مقاله در مورد گزارش کارآموزی شیمی کاربردی - آب و فاضلاب منطقه گرگان

بخشی از مقاله

گزارش کارآموزی شیمی کاربردی - آب و فاضلاب منطقه گرگان

بهداشت آب
بهداشت آب موضوعي بسيار مهم در بهداشت عمومي و مديريت سلامت مي‌باشد. قبل از پرداختن به راه كارهاي عملي استحصال، انتقال، بهسازي و توزيع آن لازم است اين عنصر حياتي موثر بر سلامت و مرتبط با توسعه پايدار، شناخته شود.

شناخت آب از نظر كيفيت و كميت و چگونگي حصول آن قدمي اساسي در جهت بهينه سازي مصرف آن مي‌باشد. اگر چه بيش از سه چهارم كره زمين را آب فرا گرفته است، سهم قليلي از آب‌هاي موجود، براي مصارف بهداشتي و كشاورزي، قابل استفاده است. زيرا حدود 3/97 درصد اقيانوس‌ها و 1/2 درصد يخ‌هاي قطبي و 6/0 درصد درياچه ها و رودخانه و آب‌هاي زيرزميني وجود دارد كه حدود 36/0 درصد كل منابع آب مي‌باشد. آب اقيانوس‌ها، درياها و اغلب درياچه ها و بسياري از منابع آب زيرزميني به علت شوري بيش از حد و داشتن املاح معدني براي مقاصد بهداشتي، كشاورزي و صنعتي، غيرقابل استفاده مي‌باشند.

آب ماده حياتي است كه بطور يكنواخت در سطح كره زمين موجود نمي‌باشد. در نتيجه بسياري از نقاط كره زمين با كمبود آب مواجه است. حركت مداوم بخار آب به هوا و برگشت آن به زمين را گردش آب در طبيعت مي‌نامند.

آب سالم و پاكيزه

آب آشاميدني، علاوه بر سالم بودن لازم است پاكيزه نيز باشد. زيرا آب سالم وكدر يا بامزه نامطلوب و داشتن رنگ، ممكن است مورد اعتراض مصرف كننده قرار گرفته و مصرف كننده به طرف آب به

ظاهر پاكيزه اي گرايش پيدا كند كه از نظر كيفيت شيميايي و ميكروبي، نامطلوب باشد. آب سالم آبي است كه حتي در درازمدت مصرف آن خطري براي مصرف كننده ايجاد نكند. توصيه مي‌شود آب آشاميدني نه تنها كاملا سالم باشد بلكه بايد " پاكيزه" يعني مورد پسند مصرف كننده
هم باشد. چنين آبي را مي‌توان " پذيرفتني" يا " نوشيدني" تلقي نمود. آب آشاميدني از طريق تعيين كيفيت فيزيكوشيميايي وميكروب شناختي ارزيابي وانتخاب مي‌گردد.

آزمایشات

فیزیکی

خواص فيزيکي آب:

پارامترهاي فيزيکي ، آن دسته از خصوصيات آب است که به وسيله حواس بينايي ، لامسه ، چشايي و يا بويايي قابل تشخيص است. مواد جامد معلق ، کدورت، رنگ ، طعم ، بو و درجه حرارت در اين گروه قرار مي گي

رند.

1. جامدات معلق

چنان که پيش از اين اشاره شد جامدات مي توانند به دو صورت معلق و محلول در آب وجود داشته باشند . اگر چه بعضي از مواد جامد محلول به وسيله حواس فيزيکي قابل تشخيص هستندذ ، ولي قرار دادن آنها در گروه پارامترهاي شيميايي مناسب تر است و در بخش بعدي بيشتر شرح داده خواهند شد.

2. کدورت

معمولاً اندازه گيري مستقيمي از ذرات جامد معلق بر روي نمونه هاي گرفته شده از منابع آب طبيعي يا منابع آب آشاميدني صورت نمي گيرد . طبيعت جامدات در اين آبها و اثرات ثانويه اي که اين جامدات ايجاد مي نمايند از مقدار حقيقي آنها مهمتر است براي اينگونه آبها يک آزمايش جهت کدورت به طور متداول انجام مي گيرد.

