بخشی از مقاله
کنتور های برق
مقدمه
با توجه به پیشرفت تکنولوژی وسیاست وزارت محترم نیرو مبنی بر کمک ومساعدت به اقشارآسیب پذیر ومتوسط جامعه که همیشه مصرف برق آنها مطابق با الگوی مصرف می باشد شرکت محترم توانیر طی دستور العملی شرکت توزیع نیروی برق کشور را موظف نموده تا کنتورهای دیجیتالی که از مزیتها وقابلیت بیشتری برخوردارند را جایگزین کنتورهای مکانیکی نمایند.
لذا جهت آشنایی از نحوه کارکرد این کنتورها ابتدا به برسي تفاوت اين نوع از كنتورها با نوع مكانيكي ميپردازيم:
كنتورهاي مكانيكي
1- در کنتورهای مکانیکی تعین میزان مصرف برق از طریق نمراتور کنتور وبا کسر عدد فعلی از قبلی به دست می آید و مصرف به دست آمده را کلا مطابق با یک نرخ (ساعات میان باری روز )محاسبه وبهای برق مشترک بدست میاید :
به طور مثال اگر مشترک در24ساعت شبانه روزی 20کیلو وات ساعت برق مصرف کند (با فرض هر کیلو وات ساعت 200 ریال) مبلغ (400=20×20) ریال می شود
كنتور مكانيكي
كنتورهاي ديجيتال
2- در کنتور دیجیتالی سه تعرفه ،مصرف در 24ساعت شبانه روز به سه بازه زمانی شامل ساعات میان باری (روز) ،ساعات اوج بار(شب) ،وساعات کم باری (آخر شب) تقسیم شده ونرخ هر کدام متفاوت وبه ترتیب با ضرایب 1، 5/2، 25 /0نسبت به نرخ ساعات میان باری مساحبه می گردد
كنتور ديجيتال
ساعات بازه زمانی در6ماه اول ودوم سال در جدول زیر می باشد
به طور مثال اگر یک مشترک در 24 ساعت شبانه روز 20کیلو وات ساعت برق مصرف کند ودارای کنتور دیجیتالی باشد کنتور مصرف برق فوق را فرضا به سه بخش تقسیم می کند
1)مصرف ساعات میان باری (روز ) =10کیلو وات ساعت
2)مصرف ساعات اوج بار (اول شب ) = 3کیلو وات ساعت
3)مصرف ساعات کم باری (آخر شب ) = 7 کیلو وات ساعت
ضریب×نرخ×مصرف = بهای برق مصرفی با کنتور دیجیتال
3850= (25/0×200×7) +(5/2×200×3) + (1×200×10) ریال
بهای برق مصرفی این مشترک معادل 3850ریال در یک شبانه روز می باشد.
حال با توجه به رعایت مدیریت واستفاده نکردن وسایل برقی پر مصرف مانند اتو ،ماشین لباسشویی وبخاری برقی و.... در 4ساعت اوج بار (شب) هزینه برق مصرفی مشترکین حتی کمتر از میزان فعلی خواهد شد.
کنتورهای دیجیتالی
مشکلاتی از قبیل دقت پایین - امنیت کم - امکان دستکاری و برق دزدی آسان و.... در کنتورهای آنالوگ و از همه مهمتر که باب میل شرکت های برق منطقه ای میباشد تعرفه بندی کافی بود تا سرو کله کنتورهای دیجیتال پیدا شود .
کنتورهای دیجیتال چند تعرفه ای استاندارد نصب آنها با استاندارد ANCI مطابقت میکند این به آن مفهوم است که قابل نصب بر روی فک ثابت کنتورهای آنالوگ نیز میباشند.
از دیگر قابلیت آن امکان قرائت کنتور از طریق پورت نوری مادون قرمز میباشد . همچنین تلفات داخلی نسبت به نوع آنالوگ به مقدار چشمگیری کاهش میابد.
مردم عادی دید خوبی نسبت به این نوع کنتورها ندارند و این میتواند به دلیل محاسبه دقیق برق مصرفی در کنتور با کلاس دقت بالا ( حتی به اندازه مصرف شارژ موبایل ) میباشد.
