارانه زمان خود، بازتابی از جریان‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و گاه سیاسی زمان خود نیز بوده و هستند.

استاديوم المپيك برلين، آلمان، 1936
در این راستا مسئولان برگزاری هجدهمین دوره بازی‌های جام‌جهانی 2006 فوتبال در آلمان، هم‌زمان با این رویداد مهم جهانی، نمایشگاهی از معماری مجموعه‌ها و استادیوم‌های ورزشی را با عنوان «معماری و ورزش: از میدان‌های باستان تا استادیوم‌های مدرن»، در موزه معماری مونیخ (Architekturmuseum der TU München) ترتیب داده‌اند.

استاديوم فلورانس، ايتاليا، 1929 - 1932
این نمایشگاه از یك سو با هدف نمایش تحولات و تنوع معماری‌های مرتبط با میدان‌‌های ورزشی و از سوی دیگر با ارائه مجموعه‌ای از موفقیت‌‌های معماری ـ مهندسی در عرصه سازه استادیوم‌‌های ورزشی كه منجر به روی آوردن به ساختارهای جدید و ابداع روش‌‌های نوین طراحی و پوشش میادین ورزشی شده است، برگزار می‌شود.

استاديوم فوتبال باری، ايتاليا، 1987- 1990

مدل‌‌ها، طرح‌‌ها، تصویرسازی‌‌ها، نقاشی‌‌‌ها و تصاویر مدارك معماری جمع‌آوری‌‌شده از میدان‌‌های دوران باستان، مكان‌‌های برگزاری تورنمنت‌‌ها در قرون وسطی، ساختمان‌‌های ورزشی در دوره رنسانس، مجموعه‌ای از سالن‌های ورزشی طراحی شده در قرن 19 و 20 و همچنین استادیوم‌های ورزشی طراحی شده برای المپیك از موارد به نمایش در آمده در این نمایشگاه می‌باشند.

مركز خبری استاديوم كريكت لندن، انگليس، 1994 - 1999
با آگاهی از این نكته كه ورزش به عنوان یك فاكتور اقتصادی قدرتمند و یك رویداد رسانه‌‌ای فراگیر و تاثیرگذار، نقش عمده‌ای در روند تحولات جهانی ایفا می‌كند، می‌توان با سرمایه‌گذاری در حوزه معماری ورزش به نتایج مطلوبی در مسیر توسعه جهانی دست یافت. با مروری بر آثار خلاقانه معماران پیشرویی چون پیر لوییجی نروی (Pier Luigi Nervi) كنزو تانگه (Kenzo Tange)، رنزو پیانو (Renzo Piano)، زاها حدید (Zaha Hadid)، نورمن فاستر (Norman Foster)، هرزوگ و دمورن (Herzog & de Meuron)، گروه فیوچر سیستمز (Future Systems) و بسیاری دیگر، می‌توان به اهمیت معماری در حوزه ورزش و لزوم توجه به این مهم پی برد.
استاديوم آليانز آرنا مونيخ، آلمان، 2005

یوفا: بزرگ‌ترین ورزشگاه این دوره از رقابت‌های جام ملت‌های اروپا، در وین پایتخت اتریش قرار دارد. این ورزشگاه گنجایش ‪ ۵۰‬هزار تماشاگر را دارد و نام آن (ارنست هاپل) است.