کدورت معياري براي ميزان جذب نور و. يا پراکندگي نور توسط مواد معلق در آب است.
از آن جا که جذب و تفرق نور تحت تاثير اندازه و خواص سطحي مواد معلقث قرار مي گيرد کدورت يک اندازه گيري کمي مستقيم از ذرات معلق جامد نمي تواند به حساب آيد . براي مثال يک ذره کوچک در داخل يک ليوان آب در واقع هيچگونه کدورتي ايجاد نمي کند . اگر اين ذره به هزاران ذره کوچکتر با اندازه هاي کلوئيدي شکسته شود با وجود آن که جرم جامدات تغييري ننموده است اما کدورت به ميزاني مي رسد که قابل اندازه گيري است.

3. رنگ

آب خالص بي رنگ است ، اما آبي که در طبيعت يافت مي شود معمولاً توسط مواد خارجي داراي رنگ مي باشد . رنگ آبي که در نتيثجه تاثير مواد معلق به وجود آمده باشد ، اصطلاحاً رنگ آشکار ناميده مي شود؛ و رنگي که در اثر مواد جامد محلول پديد آمده باشد و پس از جدا سازي مواد معلق همچنان در آب باقي بماند به نام رنگ حقيقي خوانده مي شود.

4. طعم و بو

مفاهيم طعم وبو به خودي خود بيانگر خصوصيت اين دو عامل اند.از آن جا که احساس طعم وبو غالباً به يکديگر مربوط اند ومعمولاً با يکديگر اشتباه گرفته مي شوند اين احتمال وجوددارد که طعم ها وبوهاي بسيارزيادي که از تنوع برخوردارند توسط مصرف کنندگان به آب نسبت داده شوند موادي که در داخل آب ايجاد بو مي کنند تقريباً هميشه ايجاد طعم مي نمايند ولي به هيچ وجه توليد بو نمي کنند.
براي تهيه يک مخلوط 200ml مي باشد اعدا آستانل بويايي متناظر با حجم هاي متعدد نمونه ها در جدول نشان داده شده اند از آزمايش مشابهي مي توان براي تعيين ميزان طعم استفاده کرد و يا دستگاه مي تواند به سهولت از لحاظ کيفي در يک مقياس قابل قبول به آزمايش آب بپردازد.

5. دما

دما براي ارزيابي مستقيم آب آشاميدني ويا فاضلاب به کاربرده نمي شود در عين حال يکي از مهمترين عوامل در سيستم هاي آب سطحي در طبعت به شمار ميرود دماي آبها سطحي به مقدار زيادي گونه هاي بيولوژيکي موجود در آب وشدت فعاليت آنها را کنترل مي کند دما بر روي بسياري از واکنش هاي شيميايي که در سيستم هاي طبيعي آب انجام مي گيرند اثر مي گذارد همچنين دما داراي قابل ملاحضه اي بروي حلاليت گازها در آب است .

آزمایش جارتست

یکی از آزمایشات فیزیکی که بر روی آب انجام می شود آزمایش جارتست است
که در این روش ابتدا میزان کدورت و PH آب را توسط دستگاه کدورت سنج و PH متر اندازه می گیریم سپس دستگاه جارتست را راه اندازی می کنیم به گونه ای که 6 عدد بشر 1000 میلی لیتری که تمیز و شسته شده است را از آب شیر به میزان 1لیتر پر می کنیم و بشرهای شماره بندی شده از 1 تا 6 را در دستگاه جار تست قرار می دهیم طوری که در زیر همزن ها باشد و سپس به هر کدام از بشر های حاوی آب به میزان 0.01 میلی گرم یا 10 گرم آهک اضافه می کنیم و به هر کدام از بشرها به ترتیب شماره ی روی آن ماده ی منعقد کننده ی پر کلرید فریک یا ماده ی منعقد کننده ی دیگری بر حسب صدم اضافه می کنیم .

به طور مثال برای بشر اول 0.01 میلی لیتر و دومی 0.02میلی لیتر و...با استفاده از سمپلر اضافه می کنیم و در اینجا برای به وجود آمدن حالت چسبندگی به تمام محلول های مورد نظر باید مقداری ماده ی کمک منعقد کننده ی پلی الکترولیت اضافه کنیم .