البته باید گفت یکسری از روشهای برق دزدی در کنتورهای آنالوگ هنوز هم برای این کنتورها معتبرند
اساس كار كنتور چيست ؟
كنتور ها بر اساس نيروي الكترومغناطيس عمل مي كنند . مي دانيم كه اگر از يك سيم پيچ جريان برق بگذرد در اطراف آن يك ميدان مغناطيسس ايجاد مي شود كه شدت و جهت اين ميدان به جريان عبوري از سيم پيچ بستگي دارد . در كنتور هاي تكفاز دو دسته سيم پيچ وجود دارد كه يكي از آنها داراي تعداد دور كم و قطر بيشتر نسبت به ديگري است . سيم پيچ ضخيمتر با دور كمتر را سيم پيچ جريان و ديگري را سيم پيچ ولتاژ مي نامند .
نحوه نصب كنتور تكفاز در مدار چگونه است ؟
سيم فاز را به سر سيم پيچ جريان وصل نموده و از سر ديگر آن فاز را مي گيرند . و دو سر سيم پيچ ولتاژ را به فاز و نول وصل مي كنند . زماني كه مصرف كننده اي به كنتور وصل مي شود جريان از سيم فاز و نول مي گذرد . بعبارت ديگر جريان مصرف كننده از سيم پيچ جريان مي گذرد و در آن يك ميدان مغناطيسي ايجاد مي كند . سيم پيچ ولتاژ كه هميشه به برق وصل است و داراي يك ميدان مغناطيسي ثابت است كه مقدار آن هيچ ارتباطي به مصرف كننده متصل شده به كنتور ندارد . اين
دو ميدان مغناطيسي بر هم اثر كرده و سبب ايجاد نيروي حركتي در صفحه آلومينيومي درون كنتور مي شود . سرعت حركت اين صفحه با جريان مصرف كننده رابطه مستقيم دارد . اين حركت توسط يك محور و چرخ دنده به يك شماره انداز يا نمراتور ارتباط دارد و بر اساس گردش آن شماره ها زياد مي شود . اين شماره ها بجز رقم اول ميزان كاركرد كنتور يا همان مصرف انرژي الكتريكي را بر حسب كيلو وات ساعت نشان ميدهند .البته درون كنتور قطعات ديگري هم نظير : آهنرباي سرعت گير و پيچهاي تنظيم و ... وجود دارند كه ما از توضيح آنها صرف نظر كرده ايم .
انواع كنتور كدامند ؟
براي مصارف خانگي دو نوع كنتور تكفاز و سه فاز بطور عام وجود دارند كه در دسته بندي كنتورها به نوع اكتيو معروفند . اما در مصارف صنعتي مي توان به كنتورهاي راكتيو و كنتورهاي دو تعرفه اشاره كرد كه در جلسات قبل مختصري در باره آنها توضيح داده ايم .
كنتور هاي پيشرفته چگونه كار مي كنند ؟
در كشورهاي برخوردار از تكنولوژي ديگر كنتور نويسي به مفهوم رايج آن در ايران منسوخ شده است . در اين كشورها كه پول الكترونيكي بسيار رايج است از كنتورهاي هوشمند كه در بازه هاي زماني خاص ميزان مصرف را مشخص كرده و به ادارات برق گزارش مي دهند استفاده مي شود . اين
كنتورها ميزان مصرف را از طريق همان خطوط برقي كه آنرا مي رسانند به توزيع كننده اطلاع مي دهند و شركتهاي فروشنده برق نيز بطور خودكار از حساب مصرف كننده برداشت مي كنند . در صورت موجود نبودن حساب و پس از اخطارهاي كتبي از طريق فرمان از راه خطوط برق بصورت خودكار كنتور برق مشترك را قطع مي كند و مشترك پس از پرداخت هزينه مي تواند از خدمات شركت فروشنده استفاده كند .