در این لحظه باید به اندازه ی لخته ی تشکیل شده توجه کنیم که برای بشر اول و دوم ریز و برای بشر سوم و چهارم متوسط و برای بشر پنجم و ششم درشت است و دستگاه را روشن می کنیم و ابتدا دستگاه را روی دور سریع120 دور و زمان 1 دقیقه تنظیم می کنیم وقتی اختلاط صورت گرفت بعد دستگاه را روی دور کند 40 دور و زمان 20 دقیقه تنظیم می کنیم وقتی که اختلاط به مراحل

پایانی رسید و خوب مخلوط شدند دستگاه را خاموش می کنیم و اجازه می دهیم محلول موجود ته نشین شود که برای این کار 20 دقیقه زمان نیاز است پس از این 20 دقیقه میزان کدورت و PH هر کدام از این محلول های 6 بشر را به طور جداگانه اندازه می گیریم و یادداشت می کنیم .

انواع دستگاه های جارتست

آزمایشات

شیمیایی

آزمایش های شیمیایی

آزمایشات شیمیایی مربوط به اندازه‌گیری عناصر و ترکیبات موجود در آب است که حداکثر تا 12 ساعت بعد از نمونه‌برداری باید انجام شود. آزمایشات شیمیایی آب شامل اندازه‌گیری نما، کدورت، PH، هدایت الکتریکی T.D.S.(E.C)، آهن، نیترات، نیتریت، فسفات، سولفات، آمونیاک، منگنز، کلرور، فلورید، قلیائیت، سختی، کلسیم، سدیم و پتاسیم است.
الف) هدایت الکتریکی آب (EC)

هدایت الکتریکی آب معرف قدرت یونی یک محلول برای انتقال جریان برق است. واحد آن (میکرومو بر سانتی‌متر) میباشد. (مو عکس اهم یعنی واحد مقاومت الکتریکی است). چون در محلول‌ها، یونها جریان برق را منتقل می‌کنند از این رو EC با TDS رابطه دارد. در محلول‌های رقیق ارتباط این دو پارامتر به صورت زیر است:
T.D.S=0.5EC
وقتی غلظت ناخالصی زیاد میشود ( ) یون‌ها روی حرکت یکدیگر اثر منفی گذاشته و هدایت الکتریکی محلول همانند محلول رقیق متناسب با تعداد یون‌ها نمی‌باشد و رابطه بین TDS و EC برای هر نمونه آب فرق می‌کند.

اهمیت این دو پارامتر این است که سرعت خوردگی آب در شرایط یکسان (مقدار اکسیژن محلول و دیگر پارامترهای مؤثر در خوردگی ثابت بمانند) با افزایش EC (یا TDS) افزایش می‌یابد و نیز با افزایش هدایت الکتریکی آب، درجه یونیزاسیون نمک‌های آب کاهش می‌یابد. هدایت الکتریکی آب خالص در برابر با 0/056 است.

روش تعیین EC:
برای اندازه‌گیری هدایت الکتریکی از دستگاه Conductivity meter استفاده می‌شود. با کلید power دستگاه را روشن کنید و الکترود را بعد از شستشو با آب مقطر در بشر حاوی نمونه قرار داده و هدایت الکتریکی آب را بخوانید.
ب)مواد جامد محلول (TDS):

منظور از TDS کل مواد جامد محلول در آب است که برابر مجموع غلظت همه یون‌های موجود در آب می‌باشد. واضح است که اگر غلظت یون‌ها بر حسب معادل کربناتی هستند، غلظت یون‌های مختلف را می‌توان با هم جمع کرد و مجموع را با TDS بیان کرد. TDS آب‌های مختلف به صورت زیر است (بر حسب ppm)

آب دریا آبهای شور مجر آشامیدنی مطلوب آشامیدنی مطلوب صنعتی آب
4000 10000 1000 500 100 TDS

روش تعیین TDS:
برای اندازه‌گیری TDS از دستگاه Conductivity meter استفاده می‌شود. با دکمه mode دستگاه را روی اندازه‌گیری TDS تنظیم کنید و بعد از شستن الکترود با آب مقطر آن را در بشر حاوی نمونه قرار دهید و با ظاهر شدن کلمه Read، عدد را بخوانید.
پ) آهن:

ترکیبهای آهن بیشتر به صورت کربنات آهن و هیدروکربنات آهن و سولفات آهن در آب یافت می‌شوند.
در آبهای زیرزمینی مقدار ترکیب‌های آهن معمولا بیشتر و به مقدار mg/lit3 هم می‌رسد. ترکیب‌های آهن موجود در آب به مقدار نامبرده برای سلامتی زیان‌آور نیستند ولی مقدار بیش از mg/lit3/0 مزه آب را تغییر می‌دهد و مقدار mg/lit 1/0 آن کافی است که در کارهای روزمره از قبیل شستشو و نیز در مصرف‌های صنعتی به صورت تولید رسوب در لوله، ایجاد زحمت نماید.
در لوله‌های آبرسانی قدیمی که آبهایی با ترکیب‌های آهن از آنها عبور کرده‌اند از ر

سوب‌ها و برجستگیهایی از زنگ آهن به بلندی 2 تا 3 سانتی‌متر دیده شده است که مقطع جریان آب را در لوله کاسته و ضریب مقاومت لوله را در برابر جریان آب و در نتیجه افت فشار را در لوله به شدت زیاد کرده است و حتی در لوله‌های کم قطر سبب گرفتگی کامل لوله شده است.
البته چون آهن به طور طبیعی در پوسته زمین وجود دارد بنابراین بسیاری از آب‌های زیرزمینی دارای آهن می‌باشند. وجود آهن در شبکه آب‌رسانی پدیده‌ای به نام RED WATER (آب قرمز‌) ایجاد می‌کند که گاهی با مسئله خوردگی و پوسیدگی لوله اشتباه می‌شود.
در نمونه‌های آب، آهن می‌تواند به صورت محلول حقیقی حالت کلوئیدی که توسط مواد آلی منعقد شود، به شکل کمپلکس‌های آلی یا معدنی و یا در قالب ذرات معلق نسبتا درشت حضور داشته باشد. به طور کلی این فلز می‌تواند به صورت دو یا سه ظرفیتی، معلق و محلول در آب‌ها اندازه‌گیری شود. خاک رس و گل و لای نیز می‌تواند حاوی آهن محلول در اسید باشد.

روش تعین دستگاه اسپکتروفتومتر برای آهن:
اندازه‌گیری میزان آهن ( ): mg/lit 30-0

- دستگاه اسپکتروفتومتر را روشن کنید:
1- کد برنامه آهن را وارد کنید (program 265) سپس دکمه enter را فشار بدهید، طول موج 510nm ظاهر می‌شود.
2- با پیچ تنظیم، طول موج را روی 510nm قرار دهید. دستگاه در این هنگام برای اندازه‌گیری mg/lit آهن آماده است.
3- سل مربوط را به ml25 از نمونه آب پر کنید سپس یک بسته از معرف پودر در Ferrous n Iron را به سل نمونه اضافه کنید و سل را تکان دهید تا معرف و نمونه مخلوط شود.

4- دکمه shift/timer را فشار دهید. مدت زمان برای انجام واکنش 3 دقیقه خواهد بود.
5- سل حاوی شاهد را که خود نمونه است درون دستگاه قرار دهید و محافظ نور را ببندید، دکمه Zero را فشار بدهید. آشکارساز Zeroing را نشان می‌دهد.
6- سل مربوط به نمونه را در دستگاه قرار داده و دکمه Read را فشار دهید. آشکارساز mg/lit آهن را نشان می‌دهد.
ت) نیترات:

تعیین نیترات به دلیل اثر عوامل مداخله‌گر، روش‌های نسبتا پیچیده اندازه‌گیری و محدود بودن دامنه اندازه‌گیری در روش‌های گوناگون یک آزمایش مشکل است. به همین دلیل متدهای توصیه شده تنها مقادیر تقریبی نیترات در نمونه را نشان می‌دهد. روش طیف سنجی ماوراء بنفش (U.V) که جذب را در طول موج nm 220 اندازه‌گیری می‌کند، برای آزمایش نیمه کمی آبهای غیرآلوده (که مواد آلی آن کم است) مناسب می‌باشد.
برای انتخاب روش مناسب، پس از تخمین غلظت نیترات در نمونه با روش بالا، شیوه‌ای که با دامنه غلظت نمونه و عوامل مداخله‌گر احتمالی هماهنگی بیشتری داشته باشد، انتخاب می‌گردد. نیترات می‌تواند به وسیله روش کروماتوگرافی یونی تعیین شود. دامنه‌های غلظت قابل اندازه‌گیری توسط سایر روش‌ها عبارتند از: روش الکترود نیترات از 14/0 تا 1400 میلی‌گرم در لیتر ، روش احیاء کادمیم از 01/0 تا 1/0 میلی‌گرم در لیتر ، روش کلرید تیتان و روش احیاء هیدرازین از 01/0 تا 10 میلی‌گرم در لیتر، روش اتوماتیک احیاء کادمیم از 5/0 تا 10 میلی‌گرم در لیتر ، برای غلظت‌های بالاتر می‌بایست نمونه را رقیق کرد.

بهتر است نیترات ( ) را بلافاصله پس از نمونه‌برداری اندازه‌گیری نمود. در صورت نیاز و نگهداشتن نمونه به مدت بیشتر از 24 ساعت، نمونه باید در دمای 4 درجه سانتی‌گراد حفظ شود و برای مدت‌های طولانی‌تر 2 میلی‌لیتر اسید سولفوریک غلیظ ( ) نیز به هر لیتر نمونه اضافه گردد. هنگامی که به نمونه اسید اضافه شود ، بطور مجزا قابل اندازه‌گیری نخواهند بود.

اندازه‌گیری میزان نیترات ( ) : mg/lit 30-0

1- کد برنامه نیترات را وارد کنید. (program 355). سپس Inter طول موج 500mm ظاهر می‌شود.
2- طول موج را روی 500 نانومتر تنظیم کنید. دکمه Forms را فشار بدهید تا N از بین رود دستگاه برای اندازه‌گیری mg/lit نیترات آماده است.
3- سل را با ml25 از نمونه پر کنید. سپس معرف پودری Nitaver
5 Nitrate را به آن اضافه کرده و سل را تکان دهید.
4- دکمه shift/timer را فشار دهید. مدت زمان برای انجام واکنش 5 دقیقه است. (نیترات دو زمان دارد).
5- سل شاهد (نمونه) را در دستگاه قرار دهید و دکمه zero را فشار بدهید.
6- سل مربوط به نمونه را در دستگاه قرار داده و دکمه Read را فشار بدهید. آشکارساز mg/lit نیترات را نشان می‌دهد.
ث) نیتریت:

اندازه‌گیری میزان نیتریت ( ) : mg/lit 3/0-0

1- کد برنامه نیتریت را وارد کنید (program 371). سپس enter طول موج 570nm ظاهر می‌شود.
2- طول موج را روی 570nm تنظیم کنید و دکمه Forms را بزنید تا فقط اندازه‌گیری شود. ( )
3- سل را با ml25 از نمونه پر کنید و معرف Nitaver 5 tv را به آن اضافه کنید و تکان دهید.
4- دکمه shift/timer را فشار دهید. مدت زمان برای واکنش 20 دقیقه است.
5- سل شاهد که همان نمونه است را در دستگاه قرار داده و دکمه zero را فشار دهید. آشکارساز zeroing را نشان می‌دهد.

6- سل نمونه را در دستگاه قرار دهید و محافظ نور را ببندید و دکمه Read را فشار بدهید. آشکارساز mg/lit نیتریت را نشان می‌دهد.

ج) فسفات :