آيا مي توان سر كنتور را كلاه گذاشت ؟
اين مساله مانند خريد كالايي است بدون پرداخت وجه آن و درنتيجه نارضايتي صاحب كالارا به دنبال دارد . بايد گفت كه مي توان شماره انداز كنتور را از كار انداخت كه براي اين كار سه راه حل وجود دارد
1- قطع سيم پيچ جريان
2- قطع سيم پيچ ولتاژ
3- از حالت تعادل خارج كردن كنتور.
چگونه با لمس كنتور به برق دار بودن آن پي ببريم ؟
زماني كه برق به كنتور وصل مي شود در سيم پيچ ولتاژ آن جريان ايجاد مي شود . اين جريان همانطور كه قبلا گفتم ارتباطي به مصرف كننده ندارد . اين جريان ميدان مغناطيسي را در كنتور ايجاد ميكند كه سبب لرزش خفيف آن مي شود . پس اگر كف دست را روي شيشه كنتور بگذاريم با احساس اين لرزش متوجه برقدار بودن آن مي شويم .
در كنار بعضي از كنتورها صداي وزوز ناشي از چيست ؟
اين صدا كه شبيه جليز و وليز است ارتباطي به خود كنتور ندارد بلكه مربوط به فيوز است كه معمولا در كنار كنتور نصب مي شود . اگر اتصال فيوز از نظر الكتريكي درست نباشد ( وجود فاصله هوايي در محل تماس ) و جريان زيادي از فيوز كشيده شود در اين حالت قوسهاي الكتريكي كوچكي در محل تماس ايجاد مي شود كه باعث ايجاد اين صدا مي شود . اين قوسها سبب ذوب سطحي محل
تماس شده و مقاومت و حرارت محل تماس را افزايش ميدهد . در نتيجه باعث افت ولتاژ و در نهايت قطع و وصل جريان مي شود . براي از بين بردن اين ايراد بايد فيوز را محكم كرد ( براي فيوزهاي پيچي ) يا در نوع مينياتوري پيچهايي را كه سيم زير آن قرار دارد سفت نمود . در آخر اگر رفع نشد فيوز را عوض كرد .
نمونه کنتورسه فاز دیجیتال طراحی شده برای شرکت صنایع ارتباطی ایران
انرژي متر سه فاز
این دستگاه چندمنظوره قادر به اندازه گیری کلیه کمیت های برق سه فاز می باشد.خروجی های رله و خروجی های
سریال در این دستگاه پیش بینی شده است. کلیه پارامترهای کالیبراسیون و تنظیمات توسط صفحه کلید انجام می شود.
----------------------------------------------------------------------
مشخصات عمومی
? روش اندازه گیری : True RMS
? نمایشگر : LCD دوردیفه با Back Light
? ساعت دقیق داخلی با باطری پشتیبان با عمر طولانی
? نمایش کلیه کمیت ها : ولتاژ،جریان،ضریب قدرت،توان و انرژی،(ظاهری،اکتیو،راکتیو) ،فرکانس(هرفازوفاز به فاز)
? تنظیم پارامترها با صفحه کلید : ضرایبCT , PT ، صفر و شیب( span , zero ) ، تعرفه بندی، زمان ها و آلارم ها و...
? اتصالات : ترمینال پیچی( قابل جدا شدن)
? جعبه : 96?6
------------------------------------------------------------------------
مشخصات فنی
? دقت ولتاژ و جریان : 0.75%
? انرژی ها و توان ها : 0.5%
? هارمونیک ها : 1%
? استاندارد :
? محدوده ولتاژ : 350VAC
? محدوده جریان : 5A , 1A
? تغذیه : 90~270 V
? سرعت انتقال خروجی سریال : 9600 bps
-------------------------------------------------------------
تعداد رله خروجی
X بدون خروجی رله
A یک خروجی رله
B دو خروجی رله
-------------------------------------------------------
ورودی دیجیتال
X بدون ورودی دیجیتال
A یک ورودی دیجیتال
B و ورودی دیجیتال
-------------------------------------------
خروجی ارتباطی
X بدون خروجی ارتباطی
A RS232
B RS485