فسفر در اکثر آبهای طبیعی و پساب‌ها تقریبا فقط به صورت فسفات وجود دارد. فسفات‌ها به سه شکل ارتو فسفات‌ها، پلی فسفات‌ها (پیرو، متا و دیگر پلی فسفات‌ها) یا فسفات متراکم و فسفات‌های آلی در طبیعت وجود دارند که می‌توانند به صورت محلول ذرات ریز و درشت و یا در بدن موجودات آبزی یافت شوند، اشکال مختلف فسفات از منابع متعددی تولید می‌شوند. میزان کمی از برخی فسفات‌ها طی فرآیندهای تصفیه به آب افزوده می‌شوند. مقادیر بیشتری از این ترکیبات ممکن است هنگام شستشو وارد منابع شوند زیرا این ماده از اجراء اصلی بسیاری از پاک‌کننده‌های تجاری می‌باشد. فسفات‌ها به طور گسترده‌ای در تصفیه آب دیگ‌های بخار به کار می‌روند. ارتو فسفاتهای مصرفی در کشاورزی تحت عنوان کودهای فسفاته می‌توانند به دنبال شکسته شدن خاک در اثر سیلاب‌ها و ریزش‌های تر و یا ذوب برف وارد آبهای سطحی شوند. فسفاتهای آلی اساسا بوسیله فرآیندهای بیولوژیکی تشکیل می‌شوند. این ترکیبات در اثر ورود فضولات و باقیمانده مواد غذایی به فاضلاب و همچنین از تبدیل ارتو فسفاتها در فرآیند تصفیه بیولوژیکی و یا توسط آبزیان تولید می‌شوند. فسفر برای رشد موجودات زنده ضروری است و می‌تواند ماده مغذی محدودکننده رشد و تولیدمثل آبزیان در یک منبع آبی باشد. در جائی که فسفات عنصر محدودکننده رشد است.
تخلیه پساب‌های خام یا تصفیه شده زهاب کشاورزی و یا برخی فاضلاب‌های صنعتی به منبع آبی می‌توانند موجب رشد فتوسنتزی آبزیان ریز و درشت ناخواسته و مزاحم گردد.
به علاوه فسفات‌های در رسوبات ته‌نشین شده و لجن‌های بیولوژیکی به شکل مواد معدنی قابل ته‌نشینی و در ترکیب با مواد آلی نیز وجود دارند.

اندازه‌گیری میزان فسفات : mg/lit 5/2-0
1- کد برنامه فسفات را وارد کنید (program 790). سپس enter
طول موج 890nm بر روی آشکارساز نمایان می‌شود.

2- با پیچ تنظیم، طول موج را بر روی 890nm قرار دهید. دستگاه در این هنگام برای اندازه‌گیری mg/lit فسفات آماده است.
3- ml25 از نمونه آب را درون سل بریزید و معرف pHosever 3 pHospHate را به آن اضافه کنید و برای مخلوط شدن کمی تکان دهید.
4- دکمه shift/timer را فشار دهید. مدت زمان برای انجام واکنش 2 دقیقه خواهد بود.
5- سل شاهد را به ml25 از نمونه پر کنید و در دستگاه قرار داده و دکمه zero را فشار دهید.
6- سل نمونه را در دستگاه قرار دهید و دکمه Read را فشار بدهید. آشکارساز mg/lit فسفات را نشان خواهد داد.
چ) سولفات :

سولفات به شکل گسترده‌ای در طبیعت توزیع شده است و در آبهای طبیعی در دامنه غلظتی از چند تا چندین هزار میلی‌گرم در لیتر موجود می‌باشد. مواد زائد حاوی سولفید حاصل از استخراج معادن به دلیل اکسیداسیون سولفید آهن مقدار زیادی وارد محیط می‌کند. سولفات منیزیم و سدیم اثر ملین به آب می‌دهند.
انتخاب روش:
برای غلظت‌های بالای mg/l 1/0، روش کروماتوگرافی یونی و برای غلظت‌های بیشتر از mg/l 10 روش‌های وزنی مناسب می‌باشند. روش کدورت سنجی نیز برای غلظت‌های از 1 تا 4 میلی‌گرم در لیتر قابل استفاده است. روش دستگاهی با شناساگر آبی متیل تیمول برای آنالیز تعداد زیادی از نمونه‌های سولفات (حدود 30 نمونه در ساعت) هنگامی که وسایل موردنیاز موجود باشد، پیشنهاد می‌شود.

نمونه‌برداری و نگه‌داری: در حضور مواد آلی، برخی باکتریها ممکن است را به احیا کنند. برای پیشگیری از این مسئله نمونه‌های خیلی آلوده باید در دمای نگهداری شوند.
اندازه‌گیری میزان سولفات ( ) : mg/lit 70-0
1- کد برنامه سولفات را وارد کنید (program 680). سپس enter طول موج 450nm ظاهر میشود.
2- طول موج را روی 450nm تنظیم کنید. دستگاه برای اندازه‌گیری mg/lit سولفات آماده است.
3- ml25 از نمونه را در سل بریزید و معرف sulfaver 4 sulfate را به آن اضافه کنید و سل را تکان دهید تا کاملا مخلوط شود.
4- دکمه shift/timer را فشار بدهید. مدت زمان برای ا

نجام واکنش 5 دقیقه است.
5- سل شاهد (نمونه) را در دستگاه قرار داده و دکمه zero را بزنید.
6- سل مربوط به نمونه را در دستگاه گذاشته و محافظ نور را ببندید و دکمه Read را فشار دهید. آشکارساز mg/lit سولفات را نشان می‌دهد.
توجه:
اگر عددی توسط دستگاه خوانده نشد باید رقیق‌سازی سولفات را انجام دهیم.

ح) آمونیاک :

تعیین آمونیاک به روش Nessler (مستقیم و یا پس از تقطیر) :
روش نسلریزاسیون مستقیم فقط برای آبهای آشامیدنی، آبهای طبیعی و پساب‌های حاصل از تصفیه کامل فاضلابها که شدت رنگ آنها پایین و غلظت از 20 میکروگرم در لیتر تجاوز نکند، توصیه می‌شود. این روش برای فاضلاب‌های خانگی زمانی قابل کاربرد است که خطایی حدود 1 تا 2 میلی‌گرم در لیتر قابل قبول باشد.
همچنین اگر مشخص شد که نتایج حاصل از این روش با نتایج بدست آمده از تقطیر قابل مقایسه است می‌توان از نسلریزاسیون مستقیم استفاده کرد. صحت نتایج اندازه‌گیری‌ها به روش نسلریزاسیون مستقیم می‌بایست مرتبا کنترل شود. کلسیم، آهن، منیزیم و سولفیدی را که هنگام کار با واکنش‌گر نسلر موجب کدورت می‌شوند را می‌بایست قبل از نسلریزاسیون مستقیم به کمک سولفات روی و قلیا به شکل رسوب حذف نمود. با این کار، می‌تواند مواد معلق و گاه ترکیبات رنگی را نیز از محلول جدا کرد. افزایش EDTA یا محلول نمکی را سل از رسوب کردن یون‌های کلسیم و

منیزیم در حضور حلال قلیایی نسلر جلوگیری می‌کند. هر چند هنگام استفاده از EDTA جهت اطمینان از کافی بودن محلول نسلر برای واکنش با آمونیاک، مقدار بیشتری از این واکنشگر می‌بایست به نمونه اضافه شود. رنگ زرد تا قهوه‌ای که به وسیله واکنش محلول نسلر با آمونیاک تا مقداری تولید می‌شود در محدوده وسیعی از طول موج، جذب دارد. رنگ زرد حاصل غلظت‌های کم ازت آمونیاکی (4/0 تا 5 میلی‌گرم در لیتر)‌ را می‌توان با حساسیت قابل قبولی در دامنه طول موج 400nm تا 425nm در یک سل 1 سانتی‌متری اندازه‌گیری نمود. با افزایش طول مسیر نور به

5 سانتی‌متر دامنه تعیین غلظت به حدود 5 تا 60 میکروگرم در لیتر می‌رسد. رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز حاصل از غلظت‌های زیادتر (تا 10 میلی‌گرم در لیتر) ازت آمونیاکی را می‌توان در طول موج 450nm تا 500nm تعیین نمود. انتخاب مناسب طول مسیر نور و طول موج موجب می‌شود که بتوان دامنه وسیعی از غلظت را توسط روش نورسنجی اندازه گرفت. چنانچه از نورسنج با فیلتر رنگی

استفاده شود. ممکن است در نتایج، انحراف از قانون بیر مشاهده شود. به همین جهت می‌بایست نمودار کالیبراسیونی مشابه با شرایط نمونه‌ها تهیه نمود. یک محلول نسلر کهنه و دقت و تحت شرایط بهینه ساخته شده باشد می‌تواند تا یک میکروگرم در 50 میلی‌لیتر را تعیین نماید. دو نسلریزاسیون مستقیم، این رقم تا حدود 20 میکروگرم در لیتر است ولی اصولا تکرارپذیری نمونه‌هایی با غلظت کمتر از 100 میکروگرم در لیتر می‌تواند با خطا همراه باشد.

اندازه‌گیری میزان آمونیاک ( ): mg/lit 5/2-0
1- کد برنامه آمونیاک را وارد کنید (program 380). سپس enter
طول موج 425nm ظاهر می‌شود.

2- طول موج را روی 425nm تنظیم کنید. دستگاه برای اندازه‌گیری mg/lit آمونیاک آماده است.
3- ml 25 از نمونه را در یک سل بریزید.
4- سل دیگر را با ml25 از آب مقطر پر کنید (به عنوان شاهد).
5- سه قطره از معرف mineralstabilizer را به هر سل اضافه کنید و چند بار سل را وارونه کنید تا مخلوط شود.

6- سه قطره از محلول Polyvinyl Alchol را به هر یک از سل شاهد و سل نمونه اضافه کرده و سل ها را تکان دهید.
7- با پیپت 1ml از محلول معرف Nessler را به هر کدام از سل ها اضافه کنید و سل ها را تکان دهید تا محلول تهیه شده یکنواخت باشد.

8- دکمه Shift/timer را فشار دهید. یک دقیقه زمان واکنش خواهد بود.
9- هنگامی کا دستگاه سوت زد شاهد را در دستگاه قرار دهید و دکمه zero را بزنید. آشکار ساز zeroing را نشان می دهد.

10- نمونه را داخل جایگاه سل قرار دهید و دکمه Read را فشار بدهید.
آشکار ساز mg/Lit آمونیاک را نشان می دهد. (با دکمه N. Froms را از بین ببرید.)
خ) منگنز:

منگنز به مقدار کم، عنصر زیان آوری در آب به شمار می آید. در برخی از آب های زیرزمینی به صورت mn2+ دیده می شود و در بعضی از تصفیه خانه های آب بر اثر استفاده از پرمنگنات پتاسیم برای رفع بوی نامطبوع ناشی از مواد آلی، در آب آشامیدنی وارد می شود. از این رو، باید از انتقال یون های منگنز و پرمنگنات به شبکه توزیع آب جلوگیری شود.

اندازه گیری میزان منگنز (mn): mg/Lit 7/0-0
1- کد برنامه منگنز را وارد کنید (Program 290) سپس دکمه inter را بزنید. آشکار ساز طول موج 560nm را نشان می دهد.
2- با پیچ تنظیم طول موج را روی 560nm تنظیم کنید. دستگاه برای اندازه گیری منگنز آماده است.
3- سل شاهد را با 25ml‌ آب مقطر پر کنید.

4- سل دیگری را با 25ml‌ از نمونه پر کنید.
5- به هر یک از سل ها یک بسته از پودر Ascorbic Acide اضافه کرده و سل ها را تکان دهید.
6- با پیپت ml1 از معرف سیانید آلکالین (Alkaline cyanide) به هر دو سل نمونه و شاهد اضافه کنید (تا مواد مزاحم موجود در آب از بین رود و واکنش به خوبی انجام شود)
7- ml1 از محلول اندیکاتور PAN 1/0 درصد را به هر کدام از سل ها اضافه کنید و سل ها را تکان دهید تا مخلوط شود.
8- دکمه Shift/timer را بزنید. مدت زمان برای واکنش 2 دقیقه خواهد بود.
9- شاهد را در دستگاه قرار دهید و دکمه zero را فشار بدهید. آشکارساز ‌zeroing را نشان می دهد.
10- سل مربوط به نمونه را در دستگاه قرار داده و دکمه Read را بزنید.
آشکارساز mg/Lit منگنز را نشان خواهد داد.
د) کلرور:

کلرید به شکل یون کلرید CL- یکی از آنیون های معدنی اصلی موجود در آب و فاضلاب می باشد و طعم شوری که کلرید به آب آشامیدنی می دهد بسته به ترکیب شیمیایی آن متفاوت است. مقدار mg/Lit250 کلرید در مجاورت کاتیون سدیم طعم شور قابل تشخیصی به آن می دهد ولی هنگامی که بیشتر کاتیون های محلول موجود در آب کلسیم و منیزیم باشد و حتی در غلظت های mg/Lit100 نیز طعم شوری آب قابل تشخیص نیست.